Book Title: Agam Satik Part 13 Bhagavati Sutra Gujarati Anuwad 5
Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Deepratnasagar
Catalog link: https://jainqq.org/explore/009004/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | I namo namo namUnarvasAsa .. Agamasa saTIka anuvAda (13) anuvAda zreNI sarjaka - muLA TIyara chAsAgara Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra saTIka anuvAda bAlabrahmacArI zrI neminAthAya namaH namo namo nimmaladasaNassa pa.pU. zrI AnaMda-kSamA-lalita-suzIla-sudharmasAgara gurabhyo nama: AgamasaTIka anuvAda Agama saTIka anuvAdanA A bhAga - 13 mAM che.. bhagavatI-5] -: anuvAda-zreNInA sarjaka : "bhagavatI" aMgasUtra-5 nA. - - zataka-21-thI AraMbhIne muni dIparatnasAgara tA. 23/10/2009 zukravAra 2066 kA.su.pa -0- zataka-41-sudhI Agama saTIka anuvAda bhAga 1 thI 42 saMpUrNa mUlya-rA-10,000 - X - X - X - X - X - X - X - 0 zrI zruta prakAzana nidhi 0 saMparka sthaLa) Agama ArAdhanA kendra, zItalanAtha sosAyaTI phleTa naM. 13, cothe mALe, vhAI senTara, khAnapura, amadAvAda. * TAIpa seTIMga Si : mudraka :zrI mahAkAlI enTaraprAIjha navaprabhAta prinTIMga presa cAMdaloDiyA, amadAvAda. |III ghIkAMTA roDa, amadAvAda. (M) 9824419736 | ||| Tel. 079-25508631 13/1] Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ RNasvIkAra AgamasUtra saTIka anuvAda 0 vaMdanA e mahAna AtmAne che vikrama saMvata-2061mAM phAgaNa suda-3 no divasa ane maMgalapArekhanA khAMcAmAM zrI zAMtinAtha paramAtmAnI varSagAMThano prasaMga, atibhavya ane ghaNI ja lAMbI rathayAtrAnA prayANanI ghaDIe, AgamonA TIkA sahitanA anuvAda karavA mATenI manobhAvanAnuM jemanA mukhethI vacana prAgaTya thayuM, aMtaranA AzIvadi, sUrimaMtrathI abhimaMtrita vAsa cUrNano zepa ane dhanarAzinI javAbadArInA yathAzakya svIkAra saha jemanI kArya preraNAnI saravANImAM bhIMjAtA mArA cite AzirSa anero harSollAsa anubhavyo. jemanI hayAtI daramyAna ke yAtI bAda paNa, jemanA nAmasmaraNa mAtrathI A kArya vitarahitapaNe mUd svarUpane pAmyuM, evA... pUjya AcAryazrI hacamacaMdrasUrIzvarajI manA caraNa kamaLamAM sAdara koTIza vaMdanA Agama saTIka anuvAdanA A bhAga [13] nI saMpUrNa dravya sahAyanA preraNAdAtAzrI papU. gacchAdhipati AcAryadeveza zrI A devendrasAgarasUrIzvarajI ma.nA ziSya pUjya AcAryazrI harSasAgarasUrijI ma teozrInI preraNAthI lAbhalenAra che zrI aThavAlAInsa jaina je.mU.pU.saMgha che mA tathA zrI zeTha phUlacaMda kalyANacaMda TrasTa surata 0 kema bhUlAya e gurudevane paNa ? 0 cAstri prati aMtaraMga prItithI yukta, aneka AtmAone pravajyA mArge prayANa karAvanAra, saMyamamUrti, prati varSa upadhAna tapa vaDe zrAvakadharmanA dIkSA dAtA, zArIrika samasyAo vacce paNa baMne zAzvatI oLInI ArAdhanAne na cUkanArA, sAgara samudAyamAM gacchAdhipati padane zobhAvanArA ane samartha ziSya parivArayukta evA mahAna vibhUtiratnapUjya AcAryazrI devendrasAgarasUrIzvarajI ma. jemanA AjIvana aMtevAsI, zAsanapabhAvaka pUjya AcAryazrI harSasAgarasUrijI ma.sA. jemaNe A anuvAda kArya mATe ghaNAM varSo pUrve preraNA karelI ane A kArya sAvaMta pAra pahoMcADavA mATe vipula dhanarAzi mokalAvI. ukata baMne AcArya bhagavaMtonI asIma kRpA ane teo dvArA prerita saMdho thakI thayela dhanavarSanA baLe prastuta kArya mUrtasvarUpa pAmyuM. Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvavyasahAyako (anudAna dAtA, agama saTIka AnuvAdA koI eka bhAganA saMpUrNa sahAyadAtA saccAstri cuDAmaNI pUjya gacchAdhipati sva. AcAryadeva zrImad devendrasAgarasUrIzvarajInA AjIvana aMtevAsI saguNAnurAgI pUjya AdevazrI harSasAgarasUrijI ma.nI jJAnaanumodaka preraNAthI prerita zrI AThavAlAInsa jaina zvetAMbara mUrtipUjaka saMgha tathA zrI zeTha phUlacaMda kalyANacaMda jhaverI TrasTa, surata. 16 bhAgonA saMpUrNa sahAyaka thayela che. paramapUjaya saraLa ravAbhAvI, bhaki pariNAmI, bhutAna gI sva AcAravizrI vijaya cakacaMsUrIzvarajI ma.sA.nI punita preraNAthI 10 bhAgo mATe nIcenA saMgho sahAyaka thayA che. (1) zrI maMgalapArekhano khAMco, jainasaMgha, amadAvAda be bhAga. (2) zrI bhAvanagara jaina zve bhU.pU. saMgha, bhAvanagara - be bhAga. (3) zrI AdinAtha jaina zve. mUpU. saMgha, navasArI be bhAga. (4) zrI girirAja sosAyaTI AdinAtha jaina saMgha, boTAda be bhAga. (5) zrI jaina zvemUpU. tapAgaccha saMgha, boTAda eka bhAga (6) zrI pArthabhaktidhAma jaina dhArmika TrasTa, taNasA eka bhAga piramapujya AcAryadiva zrI RcakacaMdrasUrIzvarajInI preraNAthI temanA samudAyavartI zramaNIvaryAo taraphathI prApta sahAyanI noMdha AgaLa che.] Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra saTIka anuvAda suvizAla gacchAdhipati AcAryadiveza zrImad vijaya rAmacaMdra sUrIzvarajI ma.sA.nA samudAyavartI vaiyAvacca parAyaNa paMnyAsa pravara zrI vajasenavijayajI ma.sA.nI preraNAthI eka bhAgazrI hAlAratIrtha ArAdhanA dhAma, vaDAliyA, sIMhaNa, taraphathI Agama saTIka anuvAda zreNInA sarjaka munizrI dIparatnasAgarajInI preraNAthI A be dAtAoe maLIne eka bhAga mATe sahAya karI che. (1) zrI jaina mUrti saMgha, thAnagaDha (2) zAha haMjArImalajI bhUramalajI, karnala. | padma kriyAvita prabhAvaka, Adeya nAmakarmaghara svastha AcAryadiva zrImadavijaya kacakacaMdrasUrIzvarajIthI prerita punyavatI pramANIvaonI preraNAthI prApta anudAno 1- vardhamAna taponidhi AcAryadeva zrImadvijaya bhaktisUrIzvarajI samudAyavartI milanasAra sAdadanIza sauprAkAzrIjInI preraNAthI traNa bhAgo mATenI dravya sahAya prApta thaI che, te A pramANe- (1) zrI kArelIbAga, je mU0pUjainasaMgha, vaDodarA. - (2) zrI kArelIbAga, jena saMghanI zrAvikA baheno, vaDodarA. - (3) zrI bhagavAna nagarano Tekaro, jenasaMgha, amadAvAda. - suvizALa parivArayuktA sAdhIzI bhAvapUrNAzrIjI mAnI preraNAthI "zrI kSetrapAla bhakti TrasTa" - navasArI taraphathI. | 3- vardhamAna taponidhi pUjya AcAryadevazrI bhaktisUrIzvarajI ma0 nA samudAyavartI papU. sAdanIzrI dhyAna-rasAstrIjI tathA sAdanIzrI praphulitAzrIjInI preraNAthI - "zrI mAMgaroLa jaina e tapa saMgha, mAMgaroLa - taraphathI. Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dravyasahAyako 4- paramapUjyA jayazrIjI-lAvaNyazrIjI manA parivAravartInI sALIzrI satyAnaMdazrIjI ma.sA.nI punita preraNAthI "zrI gAMdhInagara jaina saMgha, beMgalora - taraphathI." 5- paramapUjya kriyArUcIvaMta A devazrI bhaktisUrIzvarajI manA samudAyavatI zramaNIva mokSanaditAzrIjI manI preraNAthI "zrI vallabhanagara jaina zvempU, saMgha, vallabhanagara, Indaura paramapUjaya AgamoddhAraka, sAmAcArI saMrakSaka, bAhuta yAdina AnaMdasAgarasUrIzvarajI ma.sA.nA samudAyavatI ta anurAgINI zramaNIvaonI preraNAthI prApta sahAyo. (1) paramapUjyA nIDaravaktA sALIzrI caMlyAzrIjI mAthI prerita 1- zrI trilokapadma ciMtAmaNidhAma jaina saMgha, aMdherI, muMbaI. -- zrI mahAvIranagara jaina daherAsarajI TrasTa, navasArI. (2) apratima vaiyAvRtyakArikA papU. malaya-praguNAzrIjI manA ziSyA susaMvAdI parivArayuktA sALI strI prazamazIlAzrIjI mahanA zrutAnurAgI ziSyA sA zrI prazamaratnAzrIjInI preraNAthI"zrI zvetAMbara jaina tapAgaccha saMgha," vAMkAnera. (3) paramapUjyA mAtRhRdayA sALIzrI amitaguNAzrIjI ma.nI preraNAthI ! - "zrI AdinAtha jaina zve. saMgha," bhopAla. (4) paramapUjyA vardhamAnatAsAdhikA, zatAvadhAnI sALIzrI amita guNAzrIjI ma.nI preraNAthI-100 oLInI pUrNAhUti nimitte karacelIyA jaina zve mahAjana peDhI," karacelIyA, surata. - - - - - - Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra saTIka anuvAda (5) zramaNIvaryA bhaktirasika pUjya malayAzrIjI manA vyavaradakSa ziSyA sALIzrI hitAzrIjI manI preraNAthI zrI jaina maracanTa saMghanI zrAvikA baheno, amadAvAda. (6) paramapUjyA malaya-kaivalya-bhavyAnaMdazrIjI manA suvinitA miSTa bhASI, tapasvIranA sAnIthI pUrapakvAzrIjInI preraNAthI "sarvodaya pArzvanAtha ceriTebala TrasTa," muMbaI (Agama-sIka anuvAda sahAyasko) (1) papU. bhagavatIjI dezanAdakSAdevazrI naradevasAgarasUrijI masAnI preraNAthI - "zrI vizAzrImALI tapagaccha jJAti," jAmanagara. (2) vardhamAna taponidhi pUjya A.deva zrI vijaya prabhAkrasUrIzvarajI mae nI preraNAthI - "abhinava jaina zvebyU saMgha," amadAvAda, (3) zrutasaMzodhanarasika pUjya A devazrI munisUrijI manI preraNAthI - "zrI vijayabhadra ceriTebala TrasTa," bhIlaDIyAjI. | (4) papU. jayalAvaNyazrIjI masAnA suziSyA sArA sUryapabhAzrIjI manI preraNAthI - "zrI bhagavatInagara upAzrayanI baheno," amadAvAda. (5) paramapUjyA varadhamazrIjI manA ziSyA tapasvIratnA sAdanIzrI prItighamazrIjI manI pAvana preraNAthI. - (1) zrI pArthabhakti zremUvapUcha jainasaMgha, DoMbIvalI. - (2) zrI rAjAjI roDa cempU tapAjaina saMgha, DoMbIvalI. (6) svanAmadhanyA zramadIvayazrI samyagANAzrIjI manI preraNAthI. "zrI parama AnaMda zempU jenasaMgha, pAlaDI, amadAvAda. Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ amArA prakAzano muni dIparatnasAgarajI dvArA prakAzita sAhitya-eka jhalaka kula prakAzanono eka-301 1- AgamasuttANi-mUlaM 49 prakAzano EUR A saMpuTamAM mULa Agamo che. jemAM 45 Agamo 45 alaga-alaga pustakomAM mudrita karAvAyela che. cAra vaikalpika Agamo paNa temAM samAvAI gayela che. e rIte 45 2 4 kula (49) AgamonuM A saMpuTamAM saMpAdana che. temaja pratyeka sUtrane aMte pUjya sAgarAnaMdasUrizvarajI saMpAdita Agamo tathA tenI vRttinA aMko paNa TAMkyA che. amArA A prakAzanamAM zrutaskaMdha, zataka/adhyayana/vakSaskAra/pada, pratipatti, uddezaka, sUtra/gAthA Adi spaSTatayA judA najare paDe tevI viziSTa mudraNakalAne prayojela che. pustako alaga-alaga ane nAnA kadanA hovAthI vAMcana ke kaMThastha karavAnI ati saraLatA rahe che. 45-AgamanI pUjA, pUjana, rathayAtrA ke zrI gautamasvAmI pUjanAdi mATe alaga-alaga pIstALIza pustako hovAthI goThavaNI saraLa bane che. Agamasaddomo, ApanAmoso, AgamaviSayadarzana, AgamakathAnuyoganA mULa saMdarbha jovA mATe A prakAzana vasAvavuM jarUrI ja che. jenI kiMmata che rUA. 1500/ -darzana-pUjana mATe AjIvana upayogI che. 2. Agama-gujarAtI anuvAda 40 prakAzano ApaNA mULa Agamo ardhamAgadhI bhASAmAM che. jeo bhASAjJAnathI vaMcita che, zAstrIya kAraNothI AgamanA abhyAsathI vaMcita rahyA che, AgamonI vAMcanA prApta karI zakatA nathI ItyAdi kAraNe Agamika padArthonuM jJAna pAmI zakyA na hoya tevA bhavyAtmAo zrI kalpasUtra mAphaka saraLatAthI AgamonuM vAMcana ane bodha prApta karI zake, temaja bhavabhIru AtmAo potAnuM jIvana mArgAnusAra banAvI zake tevuM prakAzana. sAta bhAgomAM samAviSTa 2800 jeTalA pRSThomAM pIstALIza Agamono akSarazaH anuvAda dharAvatA A "AgamadIpa" saMpuTamAM bIjA be vaikalpika AgamonuM gujarAtI paNa Apela ja che. aMdAje 90,000 zloka pramANa mULa Agamano A gujarAtI anuvAda rUA. 2000/-nI kiMmate upalabdha thaI zake che. paNa hAla tenI eka paNa nakala bacelI nathI. e ja amArA A prakAzananI lokapriyatAno pUrAvo che. aneka pUjyazrIe A gujarAtI anuvAdano svAdhyAyAdi arthe upayoga karelo che. Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra saTIka anuvAda 3. AgamasuttANi-saTIkaM 46 prakAzano jeone mULa Agamo vAMcyA pachI tenI vistRta samaja meLavavI che. temAM rahelA padArthone UMDANathI avagAhavA che, temAM rahelA tattvo AdhArita kathA, daSTAMta ke dravyAnuyogane jANavo che, tevA viziSTa jJAnapipAsu mATenuM amAruM A 13,000 jeTalA pRSThomAM patharAyela ane trIza bhAgomAM vibhAjIta evuM daLadAra prakAzana che. A prakAzanamAM mULa Agamo para prApta badhI ja niyuktio, 39 Agamo paranI vRtti, zeSa AgamonI saMskRta chAyA, keTalAMka bhASyo tathA cUrNio ItyAdi sarve vivecanono samAveza karAyela che. sUtro ane mAthAnA spaSTa alaga vibhAjana, pracura peregrAphasa, adhyayana, uddezaka, sUtra AdinI suspaSTa alaga peja lAIna temaja amArA mULa ane anuvAdita AgamomAM apAyelA kramAMka mujabanA ja sUtra kramAMkana tathA vyavasthita anukramaNikAne lIdhe koIpaNa pasaMdita cokkasa viSayavastu ke samagra adhyayananA vAMcanamAM saraLatA rahe te rIte A saMpuTanuM saMpAdana ane mudraNa karAyeluM che. - A prakAzananA abhyAsamUlya ane saMzodhanakSetre upayogitA temaja samagra vizvamAM Agama prakAzananI AvI eka ja mAtra zRMkhalA upalabdha hovAne kAraNe rUA. 11,000/- mUlya hovA chatAM tenI eka paNa nala sTokamAM rahelI nathI. e ja amArA A prakAzananI mahattA sAbita kare che. 4. Agama-viSaya-dali A eka evuM prakAzana che, jemAM 45-AgamonI vizadrarUpe anukramaNikA apAyela che, chatAM tenA pRSTho che. - 384. pratyeka AgamanA pratyeka sUtra ke gAthAnA viSayone e ja AgamonA sUtronA kramAMkana anusAra, atIva suspaSTa rUpe ane pRthapRthak svarUpe apAyelI A anukramaNikAthI tame tamAro managamato-Avazyaka ke tamArA saMzodhana ane lekhanane anurUpa viSaya sahelAIthI pasaMda karI zako cho. gujarAtI bhASAmAM taiyAra karAyela A anukramaNikAthI tame amArA anuvAdita AgamomAM to mULa viSaya joI ja zako cho. taduparAMta mULa Agamo ke AgamasaTIjhaM mAM paNa tamArI pasaMdagIno viSaya zodhavo A bRhat anukrama parathI khUba ja saraLa che. rUA. 400/-nI kiMmatane lakSamAM na laI tenuM upayogitA mUlya samajazo. Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ amArA prakAzano 5. Agamasaikroso 4-prakAzano A zabdakoza - eTale saMdarbhasthaLa nirdeza sahitanI "Agama-DIkSanerI" jemAM tamane maLe che mULa AgamamAMthI levAyelA 46,000 zabdo ane tenA 3,75,000 jeTalA Agama saMdabha sahita mULa-ardhamAgadhI zabdonA saMskRta artha ane gujarAtI eka ke vadhu artho. cAra bhAgomAM samAviSTa 2400 jeTalA pAnAono A pustakano seTa mepalIyo kAgaLa, pAku bAInDIMga ane AkarSaka mukhapRSTha to dharAve ja che. paNa tamAre mATe tenI upayogitA che - e thI daparvatano koIpaNa zabda zodhavA mATe. tyAM phakta zabdano artha ja joIne besI nathI rahevAnuM. paNa pIstAlIze pIstAlIza AgamomAM A zabda jyAM jyAM vaparAyo hoya te-te badhAM sthAnono nirdeza paNa maLaze ja - jenA dvArA eka ja zabda ja judA judA saMdarbhamAM vaparAyo haze, to te bhinna-bhinna saMdarbhayukta artha ke vyAkhyA paNa jANI zakAze. - vaLI AvA saMdarbho jovA mATe tamAre judA judA prakAzanonA Agamone pheMdavAnI koI jarUra nathI. tame mAtra amAruM gAmasuttapi- saMpuTa sAthe rAkho. tamAre upayogI zabdo mULa Agama ke Agama-saTIkaM mAM maLI ja javAnA 6. AgamanAmakoso Agama zabdakozanI eka pUraka DIkSanerI te A "Agama nAmakoza". A prakAzana AgamasaTIkaM mAM AvatA nAmo (kathAo)nI DIkSanerI che. A DIkSanerImAM kathAnA pAtronA nAmo to kakkAvArI kramamAM ApelA ja che. sAthe sAthe te pAtro ke nAmono saMkSipta paricaya paNa che. tamAre mULa Agama uparAMta niryukti, bhASya, mUrti ke vRttimAM jo A nAma ke te nAma sAthe saMkaDAyela kathA ke daSTAMta jANavA che to amArI DIkSanerImAM tete nAmane aMte nirdeza karAyela Agama saMdarbha jovo. Agama saMdarbha jotAM ja tamane te saMdarbhavALA AgamanuM nAma, paMcAMgIno prakAra ane sUtrakama maLI jaze. jenA AdhAre tame te kathA ke daSTAMtano sahelAIthI abhyAsa karI zakazo. A nAmakozanuM mahattva to tyAre ja samajAya jyAre eka ja nAma dharAvatA ekathI vadhAre pAtrono alaga-alaga parIcaya ke judI judI kathAo tamane jovA maLe. te paNa phakta rU. 200/-nI kiMmatamAM. saMdarbha mujaba kathA jovA mATe amAruM mAmasuttaLi-saTI to che ja. Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra saTIka anuvAda 7. AgamasUtra hindI anuvAda gAkArano mULa AgamanA 90,000 jeTalAM zloka pramANa sAhityanA mULa prakAzana pachI jema teno gujarAtI anuvAda karyo, tema hindI anuvAda paNa karyo. pharka eTalo ja ke A hindI anuvAda bAra bhAgomAM Azare 3200 jeTalA pAnAomAM patharAyelo che. gujarAtI anuvAda karatA 300thI paNa vadhAre pRSTho temAM umerAyA che. je phakta kadanI vRddhi ja nathI, paNa arthavistAra ane peregrAphonI pracUratA paNa dharAve ja che. hindIbhASI mahAtmAone paNa AgamanA padArthajJAnathI vaMcita na rahevuM paDe te AzayathI taiyAra karAyela A AgamasUtra hindI anuvAda hindI bhASAnI samRddhi ane sAhityika mUlya to dharAve ja che. te gujarAtI bhASI Agamarasiko ane tatvajijJAsuo mATe paNa mahattvanuM saMdarbhazAstra banI rahyuM che. rUA. 2700/-nuM mUlya dharAvatA A gAmasUtra-hindI anuvA mAM paNa kramAMkana to mULa Agama, Agama gujarAtI anuvAda ane mArAma sarI anusAra ja thayela che. tethI abhyAsIone tulanA karavI saraLa paDe che. 8. Agama kathAnuyoga prakAzano Agama kArya viSayaka A amAruM navamuM prakAzana che. jemAM "kathAnuyoga" nAme anuyoganI mukhyatA che. A prakAzanamAM mULa Agamo, Agamo paranI niyukti, bhASya, cUrNi, vRtti ke avasUrI e tamAmano samAveza karI A Agama kathAnuyogano saMkalana ane gujarAtI anuvAda karavAmAM Avela che. je cha bhAgomAM vibhAjIta che 2200 jeTalA pRSThomAM samAviSTa che ane kathAone daza vibhAgamAM goThavela che. A kathAnuyogamAM tIrthakara, cakravartI, vAsudeva, baladeva e uttamapuraSo saMbaMdhI kathAnaka ke mAhitIno saMgraha che, zramaNa vibhAgamAM gaNadharo, pratyekabuddho, nilavo, anya zramaNonI kathAo che. te sAthe Azare 90thI vadhu pRSThomAM gozALAnuM kathAnaka tenA pUrvabhava, vartamAnabhava ane bhAvi bhavo sahita mUkela che. te sivAya zramaNI kathA, zrAvaka kathA, zrAvikA kathA, anyatIrthI kathA, prANI kathA, prakIrNa kathA ane daSTAMtonA alaga vibhAgo che. pratyeka kathAne aMte tenA Agama saMdarbho paNa mUkelA che, jethI mULa mAhitI srota joI zakAya. chaTThA bhAgamAM akArAdikrame pratyeka kathAnA nAmonI goThavaNI ane tenI sAthe pRSThoka ApelA che, jethI koIpaNa kathA zodhavI atyaMta saraLa bane che. - A "Agama kathAnuyoga" kevaLa kathArasiko tathA vyAkhyAtAo mATe atyaMta upayogI prakAzana che. jenuM mUlya mAtra rU. 1,500/- che. temaja sana-2004mAM ja prakAzita thayela hovAthI hajI saraLatAthI upalabdha che. Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ amArA prakAzano 9. Agama mAtAjanavidhi A eka laghu pustikA che. jemAM pIstALIza Agama mahApUjana bhaNAvavA mATenI saraLa, spaSTa, zAstrIya vidhi che. sAthe-sAthe paMDita zrI rUpavijayajI kRta 45Agama pUjAo paNa ApI dIdhela che. aSTaprakArI pUjAnA abhinava duhA paNa che. koIpaNa vidhikArakane sahelAIthI pUjana karAvatA phAve te rIte vidhi sAthe sucanAono nirdeza che. temaja Agama maMDapanI racanA, mAMDala, Avazyaka sAmagrI, vidhimAM pratyeka kArya mATe jarUrI evA sahAyakonI kArya vaheMcaNI paNa jaNAvela che. moTA TAIpa, padhonI suMdara goThavaNI, pratyeka pUjana mATenuM alaga peja, dareka pUjanane mATenI sUcanA, te pUjananI sAthe ja apAyelI hoya tevuM A eka mAtra prakAzana che. 10. Agama saTIka anuvAda 48-mANAno prastuta prakAzanamAM AgamonA mULasUtrono akSarazaH anuvAda to che ja. sAthe sAthe AgamonI niryukti ane TIkAno paNa anuvAda karela hovAthI ame "saTIka anuvAda" evuM nAmakaraNa karela che. jemAM 45 Agamo uparAMta be vaikalpika Agamo ane kalpa [bArasA sUtranA samAvezathI 48 prakAzano thAya che. jene A sAthe ame 42-bhAgomAM prakAzita karela che. A saTIka anuvAdamAM cha cheda sUtrono anuvAda mAtra mULano ja che, temAM saTIka anuvAda nathI. saMskRta ane prAkRta bhASAjJAnathI vaMcita zrutarasiko ke svAdhyAya premIone A atyaMta upayogI prakAzana che, jenuM saMyukta mUlya rUA. 10,000/- che, ke je kiMmatamAM to koI 45 saTIka Agamono anuvAda paNa na karI Ape. A saTIka anuvAda saMpuTamAM-aMgasUtro, upAMga sUtro ane mULasUtrono saMpUrNa saTIka anuvAda che. pannA sUtromAM paNa upalabdha TIkAono anuvAda karelo ja che, naMdI ane anuyoga baMne sUtronuM vartamAna paddhatithI sAnuvAda vivecana karela che ane chedasUtro, kalpasUtra ane keTalAMka pannAono mULano anuvAda che. - x - - A hatI Agama saMbadhI kAmArA 250 prakAzanonI yAdI - X - X - Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ G AgamasUtra saTIka anuvAda Agama sivAyanA sAhitya sarjananI jhAMkhI (1) vyAkaraNa sAhitya : 0 abhinava haima laghuprakriyA bhAga-1 thI 4 - mahopAdhyAya vinayavijayajI kRta "laiprakriyA" para siddhahema zabdAnuzAsana ane tenI sAthe saMbaMdhita aneka saMdarbhagraMthonA upayogathI taiyAra karAyelo evo A daLadAra graMtha che. je krAuna ATha pejamAM taiyAra thayela che. saMskRta vyAkaraNanA abhyAsa mATenuM A prakAzana che. je gujarAtI bhASAnA mAdhyamathI taiyAra thayela che. temAM mULasUtra, teno artha, vRtti, nRtyartha, anuvRtti, vizeSa vivecana jevA sAta vibhAgo ane pracUra pariziSTo che. 0 kRdAmAlA - - A laghu sarjanamAM 125 dhAtuonA 3 prakAre thatAM kRdantonuM koSTaka che. (2) vyAkhyAna sAhitya - 0 abhinava upadeza prAsAda bhAga-1 thI 3. - A eka svataMtra vyAkhyAnamALA che. "mannata jiNANa" nAmaka sakjhAyamAM AvatA zrAvakanA 36 kartavyo uparanA 108 vyAkhyAno temAM goThavelA che. pratyeka vyAkhyAna mATe daza-daza peja phALavela che. je pratyekamAM zloka-jainettara prasaMga - saMbaMdhita kartavyanI tAttvika vyAkhyA ane samAja-jenakathA ane kartavyane anurUpa stavanAdi paMktinI aMdara gUMthaNI che. 0 navapada-zrIpAla - zAzvatI oLInA vyAkhyAnarUpe A pustakanuM sarjana thayuM che, jemAM nave padanuM alaga-alaga vivecana sAthe nava divasamAM zrIpAlacatri paNa pUruM thAya, te rIte goThavelA nava vyAkhyAnono samanvaya che. (3) tasvAbhyAsa sAhitya + 0 tatvArthasUtra prabodha TIkA-adhyAya-1 0 tattvArthAdhigama sUtra abhinava TIkA-adhyAya-1 thI 10 - A graMthamAM tatvArtha sUtranA daza adhyAyonuM alaga-alaga daza pustakamAM ati vistRta vivecana dharAvatuM dazAMga vivaraNa che. jemAM sUkahetu, mULasUtra, saMdhirahita sUtra, sUtrArtha, zabdajJAna, anuvRtti, aneka saMdarbha graMthone AdhAre taiyAra karAyela abhinava TIkA, sUtrasaMdarbha, sUpadha, sUkaniSkarSa jevA daza vibhAgo che. Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ amArA prakAzano 15 pratyeka adhyAyane aMte sUvakrama, akArAdi krama, zvetAmbara-digambara pAThabheda jevA pariziSTho tathA dazamA adhyAyanA pustakamAM aMte zabdasUci, viSayasUci, saMbaMdhakArikA jevA upayogI pariziSTho che. 0 tatvArtha sUtranA Agama AdhAra sthAno. - A saMzodhana kakSAnuM eka viziSTa pustaka che. jemAM tatvArtha sUtranA pratyeka sUtrano mULa AgamamAMthI upalabdha saMdarbha, saMdarbha pATha, saMdarbha sthaLano ullekha che. temaja zvetAmbara-digambara pAThabhedanI tAlikA ane vizleSaNa che. (4) ArAdhanA sAhitya - o samAdhimaraNa - aMta samaye ane bhAvi gati sudhAravA mATe maraNa samaye cittanI samAdhi jaLavAya rahe tevI ArAdhanA vidhi, ArAdhanA sUtro, ArAdhanA padho, ArAdhanA prasaMgo vagere sAta vibhAgomAM A graMtha sarjelo che. - sAdhu aMtima ArAdhanA 0 zrAvaka aMtima ArAdhanA sAdhu-sAdhvI, zrAvaka-zrAvikAono aMta samaya sudhAravA mATe nitya karavAnI evI A ArAdhanA che, mULa prAkRta ane saMskRtamAM graMthastha thayela A vidhine saraLa gujarAtImAM rajU karela che. paMcAMganA kadanI A pustikA sAthe rAkhavI paNa saraLa che. (5) vidhi sAhitya - 0 dIkSA-cogAdi vidhi o vidhi saMgraha bhAga-1 0 sAdhu-sAdhvI kALadharma vidhi (6) pUjana sAhitya - 0 Agama mahApUjana vidhi-jenI noMdha Agama vibhAgamAM che. 0 pAThya padmAvatI pUjanavidhi (9) catra sarojana - 0 45-Agama yaMtra 0 viMzati sthAnaka yaMtra Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gamasutra saTIka anuvAda (8) jinabhakti sAhitya : 0 caityavandana parvamAlA 0 caityavandanasaMgraha-tIrthajina vizeSa 0 caityavandana covisI 0 caityavaMdana mALA - A eka saMpAdana graMtha che. jemAM parvadina tathA pavatithinA caityavaMdano, covisa jinanI covisI rU5 caityavaMdano, vividha tIrthamAM bolI zakAya tevA ane jinezvara paramAtmA viSayaka vividha bola yukta evA 779 caityavaMdanono vizALa saMgraha che. 0 zatruMjaya bhakti 0 zatruJjaya bhakti 0 siddhAcalano sAthI - siddhAcala bhAvayAtrA, stuti-caityavaMdanAdi 0 vItarAga stuti saMcaya-1151 bhAvavAhI stutino saMcaya 0 caitya paripATI (9) prakIrNa sAhitya - 0 zrI navakAra maMtra-nava lAkha jApa noMdhapothI 0 zrI cAritra pada eka karoDa jApa noMdhapothI 0 abhinava jaina paMcAMga 0 abhinava jaina paJcAGga 0 amadAvAda jinamaMdira-upAzraya Adi DirekTarI 0 bAra vrata pustikA tathA anya niyamo 0 zrI jJAnapada pUjA 0 kAyamI saMparka sthaLa 0 coghaDIyA tathA horA kAyamI samayadarzikA (10) suNa abhyAsasAhitya - 0 jaina eDrayukezanala sarTiphikeTa korsa 0 pratikamANasUtra abhinava vivecana bhAga-1 thI 4 A rIte amArA 301 prakAzano thayA che. -x -x Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavatI-aMgasUtra saTIkaanuvAda/5 bAlabrahmacArI zrI neminAthAya namaH namo namo nimmaladasaNassa pa.pU. zrI AnaMda-kSamA-lalita-suzIla-sudharmasAgara gurabhyo namaH -bhaO-13(5) bhagavatI aMga-sUtra/pa - anuvAda tathA TIDAnusArI vivecana * bhUmikA : "bhagavatI" e pAMcamuM Agama che, aMgasUtromAM bhagavatI e pAMcamuM aMgasUtra che. prAkRtamAM te java nAme prasiddha che, te "vivApannara'' ke 'vivAda' nAme paNa oLakhAya che. saMskRtamAM A sUtra bhajavatI ane cAra prApti nAme oLakhAya che. vyavahAramAM to bhagavatI-mULa nAme ja prasiddha che. A sUganuM eka ja zrutaskaMdha che. temAM kula-41 zataka che. [adhyayanane zataka nAme oLakhe che.) A zatakamAM peya varga ke peTA zataka paNa che. tenA peTA uddezA paNa che. "bhagavatI" saMgano mukhya viSaya svasamaya, 5samayanI vicAraNA che, indrabhUti Adi gaNadharo, keTalAMka devo, zrAvaka-zrAvikAdi anekanA pUchelA prazno che. tenA bhagavaMte ApelA uttaro che. dravyAnuyoganI mukhyatAvALA A AgamamAM bIjA traNe cAnuyogo paNa che. karmaprakRtinuM paNa varNana che, maraNanA bheda, samuThThAta, astikAya, kiyA, pudgala, vedanA, tamaskAya, pratyAkhyAna, loka, bhASAdi aneka viSayo che. - A AgamanA mULamUtrono pUrNa anuvAda ame noMdhela che, vivecanamAM "TIkAnusArI vivecana' zabda ame pasaMda karyo che. paNa temAM vRtti sAthe kvacit bhagavatI-cUrNino AdhAra paNa lIdho che. A rIte mukhyatAe vRttino anuvAda, kyAMka vRddhinA aMzo, kyAMka anya saMdarbho noMdhyA che, to sAme pakSe vyAkaraNa, nyAya, vAdo jevI vastuno anuvAda ahIM vivecanamAM choDI paNa dIdhela che. tyAM - X - X * evI nizAnI karela che. bhagavatI sUtra anuvAda pAMca bhAgomAM mudrita thayo che. jemAM A pAMcamo bhAga che, tenA 15 thI 20 zatako cAra bhAgamAM chapAyA che. OM zataka-21 che - X - X - * zataka-20nI vyAkhyA karI, have avasara prApta zataka-21 kahe che- * sUtra-806 : zAli, kalAya, alasI, vAMsa, IrSA, darbha, Abha, tulasI e rIte zataka21 nA ATha varga che, [pratyekanA 10] kula 80 uddeza che. (r) varga-1, uddezaka-1 @ - X - X - X - saga-803 - rAjagRhamAM cAvatu Ama pUchayuM - bhagavAna ! have (11) zAlI, nahI, ghauM, java, jAvajata A (dhAnyo)nA jIvo bhagavan! mULarUpe utpanna thAya, bhagavana? te jIvo kyAMthI AvI utpanna thAya che? zuM nairayikathI ke tiryaMcA, manuNa, devathI ? sukAMti padamAM kahyA mujaba upAda kahevo. vizeSa e ke - devanuM varjana karavuM. bhagavana! te jIvo eka samaye keTalA upaje? gautama! jaghanyathI eka, be ke traNa, utkRSTathI saMkhyAtA, asaMkhyAta upaje. A jIvono upahAra upala uddeza mAphaka kahevo. bhagavana! A jIvonA zarIranI avagAhanA keTalI moTI che ? gautama! jaghanyathI gulano asaMkhyAta bhAga, utkRSTathI dhanuSa pRthad. bhagavana ! te jIvo jJAnAvaraNIya karmanA baMdhaka che ke baMdhaka ? jema utpala uddezamAM kahyuM tema kahevuM. * * e pramANe vedana, udaya ane udIraNA paNa kahevA. - * bhagavana ! te jIvo zuM kRSaNalezyI che nIlalezyI che ke kApotalezyI ? 