________________
૩૨
અષ્ટક પ્રકરણ
ततचोर्ध्वगतिधर्मादधोगतिरधर्मतः । ज्ञानान्मोक्षश्च वचनं सर्वमेवौपचारिकम् .. ॥६॥
અને તેથી જ “ધર્મથી (આત્માની) ઉર્ધ્વગતિ, અધર્મથી અધોગતિ અને જ્ઞાનથી મુક્તિ થાય છે. એવું શાસ્ત્રવચન ઔપચારિક-કલ્પિત છે. ' भोगाधिष्ठानविषयेऽप्यस्मिन् दोषोऽयमेव तु । तद्भेदादेव भोगोऽपि निष्क्रियस्य कुतो भवेत् ॥७॥ | ભેગના આધારભૂત શરીરવિષયક સંસારભ્રમણ સ્વીકાર્યો પણ એ જ દેષ આવે છે, વળી ભેગ પણ કિયાને એક ભેદ હેવાથી, કિયારહિત આત્માને તે કેવી રીતે સંભવી શકે ? इष्यते चेत् क्रियाप्यस्य सर्वमेवोपपद्यते मुख्यवृत्त्याऽनघं किन्तु परसिद्धान्तसंश्रयः ॥८॥
જે એકાન્ત નિત્ય આત્મા (કાંઈક) ક્રિયા પણ કરે છે એમ સ્વીકારવામાં આવે, તે અહિંસા આદિ નિર્દોષ તત્વે વાસ્તવિકતાત્વિક–અકલ્પિત-દષ્ટિએ ઘટી શકે છે પરંતુ (તેમ સ્વીકાર્યો) બીજાના-જેનેના મતને સ્વીકાર કરવા પડશે. [૮]