26 bhaMgo kahevA. daSTi yAvata Indriyo utpala uddezavata kahevA. bhagavAn ! te zAlI, vIhI, ghauM, java, cavakanA mULanA jIvo keTalo kALa rahe che ? gautama! jaghanya aMtarmuhad. utkRSTa asaMkhyakALa. bhagavat ! te zAlI, vIhI, ghauM, java, jAvakanA mULanA jIvo pRedIjIvamAM utpanna thaI pharI cAlI Adi rUpe keTalo kALa rahe? keTalo kALa gati-Agati kare ? utpala uddeza mujaba kahevuM. e pramANe A AlAvAthI yAvata manuSya jIva sudhI kahetuM. AhAra utpala uddezavatu kahevo. * * sthiti jaghanya aMtarmahad. utkRSTa varSa pRthakad. : - samughAta samavahata, utpala uddezakavana kahevA bhagavana! zuM sarva prANa yAvatu sarva sava zAlI, vIhI yAvat java, javakanA mULa jIvapaNe pUrve utpanna thayA che? hA, gautama! anekavAra athavA anaMtavAra utpanna thayA che. bhagavAna ! te ema ja che, ema ja che. [13/2] Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 21/1/1/806,807 bhagavatI-aMgasUtra saTIkaanuvAda/5 * vivecana-806,807 : [806] kSatti - zAtyAdi dhAnya vizeSa viSayaka daza uddezA yukta pahelo varga. e rIte badhe kahevuM. - daza uddezA A pramANe - mULa, kaMda, skaMdha, chAla, zAla, pravAla, patra, puSpa, phaLa, bIja, (2) na - kalAya Adi dhAnya, (3) mayaNI - atasI Adi dhAnya viSayaka, (4) * vaMzAdi parvaga vizeSa, (5) vahu - IsvAdi parvaga vizeSa, (6) ma - darbha zabdanA upalakSaNathI seMDiya, bhaMDiya, koMtiya dabaMdi tRNa vizeSa, () mANa - vRkSamAM samutpanna vijAtIya vRkSa, adhyavarohaka Adi zAka vanaspati, (8) tulasI tulasI Adi vanaspati. A pratyeka vargamAM daza-daza uddezAo che. kula 80 uddezA che. temAM pahelA vargamAM pahelo uddezo kahe che. tenuM sUtra - [8] yati - prajJApanAnuM chaThuM pada, temAM utpAda A rIte - nAkathI utpanna na thAya, paNa deva, manuSyathI utpanna thAya. tathA vyutkrAMtipadamAM devono vanaspatimAM utpAda kahyo che. te ahIM na kahevo. devono mULamAM utpAda na thAya, puSpAdi zubhamAM thAya. jo vA . jo ke sAmAnyathI vanaspatimAM pratisamaya anaMtA utpanna thAya, to paNa ahIM zAlI AdinA pratyeka zarIratvathI ekAdinI utpati viruddha nathI. vahAra, utpala uddezA mujaba, te zataka-11no uddezo-1-che. temAM capahAra A rIte - bhagavad ! te jIvo samaye samaye apahAra karatA keTalA kALe apaharaya che ? gautama! asaMkhyAta samaye Adi. bhagavana!jIvo jJAnAvaraNIya karmanA baMdhaka ke baMdhaka ? utpaloddezaka mujaba - gautamAM abaMdhako nathI, baMdhaka ke baMdhako che. e pramANe vedana, udaya, udIraNA paNa kahevA. traNe legyAmAM 26 bhaMgo - ekavayanAMta-3, bahuvacanAta-3, tathA traNe padonA traNa dvisaMyogomAM pratyekanI caturbhagIkAthI 12, eka mikasaMyogamAM-8, e rIte 26-bhaMgo thAya. - viTTa - daSTipadathI AraMbhIne Indriyapada sudhI utpala uddezAvatu jANavuM. temAM daSTimAM mithyASTi, jJAnamAM ajJAnI, yogamAM kAyayogI, upayoga-baMne. e rIte bIje paNa kahevuM - 4 - have kAya saMvedha kahe che - utpala uddeza mujaba Ama kahe che - gautama! bhavAdezathI jaghanya be bhavagrahaNa, utkRSTa asaMkhyAta bhavagrahaNa, kALa AdezathI jaghanya be aMtarmuhad, utkRSTa asaMkhyakALa. 'AhAra' utpaloddeza mujaba A pramANe bhagavanA jIvo kayo AhAra kare che ? gautama ! dravyathI anaMtapadezika Adi. samuddhAta - te jIvone Adha traNa samuddhAta che, mAraNAMtika samudhdhAtathI samavahata ke asamavahata thaI mare che. tiryaca, manuSyamAM utpanna thAya che. che zataka-21, varga-1, uddezaka-2 thI 10 che - X - X - X - X - X - * uddezo-2, sUga-808 : bhagavad ! zAlI, vIhi cAvat javajava, A dhAnyonA jIvo kaMdapaNe utpanna thAya to he bhagavan ! te jIvo kyAMthI AvIne utpanna thAya? ahIM 'kaMda' adhikAramAM "mULa' uddezo saMpUrNa kahevo. cAvatu anekavAra athavA anaMtavAra pUrve utpanna thayela che. * * bhagavan! te ema ja che, ema ja che. * uddezo-rU-sUtra-809 :e pramANe skaMdhano uddezo paNa jANavo. * uddezo-4-sUtra-810 :e pramANe vacA [chAla) no uddezo paNa kahevo. * uddezo-pa-sUtra-811 :zAla [zAkhA) no uddezo paNa kahevo. * uddezo-6-sUtra-812 :pravAla EipaNa no uddezo paNa kaheche. uddeza-3--813 - tra [pAMdaDA no uddezo paNa kahe che. A sAte dUra thI 9 uddezA saMpUrNa "mUla'nI jema jANavA. * uddezA-8 thI 10-sUtra-814 - che e pramANe kupano uddezo paNa kahevo. vizeSa e ke - devo upaje che. utpaloddeza mAphaka cAra vezyA ane 80 bhaMga kahevA, avagAhanA jaghanyathI aMgulano asaMkhyAtamAM bhAga, utkRSTathI gula pRthaphad. * * 0 yupanI mAphaka phaLano uddezo paNa saMpUrNa kaheto. che e pramANe bIjano uddezo paNa. * - A daza uddezA che. $ zataka-21, varga-2 [uddezo-1 thI 10] $ - X - X - X - X - X - * sUra-815 : bhagavana / kalAsa, masUra, tala, maga, aDada, valla, kulatya, Ali saMdaka, saTina, palimaMthaka A dhAnyonA mULarUpe je jIva utpanna thAya, te kyAMthI AvI utpanna thAya ? e pramANe mulAdi dasa uddezA "zAli' mAphaka kahevA. che zataka-21, varga-3 thI 8 % - - - X - * sUtra-816 thI 821 - [kramazaH pratyeka varganuM eka sU] [J816] bhagavAna ! alasI, kusuMbha, kodarA, kAMga, rALa, tuvera, kosA, sasa, sassava, mUlakabhIja nA jIvo je mULarUpe utpanna thAya che, te he Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavatI-aMgasUtra saTIkaanuvAda/5 21/3 thI 8-808 thI 821 bhagavana! kayAMthI AvIne upaje che ? e pramANe ahIM paNa mUlAdi daza uddezA 'zAlI' mAphaka saMpUrNa temaja kahevA. [4/81] bhagavat ! vAMsa, veNu, kanaka, kaviMza, cAru vaMza, daMDA, kuDA, vimA, kaMDA, veNukA kalyANI, AnA jIvo je mULarUpe utpanna thAya che, AnA paNa mUlAdi daza uddezo 'zAlI' mAphaka kahevA mAtra, devo koIpaNa sthAnamAM upajatA nathI. sarvatra traNa vezyA, 26 bhaMga kahevA. [/818] bhagavat ! isu, izuvATikA, vIraNa, ikkaDa, bhabhAsa, suMTha, zad, vejha, timira, sataMbhoga, nala AnA jIvo mULarUpe upaje to - jema vAMsano vaM [] kaho, tema AnA paNa mUlAdi daza uddezA kahevA. maga 'skaMdha' uddezamAM devo upaje che, temAM cAra che, bAkI pUrvavatuM 6i/819] bhagavat ! seDiya, bhaMDica, kotiya, darbha, kuza, paka, poTeila, ajuna, ASADhaka, rohitaka, muta, khIra, bhusa, eraMDa, kurakuMda, rakta, suMTha, vibhaMgu, madhuracaNa, zuSNa, zilpika, saMkalItRNa AnA je jIvo mULapaNe utpanna thAya, ahIM paNa "vaMza'nI mAphaka daze uddezA saMpUrNa kahevA. [ 20] bhagavana ! abharUha, vAyANa, harItaka, taMdulecyaka, tRNa, vatthala, coka, mANika, pAI, cilli, pAlaka, dagapilI, dava, svastika, zAkamaMDukI, mUlaka, sarSapa, bhilazaka, jIvaMtaka nA jIvo mUlarUpe e pramANe 'vaMza' mAphaka daza uddezA kahevA. 8i/821] bhagavat ! tulasI, kRSNadaLa, phaNejA, Aja, sUcaNA, corA, jIrA, damaNA, marayA, iMdIvara zatapupa nA jIvo je mULapaNe utpanna thAya AnA paNa daza uddezA "vaMza' mAphaka saMpUrNa kahevA. A rIte ATha varSanA eMzI uddezA thAya che. * vivecana-808 thI 821 - e pramANe badhAM ja vargo sUtrasiddha che. - x * 80 bhaMgo A rIte - cAra lesyAmAM ekavamAM-4, bahatvamAM-4, cAra padanA cha dvikasaMyogamAM pratyekanA cAra bhaMga eTale-24 bheda tathA cAremAM mikasaMyogamAM pratyekanA ATha bhaMgathI 32-bheda, catuka saMyogamAM-16 bheda. e rIte 80 bhedo thAya. avagAhanA vizeSAbhidhAyikA vRddhota gAthA - mUla, skaMdha, kaMda, vacA, zAla, pravAla, paga e sAtamAM ghaNupRthakatva ane puSpa, phaLa, bIjamAM aMgula pRthakava jANavA. 5 zataka-22 rka -- X - X - o zataka-21nI vyAkhyA karI. have krama prApta zataka-22 kahe che. * sUtra-82 : tAla, ekAzita, bahubIjaka, guru, gulma, valI cha vargamAM pratyekanA daza uddezako athati 60-uddeza che. * vivecana-822 - (1) tAna - tADa, tamAla Adi vRkSa vizeSa viSaya daza uddezArUpa. pahelo varga, uddezaka dazaka - mUla, kaMdAdi viSaya bhedathI pUrvavat. (2) ekAsTika-je phaLa maLe eka bIja hoya te, lIMbu-Ama-jaMbU-kauzAMba Adi (3) bahubIjaka - je kuLamAM ghaNAM bIjo hoya te, astika-teEka-badaka - pittha Adi vRkSa vizeSa. (4) guccha - vRtAkI Adi. (5) zubha - siriyaka, navamAlikA, koraTAdi. (6) vallI-pukalI, kAliMgI, taMbI Adi, e pramANe chaTTo varga velono che. A cha vargamAM pratyeka daza-daza uddezAthI kula 60-uddezo che - 8 varga-1, uddezA-1 thI 10 che -- X X - X - X - * sUtra-823 : rAjagRhamAM mAvaThuM Ama kahyuM - bhagavAna ! tAla, tamAla, takkali, tetali, zAla, sarala, sAmmalla yAvat ketakI, kadalI, camakSa, guMdavRkSa, hiMguvRkSa, lavaMgavRkSa, pUgaphala, khajUra, nAriyela badhAMnA mULarUpe je jIva utpanna thAya, te bhagavana / kyAMthI AvIne utpanna thAya? e pramANe ahIM paNa mUlAdi daza uddezako 'zAlI' mAphaka kahevA. -* vizeSa e ke - A mULa, kaMda, aMdha, tvacA ane zAkhA A pAMcamAM devo utpanna thatA nathI. leyA traNa, sthiti jaghanyathI aMtamuhad, utkRSTathI 10,000 varSa pachInA pAMcamAM devo utpanna thAya che. vezyA cAra. sthiti jaghanyathI aMtamuhUrta, utkRSTathI varSa pRthakRtva, avagAhanA mULa ane kaMdamAM dhanuSapRthakatva, pupamAM hajI pRthakad, phaLa-bIjamAM gula pRthakava, badhAMnI jaghanyathI aMgulanA asaMkhyAtamAM bhAge che, bAkI "zAlI' mAphaka. e rIte A daza uddezAo che. OM varga-2, uddezA-1 thI 10 8i - X - X - X - X - * sUtra-824 : bhagavana vImaDo, AMbo, jAMbu, kothaMbha, tAla, kolla, pIlu, meluM, sallakI, mocakI, mAluka, bakula, palAza, karaMja, putrajIvaka, ariSTa, baheDA, haritaka, bhallAya, uMbarIya, kSIraNI, dhAtakI, piyAla, pUtika, nivAga, sehaka, pAsIya, zIzama, atasI, puewga, nAgavRkSa, zrIparNI, azoka A badhAMnA je muni dIparatnasAgare karela zataka-21-no TIkA sahitano anuvAda pUrNa Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22/2/1 thI 1 24 bhagavatI-aMgasUtra saTIkaanuvAda/5 * vivecana-823 thI 828 :- [uddezA-1 thI 6nuM ahIM zataka pachI zatakavatuM badhuM vyAkhyAyita karavuM. je sUjha siddha ja che. ahIM vRddho gAyA che - patra, pravAla, puSpa, phaLa, bIjano utpAda thAya, prazasta rasa-varNa-gaMdhavALA vRkSonA paga, pravAla, puSpa, phaLa, bIjamAM thAya. muni dIparatnasAgare karelA zataka-23no TIkAnusAra anuvAda pUrNa jIvo mULarUpe utpanna thAya e pramANe mUlAdI daza uddezakA saMpUrNa 'tAlava'nI mAphaka kahevA. $ varga-3, uddezako-1 thI 10 zuM - X - X - X - X - sUtra-825 - bhagavAna ! agastika, hiMduka, bora, kapiz, aMbAika, mAtRliMga, bilDa, Amalaka, phaNasa, dADima, azvattha, uMbara, vaDa, cagrodha, naMdivRkSa, piuprala, satara plAvRkSa, kAkodubarI, kutuMbharI, devadAli, tilaka, lakuca, chIpa, zirISa, satavaNa, dadhipaNuM, lodhaka, dhavacaMdana, rAjuna, nIpa, kuTaja kadaMba A badhAMnA mULarUpe je jIva utpanna thAya che, te bhagavad ! e pramANe 'mUla' Adi daza uddezA tAla varga' samAna bIja sudhI jANavA. che varga-4, uddezaka-1 thI 10 che - X - X - X - X - * sUtra-826 - bhagavana! vAiMgaNa, alakI, poMDakI ItyAdi jema prajJApanAmAM che, tema gAthAnusAra jANavA yAvatu gaMjapATalA, vasI kolla, AmAM je jIvo mULarUpe utpanna thAya che. e pramANe ahIM paNa "mUla' Adi daza uddezA "bIja' paryA ['tAlavarga' mAkko vaMzavarga mAphaka kahevA. # varga-pa-uddezaka-1 thI 10 $ - X - X - X - X - * sUtra-823 - bhagavanA siriyaka, navamAlika, koTaka, baMdhujIvaka, maNoja Adi prajJApanAmAM pahelAM padamAMnI gAthAnusAra cAvata nalinI, kuMda, mahApati sudhI kahevA. A jIvo mULarUpe utpanna thAya e pramANe ahIM paNa "mUla' Adi daza uddezA "zAlI' varga mAphaka saMpUrNa kahevA. $ varga-6-uddezaka-1 thI 10 che. - X - X - X - X - * sUtra-828 - bhagavan! pUsaphalikA, kAliMgI, tuMbI, TapuSI, elA, vAluDI e pramANe vallIvAcaka pado vidNAnI gAthAtusara kahevA. 'tAlava' samAna yAvatuM dadhiphollaI, kAkaDI, sokalI, Arkadi A je jIvo mULarUpe utpanna thAya. A pramANe "mULa' Adi daza uddezA "tAlavarga samAna kahevA. vizeSa e ke * phaLa udezAmAM avagAhanA jaghanyathI aMgulano asaMkhya bhAga ane utkRSTathI vinuSapRthakata, sthiti janyathI aMtamuhUrva ane utkRSTI varSa pRthakrava kahevI. bAkI pUrvavata. Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 23/1/1 thI 10,829 26 bhagavatI-aMgasUtra saTIkaanuvAda/5 datI, caMDI A jIvo mUlapaNe e pramANe ahIM paNa "mUlAdi' daza uddezA Aluka varga sardeza kahevA avagAhanA vallIva kahetI. Ni/834] bhagavad ! mAlapaf, mugapaNa, jIvaka, sarasava, reNukA, kAkolI, kSIkAkolI, bhaMgI, nakhI, kRmirANI, bhaddhamattA, lAMgalI, yodakirtI, payodalatA, hareNukA, lohI A jIvonA "mUla'rUpe e pramANe AmAM daza uddezA saMpUrNa "Alukavarga' samAna kahevA. A pramANe A pAMca vargonA pa0 uddezo kahevA. A badhAmAM devo utpanna thatAM nathI, vezyA traNa che. bhagavan! te ema ja che (2). * vivecana-830 thI 834 - vRttikAre koI vRtti noMdhI nathI, mAtra pUrvavat jANavuM kahyuM che. muni dIparatnasAgare karela zataka-23no TIkAnusAra anuvAda pUrNa 6 zataka-23 . - X - X - zataka-22nI vyAkhyA karI, have avasara prApta zataka-23* sUtra-829 - zruitadevatA bhagavatIne namaskAra] Aluka, lohI, avaka, pAThA ane mANapaNa va<<. A pAMca vargonA pratyekanA daza e rIte 50 vargo thAya. * vivecana-829 - (1) mAvaja * Aluka, mUlakAdi sAdhAraNa zarIra vanaspati bheda viSayaka, (2) nadI - lohI vagere anaMtakAyika viSayaka, (3) mathaka - avaka, kavaka vagere anaMtakAyika bheda viSayaka, (4) pArTa - pAThA, mRgavAluMkI-madhurasAdi vanaspati bheda viSayaka, (5) mApavauff mApavarNI, vagere valI vizeSa viSayaka. A pAMcamAM pUrvokta daza-daza uddezAthI 50 uddezA thAya. $ varga-1, uddezA-1 thI 10 - X - X - X - X - * sUtra-830 - rAgRhamAM cAvatuM Ama 53 - bhagavAna ! Avuka, mUlaka, zRMgabera, haLadara, 4 kaMDaski, jIru, kSIravirAti, ki, kuMda, kRSNakaDasu, madhu, pacalaI, madhuzruMgI, nihA, sasugaMdhA, chinnaraha, bIjaha. AmAM je jIvo mULapaNe utpanna thAya che e pramANe mUlAdi daza uddezA vaMzava samAna kahevA vizeSa e ke - parimANa, jadhanyathI eka, be ke traNa ane utkRSTI saMkhyAta, asaMkhyAta ke anaMtA upaje che. he gautama apahAra - te anaMtA samayamAM (pratyeka samaye) eka-eka jIvano pahAra karAtA anaMtI avasarpiNI, utsarpiNI eTalo kALa apahAra karAtA paNa apahAra na thAya. sthiti jaghanya ke utkRSTathI aMtarmuhUrNa bAkI pUrvavatuM. che varga-2 thI 5 pratyekaM 10-uddezo che - X - X - X - X - * sUtra-831 thI 834 - [anukrame varga dITha eka sU] ci831] bhagavana ! lohI, nIhU thIhU thIbhaga, azvakarNa, siMhakaNa, sIuMDhI, musuMDhI. AnA jIvo "mULarUpe e pramANe ahIM paNa daza udden AluvarNa' mAphaka kahevA. avagAhanA 'tAlavarga samAna kahevI. [3/832) bhagavan! Aya, kAya, kuhaNA, phudu, uttehaliya, saphA, sajhA, chattA, vaMzanikA, kumAra A jIvo mulapaNe utpanna thAya. e pramANe AmAM paNa "mULa' Adi daza uddezA "Aluva' mAphaka saMpUrNa kahevA. max avagAhanA 'tAluvarNa samAna kahevI. bhagavan! te ema ja che. [33] bhagavAna ! pAThA, mRgavAtuMkI, madhurasA, rAjavallI, paDaghA, moDharI, Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24/-/1/835,836 zataka-24 -- * -- * 0 zataka-23nI vyAkhyA karI, have avasara prApta-24muM kahe che. A * sUtra-835,836 [835] upapAta, parimANa, saMghayaNa, uccatva, saMsthAna, vezyA, dRSTi, jJAna, ajJAna, yoga, upayoga... [836] saMjJI, kaSAya, Indriya, samudghAta, vedanA, veda, Ayu, adhyavasAya, anubaMdha, kAyasaMvedha. * sUtra-837 : pratyeka jIvapadamAM jIvonA A 24 daMDakanA ra4 uddezA kahevAze. * vivecana-835 thI 837 - (1) u5pAta-nAkAdi kyAMthI AvIne utpanna thAya che ? (2) parimANanAkAdimAM utpanna thanAranuM svakAyamAM parimANa, (3) saMghayaNa-te nAkAdinuM saMghayaNa, (4) uccatva-nAkAdimAM janAranI avagAhanA, e pramANe 5 thI 18 uddezA samajI levA. (19) anubaMdha-vivakSita paryAyathI avicchinna rahevuM. (20) kAya saMvedhavivakSita kAyAthI bIjI kAyAmAM ke tulyakAyAmAM jaIne pharI paNa yathAsaMbhava te ja kAyAmAM Agamana. nIvapaN - ItyAdi, A gAthA pUrvokta be dvAragAthAnI pUrve kvacit dekhAya che. temAM pahelo uddezo kahe che - uddezaka-1 "vairasika" che -- * - * - * -- * - 23 * sUtra-838 : rAjagRhamAM sAvat Ama kahyuM - bhagavan ! nairayika jIva kyAMthI AvIne utpanna thAya che? nairayikathI - tiryaMcayonikathI - manuSyathI ke devothI AvIne upaje che ? gautama ! nairayika ke devathI AvIne na upaje, paNa ticiyonika ke manuSyathI AvIne upaje che. jo tiryaMcayonikathI AvIne upaje, to zuM ekendriya, beIndriya, teIndriya, caturindriya ke paMcendriya tiryaMcathI AvIne upaje ? gautama ! eka-be-traNa-cAra IndriyomAMthI AvIne na upaje, paMcendriya tiyAthI AvIne upaje. jo paMcendriya tiryaMcathI AvIne upaje to zuM saMjJImAMthI ke asaMjJI paMcendriya tiryaMcamAMthI AvIne upaje ? gautama! baMnemAMthI upaje. jo saMjJI paMcendriya tiryaMcayonikathI AvIne upaje to zuM jalacara sthalacara ke khecarathI AvIne upaje ? gautama! traNemAMthI upaje. jo jalacara, sthalacara, khecarathI AvIne upaje to zuM paryAptathI ke aparyAptathI AvIne upaje ? gautama ! patAthI, apayatAthI nahIM. prAptiA asaMtI paMcendriya ticiyonikamAM he bhagavan ! je nairayika utpanna thavA yogya, te bhagavan ! keTalI pRthvImAM upaje che ? gautama ! eka bhagavatI-aMgasUtra saTIkaanuvAda/pa ratnaprabhA pRthvImAM upaje che . - (1) bhagavan ! paryAptA asaMjJI paMcendriya tiryaMcayonikamAMthI ratnaprabhA pRthvImAM nairayikamAM utpanna thavA yogya jIva keTalA kALanI sthitimAM upaje ? gautama ! jaththo 10,000 varSa sthitimAM ane utkRSTa palyopamanA asaMkhyAta bhAga sthitimAM upaje, (ra) bhagavan ! te jIvo eka samayamAM keTalAM upaje ? gautama ! jaghanyathI eka, be ke traNa. utkRSTathI saMkhyAtA ke asaMkhyAtA upaje. 28 (3) bhagavan ! te jIvonA zarIra kayA saMghayaNe hoya che ? gautama ! sevArtA saMghayaNamAM. (4) bhagavan ! te jIvonI zarIrAvagAhanA keTalI moTI che ? gautama ! jaghanyathI aMgulano asaMkhyAta bhAga, utkRSTathI 1000 yojana. (5) bhagavan ! te jIvonA zarIra kayA saMsthAne che ? gautama ! huMDaka saMsthAne, (6) bhagavan ! te jIvonI keTalI lezyAo che ? gautama ! traNa kRSNa, nIla, kApotalezyA. (7) bhagavan ! te jIvo samyagdaSTi, miAdaSTi ke samyagmithyASTi che ? gautama ! teo samyagdaSTi ke samyagamithyAdaSTi nathI, paNa mithyArdaSTi che. (8) bhagavan ! te jIvo jJAnI che ke ajJAnI ? gautama ! jJAnI nathI, jJAnI che. (9) niyamA ne ajJAnI che mati ajJAnI, zruta ajJAnI. (10) bhagavan ! te jIvo mana-vacana ke kAyayogI che ? gautama ! manoyogI nathI, vacanayogI che, kAyayogI che. (11) bhagavan ! te jIvo zuM sAkAropayukta che ke anAkAropayukta ? gautama ! baMne. (12) bhagavan ! te jIvone keTalI saMjJA che ? gautama ! cAra - AhAra, bhaya, maithuna, parigrahamaMDyA. - (13) bhagavan ! te jIvo keTalA kaSAyavALA che ? cAra che - krodha, mAna, mAyA, lobhakaSAya. (14) bhagavan ! te jIvone keTalI Indriyo che ? gautama ! pAMca - * zrotra, cakSu yAvat sparza. (15) bhagavan ! te jIvone keTalA samuddAta che ? gautama ! traNa vedanA, kaSAya, mAraNAMtika samuddAta. (16) bhagavan ! te jIvo sAtA vedaka che ke satAvaidaka ? gautama ! baMne. (17) bhagavan ! te jIvo strI-puruSa ke napuMsaka vedako che ? gautama ! strI ke puchya vaidaka nathI, napuMsaka vedaka che. (18) bhagavan ! te jIvonI keTalo kALa sthiti che ? gautama ! jaghanyathI aMtarmuhUrta - utkRSTI pUrvakoDI. (19) bhagavan ! te jIvo keTalA adhyavasAyavALA che? gautama ! saMkhya. bhagavan ! teo prazasta che ke apazasta ? gautama ! baMne. (20) bhagavan ! te yatA aAMtI paMcendriya tiryaMcayoniko kALathI kyAM sudhI rahe che ? gautama ! jaghanyathI AMtarmuhUrta, utkRSTathI pUrvakoDI. (21) bhagavan ! te pAtA asaMtI paMcendriya liciyoniko ratnaprabhA pRthvImAM nairayikarUpe utpanna thaIne pharI paryAptA asaMjJI paMcendriya ticiyonikapaNe keTalo kALa sele ane keTalo kALa gati-Agati kare ? gautama ! bhavAdezathI be bhavagrahaNa, kALAdezathI jaghanyathI 10,000 varSa ane tamuhUrta adhika, utkRSTathI Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24/-/1838 palyopamano asaMkhyAtamo bhAga, pUvakIDI adhika ATalo kALa seve, ATalo kALa gati-Agati kare. ]i bhagavAna ! paryatA asaMjJI paMcendriya ticiyonika, je jaghanyakALa sthitika ratanapabhA pRedI nairayikamAM utpanna thavA yogya hoya, te bhagavanuM ! keTalI kALa sthitimAM upaje ? gautama ! jaghanya 10,000 varSa, utakRSTa paNa 10,000 varSa sthitimAM. bhagavA te jIvo eka samayamAM keTalA upaje che ? gautama ! ahIM badhI ja vakatavyatA saMpUrNa pUrvavata kahevI. bhagavana! prayatA asaMjJI paMcendriya tiryaMcayonika thaI jaghanya kALa sthitika ratanapabhA pRdImAM nairarika thaI, pachI pharI paryAptA asaMjJImAM cAvatuM keTalo kALa gati-Agati kare ? gautama! bhavAdezathI be bhava, kAlAdezathI jaghanya 10,000 varSa aMtamuhUrta adhika, utkRSTathI pUrvakaDI ane 10,000 varSa adhika ATalo kALa rahe, ATalo kALa gamanAgamana kare. ]i bhagavana ! yatita asaMjJI paMcendriya tiryaMcayonika je utkRSTa kALa sthitika ranavabhA pRnI nairAcikamAM utpanna thavA yogya hoya te bhagavAna ! keTalI kALa sthitimAM upaje gautama! jadhanyathI ane utkRSTathI palyopamano asaMkhyAta bhAga sthitimAM upaje bAkI badhuM pUrvavata anubaMdha sudhI jANavuM. bhagavan! te yayatA asaMjJI paMcendriya tiryaMcayonika utkRSTa kALa sthitika rIpabhA pRetI nairayikamAM pharI prayatA yAvata kare ? gautama ! bhavAdezathI be bhavagrahaNa vaDe, kAlAdezathI jaghanyathI palyopamano asaMkhyAta bhAga ane aMtamuhUta adhika tathA utkRSTathI palyopamano asaMkhyAta bhAga, pUrva koDI adhika ATalo kALa seve, gati Agati re.. [4] jaghanya kALa sthitika paryAptA saMjJI paMcendriya ticiyonika hoya, bhagavAna ! te ratanapabhAskRtI nairayikamAM upajavA yogya hoya to bhagavAna ! te keTalo kALa sthitimAM utpanna thAya ? gautama! jaghanya 10,000 varSa ane uckRSTa palyopamano asaMkhyAta bhAga sthitithI upaje. bhagavAna ! te jIvo eka samayamAM keTalA? bAkI pUjituM. vizeSa e ke - A maNa jJAna, bhANa, adhyavasAya, anubaMdhamAM aMtara che. jaghanya ane utkRSTa sthiti aMtarmuhUrta che. bhagavan! jIvonA keTalA adhyavasAna che ? asaMkhya. bhagavana ! te prazasta che ke prazasta ? gautama prazasta nathI, pazata che. anubaMdha aMtarmuhUrta che. bAkI pUrvavatuM. bhagavAna ! te jaghanyakALa sthitika paryAptA asaMjJI paMcendriya ratanapabhA cAvatuM kare ? gautama ! bhavAdezathI be bhavagrahaNa vaDe, kAlAdezathI ja daza hajAra varSa ane aMtamuhUrta adhika tathA utkRSTathI palyopamano asaMkhyAtamo 30 bhagavatI-aMgasUtra saTIkaanuvAda/5 bhAga ane aMtamahad adhika, ATalo kALa rahe, yAvatu gati gati kare. [6] bhagavana jaghanyakAla sthitika payatA asaMjJI paMcendriya tiryaMcayonika je jaghanya kAla sthitika ranapabhA pRedIrnarayikamAM upajavA yogya hoya, te keTalA kALa sthitimAM upaje? gautama! jaghanyathI ane utkRSTathI 10,000 varSamAM upaje. bhagavan! te jIvobAkI pUrvavatu, tene traNa jJAno yAvatu bhagavAna ! te jAnyakAla sthitika patiA yAvatu yonimAM jaghanya kALasthitika ratanapabhA pharI yAvata gautama! bhavAdezathI be bhavagrahaNa vaDe, kAlAdezathI jaEAnya ane utkRSTathI paNa aMtamuhUrta adhika evA 10,000 varSa, ATalo kALa seve sAva4 gati-Agati kare. [6] bhagavat ! jAnyakALa zitika yAvatu tici yonika utakRSTa kALA sthitika ratanapabhA pUratI nairayikamAM upajavA yogya hoya, te bhagavAna ! keTalo kALa sthitithI upaje ? gautama jaghanyathI, utkRSTathI paNa palyopamano asaMkhyAtamo bhAga sthitithI upaje. bhagavana ! te jIvo bAkI pUrvavata, temaja traNa jJAno yAvatu he bhagavana ! jAnyakAla sthitika payapitA yAvata tiryacayonaka utakRSTa kALa sthitika rana yAva4 kare ? gautamAM bhavAdezathI be bhavagrahaNa, kAlAdezathI jaghanya ane utkRSTathI paNa palyopamano asaMkhyAta bhAga adhika tamuhUrta ATalo kALa cAvatuM re. [] bhagavana utkRSTakAla sthitika pAyapitA asaMjJI paMcendriya tici yaunika je ratanapabhA prayatI nairayikamAM upajavA yogya hoya, te bhagavana! keTalo kALa cAvatu upaje? gautama! jaghanyathI 10,000 varSa sthitimAM, utkRSTathI palyopamano asaMkhyAta bhAga yAvatu upaje. bhagavAna ! te jIvo eka samayathI Avasesa jema odhika gamamAM kahyuM tema jANavuM. vizeSa A * be phAni, sthiti jaghanya ane utkRSTathI paNa pUrva koTI, e rIte anubaMdha paNa jANavo. bAkI pUrvavata. bhagavana te jIvo utkRSTakAla sthitika payatA asaMjJI yAvat tiryaMcayonika rIpabhA yAva gautama ! bhavAdezathI be bhava grahaNa, kAlAdezathI jadAca pUvakoDI ane 10,ooo varSa adhika, utkRSTathI palyopamano asaMkhyAta bhAga, pUrvakoDI adhika ATalI cAvata kare. - 8ibhagavat : utkRSTakALa sthitika payA tiyonika je jAnyakALa sthitika ratanapabhA yAvata upajavA yogya che, te bhagavA keTalo cAvatu upaje ? gautama! jaghanya ane utkRSTa baMne 1e,ooo GI. bhagavAna ! te jIto, bAkI pUrvavat jema sAtamA gamamAM kahyuM cAvatuM te bhagavana / utkRSTa kALa sthiti yAvat ticiyonika, jaghanya kALa sthitika Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24/-/1838 ranapabhAmAM mAvaThuM kare ? gautama! bhavAdezathI be bhava, kAlAdezathI jaghanya pUrvakoTI ane 10,000 varSa abhyAdhika, utkRSTathI pUrvakoDI ane 10,000 varSa adhika ATalo yAvatu kare.. ]i utkRSTa sthitika pacatA yAvata tiryaMcayonika, he bhagavana! je utkRSTakALa sthitika ratanapabhAmAM yAvata utpanna thavA yogya hoya, te he bhagavana ! keTalA kALa yAvat upaje gautama ! jaghanya ane utkRSTa paNa palyopamanI asaMkhya bhAga sthitimAM upaje. bhagavanuM che te jIvo eka samayamAM bAkI sAtamAM gama mujaba cAvatuM utakRSTakALasthitika prayatA sAva ticiyonika utkRSTa kALa sthitika ratanapabhA cAvatuM kare ? gautamAM bhavAdezathI be bhavagrahaNa, kAlAdezathI jaghanya ane utkRSTa baMnemAM palyopamano asaMkhyAtamo bhAga, adhika yuvakoDI, ATalo kALa rove cAvatu gati-Agati kare, A pramANe A traNa gama audhika che, traNa gama jaghanya kALa sthitikamAM che. traNa gama utkRSTa kALa sthitimAM che. kula nava gama che. * vivecana-838 : kAya saMvedha dvAramAM - che teM Adi. bhavAdeza-bhava prakAWI, be bhavaeka asaMjJI, bIjo nAka, tyAMthI nIkaLI anaMtara saMjJI thAya, paNa asaMjJI na thAya. kAlAdeza-kAlapakArathI. asaMjJIbhava saMbaMdhI jaghanyAyu nArakamAM 10,ooo varSa. * x * utkRSTamAM palyopamano asaMkhyAta bhAga, temAM pUrvabhavanuM asaMjJI nArakanuM utkRSTAyu pUrvakoTI rU5 umeravuM. - - x * paryApta Adi pratItArtha che. * x - e rIte traNa gamo thayA, te vizeSaNa rahita payaktika aiIne AzrIne kahyA. e pramANe jaghanya sthitikanA traNa, utkRSTa sthitikanA traNa, baMne kahevA. A rIte nava gama thayA. temAM jaghanyasthitika saMjJI AzrIta sAmAnya nAkaMgama kahe che. - X * temAM Ayu aMtarmuhad, adhyavasAya sthAna apazad, aMtarmuhUrNa sthitithI che. dIrdha sthitithI, tenA bamaNAM paNa saMbhave anubaMdha, sthiti samAna ja che. kAya saMvedhamAM nAkonI jaghanya ane utkRSTa, sthitithI upara aMtarmuhUrta kahevuM. e pramANe jaghanya sthitikano jaghanya sthitikomAM utpAda che ItyAdi have saMjJIno te pramANe ja utpAda kahe che - * sUtra-839 + 1. je saMjJI paMcendriya tiryaMcayonimAMthI upaje to saMkhyAta vaSayuka sanI paMcendriya ticiyonikamAMthI upaje ke asaMkhyAtathI ? gautama! saMkhyald vaSaya saMjJI paMcendriya ticithI upaje. asaMkhyAta, nahIM je saMkhyAta vaSayuka saMjJale yAvata upaje? to jalacarathI upajepana ? gautama! jalacarathI upaje, jema asaMjJI cAvatu payatAthI upaje, apayatithI nahIM. - - bhagavana paryAptA saMkhyAta vaSayuka saMjJI paMcendriya tiryaconika, je 32 bhagavatI-aMgasUtra saTIkaanuvAda/5 nairayikamAM upajavA yogya che, te che bhagavAna ! kaI kRNImAM upaje gautama ! sAte pRthvImAM-ranapabhAdi. bhagavana / pati saMkhyAta vaSayuka saMjJI paMcendriya ticiyonika je rana prabhAkRadI nairayikamAM upajavA yogya che, te keTalA kALa sthitimAM upaje ? gautama ! jaghanya 10,000 varSa, utkRSTa sAgaropama bhagavatu te jIvo eka samayamAM keTalA upaje ? asaMjJIvatuM. bhagavAna ! te jIvonA zarIro kayA saMghayaNavALa che? gautama! cha saMghayaNI. te A - vajayabhanArAya saMghayaNI yAvata sevAd saMghayaNI. zarIravagAhanA, asaMjJIvatuM. janyathI aMgulano asaMkhyAta bhAga, ukRSTathI 1ooo yojanA - - bhagavAna ! te jIvonuM zarIra kayA saMsthAne che? cha saMsthAne te A - samacaturasya, jyagrodha cAvatu huMDaka. bhagavanA te jIvone keTalI le che ? gautama / cha - kRSNa yAvatu zukala vezyA. daSTi gaNe. jJAna traNe. ajJAna bhajanAe. yoga gaNe. bAkI badhuM anubaMdha paryanta, asaMjJI mAphaka kahevuM. vizeSa e ke samudraghAto pahelA pAMca che, veda traNe che. bAkI pUrvavatu yAvatu bhagavatu ! te pati saMkhyAta vaSayuiddha mAvata tiryaMcayonika ranapabhA yAvatuM kare ? gautama! bhavAdezathI jaghanya be bhava, utkRSTathI ATha bhava grahaNa vaDe. kAlAdezathI jaghanyathI aMtamuhUrta adhika 10,000 varSa, utkRSTathI cAra pUvakoDI adhika cAra sAgaropama. ATalo kALa rahe cAvata kare rAyatA saMkhyAta yAvatu jaghanya kALa bhavika rAvatu te bhagavana ! keTalI kALa sthitimAM upaje? gautama ! jaghanya ane utkRSTa baMne 10,000 varSa sthitimAM yAvata upaje. * * bhagavana! te jIvo e pramANe pahelA gama mujaba niravasesa kahevuM yAvatuM kAlAdezathI - x * yAvata kare. 3-te ja utkRSTa kALa sthitimAM utpanna thAya to jaghanya sAgaropama sthitimAM, utkRSTa paNa temaja upaje. bAkI parimANAdithI bhavAdeza paryanta badhuM pahelAM gama pramANe jANatuM. * * * * 4-bhagavatu jAnyakAla sthitika pati saMkhyAta varSa Ayuka saMjJI paMcendriya ticiyonika je ratanapabhA pRthatImAM yAvatu utpanna thavA yogya che, te keTalA kALa sthitimAM upaje 7 gautama! jaghanya 10,000 varSa, utkRSTa sAgaropama. * : bhagavana ! te jIvo bAkI rahelA gama mujaba. vizeSa A * A AThamAM virodhatA che zarIrAvagAhanA jaghanyathI gulano asaMkhyAta bhAga, utkRSTathI niSa pRthakatva. lesA - pahelI traNa, mizrAdaSTi, niyamA be ajJAna-jJAnI nahIM pahelAM traNa samudraghAta, Ayu, AdhyavasAya, anubaMdha traNe saMjJI mujaba, bAkI pahelA gama mujaba - x - jANavuM. (5) je te utkRSTa kALa sthitimAM upaje, to jaghanyathI ane utkRSTathI Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24/-/1/839 sAgaropama sthitimAM upaje. e pramANe cotho gama saMpUrNa kahevo. (6) bhagavan ! utkRSTa kALasthitika pati saMkhyAta varSAyuvALA yAvat tiryaMcayonika, je ratnaprabhA pRthvI nairayikamAM utpanna thavA yogya hoya, hai bhagavan ! te keTalA kALanI sthitimAM upaje ? gautama ! jaghanya 10,000 varSa, utkRSTa sAgaropamasthitikamAM upaje. bhagavan ! te jIvo parimANAdithI bhavAdezaparyanta pahelA gama mujaba jANavuM. mAtra sthiti jaghanyathI pUrvakoDI, utkRSTathI paNa pUvakoDI. e pramANe anubaMdha paNa. bAkI pUrvavat kAlAdezathI jaghanyathI 10,000 varSa adhika pUrvakoDI Adi - x - (7) jo te jaghanya kALa sthitimAM utpanna thaI jaghanya ke utkRSTa baMne 10,000 varSa sthitimAM utpanna thAya to he bhagavan ! te jIvo sAtamAM gama mujaba saMpUrNa kahevA yAvat bhavAdeza paNa yAvat kAlAdezathI - 4 - 33 (8) utkRSTa kALa sthitika pati yAvat ti yonikamAM he bhagavan ! je utkRSTa kALa sthitika yAvat utpanna thavA yogya che, te bhagavan ! keTalA kALa sthitimAM utpanna thAya ? gautama ! jaghanyathI ane utkRSTathI paNa sAgaropama sthitimAM upaje. bhagavan ! te jIvo sAtamA gama mujaba saMpUrNa kahevA cAvat bhavAdezathI yAvat kAlAdezathI - x - A pramANe A nava gama che. tenA upa-nikSepa navemAM asaMjJI mAphaka kahevA. * vivecana-839 : (1) tinni nALA. narakagAmI saMjJI tiryayomAM jJAna-ajJAna traNe vikalpe hoya che arthAt be ke traNa hoya. asaMjJI paMcendriya tiryaMcane traNa, naske janAra saMjJIne pAMca samudghAta hoya che, kemake chellA be manuSyone ja hoya. saMDvI paMce tiryaMcamAM janmI, pharI nake jaI, pachI manuSya, e pramANe kAyasaMvedhamAM be bhava jaghanyathI hoya, e rIte ATha bhavo kahevA, - 4 - 4 - e rIte audhika nAskomAM utpAda. A pahelo gama. (2) paryAptA Adi - (3) te ja utkRSTakALamAM, - (4) jaghanyakALa sthiti Adi, temAM ATha viSayamAM aMtara che - zarIrAvagAhanA dhanuSa pRthakatva, lezyA Adha traNa, mithyArdaSTitva, be ajJAna ja, Adha. traNa samuddAta. jaghanya sthitika asaMjJI gama mAphaka Ayu, adhyavasAya, anubaMdha che, ahIM Ayu aMtarmuhUrta, adhyavasAya sthAno aprazasta ja, anubaMdha aMtarmuhUrvaja. avaseza - jema saMjJInA pahelA gamamAM arthAt audhika che - x + (5) te ja jaghanyakALamAM saMjJI viSayamAM gamo, (6) te ja utkRSTa ityAdimAM, (7) utkRSTakALa AdimAM, - 4 - (8) te ja utkRSTa sthitika saMjJI, (9) utkRSTa AdimAM navamo gama. sleva - prastAvanA, niskleva - nigamana. te e pramANe che paryAptA saMkhyAta 13/3 bhagavatI-aMgasUtra saTIkaanuvAda/5 varSAyu saMjJI paMcendriya tiryaMcayonika AzrIne ratnaprabhAnI vaktavyatA kahI, have tene ja AzrIne zarkarAbhA vaktavyatA - 34 * sUtra-840 - (1) bhagavan ! patiA saMkhyAta vayika saMjJI paMcendriya tiryaMcayonika, je zarkarASabhA pRthvI nairayikamAM utpanna thavA yogya hoya te keTalA kALanI sthitimAM utpanna thAya? gautama ! jaghanyathI sAgaropama ane utkRSTathI traNa sAgaropama sthitimAM upaje. - bhagavan ! te jIvo eka samayamAM e pramANe ratnapabhAmAM utpanna thavAnA gamanI mAphaka samagra vaktavyatA kahevI. Avat bhavAdeza tathA kAlAdezathI jaghanyathI aMtarmuhUrta adhika sAgaropama, utkRSTathI cAra pUrvakoDI adhika bAra sAgaropama, ATalo kALa cAvat gamanAgamana kare. -- (2) e pramANe ratnaprabhA pRthvI gama samAna nave gamo kahevA. vizeSa e ke - badhAM gamomAM nairayika sthiti ane saMvedhamAM sAgaropama kahevuM. - - A pramANe chaThThI pRthvI sudhI kahevuM. vizeSa e ke - nairayika sthiti je je pRthvImAM jaghanya-utkRSTa hoya tene cAra gaNI karavI. (jemake) vAlukAprabhAmAM 28 sAgaropama, e cAragaNI thAya. paMkaprabhAmAM-44, dhUmapabhAmAM-68, tamAmAM-88, saMghayaNomAM tAlukAprabhAmAM pAMca saMghayaNI, vaRSabhanArAca yAvat kIlikA. zaMkaprabhAmAM cAra saMghayaNI, dhUmapabhAmAM traNa saMghayaNI, tamAmAM be saMghayaNI - vaRSabha nArAya ane RSabha nArAvALA utpanna thAya. bAkI pUrvavat paryApta saMkhyAta varSAyuka yAvat tiryaMcayonika je adhaHsaptamI pRthvI vairayikamAM utpanna thavA yogya che. te keTalA kALa sthitimAM upaje ? gautama ! jaghanyathI 22-sAgaropama, utkRSTathI 33-sAgaropama sthitimAM upaje. - - bhagavan ! te jIvo jema ratnaprabhAnA nava gamako kahyA, tema ahIM jANavA. vizeSa e ke - vaRSabhanArAya saMghayaNI utpanna thAya ane strIvedako utpanna na thAya. bAkI pUrvavat yAvat anubaMdha. saMvedha - bhavAdezathI jaghanya traNa bhava, utkRSTa sAta bhava grahaNa kare che. kAla AdezathI jaghanya be aMtarmuhUrta adhika 22sAgaropama, utkRSTathI cAra pUrvakoDI adhika 66-sAgaropama, eTalo kALa vat kare. te ja jaghanyakALa sthitimAM utpanna thAya to pUrvavat ja vaktavyatA yAvat bhavAdeza. kAlAdezathI jaghanya kAlAdeza paNa temaja yAvat cAra pUrvakoDI adhika yAvat kare. te ja svayaM utkRSTa kAla sthitimAM utpanna thAya to te pramANe ja thAvat anubaMdha, bhavAdezathI jaghanyathI traNa bhavagrahaNa, utkRSTathI pAMca bhavagrahaNa. kAlAdezathI jaghanyathI 33-sAgaropama ane be aMtarmuhUrta adhika, utkRSTathI 66-sAgaropama ane traNa pUrvakoDI adhika. te ja jaghanyakALa sthitika ratnaprabhA pRthvI jaghanyakALasthiti vaktavyatA Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24/-[1/840 mAphaka kahevI yAvat bhavAdeza. mAtra prathama saMghayaNa, strIvedaka nahIM. bhavAdezathI jaghanya traNa bhava-utkRSTa sAta bhava. kAlAdezathI jaghanya be aMtarmuhUrta adhika 22-sAgaropama, utkRSTa 66-sAgaropama ItyAdi - 4 - te ja jaghanya kALa sthitikamAM utpanna, e pramANe cotho gama saMpUrNa kahevo yAvat kAlAdeza. 35 te ja utkRSTa kAla sthitikamAM utpanna badhuM pUrvavat yAvat anubaMdha, bhavAdezathI jaghanya traNa bhava, utkRSTa pAMca bhava, kAlAdezathI jaghanya be aMtarmuhUrta 33-sAgaropama, utkRSTathI traNa aMtarmuhUrta adhika 66-sAgaropama. eTalo kALa yAvat kare. te ja svayaM utkRSTa kALa sthitimAM jaghanya 22-sAgaropama sthitimAM, utkRSTa 33-sAgaropama sthitimAM upaje che - bhagavan ! te. bAkI badhuM sAtamI pRthvI prathamagama vatavyatA kahevI. yAvat bhavAdeza, vizeSa e ke - sthiti, anubaMdha, jaghanyathI pUrva koDI, utkRSTathI pUrvakoDI. bAkI pUrvavat kAlAdezathI jaghanya be pUrvakoDI abhyadhika 22-sAgaropama, utkRSTa cAra pUrvakoDI adhika 66-sAgaropama. eTalo kALa cAvat kare. te ja jaghanyakALa sthitimAM utpanna thAya. sAtamA gama mujaba ja badhI vaktavyatA ane saMvedha kahevo. te ja utkRSTakALa sthitimAM utpanna e pramANe ja yAvat anubaMdha. bhavAdezathI jaghanya traNa bhava, utkRSTathI pAMca bhava. kAlAdezathI 33-sAgaropama be pUrvakoDI adhika, utkRSTa 66-sAgaropamAdi. * vivecana-840 : padmatta - pariNAma, saMhananAdinI prApti, je rIte ratnaprabhAmAM utpatti kahI, te saMpUrNa zarkaraprabhAmAM paNa kahevI. bIjI nArakImAM jaghanyA sthiti sAgaropama, saMjJInA bhave aMtarmuhUrta e rIte sAgaropama adhika aMtarmuhUrta thaI. bIjImAM utkRSTa traNa sAgaropama, tene cArathI guNatA bAra thAya ItyAdi - x -. bIjI nAkI AdimAM jaghanya ane utkarSathI sAgaropamAdi kahevA. jemake (1) eka sAgaropama, (2) traNa, (3) sAta, (4) daza, (5) sattara, (6) bAvIza, (3) tetrIza e sAtenI utkRSTa sthiti che ane je pahelImAM utkRSTa, te bIjImAM jaghanya, ityAdi samajavuM. ratnaprabhA tulya nave gama kahevA. kyAM sudhI ? chaThThI pRthvI sudhI. chaThThI pRthvI sudhI. utkRSTa kAya saMvedha cAra gaNo kahevo. - 4 - 4 - pahelI traNa pRthvImAM sevAI saMghayaNI upaje, e rIte cothIe cAra, pAMcamIe traNa, chaThThIe be, sAtamIe eka saMghayaNa thAya. have sAtamI pRthvI AthrIne kahe che - strIonI utpatti chaThThI naraka sudhI ja hoya. jaghanya traNa bhava - matsya, sAtamI pRthvI, matsya, sAtamI ityAdi. kAlAdezathI 22-sAgaropama jaghanyA, matsyanuM aMtarmuhUrta adhika, utkRSTa 66 bhagavatI-aMgasUtra saTIkaanuvAda/pa sAgaropama, jo traNa vakhata sAtamImAM upaje ane cAra pUrvakoTI adhika, kemake cAra vakhata matsyamAM upaje. A utkRSTa kALa kahyo che madhyama kALa parimANa juduM Ave. (A pahelo gama) jaghanyakALa sthiti bIjo, utkRSTa kAlasthiti trIjo gama-temAM utkRSTa pAMca bhava grahaNa, jaghanyakAla sthitika Adi cotho gama temAM ratnaprabhAvat kahevuM. vizeSa e ke - saMghayaNa cha, veda traNa kahevA. prathama saMghayaNI jIvo Ave, strI na Ave. - - have manuSyAdhikAramAM kahe che-- * sUtra-841,842 - 36 [841] manuSyathI AvIne upaje to saMjJI manuSyathI AvIne upaje ke asaMtI manuSyathI? gautama ! saMjJIthI, asaMjJIthI nahIM. jo saMjJI manuSyathI AvIne upaje to zuM saMkhyAta varSAyu saMjJI manuSyathI ke asaMkhyAta thI upaje ? gautama ! saMkhyAta varSAyu saMjJI manuSyathI AvIne upaje, asaMkhyAta varSAyu thI nahIM. jo saMkhyAta varSAyu yAvat upaje to pati saMkhyAta thI apacapti saMkhyAta varSAyuthI? gautama! paryApta saMkhyAta varSa AyuthI AvIne upaje, asaMkhyAta varSAyuvALAmAMthI nahIM. bhagavan ! je paryApta saMkhyAyuka saMI manuSya tairayikamAM upajavA yogya hoya, te bhagavan ! keTalI pRthvImAM utpanna thAya ? gautama ! sAte pRthvImAM upaje. - ratnaprabhA yAvat adhaHsaptamI, bhagavan ! paryApta saMkhyAta varSAyu saMjJI manuSya je ratnapabhA pRthvImAM utpanna thavA yogya hoya te keTalI kALa sthitimAM upaje ? gautama ! jaghanyA 10,000 varSa, utkRSTI sAgaropamasthitimAM upaje. bhagavan ! te jIvo eka samaye keTalA upaje ? gautama ! jaghanyathI eka, be ke traNa ane utkRSTathI saMkhyAtA upaje. saMghayaNa-che. zarIrAvagAhanA jaththAthI gula pRthakatva, utkRSTathI 500 dhanup e pramANe bAkInuM saMjJI paMcendriya tiryaMcayonika cAvat bhavAdezathI. vizeSa e ke cAra jJAna, traNa ajJAna bhajanAo. samuddAta che. sthiti ane anubaMdha jaghanyathI mAsa pRthakatva-utkRSTathI pUrva koTI. bAkI pUrvavat. kAlAdezathI jaghanyA mAsa yaktva adhika 10,000 varSa ane utkRSTI cAra pUrvakoDI adhika cAra sAgaropama ATalo kALa rahe. te ja jaghanya kALa sthitimAM utpanna thAya, to te ja vaktavyatA, mAtra kAlAdezathI jaghanyA pUrvavat, utkRSTI 40,000 varSa adhika cAra pUrva koDI. - - - te ja utkRSTakALa sthitimAM utpanna thAya to A ja vaktavyatA. mAtra kAlAdezathI jaghanyA mAsa pRthakatva adhika sAgaropama, utkRSTI cAra pUrva koDI adhika cAra sAgaropama. te ja svayaM jaghanyakALa sthiti A ja vaktavyatA. vizeSa e ke - A Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24/-/1/841,84ra pAMcamAM aMtara che. zarIravagAhanA jaghanyA gula pRthakatva, utkRSTI temaja. traNa jJAna traNa ajJAna bhajanAo. pAMca samughAto. sthiti ane anubaMdha jaghanyathI mAsa pRthakatta, utkRSTathI paNa temaja. bAkI pUrvavat yAvat bhavAdeza, kAlAdezathI jaElkhyA mAsa pRthakava adhika 10,000 varSa, utakRSTI cAra mAsa pRthakava adhika cAra sAgaropama. ATalo kALa rahe. te ja jaghanya kALasthitimAM utpanna hoya to A ja vakatavyatA cothA gama samAna raNavI. mAtra kAlAdezathI jaghanyA mAsa pRthakatva adhika 10,000 varSa ane utkRSTI cAra mAsa pRthakava adhika 40 hajAra varSa. ATalo kALa rahe. te ja utkRSTa kALa sthitimAM utpanna hoya to A ja gama che. mAtra kAlAdezathI jaghanyA sAgaropama ane mAsa pRthakatva adhika, utkRSTI cAra mAsa, pRthakatva adhika cAra sAgaropama yAvata rahe. te ja svayaM utkRSTa kALa sthitika janmIne pahelAM gama mAphaka jANavuM. maga zarIrAvagAhanA jaghanyA 500 dhanuSa, utkRSTI paoo dhanag. sthiti jaghanyA ane utkRSTI pUrva koDI. ema anubaMdha jANavo. kAlAdezathI jaghanyA 10,ooo vadhika pUvakoDI. utkRSTI cAra pUrvakoDI adhika cAra sAgaropama. ATalo kALa cAvatuM rahe. te ja jaghanyakALa sthitimAM utpanna thAya, sAtamAM gamanI vakatavyatA raNavI. mAtra kAlAdezathI jaghanyA 10,000 varSa adhika pUvakoDI, utkRSTI 40,ooo vaSiidhaka cAra pUrva koDIe - 4 - te ja utkRSTI kALa sthitimAM utpanna hoya to sAtamA gama mujabanI vakatavyatA. mAtra kAlAdezathI pUvakoDI adhika jaghanyA sAgaropama ane utkRSTI cAra pUrva koDI adhika cAra sAgaropama. [42] yartiA saMkhyAta vaSayuka saMjJI manuSyathI he bhagavan ! je zarkarApabhAmAM nairasikarUpe yAvata utpanna thAya te bhagavan! keTalo cAvata upaje. gautamajAnyathI sAgaropama ane utkRSTathI traNa sAgaropama. * - bhagavana ! te ja raNapabhA pRdInA gama mujaba jANavuM. mAtra zarIravagAhanA jaghanyathI ranI pRthakatva, utkRSTI 500 dhanuSa, sthiti jaghanyA varSa pRthakata, utkRSTI pUrva koDI, e pramANe anubaMdha paNa kahevo. bAkI pUrvavat yAvat bhavAdezathI, kAlAdezathI jaghanyA varSa pRthakava adhika sAgaropama ane utkRSTI cAra pUvakoDI adhika bAra sAgaropama. e pramANe A audhikamAM traNe gamamAM manuSyanI kahevI. mAtra nairayika sthiti kAlAdezathI ane saMvedha jANavo. che te svayaM jaghanya sthitivALA saMjJI paMcendriya pati manuSya utpanna thAya, to gaNe gamomAM pUrvavat ja. vizeSa A - zarIravagAhanA jANI ranipRthakva, utkRSTathI paNa temaja, sthiti jaghanya-utkRSTa baMne varSa pRthakatva, 38 bhagavatI-aMgasUtra saTIkaanuvAda/5 e rIte anubaMdha paNa jANavo. bAkI ba6 audhika mujaba saMvedha paNa upayogapUrvaka samajavo. che te svayaM utkRSTa sthitika hoya, tene paNa gaNe gamomAM pUrvavatuM. ATalI vizeSatA - zarIravagAhanA jaghanyathI - utkRSTathI paNa 500 dhanuSa, sthiti jaghanya-utkRSTathI paNa pUrvakoDI, anubaMdha paNa temaja che. bAkI badhuM pahelA gama mujaba. vizeSa - nairayika sthiti ane kArya saMvedha ANavA. e pramANe yAvata chaThThI pRdI. mAtra trIjI pRthvIthI eka eka saMghayaNa ghaTe che. tema tiryaMcayonika mAphaka jANatuM. kAlAdeza paNa temaja che. mAtra manuSasthiti kahevI. *** bhagavana! pati saMkhyAta vaSayuka saMjJI manuSya je adhaHsaptamI yvI nairayikamAM utpanna thavA yogya che, te he bhagavana ! keTalA kALanI sthitimAM urm thAya ? gautama! jyA rara-sAgaropama ane utkRSTa 13-sAgaropama sthitimAM utpanna thAya. bhagavana ! te jIvo eka samayamAM zeSa temaja zarkarApabhA pRdI camaka jANavo. mAtra saMghayaNa paheluM kahevuM ane Avedaka na upaje. bAkI pUrvavata yAva4 anubaMdha. bhavAdezathI be bhavagrahaNa kAlAdezathI jaghanya rarasAgaropama ane varSa pRthakava adhika, utakRSTathI 31-sAgaropama ane pUrvakoDI adhika, ATalo kALa rahe. te ja jaghanya kALa sthitimAM utpanna thAya to A ja kathana karavuM vizeSa - nairayika sthiti ane saMvedha jANavA. te ja utkRSTa kALa sthitimAM utpanna thAya to A ja kathana karavuM. vizeSa - saMvedha jANavo. te ja svayaM jaghanyakALa sthitika utpanna thayela hoya, tene traNe gamakomAM A ja vatavyatA. mAtra zarIravagAhanA jaghanya-utkRSTa bane ranipRthakava. sthiti jadhanya-utkRSTa baMne varSa pRthakad. e rIte anubaMdha paNa che. saMvedha upayogapUrvaka kahevo. te svayaM ja utkRSTa kALasthitika utpanna hoya to, tene paNa gaNe gamakamAM A ja vakatavyatA. mAtra zarIravagAhanA jaghanya-utkRSTa baMne paoo dhanuSa, sthiti jaghanya-utkRSTa bane pUrva koDI, e rIte anubaMdha paNa che. nave gamakomAM narasika sthiti ane saMvedha jANavo. badhe bhavagrahaNa be cAvatuM navagamakamAM kAlAdezathI jaghanya 33-sAgaropama, pUvakoDI adhika utkRSTa paNa temaja ATalo kALa rahe - gamanAgamana kare. bhagavat ! tema ja che. * vivecana-841,84ra : garbhaja manuSyo haMmezAM saMkhyAtA hoya, tethI utkRSTa saMkhyAtA upaje tema kahyuM. avadhi AdithI patita koI nAkamAM utpanna thAya, mATe cAra jJAno. - x - jaghanyathI mAsa pRthakava, kemake be mAsa aMtarvartI AyuvALo nakke na jAya. jaghanya naskAya 10,000 varSa jaghanya nakke janAra mATe mAsa pRthakava ane utkRSTa mATe cAra Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24/-/1841,842 sAgaropama ane cAra pUrva koTI adhika kahyuM, temAM adhikatA manuSyAyune AzrIne che. arthAta manuSya thaI cAra vakhata ja aneka pRthvImAM nAraka thAya, pachI tiryaMca ja thAya. jaghanyakALa sthitika audhikamAM A pAMca vizeSatA che - zarIravagAhanA gulapRthakava, * * * traNa jJAna, traNa ajJAna bhajanAo, jAnya sthitika ja AnI hovAthI. * x * pahelA pAMca samuThThAta, jaghanya sthiti vaDe ema saMbhave che. * * * sthiti ane anubaMdha jaghanya-utkRSTa mAsa pRthakava che. bAkInA gamo svayaM samajI levA. * - zarkaraprabhAnI vaktavyatA - be hAtha pramANathI hIna bIjImAM utpanna na thAya. be vaSayuithI hIna yuvALA bIjImAM utpanna na thAya. odhikamAM traNa gama kahevA. AmAM anaMtarokta manuSyanI parimANa, saMhananAdi prApti che. pharaka A pramANe che - nAka sthiti kAlAdezathI ane kAyasaMvedha jANavo. temAM pahelA gamamAM sthiti Adi lakhyA, bIjAmAM odhika jaghanyasthitimAM nAraka sthiti baMne sAgaropamakALa che, saMvedha jaghanyathI varSa pRthakavAdhika sAgaropama, utkRSTa cAra pUrvakoTI adhika cAra sAgaropama, bIjImAM paNa ema ja che. mAtra jaghanya traNa sAgaropama, utkRSTa bAra sAgaropama kahevuM. cothI Adi traNa gamamAM saMvedha - te jaghanya sthitika audhika mujaba, kAlAdezathI jaghanyathI varSa pRthakatvAdhika sAgaropamAM utkRSTa bAra sAgaropama ane cAra varSapRthakattAdhika. ItyAdi jANavuM - x - saptama Adi gamayamAM ATalI vizeSatA - zarIra vagAhanA - 4 - 500 dhanuSa ItyAdi. tiryacasthiti jaghanya aMtarmuharta manuSyagamamAM manuSya sthiti jaghanyathI bIjI AdimAM janArane varSa pRthakata, utkRSTI pUrvakoTI. sAtamI pRthvImAM pahelA gamamAM 33-sAgaropama, pUrvakoDI adhika kahyuM, te utkRSTa kAyasaMvedha che. ATalo kALa ja jANavo. - x - che uddezo-2-"asukumAra" che - X - X - X - X - o uddezA-1-nI vyAkhyA karI, have bIjAnI kare che - x - 4 - * sUtra-843 - rAjagRhamAM yAvatu Ama pUchyuM - bhagavad ! asurakumAra kanyAMthI AvIne upaje che - nairayikathI yAva4 devathI ? gautama nairayika ke devathI AvIne upajatA nathI, tiryaMca ane manuSyathI AvIne upaje che. e pramANe jema nairayika uddezakamAM kahyuM tema cAvavuM payatA asaMjJI paMcendriya vica yonika, bhagavana ! je asukumAramAM utpanna thavA yogya hoya te he bhagavan! keTalI kALa sthitimAM utpanna thAya che ? gautama jaghanya 10,000 varSa sthitimAM, utkRSTa popamanA asaMkhyAta bhAga sthitimAM upaje che. * * bhagavana ! te jIvo e rIte ratanapabhA gamaka samAna nave paNa gamo kahetA. vizeSa e - jemanI vayaMkAla sthiti hoya, 40 bhagavatI-aMgasUtra saTIkaanuvAda/5 temane dayavasAyo prazasta hoya, Apazad nahIM. traNe gamamAM bAkI pUrvavatuM. je saMjJI paMcendriya tici yonikomAM upaje to zuM saMkhyAta vaSayuika saMjJI paMcendriyamAM yAvata upaje ke asaMkhyAta vaSasuikamAM ? gautama! saMkhyAta vayuimAM sAvat upaje, asaMkhyAtamAM paNa upaje. asaMkhyAta vaSayuka saMjJA paMcendriya tici je asurakumAramAM upajavA yogya hoya, te bhagavan! keTalI kALa sthitimAM upaje? gautama! jaghanyathI 10,000 varSa, utkRSTa traNa palyopama sthitimAM upaje. bhagavAna ! te jIvo eka samayamAM prasta ? jaghanyathI eka, be ke aNa. utkRSTathI saMkhyAtA upaje vaja RSabha nArAya saMghANI, avagAhanA jAnyatI dhanuSa pRthakata, utkRSTathI cha gAu, samacatustra saMsthAna saMsthita, cAra vezyA, miyArdaSTi, ajJAnI-niyamA be ajJAnI-mati ajJAnI, zrutajJAnI, maNe yoga, baMne upayoga, cAra saMjJA, cAra kaSAyo, pAMca Indriyo, traNa samughAto, samavahata thaIne ke samavahad na thaIne mare, vedanA ne - zAtA, AzAtA veda be - A, pa. sthiti jAnyajJAtireka yuvakoDI ane utkRSTI traNa palyopama, adhyavasAya prazastapazad baMne. anubaMdha sthiti mujaba. kAyasaMvedha bhavAdezathI be bhavagrahaNa, kAlAdezathI jaghanyA sAtireka pUvakoDI-1000 varSa adhika. utakRSTathI cha pacopama, aATalo kALa rahe. te ja jaghanya kALa sthitikamAM utpanna hoya to A ja kathana. maes asukumAranI sthiti ane saMvedha jANavA. te ja utakRSTa kALa sthitimAM utpanna hoya to jaghanya ane utkRSTa praNa palyopama sthitimAM upaje. A ja vakatavyatA che. vizeSa A - sthiti ane utkRSTathI traNa palyopama. anubaMdha e pramANe ja che. kAlAdeza vaDe jaghanya ane utkRSTa paNa cha palyopamAdi. bAkI pUrvavata te ja svayaM janyakAla sthitika utpanna thayo hoya to jaghanya 10,ooo varSa sthitimAM, utkRSTI sAtireka pUvakoDI Ayue upaje. bhagavad ! te? bAkI pUrvavat yAvat bhavAdeza, vizeSa-avagAhanI jaghanyathI dhanuSa pRthakava-utkRSTathI atireka 1000 dhanuSya sthiti jaghanya ane utkRSTathI paNa sAtireka pUvakoDI pramANe anubaMdha paNa che. kAlAdeza vaDe jadAjathI sAtireka pUvakoDI-10,000 varSa adhika, utkRSTathI sAtireka be pUrvakoDI eTalo kALa rahe.. te svayaM jaghanyakALa sthitimAM upaje to A ja vaktavyatA. mAtra asukumAranI sthiti ane saMvedha jANI levo. te ja utkRSTa kALasthitimAM utpanna thAya to jaghanya ane utkRSTathI sAtireka pUrva koDI AyumAM utpanna thAya to pUrvavata vizeSa * kAlAdezathI jadAnya ane utkRSTa paNa sAtireka be pUvakoDI, ATalo kALa rahe. te ja varya utkRSTa kAlasthitika janme to pahelA namaka mujaba kahevuM. Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24/-/2843 42 mama sthiti jaghanyathI-utkRSTathI traNa palyopama, e pramANe anubaMdha paNa che, kAlAdezathI jadhanya traNa palyopama-1oooo varSa adhika ane utkRSTathI cha palyopama che. te ja jaELjakAla sthitika uvie A ja vakatavyatA. vizeSa e ke - asukumAranI sthiti ane saMvedha gaNavo joIe. te ja utkRSTa kALa sthitika utpanna jaghanyathI ane utkRSTathI traNa palyopama e ja vakatavyatA kahevI. vizeSa - kAlAdezathI jaghanyathI cha palyopamaeTalo kALa ja rahe. je saMkhyAta vaSayuka saMjJI paMcendriya cAva4 upaje zuM jalacara e pramANe yAvatu payaktiA saMkhyAta vaSaya saMjJI paMcendriya tiryaMcasonika, je asurakumArapaNe ujja thavA yogya hoya, te bhagavana keraLa kALanI sthitimAM upaje? gautama jaghanya 10,000 varSanI sthitimAM utkRSTa sAtireka sAgaropama sthitimAM upaje. bhagavan! te jIvo ekasamayamAM e rIte emanA ranarabhA pRthvInA gamaka samAna jANavuM. vizeSa - je svayaM jaghanyakALa sthitika hoya che, temane traNe gamamAM ATaluM vizeSa che - cAra vaizyA, adhyavasAya prazasta ane Apazad, bAkI pUrvavat saMvedha sAtireka sAgaropama kahevo. je manuSyathI AvIne upaje to zuM saMjJI manuSyathI Ave ke asaMjJI manuSyathI ? gautama! saMjJI manuSyathI, asaMjJI manuSyathI nahIM - je saMjJI manuSyathI AvIne upaje to zuM saMkhyAta vayuika saMjJI manuSyathI AvIne upaje ke asaMkhyAta vaSayukaothI ? gautama ! saMkhyAta vaSayuiddhathI vAva4 upaje. asaMkhyAta vaSayuikathI AvIne paNa upaje. bhagavad ! asaMkhyAta vaSayika saMjJI manuNa, je asurakumAmAM utpanna thavA yogya hoya, bhagavana ! te keTalI kALa sthitimAM upaje ? gautama! jaghanya 10,000 varSa, utkRSTa traNa palyopama sthitimAM upaje. A pramANe asaMkhya vayika ticiyonika samAna pahelA traNa gamo jANavA. mAtra zarIravagAhanA pahelA-bIja gamAmAM jaghanya sAtireka thaoo dhanuSa ane utkRSTa traNa gAu. bAkI pUrvavatuM. bIja gamamAM jaghanya ane utkRSTathI paNa traNa gAuM. bAkI ticiyonika mujaba jANavuM. te ja svayaM jaghanya kAla sthitika utpanna thAya, tene paNa jaghanya kALa sthitika ticiyonika samAna traNa gamo kahe che. vizeSa zarIra avagAhanA traNe gamamAM janya ane utkRSTa paNa sAtireka thaoo dhanu che. bAkI pUrvavatu. te ja svayaM utkRSTakALa sthitika janma, tene te ja pAchalA traNa gamako kahevA. mAtra zarIravagAhanA traNe gAmomAM jaghanya ane utkRSTa bane paNa traNa gAuM, bAkI pUrvavatu. bhagavatI-aMgasUtra saTIkaanuvAda/5 - je saMkhyAta vAyuvALA saMjJI manuSyathI AvIne upaje to zuM pati saMkhyAta vaSayika ke apayata saMdhyAta vaSayuika? gautama! pati saMkhyAtaothI, aparyApta saMkhyAtathI nahIM bhagavan! pati saMkhyAta vaSayuka saMjJI manuSya je asurakumArapaNe utpanna thavA yogya hoya, te bhagavan! keTalA kALanI sthitithI upaja ? gautama ! jaghanya 10,000 varSanI sthitimAM, utkRSTa sAtirega sAgaropama sthitikamAM upaje. * * bhagavAna ! te jIvo jema ranapabhAmAM utpanna thanAranA nava gamo kahyA, tema ahIM paNa nava gamo kahevA. mAtra saMvedha sAtireka sAgaropamathI karavo. bAkI pUrvavat bhagavad ! temaja che. * vivecana-843 - ahIM palyopamanA asaMkhyAta bhAga grahaNathI pUrvakoTI levA. kemake saMmUrNimanuM utkRSTathI pUrvakoTi pramANa Ayu hoya che. te utkRSTathI sva Ayu tulya ja devAyu bAMdhe che, vadhu nahIM, cUrNikAra paNa temaja kahe che. asaMkhyAta varSAyuka saMjJI paMcendriya tiryaMca A devakura Adi yugala tiryaMcane AzrIne kahyuM che. teo ja svAyu mujaba devAyu bAMdhe. teo saMkhyAtA upaje, kemake asaMkhyAta vaSayui tiryaMca asaMkhyAtA na hoya. vaLI teo vajaRSabhanArAya saMghayaNI hoya. jaghanyathI dhanuSya pRthakava pakSIne AzrIne kahela che. kemake temanuM e zarIra pramANa che - X - X - utkRSTa cha gAuM, e devakara AdinA hAthI Adine AzrIne che. asaMkhyAta vayuimAM napuMsakaveda hoto nathI. - - utkRSTa cha palyopama - traNa tiryaMca saMbaMdhI ane traNa asura bhava saMbaMdhI, e rIte cha thAya, mAtra deva bhavathI nA thAya. - 4 - cotho gama - ahIM jaghanyakALa sthitika sAtireka pUrvakoTI Ayu, te pakSI vagerenA prakamathI che. asaMkhyAta vaSayiSavALA pakSI AdinuM sAtireka pUrvakoTI Ayu, temane sva Ayu tulya devAyu thAya. utkRSTa sAtireka dhanuSa sahaya, je kahyuM te sAtamAM kulakara pUrve thayela hAthI Adi apekSAe saMbhave che. * x - sAtamAM kulakaranI para5 dhanu uMcI kAyA hoya che. tenAthI pUrve thanAranI kAyA tethI paNa uMcI hoya che. te kALanA hAthI bamaNA uMcA hoya, tethI sAtamAM kulakara pUrvakAlavata asaMkhyAta vaSavuiM hAthI AdinuM cokta pramANa thAya che. be pUrva koDI-tiryaMca ane asura baMne bhavathI thAya. asukumAranI jaghanya sthiti 10,000 varSa, saMvedha sAtireka pUrvakoTI-10,000 varSa adhika. -- bAkInA gamo svayaM jANavA. have saMkhyAta varSIya saMjJI paMcendriya tiryaMcano asurakumAramAM utpAda kahe che - sAtireka sAgaropama sthiti bali nikAya AzrIne kahI che. * x * suromAM tejovezyAvALA paNa upaje mATe ahIM cAra lezyAo kahI. ahIM - X * dhyavasAyo prazasta kahevA. dIsthitika hovAthI baMne paNa saMbhave. je sAtireka saMvedha kahyo, te Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 24/-843 bali' pakSanI apekSA che. dhe manuSyono asuromAM utpAda kahe che - devakuru AdinA manuSyone AzrIne utkRSTathI traNa palyopama Ayu kahyuM, kemake sva Ayu samAna devAyune bAMdhe che. * x * x * audhika-asaMkhyAta vaSayaka manuSya jaghanyavI sAtireka 500 dhanuNa pramANe hoya, jemake - sAtamA kulakara pUrve yugalika manuSya utkRSTathI traNa gAu uMcA hatA. jemake devakara AdinA yugalika puruSa. te pahelA ane bIjA gamamAM saMbhave, bIjAmAM traNa gAu avagAhanA ja hoya, teonI utkRSTa sthiti traNa palyopama ja hoya. saMkhyAta varSAyu saMjJI pUrvavat. uddezo-rU-nAgakumAra" @ -X - X - X - X - * sUtra-844 - rAjagRhe pAvatu Ama pUchayuM - bhagavAna ! nAgakumAra kayAMthI AvIne upaje nairavikathI cAvata devathI ? gautamI nairayika ke devathI AvIne na upaje, paNa manuSya, tiryaMcayonikathI AvIne upaje. je tiyaca e pramANe sukumAranI vakatavyA mujaba ahIM paNa kahevuM cAvata asaMjJI. -- je saMjJI paMcendriya tiryaMcayonikathI Ave to zuM saMkhyAta vaSayui ke asaMkhyAta vaSayu? gautama banelI. asaMkhya vayui saMjJI paMcendriya tiryaMcayonika, bhagavana ! je nAgakumAramAM upajavA yogya hoya, te keTalA kALanI sthitimAM upaje ? gautama! jaghanyathI 10,000 varSa, utkRSTathI dezona palyopama sthitimAM. bhagavad ! te jIvobAkI badhuM asurakumAramAM utpAda mAphaka kahevuM yAvat bhavAdeza. kAlAdezathI jaghanyA 10,000 vaSadhika pUvakoDI, utakRSTI dezona pAMca palyopama ATalo kALa rahe.. te ja jaghanyakAla sthitimAM utAkya hoya to A ja vaktavyatA che. mAtra nAgakumAranI sthiti ane saMvedha jANavo. te ja utkRSTa kAlasthitimAM utpanna hoya to tenI paNa A ja vaktavyatA. mAtra sthiti jaEAnyathI dezona be copama, utkRSTa traNa palyopama. bAkI pUrvavatuM yAvatuM bhavAdeza, kAlAdezathI jaghanya dezona cAra palyopama, utkRSTa dezonA pAMca palyopama, ATalo kALa rahe. te ja svayaM janya kALa sthitikamAM janmyo hoya, tene traNe gamakamAM asurakumAramAM utpanna thanAra jaghanyakALa sthitika mAphaka kahevA. te ja svayaM utkRSTa kALa sthitimAM janmyo hoya, tene paNa te ja pramANe traNe gamaka, jema asurakumAramAM kahyA tema jANavA. vizeSa e ke - nAgakumAranI sthiti saMvedha gaNavo joIe. bAkI pUrvavatuM. je saMkhyAta vaSayuka saMjJI paMcendriya cAvatuM zuM paryApta saMkhyAta vaSayukao bhagavatI-aMgasUtra saTIkaanuvAda/pa ke apayad? gautama! pati saMkhyAta vaSayika, apati saMkhyAta vaSayuka nahIM * * yati ekhyAta vapayuSa cAvatu je nAgakumAramAM utpanna thavA yogya hoya, te he bhagavana! keTalI kALasthitimAM upaje ? jema AsukumAromAM utpanna thanAranI vakatavyatA che. te mujaba ahIM paNa nave gamakomAM kahevI. mAtranAgakumAra sthiti ane saMvadha jANavo. je manuSyathI Ave to zuM saMjJI manuSya ke asaMjJImanuSya gautama ! saMjJI manuSyathI upaje, saMjJI manuSyathI nahIM jema asurakumAramAM utpanna thanAra yAva4 asaMkhyAta vaSayuka saMjJI manuSa, bhagavan! je nAgakumAramAM utpanna thavA yogya hoya, te keTalA kALa sthitimAM upaje ? gautamAM jaghanyA 10,000 varSa ane utkRSTathI dezona be palyopama, e pramANe jema asaMkhyAta vaSayuika ticiyonikono nAgakumAramAM pahelA traNa gamako te pramANe ja ahIM kahevA - mAtra pahelA, bIja gamakamAM zarIrAvagAhanA jaghanyathI sAtireka pao0 dhanuSa, utkRSTathI traNa gAuM, trIja gamamAM avagAhanA jaghanyathI dezona be gAu, ukRSTathI traNa gAuM, bAkI pUrvavata. te ja svayaM jaghanyakALa sthitika janmyo hoya, tene traNe gamamAM asurakumAranA temAM utpAda mAphaka saMpUrNa kahetuM. te ja svarya utkRSTa kALa sthitika janmyo hoya, tenA praNe gamaka, utkRSTa kAla mitika asurakumAmAM utpanna thanAra mAphaka kahevA. maga nAgakumAranI sthiti ane saMvedha jANavA. bAkI pUrvavata je saMkhyAta vaSaNuka saMjJI manuSya zuM payakti ke apati saMkhyAde gautama / paryApta saMkhyAtao apati nahIM. * * bhagavan! pati saMkhyAta vaSayuka saMjJI manuSyamAM je nAgakumAramAM utpanna thavA yogya hoya, te bhagavAna ! keTalA kALanI gautama! jaghanya 10,000 varSa, utkRSTathI dezona be palyopama sthiti. e rIte asurakumAramAM utpanna thanAra mAphaka sarva kaMI saMpUrNa nAve gamakomAM kahevuM. mAtra nAgakumAranI sthiti ane saMvedha jANavA. - - bhagavana ! te ema ja che, ema ja che. che uddezA-4 thI 11 - "suvarNakumAradi" che - X - X - X - X - X - X - * sUtra-845 : bAkInA suvarNakumArathI anitakumAra sudhInA AThe uddeza nAgakumAranI mAphaka saMpUrNa kahevA. - bhagavana! te ema ja che, ema ja che. * vivecana-844,845 [uddezA-3 thI 11nI. dezona be palyopama sthiti kahI, te uttaranA nAgakamAranI apekSAe che. kAraNa ke ATaluM temanuM AvyuM che - x * utkRSTa saMvedha padamAM dezonA pAMca palyopamAM traNa palyopama, asaMkhyAta varSAyu tiryaMca saMbaMdhI che, dezona be palyopama nAgakumAra Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra4/-/4 thI 11845 45 saMbaMdhI che, e rIte A pramANa thAya. * * bIjA gamamAM - nAgakumAranI jaghanyA sthiti 10,000 varSa, saMvedha - kAlathI jaghanyA 10,000 vaSadhika pUrvakoTI, utkRSTa traNa palyopamathI adhika che - - bIjA gamamAM - dezona be palyopamAyuM che. sthiti A ja che, te avasarpiNImAM suSamA nAme bIjA ArAnA keTalAka bhAga jatAM, asaMkhyAtavaSaya tiryaMcane AzrIte che. temanuM A Ayu che, ATalA sva Ayu samAna devAyu baMdhakavathI utkRSTa sthitimAM nAgakumAramAM utpAda che. traNa palyopama, devakara Adi asaMkhyAtajIvi tiryaMca AzrIne che. * x * saMkhyAtajIvI saMjJI paMcendriya tiryayane pUrvoktAnusAra jANavA. che uddezo-12-"pRvIkAyika'' che - X - X - X - - * sUtra-846 - bhagavAna ! pRvIkAyika kyAMthI AvIne utpanna thAya che ? zuM nairavikathI, tiyacathI, manuSyathI ke devathI AvIne ? gautama ! te nairayikathI nahIM paNa tiryaMca-manuSya-devathI AvIne upaje che. je te nirNayathI AvIne upaje to zuM ekendriyatiryaMcathI ItyAdi. jema vyutkrAMti padamAM utpAda kahyo, tema yAvatu je bAdara pRvIkAyika ekendriya tiyacayonikathI AvIne upaje to zuM paryAptibAdara cAva4 upaje ke apayapti bAdarathI ? gautama! baMne prakAre yAvata upaje. bhagavAna ! te jIvo eka samayamAM prazna ? gautama / pratisamaya virahita asaMkhya upaje. te sevAd saMghayaNI, zarIrAvagAhanA jaghanyA aMgulano asaMkhyAta bhAga, utkRSTa paNa temaja masara caMdra saMsthita, cAra vezyA, mAtra mizrAdeSTi, jJAnI-be ajJAna niyamA, mAtra kAya yogI, baMne upayogavALA, cAra saMjJA, cara kaSAya, eka anindriya, traNa samaghAta, be vedanA, maga napuMsaka vedaka, kSiti-janyA aMtamuhad utkRSTI ra2,000 varSa, prazad-apazad adhyavasAya, sthiti mAphaka anubaMdha che. bhagavana / te pRvIkAya pharI pRedIkAcikarUpe utpanna thAya to keTalo kALa rahe, keTalo kALa gati-Agati kare ? gautama! bhavAdezathI jaghanya be bhava, utkRSTa asaMkhya bhavagrahaNa, kAlAdezathI jaghanya be aMtarmahatta, utkRSTa asaMkhya kALa, eTalo kALa cAvata kare te ja jadhanyakALa sthitimAM utpanna thAya to jaghanya ane utkRSTa aMtamuhUrta sthitimAM, e pramANe pUrvavat badhuM kahevuM. te ja uchuTakALa sthitimAM utpanna thAya to jaghanya ane utkRSTa bane 22,000 varSa sthitimAM, bAkI pUrvavata yAvata anubaMdha. mAtra jAnyathI eka, be ke traNa ane utkRSTathI saMkhyAta ke asaMkhyAta utpanna thAya che. bhavAdezathI jaghanya be bhava, utkRSTa ATha bhava grahaNa kare. kAlAdezathI jaghanya ra2,000 varSa 46 bhagavatI-aMgasUtra saTIkaanuvAda/5 aMtamuhUrNa adhika ane utkRSTathI 1,76,000 varSa, ATalo kALa cAvatu gamanAgamana kare. te ja svayaM jaghanyakAla sthitika upaje, to pahelA namaka samAna kahevuM. mama vezyA traNa, sthiti jaghanya ane utkRSTathI aMtamuhUd, pazasta adhyavasAna anubaMdha sthiti mujaba, bAkI pUrvavata. te jaghanyakALa sthitimAM upaje to cothA gamanuM kathana. je utkRSTakALa sthitimAM upaje, to A ja vatavyatA, mAtra janyathI eka, be ke traNa ane utkRSTathI saMkhyAta ke asaMkhyAta yAvatuM bhavAdezathI jaghanya be bhava, utkRSTa ATha bhavagrahaNa, kAlAdezathI jaghanyathI aMtamuhUrta adhika 22,000 varSa, utkRSTathI 88,ooo varSa ane cAra aMtarmuhUta adhika, ATalo kALa rahe. te je svayaM utkRSTa kALa sthitika upaje, to trIza gama samAna saMpUrNa kahevuM. mAtra svayaM te sthiti jaghanyathI ane utkRSTathI ra2,000 varSa te ja jaghanyakALa sthitikamAM upaje to jaghanya ane utkRSTa bane aMtarmahad. e rIte sAtamAM gama mAphaka cAvatuM bhavAdeza, kAlAdezathI jaghanyA aMtamuhUrta adhika rara,000 varSa, utakRSTI cAra aMtamuhUrNa adhika 88,ooo vaI. - - - te ja utkRSTa kALa sthitikamAM upaje to jANI ane utkRSTathI paNa 22,000 varSa sthitikamAM upaje. ahIM sAtamA gamanI vakatavyatA jANavI yAvatuM bhavAdeza, kAlAdezathI jaghanyA 44,000 varSa, utakRSTathI 1,76,000 varSa je akAyika ekendriya niyaricayonikamAMthI upaje to zuM sUkSma ae, bhAdara apa* e pramANamAM cAra bhedo kahevA yAvatu pRvIkAyika, bhagavana / azkAyika, je pRthvIkAcikamAM utpanna thavA yogya hoya, to keTalA kALa kSitimAM upaje ? gautama ! jaghanya aMtamahad sthiti, utkRSTI . 22,ooo vamAM upaje. e rIte pRedIkAyika gamaka samAna nava gamako kahevA. vizeSa A - tibuka biMdu AkAre che, sthiti jaghanyathI aMtamuhUrta-utkRSTathI 9ooo varSa, e rIte anabaMdha paNa che. e rIte traNe gamakamAM sthiti, saMvedha paNa che. trIja, chaThThA, sAtamA, AThamAM, navamAM gamamAM saMvedha bhavadezathI jaghanya be bhava, utkRSTa ATha bhavagrahaNa. bAkInA cAra makamAM jamI le bhad, utkRSTa asaMkhyAta bhavagrahaNa. trIjI gamamAM kAlAdezathI jaghanya aMtamuhUrta adhika rara,000 varSa utkRSTathI 1,16,ooo varSa kALa rahe. - chaThThA gamakamAM kAlAdezathI jaghanya aMtarmuhurta adhika 22,ooo vaI, utkRSTathI 88,000 varSa ane cAra aMtamuhUrNa adhika sAtamAM gamakamAM kAlAdezathI janya aMtamuhad adhika Booo varSa, utkRSTa 1,16,ooo varSa rahe. AThamAM gamakamAM kAlAdezathI jaghanya aMtarmuhUrva adhika 9000 varSa, utkRSTa 28,ooo varSa ane cAra aMtamuhid adhika kALa rahe. navamAM makamAM bhavAdezAthI jI . Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24/-/1846 48 be bhava - utkRSTa ATha bhavagrahaNa. kAlAdezI jI 29, ooo varSa, utkRSTa 1,16,000 varSa kALa rahe. A rIte nava gamakamAM akAya sthiti che. je teukAyikathI AvIne upaje to A ja vaktavyatA. vizeSa e ke nave gamakamAM traNa vezyAo, tejaskAyikanuM zucikalA saMsthAna, sthiti jANavI. bIja gamakamAM kAlAdezathI jaghanyA aMtarmuhUrNa adhika 22,000 varSa sthiti - utkRSTathI 1ra-rAgidivasa adhika 88,ooo varSa rahe. e pramANe saMdha upayoga karato kahevo. je vAyukAyikathI AvIne upaje to, vAyukAcikanA paNa e pramANe nava gamako teukAcika mAphaka kahevA. virodha e - patAkA saMsthAna, saMvedha hAro varSothI kahevo. trIjI gamakamAM kAlAdezathI jaghanya aMtamuhUrva adhika 22,000 varSa * utkRSTathI eka lAkha varSa, saMvedha upayogapUrvaka kahevo. je vanaspatikAyikathI AvIne upaje to, vanaspatikAyikanA akAyikanA gama samAna nava gamaka kahetA. vizeSa e - vividha prakAre rahela che, zarIrAvAhanA pahelA ane chellA traNa gamakomAM jaghanya aMgulano asaMkhyAtamo bhAga, utkRSTathI atireka 1ooo yojana, madhyanA traNa gamakamAM pRdIkAcika mAphaka che. saMvedha ane sthiti jANavA. trIja gamakamAM kAlAdezathI jaghanya 22,000 varSa ane aMtamuhUrta adhika, utkRSTathI 1,28,000 kALa kahevo. saMvedha upayogapUrvaka kahevo. * vivecana-846 - 'vyutkrAMti' AdithI sUcita A che - zuM ekendriya tiryaya yonikamAM upaje cAvata paMcendriya tiryaMcamAM upaje? gautama! pAMcamAM upaje. trIjA gamakamAM - x - utkRSTa sthitimAM ekAdi asaMkhyAtA upaje-utkRSTa sthitimAM aAvathI ekAdino utpAda paNa saMbhave. ukATa ATha mavagrahaNamAM - Ama jANavuM. jemAM saMvedha be pakSa madhya ekama pakSe utkRSTA sthiti hoya, temAM ukarSathI ATha mavagrahaNa, bIje asaMkhya bhava thAya. tethI A utpatti viSaya bhUta jIvomAM utkRSTA sthitithI utkarSathI ATha bhava. e pramANe AgaLa paNa vicAravuM. 22,000 vani ATha mavathI guNatAM 1,76,000 varSa thAya. cothA gamamAM traNa lehyA che. kemake jaghanya sthitimAM devo na upaje mATe tejalezyA temAM nathI. chaThThA gamakamAM 88,000 varSa, te jaghanya ane utkRSTa sthitikane cAra gaNuM karIne utpannavathI 22,000 x 4 thI thAya, cAra aMtarmuhUrta thAya. navamAM gamakamAM 22,000 varSane be bhava grahaNathI guNatAM 44,000 varSa thAya. e pramANe pRthvIkAyika, pRthvIkAyikazI utpAda, have akAyika kahe che. tenA sUma-bAdara, pati-apayata bhedathI cAra bheda kahyA. saMvedha trIjA, chaThThAmAM bhavAdezathI jaghanyathI saMvedha baghAM gamakamAM be bhava grahaNarUpa che, utkRSTamAM temAM vizeSa che - trIjA AdimAM sUtrokta ATha bhava saMvedha levo. - x * x * bAkInA cAramAM utkarSathI bhagavatI-aMgasUtra saTIkaanuvAda/5 asaMkhya bhava grahaNa kemake ejha pakSe utkRSTa sthitino abhAva che. bIjA gamakamAM kAlAdezathI jaghanyathI 22,000 varSa che, kemake pRthvIkAyikonI utpatti sthAna rUpanI utkRSTa sthiti che. temAM aprakAyikanI temAM utpattithI audhikapaNe paNa jaghanyakALathI aMtarmuhUrta sthiti vadhe ahIM utkRSTa sthitithI pRthvIkAyikanA cAra bhavothI ane akAyikano audhikattamAM paNa utkRSTa kALa gaNatAM gooche te baMnene cAra vaDe guNatAM 88,000 ane 28,000 maLIne 1,16,000 kahyA. chaThThA gamakamAM jaghanya sthitika utkRSTa sthitimAM utpanna thAya to aMtarmuhUrtane, 22,000 varSane pratyekane cAra bhavaprahaNanI guNatA sutrokata kALa Ave vizeSa e * navamAM gamamAM jaghanyathI ra9,000 varSa akAyika ane pRthvIkAyikanI utkRSTa sthitinA maLavAthI Ave. have tejaskAyikathI pRthvIkAyikamAM utpAda kahe che - ahIM devonA utpAda abhAve tejalezyA abhAvathI traNa lezyA kahI. sthiti, jaghanya aMtarmuhad, utkRSTI traNa ahorAtra. trIjA gamamAM audhika tejaskAyikanI utkRSTa sthitimAM pRthvIkAyamAM upaje. e eka pakSanI utkRSTa sthitimAM utkarSathI ATha bhavagrahaNa, temAM cAra pRthvIkAyikanA utkRSTa bhavagrahaNamAM 88,000 varSa thAya, cAremAM teukAyanI utkarSathI traNa saminA parimANathI bAra ahorAtra thAya. saMvedha - chathI navamAM gamamAM ATha bhavagrahaNa, temAM kALamAna, yathAyogya levuM. bAkInA gamomAM utkRSTathI asaMkhya bhavono kALa paNa asaMkhyAta thAya che. have vAyukAyikamAMthI pRthvIkAyamAM utpAda - 1000 varSa vaDe saMvedha kavo. vAyukAyanI kathiI 3000 varSa sthiti kahevI. ahIM ATha bhava grahaNa che, temAM cAra bhavamAM 88,000 varSa, bIjA cAra bhavamAM vAyunA 3ooo varSane cArathI guNatA 12,000 varSa, baMne maLIne eka lAkha varSa thaze. jyAM utkRSTa sthiti saMbhave, tyAM utkarSathI ATha bhava, bIje asaMkhyAta. AnA anusAre kALa paNa kahevo. have vanaspatimAMthI pRthvIkAyamAM utpAda - apakAyavat nava gamaka che. vizeSa A saMsthAnA vividha prakAre che. pahelAmAM odhikamAM ane chellA gamamAM utkRSTa sthitika avagAhanA - x - aMgulano asaMkhyAta bhAga mama. sthiti utkRSTathI 10,000 varSa, e rIte saMvedha paNa jANavo. A gamamAM utkarSathI ATha bhava grahaNa, temAM cAra pRthvIkAyanA, cAra vanaspatikAyanA, temAM cAra pRthvI bhavamAM utkRSTamAM 88,000 varSa, vanaspatikAyamAM cAra bhavamAM 40,000 varSa. baMnethI 1,28,000 pramANa thaze. have dvIndriyathI utpAda kahe che - sUtra-847 : je beIndriyathI upaje to zuM patA beIndriyathI upaje ke apayatathI ? gautama baMnemAMthI AvIne upaje. -- bhagavAna ! je beIndriya pRvIkAyikamAM utpanna thavA yogya hoya te keTalA kALanI sthitivALA pRvIkAryamAM upaje ? Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavatI-aMgasUtra saTIkaanuvAda/5 24/-/12843 49 gautama! janmathI aMtamuhUrta ane utkRSTathI 22,000 varSa sthitimAM upaje. - * bhagavana ! te jIvo eka samayamAMe? gautama! jaghanyathI eka, be traNa. utkRSTathI saMkhyAta ke asaMkhyAta. sevAd saMghayaNa, avagAhanA jaghanyathI gulano asaMkhyAta bhAga ane utkRSTathI 1ra yojana huMDaka saMsthAna, traNa lerayA, samyagurdaSTi ane miyArdaSTi, be jJAna - be ajJAna niyama, vacana ane kAyayogI, upayoga bane, cAra saMg, cAra kaSAya, be Indriya - jIllA ane paNa, traNa samughAta, bAkI badhuM pRvIkAyika mujaba. vizeSa e ke sthiti jaghanyathI aMtamuhUrta. utkRSTathI bAra varSa, e rIte anubaMdha bhavAdezathI jaghanya be bhava, utkRSTathI saMkhyAtA bhavagrahaNa, kAlAdezathI jaghanya be aMtamuhUrta ane utkRSTathI saMkhyAta kALa, ATalo kALa rahe. te ja jaghanyakALa sthitimAM utpanna thAya to A ja vatavyatA. te ja ukUdakALa sthitimAM utpanna thAya to paNa pUvoMkata vatavyatA. vizeSa e . bhavAdezathI jaghanya be bhava, utkRSTathI ATha bhava. kAlAdezathI jaghanya ra2,000 varSa ane aMtamuhUrta adhika, utakRSTa 48 varSa adhika, 88,ooo varSa, ATalo kALa rahe. te ja svayaM jaghanya sthitika janme. tene paNa A ja vaktavyatA traNe gamakamAM kahetI. vizeSa - sAtamAM aMtara che. zarIravagAhanA pRvIkAyikava4, maNa mizrAdeSTi, be ajJAna niyamA, mAtra kAyayogI, sthiti - sthiti mAphaka, saMvedha. pahelA be camakamAM te pramANe ja. bIja gamakamAM bhavAdezathI temaja ATha bhavagrahaNa, kAlAdezathI jaghanya aMtamuhUrta adhika 22,ooo varSa, utakRSTathI cAra aMtamuhUrva adhika 88,ooo. te ja svayaM utkRSTakAla sthitika janme, AnA paNa audhika gamaka samAna traNa gamako kahevA. mAtra traNe gamakamAM sthiti jaghanya ane utkRSTa baMne 1ra varSa, e rIte anubaMdha paNa che. bhavAdezathI ja ghanya be bhava, utakRSTathI ATha bhavagrahaNa. kAlAdezathI upayogathI kahevuM cAvatu navamAM gamakamAM jaghanyathI 1ra varSa adhika 22,000 varSa utkRSTathI 48 varSa adhika 88,000 varSa. ATalo kALa rahe. je veIndriyathI AvIne upaje to A pramANe ja navagamako kahevA. vizeSa A * pahelAM traNa gamakomAM zarIravagAhanA jaghanyathI aMgulano asaMkhyAta bhANa, utkRSTathI traNa gAu, maNa Indriyo, sthiti jANI aMtarmahatta ane utkRSTathI 49 rAtri divasa. bIja gamamAM kAlAdezathI jaghanyathI aMtamuhUrta. adhika rara,ooo varSa - utkRSTathI 6 agidivasa adhika 88,ooo varSa. madhyanA traNa gamako temaja che. chellA traNa gamako temaja che. vizeSa A * sthiti jaghanyathI 49 rAtridivasa, utkRSTathI paNa temaja saMvedha upayogapUrvaka kahevo. cauridriyathI AvIne upaje to e ja rIte nave gamako kahevA. mAtra [13/4] A sthAnomAM aMtara che - zarIravagAhanA jaghanya aMgulano asaMkhyAta bhAga, utkRSTa cAra gAu, sthiti-jaghanya aMtarmuhUrva-utkRSTa cha mAsa. e rIte anubaMdha, cAra Indriyo, bAkI pUrvavatu yAvatu navamAM gamakamAM kAlAdezathI jaghanya cha mAsa adhika 2,000 varSa, utkRSTathI ra4-mAsa adhika 88,ooo varSa ATalo kALa rahe. je paMcendriya ticiyonikathI AvIne upaje to zuM saMjJI paMcendriya tizayonikathI AvIne upaje ke asaMjJI paMce thI ? gautama! baMnethI. - je asaMjJI paMcendriyathI to jalacarathI AvIne upaje ke cAvatu apayatAthI AvIne upaje gautama payaddhiAthI paNa ane apayaddhiAthI paNa AvIne upaje. bhagavana! asaMjJI paMcendriya ticiyonika, je pratIkAcikamAM utpanna thavA yogya hoya te keTalo kALa? gautama ! jaghanyathI aMtamuharta ane uckRSTathI rara,ooo varSa. * * bhagavana ! te jIvo ? beIndriyanI odhika samAna kahevA. mAtra zarIravagAhanA jaghanyathI aMgulano asaMkhyAta bhAga ane utkRSTathI 10oo yojanA paMcenidrayonI sthiti, anubaMdha jaghanyathI aMtamuhUrta utkRSTathI pUvakoDI. bAkI pUrvavatu. bhavAdezathI jaghanya be bhad, utkRSTa ATha bhava grahaNa, kAlAdezathI jaghanya be aMtamuhUrva utkRSTathI 88,ooo viidhaka cAra pUrva koDI, ATalo kALa rahe. nave gamakomAM kAyasaMvedha bhavAdezathI jaghanya be bhavagrahaNa, utkRSTa ATha bhavagrahaNa, kAlAdeza upayogapUrvaka kahevo. vizeSa A - traNa gamakomAM jema beIndriyanA madhayama 4Na gamako samAna ane chellA traNa gamakomAM prathama traNa gamaka samAna kahevuM. vizeSa - sthiti, anubaMdha jaghanyathI pUvakoDI, utkRSTathI paNa pUrvakoDI, bAkI pUrvavatu yAvatu navamAM gamakamAM jaghanya pUvakoDI, 22,000 varSa adhika. utkRSTamAM 88,000 vaSadhika cAra pUkioDI, ATalo kALa rahe. je saMjJI paMcendriya tiryaMcayonikathI Ave to saMkhyAta vaSayuithI ke asaMkhyAta vaSayuithI Ave ? gautama ! saMkhyAta vaSayuithI ja Ave. * * je saMkhyAta vayathI Ave to zuM jalacarathI Ave ? bAkInuM asaMvat kahevuM yAvatu bhagavAna ! te jIvo eka samayamAM keTalA upaje? jema ratanapabhAmAM utpanna thanAra saMjJImAM kahyuM, tema ahIM kahevuM. vizeSa e ke - avagAhanA jadhanyathI aMgulano asaMkhyAta bhAga, utkRSTathI hajAra yojana. bAkI pUrvavat yAvatu kAlAdezathI jaghanya be aMtarmuhUrta utkRSTathI 88,000 vaSadhika cAra pUvakoDI, ATalo kALa rahe. saMvedha, nave namakomAM asaMjJI mAphaka saMpUrNa kahevuM. temAM pahelA traNa ane vacalA gaNa gamakomAM tema ja, paNa A navamAM aMtara che - avagAhanA - jaghanyathI gulano asaMkhyAta bhAga, utakRSTathI paNa temaja che, maNa vecA, mithyAdaSTi, be ajJAna, kAyayogI, traNa samughAta, sthiti jaghanya ane utkRSTathI Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24/-/1846 bhagavatI-aMgasUtra saTIkaanuvAda/5 aMtarmahatta Apazad AdadhyavasAya, anubaMdha sthiti mAphaka, bAkI pUrvavatu. chellA traNe gamakamAM-prathama gamakavatuM. mAtra sthiti, anubaMdha, jaghanya ane utkRSTa baMnethI pUrva koDI, bAkI pUrvavata. * vivecana-84s : beIndriyamAM bAra yojana kahyuM te zaMkhane AzrIne che. * x * sAsvAdanA samyakatva apekSAe samyagRSTi paNa kahyA. A vakatavya audhika beIndriyanA audhika pRthvIkAyikamAM utpAnI che. - X* saMvedhamAM vizeSathI kahe che - navo Adi. ATha bhava grahaNa, eka pakSanA utkRSTa sthitipaNAthI che. cAra bhava beIndriyamAM karatA bAra varSa pramANe 48-varSa thAya, tenI adhikatA pUrvaka 88,000 varSa ema ukRSTamAM jANavA. bIjA gamakamAM A ja vaktavyatA che. * x * jaghanya sthitikapaNe sAsvAdana samyagdaSTinA abhAve 'nI ramata' kahyuM. * * * ajJAna be kahyA, - x - yoga dvAramAM be yoga kahyA. * x * sthiti aMtamuhUrta kahI, A pramANe sUga mujaba sAta vizeSatA jANavI. kAlAdezathI - prathama gamakamAM utkRSTa 48 varSAdhika 88,000 varSa, bIjAmAM cAra aMtarmuhUrNa adhika 48 varSa, bIjAmAM saMvedha lakhyo che. teIndriyathI temano utpAda kahe che - ahIM trIjA gamakamAM ATha bhava, temAM cAra IndriyabhavomAM ulkATathI 49 samidivasa pramANathI 196 satridivasa thAya. madhyamanA traNa gamaka madhyamanA hIndriya gamavat che. saMvedha pAchaLanA traNa gamakamAM bhavAdezathI ukarSathI pratyekamAM ATha mavagrahaNa, kAlAdezathI pAchalA traNa gamakamAM * pahelA ane trIjA gamamAM utkRSTathI 96 rAtri divasa adhika 88,ooo varSa, bIjAmAM cAra aMtarmuhUrNa adhika 196 divasa. have caurindriyamAMthI teno utpAda kahe che - avagAhanAdimAM beIndriyateIndriyanI apekSAe je vizeSatA che te kahI che - 4 - paMcendriya tiryaMcamAMthI teno utpAda kahe che - utkarSathI paMcendriya tiryaMcanA niraMtara ATha bhavo thAya. e rIte samAna bIjA bhavanI sAthe ATha ja bhava thAya mATe utkRSTa ATha bhava kahyA. kAlAdezathI pahelA gamamAM kALathI saMvedha sUtramAM dazarvila ja che. bIjAmAM utkRSTa cAra aMtarmuhUrta adhika cAra pUrva koTI, bIjAmAM 1088 Adi sUtronusAra jANavA. dhe saMjJI paMcendriyamAMthI AvIne upaje te kahe che, saMvedha nave gamomAM jema asaMjJIno che, temaja niravazeSa ahIM kahevo. aiI ane saMjJIno pRthvIkAyikomAM utpanna thanArane jaghanyAyu aMtamuhUrta ane utkarSathI pUrvakoTI Ayu che. 7 - parimANa, saMhanAnAdi prApti. - X - X - je ranapabhAmAM utpanna thanAra che, tenI jema madhyama gamakamAM A ja labdhi che. mAtra nava sthAne aMtara che, te sthAno A che - avagAhanA, lezyA, daiSTi, ajJAna, yoga, samuThThAta, sthiti, adhyavasAya, anubaMdha. - have manuSya vize kahe che- * sUtra-848 : je manuSyathI AvIne (pRvIkAyikamAM) upaje to zuM saMjJI manuSyathI AvIne upaje ke asaMjJI thI ? gautama! baMnemAMthI upaje bhagavAna ! asaMjJI manuSya, je pRvIkAyikamAM utpanna thavA yogya hoya, te keTalI kALa sthitithI upaje? saMjJI paMcendriya ticinI jaghanya kALasthitinA traNa gamako kahawA, tema AnA audhika traNa gamako pramANe ja saMpUrNa kahevA. bAkInA cha na kahevA. je saMjJI manuSyathI AvIne upaje to saMkhyAta vaSayukathI AvIne upaje ke asaMkhyAta vAyuddhathI ? gautama! saMkhyAta vaSayukathI. je saMkhyAta vAyuvALAthI upaje to paryAptAthI AvIne upaje ke aparyAptAthI ? gautama! pati-payata baMnethI.. bhagavana / saMjJI manuSya, je pRvIkAyikamAM utpanna thavA yogya hoya, te keTalI kAla sthitimAM upaje ? gautama! jaghanyathI aMtamuhUrta utkRSTathI 22,ooo varSa sthitikamAM. -- bhagavana aa te jIvo ? ratanapabhAmAM utpanna thanAra jema kathA, tema traNe gamakamAM prati kahevI. vizeSa A - avagAhanA jaghanyathI aMgulano asaMkhya bhAga, utkRSTathI 500 dhanuSa. sthiti jaghanyathI aMtamuhUd, utkRSTathI pUrvakoDI, e rIte anubaMdha, saMvedha, nave gamakamAM saMjJI paMcendriyavat che. madhyama traNa gamakamAM pati saMjJI paMcendriya mAphaka che, bAkI badhuM saMpUrNa temaja kahetuM. chellA traNa gamaka, audhika gama mAphaka kahevA. vizeSa e ke - avagAhanA janyA 5oo dhana, utkRSTI-yaoo dhanuSa. sthiti ane anubaMdha jaghanyA ane utkRSTI baMne pUrva koTI. bAkI pUrvavatuM. mAtra pAchalA gamakomAM saMkhyAtA ja upaje che. jo devathI AvIne upaje to zuM bhavanavAsI devathI AvIne upaje ke vAMtara-jyotika-vaimAnikathI AvIne upaje? gautama! cArezI. je bhavanavAsI devazI AvIne upaje to amukumAra bhavanavAsIthI AvIne upaje ke cAvata nitakumArathI ? gautama! dazethI. bhagavanje asurakumAra pRedIkAcikamAM upajavA yogya hoya to keTalAM kALa sthitimAM upaje ? gautama! jaghanya aMtarmuhurta, utkRSTa 22,000 varSa - - bhagavatu ! te jIvo prazna ? gautama! jaghanyathI eka, be ke traNa. utkRSTathI saMkhyAta ke asaMkhyAta upaje. bhagavAna ! te jIvonA zarIra kayA saMghayaNe che ? gautama ! cha saMghayaNa, asaMghayaNI yAvatu pariName che. * - bhagavAna ! te jIvonA zarIranI avagAhanA keTalI moTI che ? gautama be bhede . bhavadhAraNIya ane uttaravaikriya. temAM je bhavadhAraNIya che, te jaghanyathI aMgulano asaMkhyAta bhAga, utkRSTathI sAta ranI, temAM je uttaraaikriya che, te jaghanyathI aMgulano asaMkhya bhAga, utkRSTathI Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24/-/12/848 1ooo yojana. -bhagavAna ! te jIvonA zarIra kA AkAre che ? gautama be bheda - bhavadhAraNIya, uttaravaikriya. temAM je bhavadhAraNIya che te samacaturasya saMsthita che. je uttaraaikriya che, te vividhAkAre che. verA cAra, daSTi traNe, traNa jJAna niyamo - jhaNa ajJAna bhajanAo. yoga traNe, upayoga baMne, cAra saMjJA, cAra kaSAya, pAMca samughAta, baMne vedanA, strI ane paraSa veda, sthiti jaghanyA 10,000 varSa, utkRSTI sAtireka sAgaropama, adayavasAya asaMkhya-prazasta ane apazasta baMne. anubaMdha sthiti mujaba, bhavAdezathI be bhava grahaNa, kAlAdezathI aMtarmuhurta adhika 10,000 varSa jaghanyA ane ukUTI rara,000 vayadhika sAgaroma. A pramANe nave gamako jANavA, maNa maNanA ane chellA traNe gamakomAM asukumAronI sthiti vizeSa jANavI, bAkI audhika mujaba prApti kAyasaMvedha gaNavo joIe. badhe be bhavagrahaNa yAvatu navamAM gamakamAM kAlAdezathI jaghanyA rara,ooo vaSadhika sAgaropama, utkRSTa paNa temaja. je nAgakumAra pRvIkAyikapaNe upajavA yogya hoya temAM A ja vakatavyatA yAvatuM bhavAdeza. vizeSa A - jaghanya sthiti 10,000 varSa, utkRSTI dezona be palyopama, e rIte anubaMdha paNa che kAlAdezathI aMtamuhUrta adhika 10,ooo varSa, utkRSTI ra2,ooo GuIdhika dezona be palyopama. e rIte nave gamako asurakumAranA gamaka samAna che. mAtra sthiti kAlAdezathI jANavI. A pramANe anitakumAra paryanta A kahevuM. je vyaMtarathI AvIne upaje to zuM pizAcathI AvIne ke yAvata gaMdharvathI ? gautama! pizAca yAvatu gaMdharva, badhAMthI upaje. bhagavAna ! vyaMtara deva je pRthvIkAyikamAM utpanna thavA yogya hoya, tenA asurakumAra samAna navuM gamako kahetA. vizeSa A - sthiti ane kAlAdeze jANavo. sthiti jaghanyA 10,000 varSa, ulTI palyopama. je jyotiSa devothI AvIne upaje to zuM caMdravimAnathI AvIne upaje ke tArAvimAnathI ? gautama ! te pAMcathI. * * bhagavan! je jyotiSa deva pRvIkAyikamAM utpanna thavA yogya hoyao? asukumArava4 labdhi kahetI. madhya eka toleyA che. traNa jJAna - traNa ajJAna niyamA. sthiti - jaghanyA palyopamano AThamo bhAga. ukRSTI 1ooo varSa adhika palyopama. e rIte anubaMdha. kAlAdezathI jaghanyA aMtarmuhUrNa adhika palyopamano AThamo bhAga, utkRSTI rara,ooo vAMdhika palyopama. A rIte bAkInA ATha gamako paNa kahea. maka sthiti, kAlAdeza jANavo. je vaimAnika devothI AvIne upaje to zuM kalyogathI ke kapAtItathI AvIne ? gautama! popagathI, kaWAtItathI nahIM. je kopamaelI AvIne upaje, to zuM saudharmakatAthI ke vAva 54 bhagavatI-aMgasUtra saTIkaanuvAda/5 ayutakAthI AvIne upaje gautama ! saudharma ane IzAna kahyathI AvIne upaje, sanatakumArAdi kavAthI AvIne nahIM bhagavatu ! saudharmakAthI AvIne je pRvIkAyikamAM utpanna thatA yogya che, te keTalo kALa? jyotika gamaka mAphaka jANavuM. vizeSa A - sthiti, anubaMdha jaELjathI palyopama - utkRSTI be sAgaropama. kAlAdezathI tamuhUrta adhika palyopama ane utkRSTI rara,000 vaSadhika be sAgaropama. e rIte bAkInA AThe gamaka kahevA. vizeSa - sthiti ane kAlAdeza jANavo joIe.. bhagatanA IzAnadevathI je praNavIkAyikamAM utpanna thavA yogya hoya e rIte IzAnadevathI paNa nava gamako kahe. mAtra sthiti, anubaMdha jaghanyathI sAtireka palyopama, utkRSTI sAtireka be sAgaropama. bAkI pUrvavatuM. * * bhagavana ! te ema ja che (2) vAvat vicare che. * vivecana-848 - rva . jema asaMjJI paMcendriya tiryaMcanA jaghanya sthitika traNa gamo che. temaja tenA paNa traNa audhika gamo ajaghanyotkRSTa sthitipaNAthI thAya che. saMmUrNima manuSyone bIjI cha gamo na saMbhave. have saMjJI manuSya AzrIne kahe che - * * * avagAhanA aMgulano asaMkhyaya bhAga che, sthiti -x * aMtamuhUrta che. saMvedha - nave gamomAM jema pRthvIkAyikamAM utpanna thanAra saMjJI paMcendriya tiryacano kahyo tema kahevo. * x* sthiti pramANa jaghanya aMtarmuharta, utkRSTa pUrvakoTI. madhyamamAM jaghanya sthitika traNa gamamAM labdhi, saMjJI paMcendriya tiryaMcanA traNa gamamAM kahI tema ja ahIM kahevI *x- audhika gamamAM ja aMgulanA asaMkhyaya bhAga rUpa avagAhanA ane aMtarmuharUpa sthiti kahI, te ahIM na kahevI. have 'deva'thI teno ahIM utpAda kahe che. "cha saMghayaNa' Adi, ahIM yAvata zabdathI-asthi nahIM, zirA nahIM, snAyu nahIM. saMghayaNa nahIM, je ITa-kAMta-priyamanojJa-maNAma pudagalo te temane zarIra rUpe ItyAdi - X - X - bhavadhAraNIyanI avagAhanA jevI smatA uttara vaikriyanI avagAhanAmAM hotI nathI. je uttara paikriya zarIra che, temAM IcchAvaza saMsthAna cAtA hovAthI vividha AkAravAnuM kahyuM che. je asurakumAra asaMjJIthI AvIne utpanna thAya che, temAM aparyAptaka avasthAmAM vibhaMganA abhAvathI traNa ajJAna bhajanAe ema kahyuM. nanneof - ahIM 10,000 varSa asurakumAramAM, aMtamuhUrta pRthvIkAyikamAM jANavA. * * * * * saMvedhakALa utkRSTathI sthiti mujaba ja jANavo, kemake pRthvIkAyathI udvartIne asurakumAramAM utpAda nA thAya. sthiti vizeSathI kahe che - madhyama gamakamAM jaghanyathI asurakumAronI 10,ooo varSa, aMtya gamakomAM sAdhika sAgaropama. jayotika daMDakamAM - asaMjJI na upaje, saMjJI paNa utpatti samaye ja samyagdaSTine matyAdi traNa jJAno ane bIjAne matyajJAnAdi traNa ajJAno hoya che. * * * * * Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavatI-aMgasUtra saTIkaanuvAda/pa $ uddezA-17 thI 19 : "beIkriyAdi" che 24-12848 tAraka devadevIne AzrIte palyopamano AThamo bhAga sthiti kahI che. utkRSTa sAdhika palyopama caMdrane AzrIne che. vaimAnikathI utpAdAdi badhuM pUrvoktAnusAra jANavuM. uddezA-13 thI 16 * "akAya Adi" che = X - X -- X --- X -- x - * sUtra-849 thI 85ra :- (anukrame uddezA 13 thI 16] [ce] bhagavad ! akAyika kayAMthI AvIne upaje che jema pRSIkAlika uddezakamAM kahyuM che tema, yAvatu bhagavapnA pRvIkAvika jIva je akAyikamAM upajavA yogya hoya, te keTalA kALanI sthitimAM upaje gautama jaghanyathI aMtamuhad, uckRSTI 9ooo varSanI sthitivALAmAM upaje, e rIte pRvIkAyika uddezaka safza kahevuM. max sthiti, saMvedha ANavo bAkI pUrvavatu bhagavAna ! te oma ja che, ema ja che. [85] bhagavat ! teukAyika kayAMthI AvIne upaje che ? pRvIkAyikanA uddezAmAM kahyuM tema kahevuM. mama sthiti ane saMvedha jANavA. devamAMthI AvI na upaje. bAkI pUrvavat bhagavad ! te ema ja che (2) 8i51] bhagavan ! vAyukAlika kyAMthI AvIne upaje gautamI teukAyika uddezaka mujaba jANavuM. mama sthiti ane saMvedha jANI levA. * * * [85] bhAvanA vanaspatikAyika kyAMthI AvIne upaje? pRvIkAyika samAna uddezo kahevo. max vanaspatikAyika jIva vanaspatikAyamAM upaje tyAre pahelA, bIja, cotha, pAMcamAM gamakamAM parimANa A che * prati samaya, niraMtara anaMtA upaje, bhavAdezathI jaghanya be bhava, utkRSTathI anaMtA bhavagrahaNa. kAlAdezAthI jaghanya be aMtamuhid, utkRSTathI anaMta kALa rahe. bAkInA pAMca gamako ATha bhavagrahaNavALa temaja che. mana sthiti ane saMvedha jANI levo. bhagavan! te emaja che - ema ja che. * vivecana-846 thI 85ra : uddezA-13mAM nathI lakhatA. 14-mAM lakhIe chIe - devonI uddhate teukAyamAM na upaje. e pramANe 15-mAM paNa jANavuM. uddezA-16mAM lakhe che na Adi dvArA vanaspatinA ja anaMtonuM udvartana kahyuM, anya nahIM. bAkI badhAmAM to asaMkhyAtava ja che, tevA anaMtono utpAda vanaspatimAM ja * * * * * kahyo. ahIM pahelA, bIjA, cocA, pAMcamA gamakamAM anukaSTa sthiti bhAvathI, anaMtA upaje tema kahyuM. bAkI pAMca gamomAM utkRSTa sthiti bhAvatI eka ke be Adi kalA, temAM ja pahelA, bIjA, cothA, pAMcamAmAM anuSkRSTa sthitivaNI ukAInI bhavAdezanI anaMta bhavagrahaNa kahevA. kAlAdezathI anaMtakALa. bAkImAM ATha mavagrahaNa kemake utkRSTa sthiti abhAva che. sthiti, saMvedhanI vRtti saraLa che. * sUtra-853 thI 55 - [85] bhAvanA beIndriya jIva kyAMthI AvIne upaje che vAva4 che bhagavan! pRvIkAyika je beIndriyamAM utpanna thavA yogya hoya te keTalA kALanI sthitimAM upaje pUvoMkata pRvIkAyanuM kathana kahevuM cAvatuM kAlAdezathI jaghanya be aMtamuhUrta utkRSTa saMkhyAta bhavagrahaNa eTalo kALa rahe. e rIte temAM cAra gamakomAM saMvedha jANavo. bAkInA pAMca gamakomAM te rIte ja ATha bhavo che . * e rIte yAva4 caurindriya sudhI cAmAM saMkhyAta bhavo, pAMcamAM ATha bhalo che. paMcendriya tici yonika ane manuSyomAM te rIte ATha bhavo che. devo avIna beIndriyomAM na upaje. sthiti ane saMvedha gaNI levo. * * bhagavaMtu te ema ja che ( [85] bhagavad ! Indriyo kyAMthI AvIne upaje teIndriyo, beIdriyanA uddeza mAphaka kahevA. mAtra sthiti ane saMvedha jANI levo. teukAya sAthe tRtIyagamamAM utkRSTa 208 rAbidivasa ane beInidraya sAthe tRtIya gamamAM utkRSTathI 16 rAtri-divasa adhika 48 varSa thAya. veIndriyo sAthe bIja gamamAM utkRSTa 32 samidivasa thAya. A pramANe saMjJI manuSya sudhI saba jANavuM. - - bhagavat ! te ema ja che . oma ja che.. [85] bhagavat ! caturindriya kyAMthI AvIne upaje che ? jema teIndriyanA uddezaka ko tema ja caturindriyane paNa kahevA. vizeSa e ke * sthiti ane saMvedha jANI levA. * * bhagavat ! te ema ja che (2). * vivecana-853 thI 855 : je pRthvIkAyikanI pRthvImAyikamAM utpati te labdhi, pUrvokta beIndriyomAM paNa te ja che. te ja cAra gamakomAM pahelA-bIjI-cothA-pAMcamAM lakSaNarUpa ane bAkInA pAMya tRtIya Adi. je rIte pRvIkAyika sAthe beIndriyano saMvedha kahyo, temaja apu, teuM, vAyu, vanaspati, be-traNa-cAra Indriyo sAthe saMvedha kahevo. pUrvokta cAra gamakomAM bhavAdezathI saMkhyAta bhavo, bAkI pAMcamAM ATha bhava. kAlAdezathI je jenI sthiti, tenA saMyojanathI saMvedha kahevo. paMcejyi tiryaMca ane manuSyo sAthe beIndriyano te ja rIte badhA gamomAM ATha bhavo kahevA. [zataka-rajano uddezo-17 pUrNa thayo) have 18mo - sthiti teIndriyomAM utpanna thanArUM pRthvI AdinuM Ayu, saMvedha- teIndriyamAM utpanna thanAra pRthvI Adi ane veIndriyonI sthitino saMyoga. teukAya sAme teIndriyonA sthiti saMvedha 208 samidivaso kaI rIte? audhika teukAyikano cAra bhavomAM ukarSathI traNa ahorama mAnavathI bAra mosama, ukRSTa sthitimAM teIndriyatA utkRSTa cAra bhavamAM 4ttA pramANathI 196 samidivasanA saMyogathI ra08 thAya. Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24/-/17 thI 19/853 thI 855 53 beIndriyanuM utkRSTa 1ra-varSa pramANa, tethI cAra bhavomAM 48 varSa thAya. teIndriyanA bhavamAM utkRSTa-49 satri-divasanuM pramANa che. cAra bhavomAM te 196 divasa thAya che. te baMneno saMyoga karavo. teIndriyanA bhavomAM utkRSTa-49 ahorAtra, ATha bhavamAM 392 thAya. e rIte badhe jANavuM. A rIte caturindriyathI manuSyaparyanta sAthe teIndriyanA bIjA gamano saMvedha kaQo tema sUcavyuM. * * * * * ItyAdi. pahelo Adi cAra gamano saMvedha to bhavAdezathI utkRSTa saMkhyAta bhava grahaNa rUpa che, kAlAdezathI te saMkhyAta kALarUpa che. [uddeza-18, 19mAM kaMI lakhela nathI.] phri uddeza-20-"tiryaMca paMcendriya" {} - X - X - X - X - X - * sUtra-856 - bhagavan! paMcendriyaticiyonika, kayAMthI AvIne upaje che ? zuM nairayikathI yAvatu devathI AvIne upaje gautama! cArethI AvIne upaje. je nairayikathI AvIne upaje to zuM ranamabhA sAva adhaHsaptamI pRedI nairavikathI AvIne upaje ? gautama! sAte naphathI AvIne bhagavad ! ranapabhA pRthvI nairayika, je paMcendriya tiryaMcayonikamAM upajavAne yogya hoya, te keTalA kALanI sthitimAM upaje? gautama ! jaghanya aMtarmuhUrta sthitimAM, utkRSTa pUrva koDI AyuvALAmAM upaje. bhAvanA te jIvo eka samayamAM keTalA upaje asukumAranI vaktavyatA mujaba kahevuM. vizeSa e ke - saMghayaNamAM aniSTa, akAMta yAvatu 5galo pariName che. avagAhanA be bhede - bhavadhAraNIya, uttaraakriya. temAM je bhavadhAraNIya che, te jaghanya gulano asaMkhyAtamo bhAga, ukRSTa sAta dhanuSa, traNa rastanI, cha aMgula che. temAM je uttaravaikriya che, te jaghanyA aMgulano asaMkhyAta bhAga, utkRSTI 15-dhanuSa, aDhIranI che. bhAvanA jIvonA zarIro kyAM AkAre che ? gautama! te be bhede - bhavadhAraNIya, uttaravaikriya. temAM je bhavadhAraNIya che ke huMDaka saMsthita che. je uttaraaikriya che, te paNa huMDaka saMsthAne che. temane eka kApotalezyA, cAra samuddhAta, mama napuMsakaveda, sthiti - jadanyA 10,varSa, utakRSTathI sAgaropama che, anubaMdha ema ja che. bAkI pUrvavatu. bhavAdezathI jaEAnya be bhava, utkRSTa ATha bhava che. kAlAdezathI jaghanyA tamuhUrta adhika 10,ooo varSa. utkRSTI cAra pUvakoDI adhika cAra sAgaropama che - ATalo kALa rahe.. te ja jaghanyakALa sthitimAM utpanna hoya to jaghanya ane utkRSTathI aMtamuhUrNa sthitimAM utpanna thAya. bAkI pUrvavata. vizeSa A * kAlAdezathI jaghanyA pUrvavata, utkRSTathI cAra aMtarmuhUrNa adhika cAra sAgaropama ATalo 58 bhagavatI-aMgasUtra saTIkaanuvAda/5 kALa rahe. e rIte bAkInA sAte gamako je rIte nairayika uddezakamAM saMjJI paMcendriya sAthe nairayiko che te mujaba kahetA. madhyama traNa gamako ane chellA traNa gamakomAM sthitimAM vizeSatA che. bAkI pUrvavata badhe ja sthiti ane saMvedhA jANI levA. bhagavad ! zarkApabhA pRetI nairasika? jema ratanapabhAmAM nava gamako kahyA, tema ahIM paNa kahevA. mAtra zarIravagAhanA avagAhanA saMsthAna pada mujaba kahevI. traNa jJAna ane traNa ajJAna niyamA. sthiti, anubaMdha pUrve kahA che. e rIte nave namaka upayogapUrvaka kahevA. e rIte chaThI pRvI sudhI kahetuM. vizeSa e ke - avagAhanA, vezyA, sthiti, anubaMdha, saMvedha jANavA. bhagavan! dhasaptamI pRedIrnarayikao? e rIte nava gamo kahevata. vizeSa - avagAhanA, sthiti, anubaMdha jANI levA. saMvedha - bhavAdezathI be bhava, utkRSTathI cha vigrahaNa. kAlAdezathI jaghanyA aMtarmuhUrNa adhika rarasAgaropama, utakRSTI praNa pUrvakoDI adhika 66-sAgaropama. pahelA cha e gamakamAM jaghanyathI be bhava, utkRSTI cha bhava grahaNa, chellA traNa gamakomAM jaghanya be bhava, utakRSTA cAra bhavagrahaNa.. nave gamakomAM labdhi prathama gamaka mujaba che. vizeSa e ke - sthiti viroSa che. kAlAdezathI bIja gamakamAM jaghanyathI aMtarmuhUrNa adhika rasAgaropama, utkRSTI aMtamuhUrNa adhika 66sAgaropama ATalo kALa rahe. bIja gamakamAM jAnyathI pUvakoDI adhika 22-sAgaropama, ukRSTathI traNa pUrva koDI adhika 66-sAgaropama. pAMcamAM gamakamAM jaghanyA pUrvavata, utkRSTI traNa aMtamuhUrta adhika 66-sAgaropama, chaThThA gamakamAM jaghanyA pUvakoDI adhika rara-sAgaropama utkRSTI traNa pUrvakaTI adhika 66-sAgaropama. sAtamAM gamakamAM jaghanyA aMtarmuhUrta adhika 33-sAgaropama, utkRSTI be pUrvakoDI adhika 66-sAgaropama AThamAM gamakamAM jaghanyA tamuhUrta adhika 33-sAgaropama, utkRSTI be aMtarmahatta adhika 66sAgaropama. navamAM gamakamAM jaghanyA pUvakoDI adhika 33-sAgaropama, utkRSTI be pUvakoDI adhika 66-sAgaropama che. je tiyAyonikathI AvIne utpanna thAya to zuM endriyaothI AvIne utpanna thAya ? upapada pRedIkAyika uddezakavartI kahevo yAva4 bhagavad ! je pRthavIkAyika paMcendriya niyaMciyonikamAM utpanna thavA yogya hoya, te keTalA kALa sthitimAM upaje? gautama! jaghanyA aMtarmahatta sthitimAM, utkRSTI pUrva koDI AyavALAmAM upaje. * * bhagavan! te jIvo e rIte parimANAdi anubaMdha paryanta jema potAnA svAsthAnamAM vakatavyatA che, te badhI paMcendriya ticiyonikamAM paNa utpaNa thanAranI kahevI. vizeSa e ke nave gamakomAM parimANa jaghanyathI eka, be ke traNa, utkRSTamAM saMkhyAta, asaMkhyAtamAM upaje che. bhavAdezathI nave gamakomAM jAnyathI be bhava, utkRSTathI ATha bhavagrahaNa. bAkI pUrvavatuM. kAlAdezathI Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24|-|20/856 baMne sthiti karavI. jo akAyathI AvIne upaje to e pramANe amukAya paNa jANavuM. - - A pramANe sAvat caturindriyano upapAt kahevo. vizeSa e ke - badhe ja potapotAnI labdhi kahevI. nave gamakomAM bhavAdezathI jaghanyathI be bhava, utkRSTathI ATha bhavagrahaNa. kAlAdezathI baMne sthiti badhAmAM karavI. jema pRthvIkAyikamAM utpanna thanAranI labdhi temaja sarvatra sthiti ane saMvedha jANI levo. ChE jo paMcendriya tiryaMcayonikathI AvIne upaje to saMjJI paMcendriya tiryaMcayonikathI upaje ke asaMgI thI ? gautama ! A baMne bhedo pRthvIkAyikomAM utpanna thanAranI mAphaka yAvat he bhagavan ! asaMI paMcendriya tiryaMcayonika, je paMcendriya ticiyonikomAM utpanna thavA yogya hoya te keTalA kALa sthitimAM upaje ? gautama ! jaghanyathI aMtarmuhUrta, utkRSTathI, palyopamano asaMkhyAta bhAga sthitimAM. - 4 - bAkI jema pRthvIkAyikamAM utpanna thanAra asaMjJIne saMpUrNa temaja kahevuM yAvat bhavAdeza. kAlAdezathI jaghanyA be aMtamuhUrta, utkRSTathI palyopamano asaMkhyAtamo bhAga pUrvakoDI pRthakatva adhika kALa rahe. bIjA gamakamAM A ja labdhi che vizeSa A . kAlAdezathI jaghanyA aMtarmuhUrta, utkRSTI cAra aMtarmuhUrta adhika cAra pUrvakoDI. te ja utkRSTa kAla sthitikamAM upaje to jaghanyA popamanA asaMkhya bhAga, utkRSTa paNa temaja upaje, bhagavan ! te jIvo e pramANe je ratnaprabhAmAM utpanna thanAra asaMjJIne temaja saMpUrNa kahevA yAvat kAlAdeza. vizeSa e - parimANamAM jaghanyathI eka, be ke traNa ane utkRSTA saMkhyAtI utpanna thAya. bAkI pUrvavat. te ja potAnI jaghanya kAla sthitika, jaghanyathI aMtarmuhUrta, utkRSTathI pUrvakoDI AyuvALAmAM upaje. bhagavan ! te jIvo. bAkI badhuM jema A pRthvIkAyikamAM utpanna thanArane madhyanA traNa gamakamAM che, tema ahIM paNa madhyama traNa gamakomAM kahevuM yAvat anubaMdha. bhavAdezathI jaghanyathI be bhava, utkRSTathI ATha bhavagrahaNa. kAlAdezathI janmyA be aMtarmuhUrta, utkRSTathI cAra AMtarmuhUrta adhika cAra pUrva koDI. te ja ghanyakAla sthitimAM utpanna hoya, A ja vaktavyatA. vizeSa e ke - kAlAdezathI jaghanya be aMtarmuhUrta, utkRSTa ATha AMtarmuhU. te ja utkRSTa kALa sthitikamAM utpanna jaghanya pUrva koDI AyuSkamAM, utkRSTathI paNa temaja upaje. A ja vatavyatA che. vizeSa e ke - kAlAdezathI jANI levuM. te ja potAnI utkRSTa kALa sthitimAM janme, to saMpUrNa prathama gamaka vaktavyatA kahevI. vizeSa e ke - sthiti, jaghanya pUrvakoDI utkRSTa paNa pUrvakoDI. bAkI pUrvavat. kAlAdezathI jaghanyA aMtarmuhUrta adhika pUrvakoDI, utkRSTathI -- bhagavatI-aMgasUtra saTIkaanuvAda/5 60 pUrvakoDI pRthakktva adhika palyopamano asaMkhyAtamo bhAga te ja jaghanyakALa sthitikamAM upaje to A ja vaktavyatA, jema sAtamAM gamakamAM che. mAtra kAlAdezathI jaghanyA aMtarmuhUrta adhika pUrva koDI, utkRSTathI cAra AMtarmuhUrta adhika cAra pUrva koDI. te ja utkRSTa sthitikamAM utpanna hoya to jaghanyathI ane utkRSTathI palyopamano asaMkhyAtamo bhAga. e pramANe ma ratnaprabhAmAM utpanna thanAra asaMjJInA nava gamaka che, tema saMpUrNa kahevA yAvat kAlAdeza. vizeSa e ke - parimANa jema AnA ja trIjA gamamAM che tema. jo saMjJI paMcendriya tiryaMcayonikamAM upaje to zuM saMkhyAta varSAyu ke asaMkhyAta ? gautama ! saMkhyAta asaMkhyAta nahIM. jo saMkhyAta yAvat zuM paryApta saMkhyAta ke asaMkhyAtamAM? baMnemAM upaje, saMkhyAta varSAyu saMjJI paMcendriya ticiyonika je paMcendriya tiryaMca yonimAM utpanna thavA yogya hoya, te keTalI sthitimAM upaje ? gautama! jaghanyathI aMtarmuhUrta, utkRSTI traNa palyopama sthitimAM upaje. bhagavan ! te bAkInuM jema AnA saMjJInA rapabhAmAM utpanna thanAra pahelA gamaka mAphaka kahevuM. mAtra avagAhanA janyathI aMgulano asaMkhyAta bhAga, utkRSTI 1000 yojana, bAkI pUrvavat cAvat bhavAdeza. kAlAdezathI jaghanyathI be AMtarmuhUrta, utkRSTI traNa palyopama ane pUrvakoDI pRthakatva adhika kALa rahe. --- te ja jaghanyakALa sthitimAM utpanna thAya, A ja vaktavyatA, vizeSa e ke - kAlAdezathI jaghanyathI be aMtarmuhUrta, utkRSTathI cAra pUrvakoDI ane cAra AMtarmuhUrta adhika che. - te ja utkRSTa kALasthitimAM - jaghanya traNa palyopama sthitimAM utpanna thAya. utkRSTa paNa te ja che. A ja vaktavyatA che. vizeSa e ke parimANa jaghanyathI eka, be ke traNa ane utkRSTa saMkhyAtA utpanna thAya. avagAhanA jaghanyathI aMgulano asaMkhyAta bhAga, utkRSTathI 1000 yojana. bAkI pUrvavat yAvat anubaMdha. bhavAdezathI be bhava, kAlAdezathI jaghanyA aMtarmuhUrta adhika traNa palyopama, utkRSTathI traNa palyopama ane pUrvakoDI adhika. te ja svayaM jaghanyakALa sthitika janme to jaghanya AMtarmuhUrta, utkRSTa pUrvakoDI AyuvALAmAM janme, labdhi - AnA saMjJI paMcendriyanA pRthvIkAyikanA utpanna thanAranA madhyama traNa gamakamAM che tema ahIM paNa madhyanA traNa gamakomAM kahetI. saMvedha asaMjJI madhyama traNa gamakamAM che. te ja svayaM utkRSTa kAla sthitikamAM janme to prathama gamaka mujaba kahevuM. vizeSa A - sthiti, anubaMdha jaghanya ane utkRSTa pUrvakoDI. kAlAdezathI jaghanyA tamuhUrta adhika pUrvakoDI. utkRSTI traNa palyopama ane pUrvakoDI pRthakatva adhika te ja jaghanyakALa sthitimAM utpanna hoya to A ja vaktavyatA. mAtra Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 62 24/-/20/856 kAlAdezathI jaghanyA pUrvakoDI aMtarmuhUrta adhika, utkRSTathI cAra aMtamuhUrta adhika cAra pUrva koDI. te ja utkRSTakALa sthitimAM utpanna hoya to jaghanya ane utkRSTa bane palyopama sthiti, bAkI pUrvavata. mAtra parimANa, avagAhanA AnA trIja gamaka mujaba che. bhavAdezathI be bhava grahaNa. kAlAdezathI jaghanyA pUvakoDI adhika traNa palyopama, utkRSTathI paNa temaja rahe. je manuSyamAM utpanna thAya to zuM saMjJImAM ke asaMjJImAM gautama baMnemAM. bhagavAna ! saMjJImanuSya je paMcendriya tiryaMcamAM utpanna thavAne yogya hoya, te keTalA kALa sthitimAM upaje? gautama ! jaghanya aMtamuhUd, utakRSTa pUvakoDI asuvALAmAM upaje. ladhi-traNe gamakomAM pRvIkAyikamAM utpanna thanAranI mAphaka che. saMvedha - ahIM asaMjJI paMcendriyanA madathama traNa gamaka mujaba saMpUrNa kahevo. - je saMjJI manuSyamAM upaje to zuM saMkhyAta vaSayikamAM upaje ke asaMkhyAta vaSayukamAM ? gautama saMkhyAtamAM, asaMkhyAtamAM nahIM je saMkhyAta vaSayuivALAmAM upaje to zuM pati ke apayatiAmAM? gautama baMnemAM. * * bhagavat ! saMjJI manuSya, je paMcendriya ticimAM upajavAne yogya hoya, te keTalI kALa sthitimAM upaje ? gautama! jaghanya aMtamuhUd, utkRSTa traNa palyopama sthitimAM upaje. bhagavana ! te labdhi, ahIMnA saMjJI manuSyanA pRvIkAyikamAM utpanna thanAra prathama gamaka mujaba cAvatuM bhavAdeza. kAlAdezathI jaghanya be aMtarmuhUd, utkRSTA yUvakoDI adhika traNa palyopama. te ja jaghanyakALa sthitikamAM utpanna thAya to A ja vakatavyatA che. madhya kAlAdezathI janma le aMtamuhUrta, utkRSTa cAra aMtamuhUrva adhika cAra yuvakoDI che. te ja utkRSTa kALa sthitimAM utpanna thAya to jaghanya ane utkRSTa baMne traNa palyopama sthitimAM upaje. pUrvokta vaktavyatA kahevI. mAtra avagAhanA janyathI aMgula pRthakatta, utkRSTathI paoo dhanuSa, sthiti jaghanya mAsa pRthakava, utkRSTa pUrva koDI. e pramANe anubaMdha paNa che. bhavAdezathI be bhavagrahaNa. kAlAdezathI jaghanya mAsa pRthakatva adhika traNa palyopama, ukRSTathI pUvakoDI adhika gaNa palyopama, ATalo kALa rahe. te ja svayaM jaghanya kALa sthitika janma, jema saMjJI paMcendriya tici yonikanA paMcendriya tiryaMcayonikamAM utpanna thanAranA madhyama traNa gamakamAM vakatavyatA kahI, te ja ahIM madhyama traNa gamakamAM kahetI. vizeSa A * parimANautkRSTA saMkhyAtA upaje, bAkI pUrvavatu. - te svayaM utkRSTa kALa sthitimAM janme, badhI vakatavyatA pahelA gama mujaba kahevI. mAtra avagAhana-jadhanya ane utkRSTa-voo fInuSa kSiti, anubaMdha bhagavatI-aMgasUtra saTIkaanuvAda/5 jaghanya ane utkRSTa pUvakoDI. bAkI temaja yAvata bhavAdeza. kAlAdezathI jaghanya aMtamuhUrNa adhika pUvakoDI, utkRSTa pUrvakaDI pRthakava adhika traNa palyopamaATalo kALa rahe. te ja jaghanyakALa sthitikamAM utpanna hoya, A ja vakatavyatA. vizeSa A * kAlAdezathI jaghanyA aMtamuhUrva adhika pUvakoDI, utkRSTI cAra aMtamuhUrta adhika cAra pUvakoDI kALa rahe. te ja utkRSTa sthitikamAM utpanna hoya to jaghanya ane utkRSTathI traNa palyopama, A ja labdhi sAtamA gamaka mujaba che. bhavAdezathI be bhavagrahaNa, kAlAdezathI jaghanyA pUvakoDI adhika traNa palyopama, utakRSTathI paNa A ja kALa. gamanAgamana kare. je devamAMthI AvIne upaje to zuM bhavanavAsI devathI ke vyaMtara, jyotika, vaimAnika devathI upaje? gautama! cArethI upaje. je bhavanavAsIthI AvIne upaje to zuM asurakumArathI ke cAvat svanitakumArathI AvIne upaje? gautama! dazamAMthI AvIne upaje. bhagavAna ! je asukumAra paMcendriya tiryaMcayonikomAM upajavA yogya hoya te keTalA kALa sthitimAM upaje? gautama! jaghanyA aMtarmahatta, utkRSTI pUrvakoDI AyuvALAmAM upaje. - - asurakumAronI labdhi nave gamakomAM, pRvIkAyikamAM utpanna thanAranI mAphaka kahevI. e rIte yAvat IzAna devanI labdhi kahevI. bhavAdezathI sarvatra ATha bhavagrahaNa utakRSTathI, jaghanyathI be bhavasthiti, saMvedha saba jANI levo. bhagavAna ! je nAgakumAra paMcetiyacamAM utpanna thavA yogya hoya to A ja vakatavyA. vizeSa e ke * sthiti, saMvedha jANI levA yAvata svanitakumAra sudhI Ama kahevuM. je vyaMtaramAM upaje to zuM pizAcamAM ? pUrvavata cAvata he bhagavAna ! je vyaMtara paMcendriya ticimAM utpanna thavA yogya hoya ? pUrvavata ja mAba sthiti ane saMvaidha jANI levI. je jyotikamAM upaje? tema ja jANavuM. cAvatu je jyotiSu paMcendriya tiryaMcamAM utpanna thavA yogya hoya, A ja vakatavyatA kahevI je pRvIkArika uddezamAM kahI, nave gamakamAM ATha mavagrahaNa, kAlAdezathI jaELjA aMtarmuhUrta adhika ATha palyopama, utkRSTathI cAra pUvakoDI cAra lAkha varSa adhika cAra palyopama kALa rahe. e rIte nave gamakamAM sthiti ane saMvedha jANI levo. je vaimAnika devamAM upaje to zuM kopakathI ke ka@AtIta? gautama! kopaka vaimAnikathI AvIne upaje, kaWAtItathI nahIM. je kalpopakathI cAvatu sahasrara kathopaka vaimAnika devathI AvIne upaje, paNa Anarta yAvatu Tyuta kalyopakathI AvIne nahIM. Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24/-/20/856 bhagavan! saudharma ded, je paMcendriya ticimAM utpanna thavA yogya hoya, te keTalI kALa sthitimAM upaje gautama! jaghanya aMtarmuhUd, utakRSTa pUvakoTI AyumAM, bAkI nave gamakomAM pRvIkAyika uddezaka mujaba jANavuM. vizeSa A - nava gamakamAM jaghanya be bhava, utakRSTa ATha bhavagrahaNa, sthiti ane kalAdeza jANI levo. e rIte IzAna devamAM paNa kahetuM. e rIte A kramathI bAkInA cAvatu sahasAra devono utapAda kahevo. mAtra avagAhanA, "avagAhanA saMsthAna" pada mujaba kahevI, vezyA sanatakumAra, mAhendra, brahmalokamAM eka ja pasnlerA, pachInAne eka ja zukalatezyA, vedamAM rurI, puruSavedaka, Ayu, anubaMdha sthitipada mujaba. bAkInuM IzAnaka mujaba. kAya saMvedha gaNI levo. bhagavan! te ema ja che, ema ja che. vivecana-856 : nATakomAM asaMkhyAta varSAyuka na upaje, tethI utkRSTa pUrvakoDI Ayu kahyuM. pRthvIkAyikamAM utpanna thanAra asukumAronI je vaktavyatA - parimANAdi pUrve kahyA, te ja ahIM nAkonA paMcendriyatiryaMcamAM utpanna thanAranA kahevA. * * * utpatti samayAzrIne "jaghanyathI aMgulano asaMkhyAta bhAga" ema kahyuM. utkRSTa sAta dhanuSa te 13mAM pratara AzrIne che. pahelA prastAdimAM A pramANe - (1) ranI, (2) traNa hAtha, pachI pratyekamAM sADA chapana aMgalanI vRddhi kahevI. * * bhavadhAraNIya avagAhanAmAM utkRSTa avagAhanA sUramAM kahI, tenAthI bamaNI-15 ghanu uttara vaikriyanI jANavI. * x - dRSTi Adi, asurakumAronI mAphaka kahevI. - x * bAkI audhika pahelA gama mujaba che. A rIte bAkInA sAte gamo kahevA. * A rIte nArakonI jevI jaghanyAdi sthiti pahelA traNa gamakamAM kahI, tevI ja madhya ane chellAmAM hoya ? jema naiyika uddezakamAM pahelA saMjJI paMce tiryaMca sAthe nArakonuM vacalA ane chellA traNa gamakomAM sthiti vaividhya che, tema ahIM paNa kahevuM. - zarIravagAhanA prajJApanA pada-21-mujaba che. - x *x - bIjI Adi nakamAM saMjJI ja upaje, mATe traNa jJAna-traNa ajJAna niyamA hoya che. 66-sAgaropama, A bhavonA kALanuM bahatva kahyuM che, te jaghanya sthitika tArakone hoya che. 22-sAgaropamAyu nAka thaIne, paMcendriya tiryaMcamAM pUrva koTI Ayue janmI, traNa vAre 66-sAgaropama ane traNa pUrvakoTI thAya. jo 33-sAgaropamano utkRSTa sthitika nAka thaIne pUrvamoTI Ayu paMce mAM janme to be vakhatamAM 66-sAgaropama ane be pUrvakoTI thAya. have tiryacayonikathI teno utpAda kahe che - pRvIkAyikamAM utpanna thanAnI je vakatavatA kahI, te ja ahIM paNa kahevI. mAtra parimANa dvAramAM pratisamaya asaMkhyAtA upaje tema kahyuM. ahIM te ekAdi kahevA. pRthvIkAyikathI pRthvI utpanna thanArane saMvedha dvAramAM pahelA, bIjA, cothA, pAMcamAM gamamAM utkRSTathI asaMkhyAta bhavagrahaNa, bAkInAmAM ATha, ahIM nave gamakamAM ATha. kAlAdezathI saMvedha pRthvIkAyikanA ane saMjJI paMcendriyanI sthitithI kahevo. - bhagavatI-aMgasUtra saTIkaanuvAda/5 X - X - e rIte badhe saMvedha jANavo. akAyikathI cauridriya sudhI udvartIne badhe ja paMcendriya tiryaMcamAM utpAda che. akAyAdinI labdhi, parimANAdi kahevA, je pUrva sUtrothI jANavA. have tene spaSTa kare che - jema pRthvIkAyikathI paMcendriya tiryaMcamAM utpanna thanAra jIvonI labdhi kahI, temaja apakAyAdinI kahevI. asaMjJIthI paMce tiryaMca utpAdAdhikAramAM - palyopamanA asaMkhyAta bhAga sthiti dvArA asaMjJI paMcendriyono asaMkhyAta varSAyuka paMcendriya tiryaMcamAM utpatti kahI. - x * pRvIkAyikomAM utpanna thanAra asaMjJIno pRthvIkAyika uddezakamAM kahyA mujaba asaMjJI paMcendriya tiryaMcamAM utpanna thanArane kahevA. pUrva koTI Ayuka saMjJI pUrva koTI Ayuka paMcendriya tiryaMcamAM utapanna thAya, ema sAta bhavagrahaNamAM sAta pUrvakoTI, AThamAmAM yugalika tiryaMcamAM palyopamano asaMkhyAta bhAga pramANAyukamAM upaje. bIjA gamakamAM - saMpAta kahyA, kemake asaMkhyAtano abhAva che. - - cothA gamakamAM pUrvakoDI AyukamAM utkRSTathI upaje kahyuM, kemake jaghanya Ayu saMDrI saMkhyAtAyukamAM ja upaje. - X - X - X * have saMjJI paMcendriyathI saMjJI paMcendriya tiryaMcamAM utpAda kahe che - 3vazeSa - parimANAdi. temAM avagAhanA sAta dhanuSa Adi kahI, ahIM ukarSathI 1000 yojana mAna che, te masyAdine AzrIne che. * x * x * labdhi A sUtrAnusAra jANavI. saMvedha - x * bhavAdezathI jaghanyathI be bhava, utkRSTathI ATha bhava. kAlAdezathI jaghanyathI be aMtarmuhUrta, utkarSathI cAra aMtarmuhad adhika cAra pUrvakoTI. A jaghanyasthitika audhikomAM ahIM saMvedha che. * * * * * navamAM gamakamAM - temAM parimANa utkRSTathI saMkhyAtA upaje, avagAhanIutkRSTathI 1000 yojana. -- have manuSyathI upapAta kahe che - labdhi-parimANAdi. asaMjJI manuSyane traNe gamakamAM AdhamAM - x * jaghanya ane utkRSTathI paNa eka sthitipaNAthI aMtarmuhartasthiti kahI. - x * asaMkhyAta vaSayaka manuSyo devomAM ja utpanna thAya, tiryaMcamAM nahIM. tethI no artha nathIsANafhato ema sUtramAM kahyuM. te saMjJImanuSyanI yathA te saMjJI manuSyanA pRvIkAyikamAM utpanna thanAranI pahelA gamamAM kahI che, te ja parimANathI jaghanyathI eka, ke be ane utkRSTathI saMkhyAtA ja upaje, kemake svabhAvathI paNa saMjJI manuSyo saMkhyAtA ja che. tathA che. saMghayaNI, utkRSTathI 500 dhanuSa, avagAhanA, cha saMsthAna, cha leyA, traNa daSTi, bhajanAmAM cAra jJAna ane traNa ajJAna, gaNe yoga, be upayoga, cAra saMjJA, cAra kaSAya, pAMca Indriya, cha samuThThAta, baMne vedanA, traNe veda, jaghanyathI aMtamuhUrta sthiti, utkRSTathI pUvakoTI Ayu, baMne adhyavasAya, sthiti samAna anubaMdha. ItyAdi - 4 - bIjA gamakamAM pahelA gama mujaba ja. mAtra saMvedha, kAlAdezathI jaghanyathI be aMtamuhUrta, utkRSTathI cAra aMtarmuhUrta cAra pUrva koTI. - - trIjA gamamAM paNa ema Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24/-/20/856 66 bhagavatI-aMgasUtra saTIkaanuvAda/5 je tironikothI AvIne upaje, to zuM ekendriyathI ke cAvatu paMcendriya ticiyonikathI AvIne upaje ? gautama ! ekendriya ticiyonika bhedo, paMcendriya ticiyonika uddezaka anusAra jANavA. mAtra teukAya vAyukAyano niSedha karavo. bAkI pUrvavat yAvatuM - bhagavana ! je pRthvIkAcika manuSyamAM upajavA yogya hoya, te he bhagavana ! keTalA kALa sthitimAM upaje? gautama! jaghanyathI aMtamahurta ane utkRSTathI pUrvakoDI AyuvALAmAM upaje. ** bhagavana! te jIvo. e pramANe jema paMcendriya tirdharAyonikomAM utpanna thanAra praNavIkAyanI vakatavyatA ahIM paNa utpanna thanAranI nave gamakamAM kahetI. mAtra trIja, cha, navamAM gamakamAM parimANa jaghanyathI eka, be ke traNa ane utkRSTathI saMkhyAtA upaje. * - jyAre svayaM jaghanyakALa sthitika hoya che, tyAre vaccenA traNa gamakomAM prathama gamakamAM AvyavasAya prazasta, Apazad baMne hoya che. bIja gamakamAM Apazasta, trIja gamakamAM prApta hoya ja che. jaghanyAvagAhanA aMgula pRthakatva - arthAt AnAthI hInatara zarIrI manuSya utkRSTAyu tiryaMcamAM na upaje. - x * x * sarvathA samAnatA nivAravA kahe che - tyAM parimANa dvAramAM utkRSTa asaMkhyayA upaje tema kahyuM, ahIM saMjJI manuSyo saMgeyatvathI saMkhyAtA upaje kahyuM saMhananAdi samAna che - cha saMghayaNa, aMgulanA asaMkhya bhAga avagAhanA, cha saMsthAna traNa lezyA, mithyArdaSTi, be ajJAna, kAyayoga, be upayoga, cAra saMjJA, cAra kaSAya, pAMca Indriyo, traNa samuThThAta ItyAdi - 4 have devothI AvIne paMcendriyamAM upaje te kahe che - - X - X - je rIte pRthvIkAyikomAM devonI utpatti kahI, te rIte asukumArathI IzAnaka deva sudhI teonI paMcendriya tiryaMcamAM kahevI. * x * asurakumArono ekazI asaMkhyaya sudhI paMcendriya tiryaMcamAM eka samayathI utpAda che, saMhatano abhAva che, jaghanyathI aMgulano asaMkhyaya bhAga, utkRSTathI sAta hAtha pramANa bhavadhAraNIyanI avagAhanA che, uttara vaikiyanI jaghanya te ja che, utkRSTathI lAkha yojana pramANa, saMsthAna samacaturasa, uttara vaikiya apekSAe vividha AkAre, cAra lezyA, traNe daiSTi, maNa jJAno avazya - maNa jJAna bhajanAo yogAdi pAMca pada pratIta che, samudghAto pahelA pAMca, vedanA be bheda, vedanapuMsaka vajita, sthiti 10,000 varSa jaghanyA, utkRSTI sAtireka sAgaropama. - nAgakumAradi vaktavyatA sUbAnusAra kahevI. avagAhanA, prajJApanAnA 21mAM pada mujaba. te bhavanapatithI IzAna sudhI sAta hAya, pachI ekaikanI hAnI bAkInA be, be, be, cAramAM thAya. che uddezo-21-"manuSya" ke - X - X - X - * sUtra-857 - bhagavana / manuSya kyAMthI AvIne utpanna thAya che ? bhairAyikathI ke yAvatuM devI AvIne? gautama! cArethI AvIne upaje. e pramANe upapAta paMcendriya tiryaMcayonika uddezakavatu kahevo yAvata tamAma pRdI nairavikathI AvIne paNa upaje. paNa dhasaptamIthI AvIne na upaje. bhagavAna ! ratanapabhAvRtI sairayika je manuSyamAM upajavA yogya hoya te keTalA kALanI sthitimAM upaje? gautama! jaghanya mAsathakatva ane utkRSTa pUrva koDI AyuvALAmAM. bAkInI vakatavyatA paMcendriyatiryaMcamAM utpanna thanAranI mAphaka temaja kahevI. viroSa e - parimANa jaEAjyathI eka, be ke traNa ane utkRSTA saMkhyAtA upaje. tyAM aMtarmahatta sAthe karyo tema ahIM mAsa pRthakavaNI saMvedha karavo joIe. bAkI pUrvavatuM. ranIpabhA vakatavyatA mAphaka zarkarApabhAnI vakatavyatA paNa kahevI. vizeSa A - jaghanya vaprathakRtta sthitimAM, utkRSTa puvakoDImAM. avagAhanA, levA, jJAna, sthiti, anubaMdha, saMvedhamAM vizeSatA tiriyonika uddezA mAphaka jANI. * * e pramANe temAM pRthvInairayika sudhI jANavuM. 1i3/5. je aprakArathI Ave to pUrvokta vakatavyatA. e rIte vanaspatikAyikanI paNa, e pramANe cAva4 caturindriyanI paNa jANavI. saMjJI paMcendriya ticiyonika, saMjJI paMce tiryaca, asaMjJI manuSya, saMjJI manuSya A badhAM paMcendriya ticiyonika uddezA pramANe kahea. vizeSa e ke . AnA pariNAma, adhyavasAyanI bhinnatA pRthvIkAyika uddezA mujaba kahevI. bAkI saMpUrNa pUrvavata. je devathI AvIne upaje, to zuM bhavanavAsI yAvatu vaimAnika devathI AvIne upaje? gautama! cArethI AvIne upaje. je bhavanavAsI to asarathI yAva4 nitathI Ave? gautama! te dazathI Ave. bhagavAna ! je asukumAra, manuSyamAM utpanna thA yogya hoya te keTalA kALa sthitimAM upaje? gautama ! jaghanya mAsamRthaka utkRSTa pUrvakoDI AsuvALAmAM. e rIte jema paMcendriya ticiyonika uddezakanI vakatavyatA che, te ahIM paNa kahevI. vizeSa e - je tyAM aMtarmahatta sthitimAM che, te ahIM mAsa pRthakatavamAM kahevuM. parimANa jaghanyathI eka, be ke traNa ane utakRSTathI saMkhyAtA upaje che. bAkI pUrvavatuM. e pramANe IzAna deva sudhI kahevuM ane ukta vizeSatA jANavI. paMcendriya tici yonikanA uddezA anusAra sanakumArathI sahassAra deva sudhI kahevuM. vizeSa e ke - parimANamAM jaghanyathI eka, be ke traNa ane utkRSTathI pUvakoDI AyukamAM upaje. bAkI temaja che. saMvedha varSapRthakva ane . pUvakoDI kahevo. sanatakumAramAM sthitinA cAra gaNA karatA 28nsAgaropama thAya che. mahendramAM te ja sAtireka thAya. brahmalokamAM 40, lAMtakamAM-56, mahAzukamAM68, sahasraramAM-ra sAgaropama, A utkRSTa sthiti kahevI. jaghanya sthiti paNa cAra gaNI kahetI. Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24/-/21/853 bhagavAna ! ANadeva je manuSyamAM utpanna thavA yogya hoya te keTalA kALa sthitimAM upaje? gautama! jaghanyathI vapRthad, utkRSTathI pUvakoDI sthitimAM upaje. bhagavAna e pramANe jema sahasara devanI vaktavyatA che tema kahevuM. mAtra avagAhanA, sthiti, anubaMdha jANI levo. bAkI pUrvavata.. bhavAdezathI jaghanya be bhava, utkRSTa cha bhava. kAlAdezathI jaEAnya varSa pRthakava adhika 18nsAgaropama, uMTathI traNa yuvakoDI adhika pasAgaropama ATalo kALa rahe. e pramANe nava gumako che. mAtra sthiti ane anubaMdha jANI levA. e pramANe yAvatu Tyuta deva, mAtra sthiti, anubaMdha, saMvedha jANavA. pANatadevanI sthitine traNa gaNI karatA 60 sAgaropama, AraNanI 63 sAgaropama, ayyatanI 66 sAgaropama. je kathAtIta vaimAnikadevathI upaje to zuM veyakathI upaje ke anuttaropapratikazI ? gautama! baMnegI. - - je paiveyakathI upaje to zuM heTTimathI ke cAvatu uvami zaiveyakathI upaje? gautama! traNethI upaje. bhagavana / naiveyaka deva je manuSyamAM utpanna thavA yogya hoya te keTalo kALa sthitimAM upaje? gautama ! jaghanya varSa pRthakava sthitimAM, utkRSTathI pUvakoDI. bAkInuM AnatadevanI vaktavyatA mujaba jANavuM. mAtra avagAhanAmAM - teo eka bhavadhAraNIya zarIrI che, jaghanyathI aMgulano asaMkhyAta bhAga, utkaTathI be ranI. saMsthAna, bhavadhAraNIya zarIranuM samacaturaya, pAMca samudaghAtavedanA yAvata taijasa paNa vaikriya ke taijasa samudghati vaDe samavahata thayo nathI : thato nathI - thaze nahIM. sthiti, anubaMdha jaghanyathI rara-sAgaropama, utkRSTathI 31-sAgaropama. bAkI pUrvavata, kAlAdezathI jaghanya varSa pRthakava adhika rara-sAgaropama, utkRSTa praNa pUrva koDI adhika 93nsAgaropama. e rIte bAkInA AThe gamakamAM jANatuM. mAtra sthiti ane saMvedha jANI levo. je anuttaropapAtika kAtIta vaimAnikathI upaje to zuM vijaya anuttarathI AvIne upaje ke sAthiiisaddhathI ? gautama! pAMcethI upaje. * * bhagavana ! vijaya-jayaMta-jayaMta-aparAjita deva je manuSyamAM utpanna thavA yogya hoya, te keTalI kALa sthitimAM upaje ? jema paiveyaka devamAM kahyuM tema jANavuM. mAtra avagAhanA jaEAnyA aMgulano asaMkhyAta bhAga, utkRSTI eka ranI, mAtra samyagRSTi, jJAnI ane niyamo maNa jJAnI - abhinibhoSika, zruta, avadha jJAnI, sthiti-jaghanyathI 31-sAgaropama, utkRSTathI 31-sAgaropama. bAkI pUrvavatu. bhavAdezathI - jAje be bhava, utkRSTa cAra bhavagrahaNa. kAlAdezathI jAnyathI varSa pRthakatavAdhika 31-sAgaropama, ukRSTathI be pUvakoDI adhika-66 sAgaropama. A pramANe bAkInA ATha gamako kahetA. mAtra sthiti, anubaMdha, saMvedha jANI levo. bAkI pUrvavatu ja. bhagavAna ! saviisiddhaka deva, je manuSyamAM upajavAne yogya hoya, te bhagavatI-aMgasUtra saTIkaanuvAda/5 vijayAdi deva vakatavyatA mAphaka kahevA. vizeSa e ke . sthiti AjaghanyotakRSTa 33-sAgaropama, anubaMdha paNa ema ja bAkI pUrvavatu. bhavAdezathI be bhavagrahaNa, kAlAdezathI jaghanya varSa pRthakava adhika 33-sAgaropama, utkRSTathI pUvakoDI adhika 38-sAgaropama kALa rahe. te ja janyakALa sthitimAM utpanna hoya to A ja kathana karavuM. max kAlAdezathI jaghanyA varSapRthakattAdhika 33-sAgaropama, ukRSTI varSa pRthakattAdhika 33-sAgaropama kALa rahe. te ja utkRSTakALa sthitika utpanna, A ja vakatavyatA. mAtra kAlAdezathI jaghanyathI ane utkRSTathI paNa pUvakoDI adhika 13-sAgaropama, ATalo kALa rahe. A traNa ja gamaka che, bIjA na kahevA. bhagavAna ! te ema ja che, ema ja che. * vivecana-857 : jaghanya mAsapRthakatva-dvArA kahe che ke ratnaprabhA nAraka jaghanya paNa mAsa pRthakavathI hInatara Ayu na bAMdhe, kemake tevA pariNAmano abhAva che. bIje paNa Ama kahevuM. parimANamAM - nArakono saMmUrNima manuSyamAM utpAdano abhAva che, garbhajo saMkhyAtA hovAthI saMkhyAtA ja upaje che - X - X * manuSyonI jaghanyasthiti AzrIne mAsa pRthakatvathI saMvedha karavo. zarkaraprabhAdi vaktavyatA - paMce tiryaMcAnusAra jANavI. have tiryaMcamAMthI manuSyamAM utpAda kahe che - pRthvIkAyathI utpanna thanAranI paMcendriya tiryacamAM je vaktavyatA kahI, te ja manuSyamAM kahevI. vizeSamAM kahe che - bIja gamamAM audhika pRthvIkAyikathI utkRSTa manuSyamAM je utpanna thAya, te utkRSTathI saMgAtA ja hoya che. jo ke saMmUrNima manuSyonA saMgrahathI asaMkhyAtA thAya, to paNa utkRSTa sthitivALA pUrvakoTI Ayu saMkhyAtA ja che, paMcendriya tiryaMca to asaMkhyAtA paNa hoya. ema chaTTA, navamAmAM che. madhyama gamakonA pahelA gamamAM audhikamAM utpanna thanAra mATe - adhyavasAyo utkRSTa sthitinI utpatimAM prazasta, jaghanya sthitikavathI utpatimAM pazarata che. bIjA gamamAM - jaghanyasthitikanI jaghanya sthitimAM utpattimAM prazasta che kemake prazasta adhyavasAyavALAnI jaghanya sthitimAM utpatti na thAya. A rIte trIjo gama paNa kahevo. * * * devAdhikAramAM - jema asurakumAronI manuSyomAM, paMcendriya tiryaMcayonika uddezakamAM vaktavyatA che, tenA atidezathI utpAdita che, tema nAgakumAradi IzAnAMtanI utpAdanIyatA kahI. kemake samAna vaktavyatA che. jema tyAM jaghanya sthitinA parimANamAM vaividhya kahyuM. tema ahIM paNa che sanakumArAdimAM vaktavyatAmAM vizeSatA bhedathI dazavila che. *x - jyAre dhika utakRSTa sthiti devazI odhikAdi manuSyamAM utpanna thAya, tyAre utkRSTa sthiti thAya che. te utkRSTa saMvedha vivakSAmAM cAra manuSya bhava Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24/-/21/853 vaDe kamathI AMtarita karAya che. tethI sanakumAra devonI 28 Adi sAgaropama pramANa thAya che. kemake tenuM sAta Adi sAgaropama pramANatva che. jo jaghanya sthiti devamAMthI audhikAdi manuSyamAM utpanna thAya tyAre jaghanya sthiti thAya che, te paNa te rIte cAra gaNI thAya che. - 4 - AnatAdi devamAM traNa deva ane kramathI gaNa manuSya ema cha bhavo thAya che. jaghanya sthiti 18 sAgaropama, utkRSTa para sAgaropama che. te A rIte - Atata devanI utkRSTa sthiti 19 sAgaropama, traNa bhava vaDe guNavAthI pasAgaropama thAya che. -- zaiveyaka adhikAramAM eka bhavadhAraNIya zarIra kahyuM kemake kAtIta devone uttarapaikriya zarIra nathI. veyaka devone pahelA pAMca samuThThAta labdhi apekSAthI saMbhave che. vaikriya, vaijasa vaDe teo samudghAta karyo nathI - karatA nathI - karaze nahIM. kemake prayojana nathI, pahelA paiveyake jAnyathI 22-sAgaropama che, navamAM praveyakamAM utkRSTathI 31-sAgaropama che. utkRSTathI je 93 sAgaropama ane traNa pUrva koDI kahyuM te utkRSTathI cha mavagrahaNathI kahyuM. traNa deva bhavamAM 31 x 3 = 63 ane traNa bhava manuSyanA utkRSTa sthitinA, te rIte traNa pUrva koTI thAya che. sarvArthasiddhika devAdhikAramAM pahelA traNa gama ja hoya. temane jaghanya sthitinA abhAve madhyama traNa, utkRSTAbhAve chellA traNa gama nathI. $ uddezo-22-"vyaMtaradeva" che - X - X - X - X - * sUtra-858 - saMtaro kyAMthI AvIne upaje sairavikathI ke tiyacathI? jema nAgakumAra uddezakamAM kahyuM, tema asaMjJI sudhI badhuM kahevuM. je saMjJI paMcendriya yAvat asaMkhyAta vaSaya saMjJI paMce je vyaMtaramAM upajavA yogya hoya, te keTalA kALa sthitimAM upaje che? gautama! jaghanyathI 10,000 varSa sthitimAM, utkRSTathI palyopama sthitimAM upaje. bAkInuM nAgakumAra uddezaka mujaba jANavuM yAvatuM kAlAdezathI jaghanya 10,000 varSa adhika pUvakoDI, utakRSTathI cAra palyopama sudhI gamanAgamana kare che. te ja jaghanyakALa sthitimAM utpanna hoya to nAgakumAranA bIjA gama mAphaka vakatavyatA kahevI. * - te ja utkRSTa kALa sthitimAM utpanna hoya to janya ane utkRSTa baMne palyopama, utkRSTathI traNa palyopama. saMvedha-janyathI be palyopama, utkRSTathI cAra palyopama kALa rahe. - maNanA traNa gamako, nAgakumAranA pAchalA traNa gamako mAphaka kahevA, jema nAgakumAra uddezakamAM kahyA. mAtra sthiti ane saMvedha jANI levA. saMkhyAta vayuika te pramANe. mAtra sthiti, anubaMdha ane saMvedha ubhaya sthitimAM jANI levA. * * jo te vyaMtara, manuSyathI AvIne utpanna thAya. to nAgakumAroddezakanA asaMkhyAta vaSayukavALA mAphaka kahevuM. mAtra trIjA gamamAM sthiti jaghanyathI bhagavatI-aMgasUtra saTIkaanuvAda/5 palyopama, utkRSTathI traNa palyopama, avagAhanA jaghanya eka gAuM, utkRSTa traNa gAuM, bAkI pUvava4. saMvedha, A uddezAmAM ja asaMkhyAta vaSayuka saMjJI paMcendriyavatu kahevI. saMkhyAta vaSayika saMjJI manuSyamAM jema nAgakumArozAkamAM kahA mujaba kahetI. mAtra sthiti ane saMvedha jANavo. bhagavana ! te oma ja che, ema ja che. * vivecana-858 : asaMkhyAta varSAyu saMjJI paMcendriya adhikAramAM - utkRSTa cAra palyopama kahyuM kemake traNa palyopamAyuvALA saMjJI paMcendriya tiryaMca palyopamAyu vyaMtaramAM upaje che. bIjo gama, pahelA gama samAna che. vizeSa e - jaghanya ane utkRSTathI 10,000 varSa sthiti, saMvedha, kAlAdezacI jaghanya 10,000 vaSadhika pUrva koDI, utkRSTathI 10,000 varSAdhika traNa palyopama che. trIjA gamamAM jaghanya sthiti palyopama kahI, kemake bhale saMkhyAta vaSayui tiryaMcanuM Ayu sAtireka pUrva koDI che, to paNa ahIM palyopamAyu baMtaramAM utpAdathI palyopamAyu kahyuM. kemake asaMkhyAta varSAyu, potAnA AyuthI vadhArAnA AyuvALA devomAM utpanna na thAya. suSamAdaSamAmAM palyopama AyuvALAnI avagAhanA apekSAe jaghanyathI eka gAu kahyuM che. $ uddezo-23-"jyotika deva" & X - X - X - X -- * sUtra-859 : bhagavana ! jyotika kyAMthI AvIne upaje? zuM nairavikathI Adi ? bhedo cAvatu saMjJI paMcendriya tiryaMcayonikathI AvIne upaje che, asaMjJI paMcethI nahIM .. saMjJIthI upaje zuM saMkhyAtafothI ke asaMkhyAtaothI ? gautama ! saMkhyAta ane asaMkhyAta vayuikathI upaje. bhagavanI saMjJI paMcendriya tiriyonika je jyotiSamAM upajavA yogya hoya te keTalI sthitivALamAM upaje? gautama! jaghanya ATha palyopama sthitimAM, utkRSTa eka lAkha vaSadhika palyopama sthitimAM upaje. bAkI badhuM asurakumArozaka mujaba kahevu mama sthiti jaghanyathI palyopamano AThamo bhAga, utkRSTathI traNa palyopama. e rIte AnuvAMdha paNa che. bAkI pUrvavat maNa kAlAdezathI jaghanyathI. be-aSTa bhAga palyopama ane utkRSTathI eka lAkha latifdhika cAra palyopama che. te jaghanyakALa sthitimAM upaje to jaghanya aSTa bhAga palyopama sthitimAM utkRSTa paNa temaja. A ja vakatavyatA che mama kAlAdezathI jANI levuM. - - - - te ja utakRSTa kALa sthitimAM upaje, to A ja vakatavyatA, maH sthiti jaja lAkha varSa adhika palyopama, utkRSTa traNa palyoma. e rIte anuodha che. kAlAdezathI jaghanya be lAkha vaSadhika be palyopama, utkRSTathI lAkha haifdhika cara palyopama che. te ja svarya jaghanyakALa sthitikamAM utpanna hoya to jaghanya ane utkRSTa Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24/-/23/859 1 baMnemAM aSTa bhAga palyopama sthitimAM upaje. * - bhagavAna ! te jIva A ja vakatavyatA. mAtra avagAhanA jaghanyathI dhanuNa pRthakava, utkRSTa sAtika 18eo dhana. sthiti janyathI ane utkRSTathI aSTa bhAga palyopama. e rIte anubaMdha paNa che. bAkI pUrvavata. kAlAdezatI jaghanya ane utkRSTa be aSTa bhAga palyopama kALa rahe te jaghanya sthitika gamaka. te ja svayaM utkRSTa kALasthitimAM janmela hoya to audhika vakatavyatA kahevI. mAtra sthiti jaghanyathI traNa palyopama, utakRSTathI paNa temaja e rIte anubaMdha paNa che. bAkI pUrvavata. e rIte chellA traNa gamako jANavA. max sthiti, saMvedha jANI levA. A sAta gamako che. je saMkhyAta vaSayaka saMjJI paMcendriya saMkhyAta vaSayuivALAmAM jema asurakumAmAM utpanna thanAramAM kahyuM tema nave gamako kahevA. mAtra jayotiSTha sthiti ane saMvedha jANI levo. bAkI pUrvavata je manuSathI upaje to bhedo temaja cAvat asaMkhyAta vaSayuka saMjJA manuSya, he bhagavana ! je jyotiSkamAM utpanna thavA yogya hoya, te e pramANe jema asaMkhyAta vaSaya saMjJI paMcenA jyotikamAM utpanna thanAra mAphaka sAta gamako mujaba manuSyamAM paNa kahevA. mAtra avagAhanA pahelA traNa gamakamAM janyathI sAtireka nava dhanuSa, utkRSTathI traNa gAuM. madhyama gamakamAM jAnya ane utkRSTathI sAtireka nava dInuNa, chellA traNa gamakamAM jaghanya ane utkRSTa traNe gAu, bAkI pUrvavat saMpUrNa cAvatu saMvedha kahevuM. je saMkhyAta vaSayuka saMjJI manuSyathI saMkhyAtavaSayui jema asurakumAramAM utpanna thanAra mAphaka nave gamako kahevo. mAtra jyotiSa sthiti ane saMvedha jANavo. bAkI badhuM pUrvavata. bhagavad ! temaja che. - vivecana-859 : be-aSTabhAga palyopamamAM eka asaMkhyAtAyu saMbaMdhI, bIjuM nAka jyotika saMbaMdhI. cAra pacopamamAM traNa asaMkhyAtAyuvALAnA, eka caMdra vimAna jyotika saMbaMdhI. bIjA gamamAM je sthiti kahI, te A rIte - asaMkhyAta vaSayukanI sAtireka pUrvakITI jaghanya sthiti hoya che, to paNa ahIM lAkha varSAdhika palyopama kahyuM, te jyotikanA utpAda Azrita che kemake asaMkhyAta varSAyuvALA potAnAthI vadhu sthitivALA devamAM na upaje. cothA gamamAM jaghanyakAla sthitikamAM asaMkhyAta vapayui audhika jyotikamAM utpanna, teo aSTa bhAga palyopamathI hInatara hoya to paNa, jyotikamAM tethI hInatara na hoya. - X - X - AvuM Ayu vimalavAhata kulakaranA kALathI pUrvakALanA hAthI AdinuM che. odhika jyotika paNa tema che. *x - avagAhanAmAM jaghanyathI dhanu pRthakava kahyuM. te vimalavAhanAdi kulakara pUrvenA hAcI sivAyanA zuddha catuSpadone AzrIne jANavuM. utkRSTa 18 sAgaropama te kALanA hAthIne AzrIne jANavuM. kemake bhagavatI-aMgasUtra saTIkaanuvAda/5 vimalavAhana nava dhanuSanA hatA, tenAthI bamaNI hAthInI avagAhanA che. jaghanyakALa sthitimAM eka ja gama kahyuM kemake pAMcamo. chaThTho tema aMtarbhAva thAya che - x * x * sAtamA Adi gamakamAM utkRSTa traNa palyopama lakSaNa tirthayanI sthiti che. bAkI sUtrAnusAra vRtti spaSTa che. uddezo-24-"vaimAnika deva" & -- X - X - X - X - * sUtra-860 - bhagavat ! sauMdhamadiva kyAMthI upaje che ? zuM nairayikothI ? bhedo, jyotika uddezA mAphaka che. asaMkhyAta vaSayavALA saMjJI paMcendriya tiryaMcayonikaLI AvIne saukdhamadivamAM utpanna thavA yogya hoya to he bhagavana ! keTalA kALae upaje ? gautama jaghanyathI palyopama sthitimAM ane utkRSTathI traNa palyopama sthitimAM upaje. * * bhagavana jIvo ? bAkInuM jema jyotikramAM utpanna thanAramAM kahyuM tema kahevuM . mAtra samyak daiSTi, miyAdeSTi che. jJAnI ane ajJAnI paNa hoya, be jJAna-Le ajJAna niyamAM hoya. sthiti jaghanya be palyopama, utkRSTa cha palyopama. te ja jaghanyakALa sthitimAM upaje to ja vakatavyatA, mAtra kAlAdezathI jaghanyathI be palyopama, utkRSTathI cAra palyopama. te ja utkRSTa kALa sthitimAM utpanna hoya to jAnyathI ane utkRSTathI traNa palyopama, e ja vakatavyatA. mAtra sthiti jadI ane utkRSTathI traNa palyopama. bAkI temaja. kAlAdezathI jaghanya ane utkRSTa baMnethI cha palyopama, ATalo kALa rahe. te ja svayaM jaEAjyakALa iitaka utapanna hoya to jAnyathI ane utkRSTathI palyopama sthitimAM upaje, ja vakatavyatA - mAga avagAhanA jAnyathI vinaypRthakatva, utkRSTa be gAuM, sthiti jaghanyathI ane utkRSTathI paNa palyopama bAkI temaja kAlAdezathI jaghanya ane utakRSTathI paNa be palyopama kALa rahe. te ja svarya utkRSTa kALa sthitimAM janmela hoya to pahelA traNe gamako saMdeza traNe gamako jANavA. mAtra sthiti, kAlAdeza jANI levo. je saMkhyAta vaSayuka saMjJI paMcendriyathI saMkhyAtavaSayu jema sukumAramAM utpanna thanAranA, temaja nava gamako kahevA. vizeSa sthiti ane saMvedha jANI levo. jema potAnI jaghanyakALa sthiti hoya che, temaja traNe gamakomAM - sadaiSTi ane mithyASTi paNa che, je jJAna ane be ajJAna niyama che, bAkI pUrvavatuM. je manuSyathI AvIne upaje to bheda, jyotikamAM utpanna thanAranI mAphaka kahevA yAvatuM - he bhagavana ! asaMkhyAta vaSayika saMjJI manuSya, je saudharmakAmAM devapaNe upajavA yogya hoya, to jema asaMkhyAta varSa yuvALA saMjJI paMcendriya ticiyonikano saudharmakalAmAM utpAda kahyo temaja sAte gamako. Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavatI-aMgasUtra saTIkaanuvAda/5 24/-/24/860 ahIM kahevA mAtra pahelA be camakamAM avagAhanA jaghanyathI eka gAu, utkRSTathI traNa gAu kahevI. trIja gamakamAM jaghanya ane utkRSTa baMnemAM traNa gAu kahelI. cothI gamakamAM jaghanya-utkRSTa baMne eka gAuM, pAchalA gamakomAM jaghanya-utkRSTa baMne traNa gAuM, bAkI saMpUrNa pUrvavatuM. - je saMkhyAta vaSaya saMjJI manuSyathI upaje to, jema asurakumAramAM saMjJImanuSyathI kahyuM. te rIte nave gamako kahevA. mAtra saudharmadivanI sthiti ane saMvedha jANI levo. bAkI pUrvavata. bhagavana! IzAna deva kyAMthI AvIne upaje? saudharma deva samAna vaktavyatA IzAna devanI kahevI. vizeSa A - asaMkhyAta vaSayaka saMjJI paMcendriya ticiyonikane saudharmamAM je sthAne utpanna thanAranI palyopama sthiti kahI, te ahIM sAtireka palyopama kahevI. cothA gamakamAM avagAhanA jANI dhanuNa pRthakava utkRSTathI sAtireka be gAuM. bAkI temaja asaMta vaSayuka saMjJI manuSyanI sthiti temaja kaheI jema paMcendriya tiryaMcayonikanI kahI che. -- asaMkhyAta vaSayukanI avagAhanA paNa je sthAne eka gAu che, tyAM sAtireka eka gAu kahelI. saMkhyAta vaSayika ticiyonika manuSyonI jema saudharmamAM utpanna thanAranI kahI, tema saMpUrNa nave gamakamAM kahevI. mAtra * IzAnanI sthiti ane saMvedha jANI levA. bhagavatI sanatakumAra deva kyAMthI AvIne upaje che ? zarkarApabhAinI nairayikonI samAna kaheto. cAvatuM - he bhagavan! pati saMkhyAta vaSayuka saMjJI paMcendriya ticiyonika je sanakamara devamAM utpanna thavA yogya hoya bAkI parimANAdithI bhavAdeza karyA te ja vakatavyatA kahetI, jema saudharmamAM utpanna thanAnI kahI che. mAtra sanakumAranI sthiti ane saMvedha gaNI levA. jema potAnI kALa jaghanyakALa sthiti hoya che, tevI traNe gamakomAM pahelI pAMca lezyA kahevI. bAkI pUvala. je manuSyothI AvIne upaje ? zarkApabhAmAM upajanAra manuSyo mAphaka nave gamako kahevA, mAtra sanatakumAranI sthiti saMvaidha jANavA. bhAvanA mahendraka devo kyAMthI AvIne upaje? sanakumAranI mAphaka mahendra devanI vakatavya kahetI. vizeSa e - mahendranI devanI sthiti sAtireka raNavI. . - e rIte bahAloka devanI vakatavyatA che. vizeSa A - brahmalokanI sthiti ane saMvedha ANavA. e rIte sahastrAra sudhI kahetuM. mAtra sthiti ane saMvedha jANI levA. * - lAMtakAdinI jaghanyakALa sthitika tiryaconikanA traNe gamakamAM cha e leyA kahevI. saMghayaNo brahmaloka ane lAMtakamAM pahelAM pAMca, mahAzuka, sahastrAramAM cAra, tiryaMcayonikone ane manuSyone paNa kahevuM. bAkI pUrvavatu. bhagavan! anata deze kyAMthI AvIne upaje che? sahasrara devo mAphaka upapAta kaheto. vizeSa e * tiryacayonika choDI devA. cAvata - bhagavan! pati saMkhyAta vaSayuka saMjJI manuSya je Anata devomAM upajavA yogya che, te manuSyanI vakatavyatA sahasAramAM utpanna thanAranI mAphaka kahetI. mAtra saMghayaNa traNa kahevA. bAkI anubaMdha sudhI pUrvavatu. bhavAdezathI jadAjathI traNa bhava, utkRSTathI sAta bha grahaNa. kAlAdezathI jaghanyathI be varSa pRthakatva adhika 18-sAgaropama, utkRSTathI cAra pUrva koDI adhika pasAgaropamAM kALa rahe. e pramANe bAkInA AThe gamako kahevA. mAba sthiti, saMvaidha jANI levA. bAkI pUrvavatuM. e pramANe acuta deva sudhI jANavuM. mAtra saMvedha gaNI levo. cAra saMghayaNomAMthI AnatAdimAM traNa saMghayAvALA upaje. bhagavana! vijaya, vaijayaMta, jayaMta, aparAjita devo kyAMthI AvIne upaje? A ja vakatavyatA saMpUrNa kahetI cAva4 anubaMdha vizeSa e ke saMghayaNa paheluM. bAkI pUrvavatu. bhavAdezathI jaghanyathI traNa bhava ane utkRSTathI pAMca bhava grahaNa. kAlAdezathI be varSa pRthakava adhika 31-sAgaropama jaghanyathI ane traNa pUvakoDI adhika 66-sAgaropama utkRSTathI rahe. A pramANe bAkInA AThe gamako kahevA. mAtra sthiti ane saMvedha jANavo. manuSyanA nave gamakomAM praveyakamAM utpanna manuSyonA gamaka samAna kahevuM. mAtra saMghayaNa paheluM. bhagavana sAIsihadraka devo kyAMthI AvIne upaje che ? upapata, vijayAdi deva mAphaka kahevo. yAvatu - he bhagavan! keTalI kALa sthitimAM upaje ? gautama! jaghanya ane utkRSTathI 31-sAgaropama sthitimAM upaje. bAkInuM vijayAdimAM utpanna thanAra mAphaka jANavuM. mAtra bhavAdezathI gaNa bhavagrahaNa, kAlAdezathI jaghanyathI be varSa pRthakava adhika 33-sAgaropama, utkRSTathI be pUvakoDI adhika 33-sAgaropama ATalo kALa rahe. te ja svayaM jaghanyakALa sthitikamAM janmyo hoya, to A ja vakatavyatA, mAtra avagAhanA rani pRthakatta, sthiti varSa pRthakata, bAkI pUrvavat kahevuM. saMvedha jANI levo. te ja potAnI utkRSTakALa sthitimAM janmyo hoya to A ja vakatavyatA. madhya avagAhanA jaghanya ane utkRSTathI paod dhana, sthiti jaghanya ane utkRSTa baMnethI pUrva koDI. bAkI pUrvavata cAvatuM bhavAdeza, kAlAdezathI jAnya 33-sAgaropama - be pUrvakoDI adhika, utkRSTa paNa temaja. ATalo kALa rahe, ATalo kALa gati-Agati kare. A saviisiddhaka devonA traNa gamako che. bhagavan! te ema ja che, ema ja che yAvat gautamasvAmI vicare che. * vivecana-860 :saudharma ko palyopamathI ochuM Ayu na hoya, tiryayane utkRSTathI traNa Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24/-24/860 bhagavatI-aMgasUtra saTIkaanuvAda/5 palyopama AyuSya ja saMbhave * x * eka tiryaMca ane eka deva ema be bhavamAM be palyopamAyu thAya, baMne Ayu traNa-traNa hoya to cha palyopama thAya. bIjA traNa gamakamAM eka gama ja che. mudraka catudApekSAe dhanuSa pRthakatva jaghanyathI kahyuM. utkRSTa be gAu kahyuM te gAu pramANa manuSya hoya tyAre hArI AdinI apekSAe kahyuM. ** saMkhyAtAyu paMcendriya tiryaMcAdhikAra - ahIM mizradaSTino niSedha karyo, kemake jaghanya sthitikane te na saMbhave, ajaghanya sthitivALAne traNe dRSTi saMbhave. te rIte jJAnamAM jANavuM. have manuSyAdhikAramAM * pahelAnA gamakomAM badhe dhanuSayyakava, ghanya avagAhanA, utkRSTathI cha gAu, bIjA gamamAM baMne sthitimAM traNa gAuM. cothA gamakamAM - x * baMne sthitimAM eka gAu. e rIte bIjuM paNa jANavuM. IzAnaka devAdhikAramAM * sAtireka kahyuM, kemake temanI sthiti jaghanyathI sAtireka paDyopama hoya che, je sAtireka palyopamAyu tiryaMca suSamAmAM udbhavela hoya, te zuddha pANI apekSAe jaLcAvagAhanA dhanuSa pRcakava kahI. je sAtireka be gAu ukATa avagAhanA kahI te sAtireka gAu pramANa manuSyanA kALanA hAthInI apekSAe che. asaMkhyAta vaSaya manuSyonI sthiti mujaba * x * temanI avagAhanA jANavI. sanakumAra devAdhikAramAM - jaghanya sthitika tici utpaI thAya * * * to tenI sthitinA sAmarthyathI kRNAdi cAra vezyAmAMnI koImAM pariNata thaI maraNakALe paDAvezyA pAmI mare. * * * tethI pAMca leyA kahI. lAMtakAdimAM paNa Ama vicAryuM. chedavartI sahakkanavALAne cAra devalokonuM gamana baMdha thAya, mATe brahmalokAdimAM pAMca saMghayaNa kahyA. AnatAdi devo manuSyathI AvIne manuSyamAM pAchA jAya che, tethI jaghanyathI traNa bhava kahyA. utkRSTathI sAta bhava kahyA. * * Anata devonuM utkRSTathI 19 sAgaropama Ayu che, te traNa bhavathI pasAgaropama ane cAra manuSyabhavanuM cAra pUrva koTI Ayu adhika che. * zataka-25 % - x -- -- 0 zataka-24nI vyAkhyA karI, have rapa-muM Abhe che, tenA A saMbaMdha che . pUrvanA zatakamAM utpAdAdi dvAre jIvate viyAya, ahIM vezyAdithI - * sUtra-861 - vezyA, dravya, saMsthAna, yuma, paryava, nizvi, jamaNa, oi, bhavya, abhavya, sabhya, mirA A bAra uddeza ahIM che. * vivecana-861 - (1) vezyA - lesyAdi padArtho kahevA. * * * (2) dravyandro kahe che (3) saMsthAna-saMsthAnAdi padArya (4) yugma-mRtayummAdinA artho. (5) paryava-paryava vivecanA, (6) tithi - mulAkAdi nirNaco, (9) zramaNa-sAmAyikAdi saMyata Adi padArtho, (8) ogha-nAkAdi je rIte utpanna thAya tema kahevA. kaI rIte ? o * sAmAnyathI vartamAna bhavya, abhavyAdi vizeSaNathI avizeSita, (9) bhavya * bhavya vizeSaNA tArakAdi je rIte utpanna thAya te kahe che, (10) bhavya-bhavyavamAM vartatA, (11) samyakrasamyagRSTi vizeSaNA (12) mithyA-mithyAtvamAM vartamAna. A rIte A pacIsamAM zatakamAM bAra uddezA che. uddezo-1-"leyA" che - X - X = 0 temAM pahelA uddezAnI vyAkhyA kare che, tenuM A paheluM sUga. * sUtra-862 : te kALe, te samaye rAjagRhamAM cAvatuM Ama pUcha - bhagavAna ! lesyAo keTalI che gautama ! che, te A * kRNasyA Adi, jema zataka-1, Gzo-rU mAM kahA mujaba vezyA vibhAga, alAbhadutva yAvata cAra prakAranA devonuM mITha alAbahatva sudhI jANavuM. * vivecana-862 - jema pahelA zatakamAMe * bhagavanuM ! A jIvo savaizya, kRNAlezya ItyAdi, kyAM sudhI te kahevuM - caturvidha devonA Adi. te A rIte * bhagavan! A bhavanavAsI, vyaMtara, jyotika, vaimAnika devonA ane devInA kRNalezyA cAvatuM zuklalesyAmAM koNa konAthI yAvat vizeSAdhika che ? prathama zatakamAM A svarUpa kahyuM che, to paNa prastAvaNI Avela hovAthI ahIM kahe che - A saMsAra samApanna jIvonuM yoga alAbahatva kahyuM. tenA prastAvathI lesyA bahuva prakaraNa kahyuM. have A jIvonuM yoga abadutva kahe che - * sUtra-863 : saMsArI jIva keTalA prakAre che : gautama cauda prakAre che. te A - 1sUkSma piyatika, sUkSma jayaMtika, 3-bhAdara aparyAptaka, 4-bhAdara pacatika, muni dIparatnasAgare karela zataka-24no TIkAsahitano anuvAda pUrNa Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25/-/1863 bhagavatI-aMgasUtra saTIkaanuvAda/5 pa-beIndriya apayatika, 6-beIndriya patika, 7-8, e rIte teIndriya, 910 e rIte caturindriya, 11-asaMzI zendriya apayatika, 1ra-asaMjJI paMcendriya payaktika, 13-14 e rIte saMjJI paMcendriya bhagavAna ! A cauda saMsArI jIvomAM jaghanya ane utkRSTa yoganI apekSAo kona konAthI sAva vizeSAdhika che ? gautama ! (1) sauthI thoDA sUkSma piyati jaghanya yoga. (2) tethI bhAdara apayatika jaghanya yoga asaMkhyAtavANA, (3) tethI beIndriya apAtika jaghanya yoga asaMkhyAta gaNA, (4) e rIte teIndriyanA. (5) e rIte caturindriyanA. (6) asaMjJI paMcendriya apamatinA jaghanya yoga tethI asaMkhyAtagaNana che - tethI - (9) saMjJI paMcendriya apayatikanA jaghanya yoga asaMkhyAtagaNal. (8) tethI sUkSma jayatA jaghanya yoga asaMkhyAtagaNaI, (9) bhAdara yatikana/ janya yoga tethI asaMkhyAtagaNA, (10) tethI sukSma piyatanA utakRSTa yoga asaMkhyAtagaNA. (11) tethI bhAdara apayatikanA utkRSTa yoga asaMkhyAta gaNA. (12) tethI sUkSma payatanA utkRSTa yoga asaMkhyAtaNA, (13) bAdara pAptikanA utkRSTa yoga asaMkhyAtagaNA, (14) beIndriya patinA jaghanya yoga asaMkhyAtagaNA, (15 thI 18) e rIte teIndriya cAvatu saMjJI paMcendriya patikanA yoga asaMkhyAtapaNA. - tethI - (19) beIndriya apayAnA utkRSTa yoga asaMkhyAtagA. (20) e rIte teIndriyanA, (21) e rIte caturindriyanA, (rara-3) e rIte cAvatu saMjJI paMcendriya apayatikanA utkRSTa yoga asaMkhyAtagaNa(24) tethI beIndriya pAptikanA utkRSTa yoga asaMkhyAtagaNA, (5) e rIte teIndriya payatakanA utkRSTa yoga asaMkhyAtagaNaI. (26) caturindriya payatikanA utkRSTa yoga asaMkhyAtaNA, (7) saMjJI paMcendriya prayatA utkRSTa yoga asaMkhyAtagaNA. (28) saMjJI paMcendriya paryAptinA utkRSTa yoga asaMkhyAtagaNA. * vivecana-863 - mAma * sUmanAma kamoMdayathI, mapa nA - apatika nAma karmodayathI - x * pAvara * bAdara nAma karmodayathI. A cAre jIva bhedo pRthvI Adi ekendriyonA che. kharaca - nikRSTa, koI vyakitane AzrIne, te ja bIjI vyakitanI apekSAe utkRSTa hoya te jaghanyotkarSa. tenA yoga-vIyatirAya kSayopazamAdi samutya kAyAdi parispaMdano A yoganA 14-jIvasthAna saMbaMdhathI jaghanya-utkarSathI 28 bhedanA lAbahavAdi jIvasthAnakavI che. temAM sauthI thoDA Adi - sUkSma pRthvI AdinA sUkSmapaNAthI zarIranA, tenA paNa aparyAptakavathI saMpUrNapaNAthI, temAM paNa jaghanya vivakSitatvathI badhAM kahevAnAra yogothI, sauthI thoDo jaghanya yoga che. te vaLI paigrahika, kAmaNa, dArika pagalA grahaNa prathama samayavartI che. te pachI samayavRddhithI ajaghanyotkRSTa yAvat sarvotkRSTa na thAya. | bAdara jIvanA pRthvI Adi aparyAptaka jIvano jaghanya yoga pUrvokta apekSAthI asaMvAda guNavRddhimAM bAdaravI che. e rIte AgaLa paNa asaMkhyAtaguNava kahevuM. ahIM jo ke paryAptaka teIndriya utkRSTakAyanI apekSAthI patika beIndriyonA saMjJI ane asaMjJInA paMcendriyonI utkRSTa kAyanA saMkhyAtaguNa thAya che, kemake saMgAtayojana pramANavathI che to paNa ahIM yoganA parispaMdanA vivakSitavathI ane tenA kSayopazama vizeSa sAmarthyathI cokta asaMkhyAtaguNatva e viruddha nathI. * x * sUtra-864 - bhagavana ! prathama samayamAM utpanna be nairayika samayogI hoya che ke viSama yogI ? gautama! kadAca samayogI - kadaya viSamayogI. bhagavAna ! ema kema kahyuM : x *? gautama AhAska nathI anAhAka nATaka ane anAhAraka nAkathI AhAka nATaka kadAcita hInayogI, kadAca tulyayogI, kadAca adhika yogI che. * * je hIna hoya to asaMkhyAta bhAga hIna ke saMkhyAtabhAga hIna ke saMprakhyAtaguNahIna ke asaMkhyAtaguNahIna hoya. je adhika hoya to asaMkhyAta bhAga adhika, saMkhyAdbhAga adhika, saMkhyAtaguNa adhika ke asaMkhyAtaguNa adhika hoya che. tethI ema kahyuM ke - cAvata kadAca viSamayogI hoya. A pramANe vaimAnika sudhI kahevuM. * vivecana-864 - je be prathama samayamAM utpanna hoya te prathama samaya utpanna, ahIM utpatti te nakotra prApti. te baMnene vigrahathI ke RjugatithI athavA ekane vigrahagati ane bIjAne jagati, jene sama ke viSama yoga varte che te. nAkane AzrIne AhAka ke anAhAraka hoya. kaI rIte ? je nAraka vigrahagati abhAve AvIne AhAraka ja utpanna thAya te niraMtara AhAka, tenI apekSAe vigrahagatimAM anAhAraka thaIne je utpanna thAya te hIna che, pUrve anAhAkapaNe upayitatvathI ane hInayogatvathI viSamayogI thAya che. baMne samAna samaye vigraha ke RjugatithI AvIne upaje to baMne tulya che, samayogI thAya che. * * * * * e rIte adhikatA ane tulyatA paNa batAvI che - yogAdhikArathI ja AgaLa kahe che - * sUtra-865 : bhagavana! yoga keTalA bhede che ? gautama! 15-bhede. te A - satya manoyoga, mRSA manoyoga, satyAmRSA manoyoga, asatyAmRSA manoyoga, satya vacanayoga, mRSA vacanayoga, satyAmRSA vacanayoga, asatyAmRSA vacanayoga, audArika zarIra kAyayoga, audArika mizra zarIra kAyayoga, vaikriya zarIra kAya yoga, vaikriya mIzra zarIra kAyayoga, lhAraka zarIra kAyayoga, AhAraka mItra zarIra kAyayoga, kAmaNa zarIra kAyayoga. Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5/-/1865 39 co bhagavatI-aMgasUtra saTIkaanuvAda/pa bhagavan! A paMdara prakAranA kAyayogamAM jaghanya-utkRSTamAM kona konAthI vAvata vizeSAdhika che ? gautama. (1) sauthI thoDA kAmaNazarIra jaghanyayogI, (2) augharika mitra jaghanyayoga asaMkhyAtA, (3) vaikriya mizra jaghanyayogI asaMkhyAtA, (4) dArika zarIranA janmayogI asaMkhyAtA. - () vaikriya zarIranA jaghanya yogI asaMkhyAtA, (6) kAmaNazarIranA utakRSTa yogI asaMkhyAtA, (7) AhAraka mIzranA jaghanya yogI asaMkhyAtA, (8) tenA ja utkRSTAyogI asaMkhyAtA, (6) dArika mIzanA, (10) vaikriya mizranA, A chellA baMne yoga utkRSTathI tulya ane asaMkhyAtA, (11) asatyAmRSA manoyoganA jaghanya yogI asaMkhyAtA, (1ra) AhAraka zarIranA janya yogI asaMkhyAtA, (13 thI 15) tenAthI traNa prakAranA manoyoganA, (16 thI 19) cAra prakAranA vacana yoganA, A sAte tulya jaghanya yoga asaMkhyAtA. - (20) AhApha zarIranA utkRSTa yoga asaMkhyAtA, (21 thI 3) audArika zarIranA, vaikriya zarIra, cAra manoyoga ane cAra vacanayoga A daze tulya utkRSTa yogamAM asaMkhyAtaguNA che - bhagavAna ! te ema ja che. * vivecana-865 - yogonuM alAbahatva bIjA prakAre kahe che, yoga parispada che. huM uddezo-ra-" " che - X - X - uddezA-1-mAM jIvadravyanA legyAdi parimANa kahyA, ahIM tenA bhedo - * sUjha-866 - bhagavana ! keTalA dravyo che ? gautama ! be bhede. jIvadravya ane jIvadravya. * * bhagavAna ! AjIddravyo keTalA bhede che? gautama ! be bhede rUpI ajIvadravyo, arUpI ajIvadravyo. e rIte A abhilApazI, ajIvAyayi mujaba cAvatu he gautama ! tema kahyuM che ke - ajIbadravya saMkhyAta nathI, asaMkhyAta nathI, paNa anaMta che. bhagavana jIva dravyo zuM saMkhyAd asaMkhyAta ke anaMta che ? gautama te saMkhyAta ke asaMkhyAta nathI, paNa anaMta che. bhagavana! ema kema kahyuM ke cAvatu jIvadravya anaMta che? gautama ! nairarika asaMkhyAta che cAvatuM vAyukAyika asaMkhyAta che, vanaspatikAya anaMta che. beIndriya cAvatu vaimAnika asaMkhyAta che, siddho anaMta che. tethI jIvo anaMtA kahyA. * vivecana-866 - prajJApanAnA vizeSa nAme pAMcamAM padamAM jIvaparyavo kahyA che, te rIte ahIM ajIvadravya sUtro kahevA. te A rIte - bhagavad ! arUpI ajIva dravyo keTalA bhede che ? gautamI daza bhede * dhamastikAyAdi. -- bhagavanuM ! rUpI jIvadravyo keTalA bhede che ? gautama ! daza bhede -skaMdha Adi bhagavat ! te saMkhyatA, saMkhyAtA ke anaMtA che ? gautama! anaMtA che. * - bhagavan! ema kema kaho cho ? gautama ! anaMtA paramANu, anaMtA dvipadezI DhaMdha ItyAdi che mATe. dravya adhikAzmI ja A kahe che - * sUtra-867 : bhagavat ! addravyonA paribhogamAM ajIbadravyo Ave che ke AjIva dravyonA paribhogamAM jIvaktavyo Ave che ? gautama! ajItadravyo. jIva dravyonA paribhogamAM Ave che, jIddravyonA paribhogamAM jIvadravyo na Ave. bhagavana ! ema kema kaho cho - x *? gautama! jIvadravyo, ajItadravyone grahaNa kare che. karIne dArika, aikriya, AhAraka, taijasa, kAmaNa (zarIrarUpe), zrotra yAvatu sparza IndriyarUpe, mana-vacana-kAya yogarUpe ane zvAsocchavAsarUpe parisamAve che. tethI ema kahyuM ke cAvatu upabhogamAM Ave che. bhagavana / nairayikone ajItadravyo paribhogamAM Ave ke ajIva dravyone nairayiko paribhogamAM Ave? gautama aurasikone ajIvandro paribhogamAM Ave, ajIva dravyone nairayiko paribhogamAM na Ave. ema kema ? gautama! bairayiko ajIva dravyone grahaNa karIne vaikriya-aujanma-kAmaNa, zromendriya yAvatu azanindriya, zvAsocchavAsa ye pariNAve che, tethI ema kahyuM che, he gautama! vaimAnika sudhI Ama jANavuM. vizeSa e ke - zarIra, Indriya, yogo jene je hoya te kahevA. * vivecana-863 : jIvadravya sacetanavathI paribhojaka che, ajIva dravya cetana hovAthI paribhogya che. - - dravyAdhikArathI ja A kahe che - * sUtra-868 : bhagavAna ! asaMkhya loka AkAzamAM anaMta dravyo rahI zake ? gautama ! hA, rahI zake. * - bhagavAna ! lokanA eka AkAzapadezamAM keTalI dizAthI AvIne yugalo ekatrita thAya che ? gautama! nivyathAtathI cha e dizAthI, vyAghAtane AzrIne kadAca traNa dizA, kadAca cAra dizA, kadAca pAMca dizAmAMthI. * * bhagavana! lokanA eka AkAza pradezamAM keTalI dizAmAM yugalo pRthapha thAya ? pUrvavatuM. e rIte upasthita thAya, apacita thAya. * vivecana-868 : ma na - asaMkhyAta pradezAtmaka, vitAruM dhyA - jIva, paramANu Adi. * x - fa - bharI zake, dhAraNIya. pUchatA A abhiprAya che - asaMkhyAta pradezAtmaka lokAkAzamAM anaMtA dravyo kaI rIte rahe? hA. temanA anaMtapaNA chatAM A avasthAne kahyuM. pratiniyata AkAzamAM pradIpanI prajAnA pudgalo rahe, te rIte pudgala sAmarthyathI ahIM paNa asaMkhyAta lokamAM rahe. tathAvigha pariNAmathI teonuM A avasthAne kahyuM. * x - Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25/-/2/868 1 asaMkhyAta lokamAM anaMta dravyonuM avasthAna kahyuM. te eka pradezamAM cayaapacayAdivat thAya che. - 4 - keTalI dizAmAMthI pudgalo AvIne eka AkAza pradezamAM ekatrita thAya, pRthak thAya. skaMdharUpa pudgalo bIjA pudgalonA saMparkathI upacita thAya, skaMdharUpa ja pradeza vighaTanathI apacIya thAya. - sUtra-869 : bhagavan ! jIve je pudgala dravyone audArika zarIrapaNe grahaNa kare che, te zuM sthita dravyone grahaNa kare che ke asthita dravyone ? gautama ! sthitane paNa grahe, asthitane paNa grahe. - - bhagavan ! te dravyone zuM dravyathI grahaNa kare ke kSetrathI - kAlathI - bhAvathI grahaNa kare? gautama! dravyathI paNa grahaNa kare, kSetrathI - kALathI ane bhAvathI paNa grahaNa kare. temAM dravyathI anaMtapadezika dravyone, kSetrathI asaMkhyAta pradeza avagADhane, e pramANe jema pannavAnA pahelA AhAruddezakamAM yAvat nirvyAghAtathI cha e dizAmAMthI, vyAghAtane AzrIne kadAca traNa dizAmAMthI, kadAca cAra dizAmAMthI, kadAca pAMca dizAmAMthI grahaNa kare. bhagavan ! jIva, je dravyone vaikriya zarIrapaNe grahaNa kare, tene zuM sthitane grahe ke asthitane? pUrvavat. vizeSa e - cha e dizAmAMthI grahaNa kare. e pramANe AhArakazarIranA viSayamAM paNa jANavuM. bhagavan ! jIva, je dravyone taijasa zarIrapaNe grahe prazna ? gautama ! sthitane grahaNa kare, asthitane nahIM. bAkI audAki zarIranI mAphaka jANavuM. kArpaNa zarIramAM paNa ema ja jANavuM - yAvat - bhAvathI paNa grahe je dravyone dravyathI grahe, te zuM eka pradezikane grahe ke dvidezikane grahe ? jema bhASApadamAM kahyuM tema kahevuM yAvat anupUrvIthI grahaNa kare, anAnupUrvIthI nahIM (sudhI kahevuM) bhagavan ! tene keTalI dizAthI grahaNa kare? gautama ! nivyAghAta hoya to audAkinI mAphaka ItyAdi kahevuM. bhagavan ! jIva, je dravyone zrotrendriyapaNe grahaNa kare ? jema vaikriya zarIramAM kahyuM tema kahevuM ema yAvat jIlendriya paryanta jANavuM. sparza IndriyanA viSayamAM audArika zarIra mAphaka kahevuM. - - manoyoganA viSayamAM kAmaNa zarIra mAphaka kahevuM. mAtra niyamA cha dizAmAMthI grahe. A pramANe vacanayoganA viSayamAM paNa kahevuM. kAyayogane audAki zarIravat kahevuM. bhagavan ! jIva, je dravyane zvAsocchvAsapaNe grahaNa kare, to audAki zarIra mAphaka kahevuM yAvat kadAca pAMca dizAthI Avelane grahe. bhagavan ! te ema ja che. (2). koI covIze daMDakomAM A padone kahe che, paNa jene je hoya te kahevA. 13/6 bhagavatI-aMgasUtra saTIkaanuvAda/pa * vivecana-869 : divADuM - zuM jIva pradeza avagADha kSetranA anvaMtaravartI ane asthita - tenI pachI vartatA, tene audAki zarIra pariNAma vizeSathI kheMcIne grahaNa kare che. bIjA kahe che - je kaMpe che, te sthita ane tethI viparIta te asthita. ra zuM dravyane AzrIne grahaNa kare ? kSetra Azrita arthAt keTalA pradeza avagADha ? - - vaikriya zarIra adhikAramAM - niyamA cha dizAmAMthI. teno abhiprAya A che - vaikriya zarIrI prAyaH paMcendriya ja hoya. te trasanADI madhye ja hoya, tyAM cha e dizA alokathI anAvRtta hoya che, tethI Ama kahyuM. je vAyukAyika che, te trasanADI bahAra paNa vaikriyazarIrI hoya che, te ahIM vivakSita nathI, kemake apradhAna che. athavA lokAMte te na saMbhave. taijasa sUtramAM - jIva avagAha kSetra atyaMtarI bhUtane ja grahaNa kare che. tenI aMdara vartatAne na grahaNa kare, tenA AkarSa pariNAmano abhAva che. athavA sthita arthAt sthine grahaNa kare, asthita arthAt asthine na grahaNa kare, kemake tathAvidha svabhAva che. narzI bhAmApave jema prajJApanAnA agiyAramAM padamAM che, tema kahevuM. te traNa pradeza yAvat anaMtapradezane grahe. zrotrendriya sUtramAM - jema vaikriya zarIra dravya grahaNa sthita-asthita dravya viSaya ane cha dizA kahyuM, tema ahIM paNa jANavuM. zrotrendriya dravya grahaNa nADI madhye ja che, temAM kadAca traNa dizA Adi che - 4 - sparzanendriya jema audArika zarIramAM kahyuM tema, arthAt jema audArika zarIramAM sthitAsthita, cha dizAthI Avela kahyuM tema ahIM kahevuM. manoyogapaNe, kArpaNanI mAphka dravyo grahaNa kare arthAt sthita dravyo ja grahaNa kare. mAtra ahIM niyamA cha dizAthI kahevuM. kemake manodravyonuM grahaNa nADI madhye ja thAya, a trasone te hotuM nathI. vAdravya temaja jANavuM. kAya yoga dravyo sthita-asthita cha dizAthI Avela grahe che. pha Adi. temAM pAMca zarIro, pAMca Indriyo, 13-manoyogAdi, AnaprANa. badhAM caude pado, tene Azrita cauda daMDako thAya che. uddeza-3-'saMsthAna" -- * -- x = 0 bIjA uddezAmAM dravyo kahyA, temAM pudgalo kahyA. te prAyaH saMsthAnavALAne hoya che, tethI ahIM saMsthAnone kahe che - * sUtra-870 : bhagavan ! saMsthAno keTalA che? gautama ! cha - parimaMDala, vRtta, kyA, tuma, Ayata, aniyaMsthA bhagavan ! parimaMDala saMsthAna, dravyArthatAthI saMkhyAta, asaMkhyAta ke anaMta che ? gautama ! saMkhyAta, asaMkhyAta nathI. paNa anaMta che. Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25/-/3868 84 bhagavana vRtta saMsthAna e pramANe ja e pramANe yAvatu aniltha jANavuM. e pramANe pradezArthatAthI drivyapadezArthatAthI paNa kahevuM. bhagavAna ! A parimaMDala-vRtta-caturasa-Ayata-anisthalya saMsthAnomAM dravyArthatAthI, pradezArthatAthI, dravyapadezAtAthI koNa, konAthI yAvatu vizeSAdhika che ? gautama! sauthI alpa parimaMDala saMsthAna dravyApaNe, vRtta saMsthAna dravyAtAthI saMkhyAtapaNuM, carasa saMsthAna dravyArthapaNe saMkhyAtapaNuM, basa saMsthAna dravyatAthI saMkhyAtagaNuM, Ayata saMsthAna dvavyApaNe saMkhyAtagaNuM, anirNAhU saMsthAna dvArthapaNe asaMkhyAtagaNuM che. pradezArthatAthI sauthI alpa parimaMDala saMsthAnA padezAtAthI, vRtta saMsthAna saMkhyAtagaNuM, e rIte dravyArthatA mAphaka pradezArthatAe kahevuM. yAvatu anirNAtya saMsthAnA pradezArthatAe asaMkhyAtagaNuM che.. dravyA-pradezArthatAnI sauthI aR paaiMDala saMsthAna dravyApaNe, Adi pUrvavatu gamaka kahevo yAvatu anircAtya saMsthAna dravyApaNe asaMkhyAtagaNa, dvavyApa anirdhAtya saMsthAnathI parimaMDala saMsthAnA pradezAtAthI asaMkhyAtagaNuM, vRta saMsthAnA pradezAtAthI saMkhyAtagaNuM, te ja pradezArthatAthI Adi gamaka pUrvavata rAvatu anirNAtya saMsthAnA pradezArthatAthI asaMkhyAtagaNuM che. * vivecana-8eo - saMsthAna-skaMdhano AkAra, nazveltha - je prakAre parimaMDalAdi rahe che, tenAthI vyatirita te anizcaMstha. - . parimaMDala saMsthAnavALA dravyo, he bhagavana !? vaLakuvA - dravyarUpa arthane AzrIne, paNa saTTayANa - pradeza rUpa ane AzrIne, relvapaHvA- tadubhayane AzrIne. je saMsthAna, je saMsthAnanI apekSAe ghaNAM pradeza avagAhI che, te tenI apekSAe tayAvidha svabhAvathI ala hoya che. temAM parimaMDala saMsthAna jaghanyathI vIza pradeza avagAhathI ghaNAM pradeza avagAhI che. vRtta-caturasa-casa, Ayata te kramathI jaghanyathI pAMca-cAra-traNa-be pradeza avagAhIvathI sAbhapradeza avagAhI che. tethI badhAMthI ghaNAM pradezanA avagAhIpaNAthI parimaMDala saMsthAna badhAMthI che, bAkInA tethI kramapUrvaka - X - X - kahyA. anirNA saMsthAnavALA parimaMDalAdinA hayAdi saMyogathI niuttvathI tenA karatAM ghaNAM ema karIne asaMkhyAtapaNA pUrvanA karatAM kahA. pradezArtha ciMtAmAM to dravyAnusArItvathI pradezonuM pUrvavat alAbadutva kahevuM. e rIte dravyArtha-pradezArtha vicAraNAmAM paNa kahevuM. vizeSa A pramANe - dravyathI anicaMsthathI parimaMDala, pradezathI asaMkhyayagaNuM kahevuM. saMsthAnanI sAmAnya prarUpaNA karI, have ratanaprabhAdi apekSAe prarUpaNA kare che. * sUtra-871 * bhagavana! saMsthAno keTalA che? gautama ! pAMca-parimaMDala cAvatuM Ayata. * : bhagavAna ! parimaMDala saMsthAna zuM saMkhyAta, asaMkhyAta ke anaMta che ? bhagavatI-aMgasUtra saTIkaanuvAda/pa gautama! saMkhyAta nathI, asaMkhyAta nathI, anaMta che. bhagavAna ! vRtta saMsthAna, saMkhyAta, asaMkhyAta ke anaMta gautama! e pramANe pUrvavata Ayata sudhI kahetuM. bhagavanA A ranapabhA praNavImAM parimaMDala saMsthAna saMkhyAta, asaMkhyAta ke anaMta che gautama nI saMkhyAta, asaMkhyAta nathI, anaMta che. bhagavAna ! vRtta saMsthAna ? e pramANe pUrvavat yAvatuM Ayade kahevuM. bhagavana ! zarkarApabhA pRedImAM parimaMDala saMsthAna, e pramANe ja che, A rIte pUrvavat Ayata sudhI kahetuM. e rIte AdhasaptamI sudhI che. bhagavana / saudharma kalAmAM parimaMDala saMsthAna e pramANe ja che, e rIte cAvatu acuta sudhI kahevuM. * - bhagavAna veyaka vimAne ? e pramANe ja kahevuM. e rIte anuttara vimAna, ISawAbhArA sudhI kahevuM.. bhagavAna ! jyAM eka parimaMDala saMsthAna canAkAra che tyAM bIja parimaMDala saMsthAno zuM saMkhyAta, asaMkhyAta ke anaMta che ? gautama! saMkhyAta, asaMkhyAta nathI paNa anaMta che. * * bhagavana! vRtta saMsthAna ? anaMta che, e pramANe Ayata sudhI kahevuM. bhagavana jyAM eka vRtta saMsthAna yavakAra che, jene parimaMDala saMsthAna keTalA che ? pUrvavata jANavuM. aneka vRtta saMsthAna hoya, tyAM paNa ema ja che, cAvatu Ayata e rIte eka-eka saMsthAna sAthe pAMce paNa vicAravA. * * bhagavAna ! A ratanapabhA pRedImAM jyAM eka parimaMDala saMsthAna cavAkAra che, tyAM bIja parimaMDala saMsthAna zuM saMkhyAtI pRcchA. gautama ! saMkhyAtA-asaMkhyAtA nathI, anaMtA che. bhagavad ! vRtta saMsthAna zuM saMkhyAtA pRcchA. gautama ! saMkhyAtAasaMkhyAtA nathI, anaMtA che, e pramANe cAvatu Ayata kahetuM. bhagavanA A ranapabhAmAM jyAM yavakAra eka vRtta saMsthAna che, tyAM parimaMDala saMsthAna zuM saMkhyAtAM prazna ? gautama! saMkhyAtA, asaMkhyAtA nathI, anaMtA che. vRtta saMsthAna e pramANe ja che. e rIte Ayata sudhI kahevuM. e pramANe pharI paNa eka eka saMsthAna sAthe pAMceno paNa saMbaMdha joDavA. je rIte nIcenA kahyA tema yAvatuM 'Ayata' sudhI kahevuM. e pramANe AdhasaptamI sudhI, e rIte kapomAM paNa cAvat ISat prAgabhArA pRthvI sudhI kahevuM. * vivecana-801 - A chaThThA saMsthAnanA anya saMyoga niSpannatvathI tenI vivakSA karI nathI, tethI pAMca ja kahyA che, have bIjA prakAre tene kahe che - | sarve paNa A loka parimaMDala saMsthAna dravyathI niraMtara dravyothI niraMtara vyApta che, temAM kalAnA vaDe je je tulya pradezane avagAhIne tulya pradezo tulya vaNadi paryavo parimaMDala saMsthAnavALA dravyo che. tenI-tenI eka paMkti sthApe che. e rIte Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25/-3/871 eka eka jAtiyamAM eka eka paMktimAM uttarArdha vaDe nikSepa karatA alAbahava bhAvathI yavAkAra parimaMDala saMsthAna samudAya thAya che. temAM jaghanya pradezika dravyonA vastu svabhAvathI aApaNAthI Adha paMkti hRsva che, tethI bAkInA krame bahu bahataravathI dIpa-dIrdhatara, pachI bIjA kramacI apatarAvathI hrasva hrasvatara ja cAvatuM utkRSTa pradezonA abhAvathI dUrasvatama ja che, e rIte tulya vaDe tenAthI bIjA parimaMDala dravyothI cavAkAra kSetranI stranA thAya. ItyAdi * x * x * mavaE - cavAkAra - x-x- pUrvokta saMsthAna prarUpaNA ratanaprabhAdi bhedathI kahe che, saMsthAnone ja pradezathI kahe che - * sUtra-832 bhagavana ! vRtta saMsthAna keTalA pradezavALu ane keTalAM pradeza vagADha che ? gautama vrata saMsthAna be bheda - dhanavRtta ane pattaravRtta. temAM je pataravRtta che, te be bheda * oja pradeza ane yugma pradezI. temAM je ja pradeza che, te jaghanyathI paMca pradeza ane paMca pradeza vagADha che. ukaTathI anaMtapadezI ane asaMkhya pradezAvagADha che. temAM je yugma dezI che, te jaghanyathI bAra pradeza ane bAra pradezAvagADha che, utkRSTathI anaMta pradeza ane anaMta pradezAvagADha che. temAM je ghanavRtta che te be bhede che - oja pradeza ane sugmapadeza. temAM je ja padezI che, te jaghanyathI saptapadezI ane saptapadezAvagADha che. utkRSTathI anaMta padezI, asaMkhyapadezAvagADha che. temAM je yuAudezI che, te jaghanyathI baMIza pradeza, bhagIza pradezAvagADha che, utkRSTathI anaMta pradezI, asaMkhya pradezAvagADha che. bhagavAna ! sa saMsthAna keTalAM pradeza, keTalA pradezAvagADha che ? gautama! caya saMsthAna be bhede - ghana yasa, pradya. temAM je pratara rAsa che, te be bheda * oja pradeza, sukha pradezI. temAM je eja pradeza che, te jaghanyathI uidezI, tripadezAvagADha che, utkRSTathI anaMta pradeza ane asaMkhya pradezAvagaDha che, temAM je yumaudezI che, te jaghanyathI cha pradeza, cha pradezAvagADha che, utkRSTathI anaMta pradeza, asaMkhya pradezAvagADha che. temAM je ghana aya che, te be bhede che - oja pradeza ane mukhya pradezI. temAM je oja pradeza che, te janyathI 35-udezI, 35-udezAvagADha che, utkRSTathI anaMta pradeza ane asaMkhya pradezAvagADha che. temAM je yugma pradeza che, te jaghanyathI cAra pradezI, cAra padezAvagADha che, utkRSTathI pUrvavatu. bhagavana! cataya saMsthAnA keTalA pradeza ane keTalA pradeza vagADha che ? gautama! catustra saMsthAna be bhede - ItyAdi jema vRtta saMsthAnamAM kahyuM rAvatu temAM je oja pradeza che, te jaghanyathI nava pradeza ane nava pradezAvagaDha che, utkRSTathI anaMtapadezI, asaMkhyapadezAvagADha che temAM je yugmapadezI che te jaghanyathI catuHudezI catuudezAvagADha che, utkRSTathI anaMtapadezI, anaMta bhagavatI-aMgasUtra saTIkaanuvAda/5 pradezAvagADha che. temAM je ghanacaturamra che, te be bhede - oja pradeza, mukhya pradeza. temAM je oja pradeza che te jaghanyathI 2udezI, 2udezAvagADha che, utkRSTathI pUrvavat che. je mukhya pradeza che, te jaghanyathI aSTa pradezI, aSTa padezAvagADha che Adi - 4 - bhagavan! Ayata saMsthAnA keTalA pradezI, keTalA pradeza avagADha che ? gautamI Ayata saMsthAna traNa bhede che - zreNi Ayata, patara Ayata, ghana Ayata. temAM je zreNi Ayata che, te be bhede che - oja pradezI, yugma pradezI. temAM je ja dezI che, te jaghanyathI chapadezI, papadezAvagADha che, utkRSTathI pUrvavatu. je yugma pradeza che. te jaghanyathI dvipadezI, hipadeza-avagADha che, utkRSTathI pUrvavatuM. je pratara pradeza che, te be bhede che - oja pradeza ane guma pradeza. je ojaudezI che, te jaghanyathI 15-udezI, 15-pradezatvagADha che, utkRSTathI pUrvavatu. je yugmaudezI che te jaghanyathI cha pradeza, cha pradezAvagADha che. utakRSTathI purvavatuM. temAM je unAyata che te be bhede che - ojaudezI, yugmapadezI. je oja udezI che, te jaEInyathI 45-udezI, 45-udezAvagADha che. uckRSTathI pUrvavata je sukha padethI che, te jAnyathI 1ra-padezI ane 1ra-pradeza avagADha che. utkRSTathI pUrvavat che. bhagavana / parimaMDala saMsthAna keTalA pradeza che ke prathama. gautamaparimaMDala saMsthAna be bhede che . ghana parimaMDala, datara parimaMDala. temAM je pratara parimaMDala che, te jaghanyathI ra0-udezI, 20-pradezAvagADha che. utkRSTathI pUrvavatu. je ghanaparimaMDala che te jaghanyathI 40-udezI, 40-pradezAvagADha che. utkRSTathI anaMtapadezI, asaMkhya-padezAvagADha che. * vivecana-832 - - pUrve parimaMDalane pahelA kaheluM, to te choDIne ahIM vRtAdi kramathI kema nirUpaNa kare che ? vRtAdi cAre paNa pratyeka samasaMkhya-viSamasaMkhya pradezavALA hovAthI temanA sAdharmsane kAraNe teno pUrve nyAsa karyo. parimaMDalamAM teno abhAva che. athavA A sUtranI gatinuM vaividhya che. ghanavRta te cotaraphathI samaghanavRta, modakavatuM che. prataravRta te bAhacarI hIna che, tethI maMDaka (roTalA) mAphaka prataravRta che. oja pradezI - viSama saMkhya pradeza niSaa, yugmapadezI - sama saMkhya pradeza niSajJa che. ojasvadezI pratavRta jaghanyathI paMca aNukAtmaka paMca pradeza avagADha che, utkRSTathI anaMtapradezika ane asaMkhya pradeza avagADha che, kemake lokanA pradeza asaMkhya che. *x - X - X - Xx- pichI vRttikAre A prataranI sthApanA ane AkRti batAvI che, te vRttimAM jovI. amoe ahIM AkRti banAvI nathI, kemake AnkRtino anuvAda na hoya.) | [have vRttimAM akSaraza: anuvAda na karatA AkRti ane sthApanA sivAyanI maw viziSTa vRtti A pramANe che- Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 98 25-3832 thAyata - pradeza zreNirUpa, pratirAyata - kRtta vikaMbha be zreNIrUpa, inAyata - bAhalya, viThaMbhayukta aneka zreNIrU5. parimaMDala ItyAdi. ahIM oja-nyumma be bheda nathI. yugmarUpatvathI parimaMDalanA eka rUpacthI che. - - have bIjA prakAre saMsthAna kahe che - * sUtra-833 - bhagavAna ! parimaMDala saMsthAna, dravyArthatAthI zuM kRtayugma, ja, dvApayuma ke kalyoja che ? gautama ! kRtayugma, goja, dvAparayugma nathI, paNa kalyoja che. bhagavana ! vRtta saMsthAna dravyArthatAthI ? pUrvavat yAvat Ayata (saMsthAna sudhI Ama kahevuM.) bhagavAna ! aneka parimaMDala saMsthAno dravyatAthI zuM kRtayuma, goja, dvAparayugma, lyoja che ? gautama! odhAdezathI kadAca kRtayuma, kadAca yoja, kadAca dvAparayugma, kadAca kalyoja che. vidhAnAdezathI kRtayugma-coja-dvAparayukha nathI, paNa kalyoja che. e rIte Ayata sudhI kahetuM.. bhagavana / parimaMDala saMsthAna padezAtAthI zuM kRtayuma che Adi pRcchA. gautama ! kadAca kRtasukha, kadAca stroja, kadAca dvAparayuma, kadAca kalyoja che. e pramANe Ayata sudhI jANavuM. bhagavana ! aneka parimaMDala saMsthAno pradezArthatAthI zuM kRtayuga che ? prA. gautama ovAdezathI kadAca kutayugma yAvatu kadAca kalyoja che. vidhAnAdezathI kRtayuma-coja-dvAparayugma-kalyoja e cAre paNa che. e pramANe Ayata saMsthAna sudhI kahevuM. bhagavana / parimaMDala saMsthAna zuM kRtayugma pradezAvagADha che ke yAvatuM kalyoja dezAvagaDha che ? gautama! kUtayugma pradezAvagADha che, moja, dvApara ke kalyoja pradezAvagADha nathI. * * bhagavana vRtta saMsthAna zuM kRtasukhe che ? pRcchA. gautama ! kadAca kRtayugma pradezAvagaDha che. kadAca oja pradezAvagADha che, dvAparayugma pradezAvagADha nathI, kalyoja kadAca che. bhagavAna ! caya saMsthAna pRcchA. gautama ! kadAca kRtayugma pradezAvagADha cAvata dvAparaphyuma pradezAvagADha che. kalyoja nathI. bhagavan! catustra saMsthAna vRtta saMsthAnavanuM kahevuM. bhagavAna ! Ayata pRcchA. gautama ! kadAca kRtayugma pradezAvaDha cAvatuM kadAca kalyoja pradezAvagADha. - - bhagavana parimaMDala saMsthAna zuM kRtayu pradezAvagADha che. pRcchA. gautama ! ohAdezathI ane vidhAnAdezathI paNa, kUtayuma pradezAvagADha che, groja-dvAparayugma-kalyoja pradezAvADha nathI. * * bhagavana ! vRtta saMsthAna zuM kRtayugma pradezAvagADha che ? prazna. gautama! oghAdezathI kRtayujha pradezAvagADha che, paNa soja, dvAparayugma ke kalyoja pradezatvagADha nathI. vaya saMsthAna, bhagavat ! kRtayugma che pana. gautama! odha AdezathI bhagavatI-aMgasUtra saTIkaanuvAda/pa kRtayu pradezAvagADha che, goja-dvAparayuma-kalyoja pradezAvagADha nathI. vidhAnAdezathI kRtayugma ane coja pradezAvagADha che, paNa dvAparayugma ane kalyoja pradezAvagADha nathI. * * catustrane vRtta mAphaka kahevuM. bhagavAna ! Ayata saMsthAnapRcchA, gautama! pAdezathI kRtayuma pradezAvagADha che, jadvAparayugma-kalyoja pradezAvagaDha nathI. vidhAnAdezathI kRtayugma pradezAvagADha paNa che yAvatu kalyoja pradezAvagADha paNa che. bhagavat / parimaMDala saMsthAna zuM kRtayuma samaya sthitika che, goja samaya sthitika che, dvAparayugma samaya sthitika che ke kalyoja samaya sthitika che? gautama! kadAca kRtayugma sthitika cAvata kadaca kalyoja samaya sthitika che. e pramANe Ayata saMsthAna sudhI jANatuM. bhagavana ! aneka parimaMDala saMsthAno zuM kRtayugma samaya sthitika che pRcchA. gautama! oghAdezathI kadAca kRtayugma samaya sthitika yAvatu kadAca kalyoja samaya sthitika che. vidhAnAdezathI kRtayugma sthitika paNa che. mAvata kalyoja samaya sthitika paNa che. e pramANe cAvatuM Ayata saMsthAna. bhagavan! parimaMDala saMsthAna kALAvaNa payayathI kRtayuma che yAvat kalyoja che ? gautama ! kadAca kRtayugma ItyAdi pUrvavatu. A pramANe A abhilApazI sthiti anusAra kahetuM, A rIte nIlavarNa payayathI che. e pramANe pAMca varNa, be gaMdha, pAMca rasa, ATha sAmiAM kahevuM. - 4 - * vivecana-833 - parimaMDala, dravyArthatAthI eka ja dravya che, eka parimaMDalanA cAra apahAra nathI, tethI ekava vicAraNAmAM kRtayummAdi vyapadeza karela nathI, paNa kalyo vyapadeza ja che. pRthakva vicAraNAmAM kadAca catukApahAcI niyachedatA thavAthI A parimaMDala thAya, kadAca traNa, kadAca be, kadAya eka zeSa vadhe, tethI cAre bheda kahyA. te sAmAnyathI kahyuM, vidhAnAdezathI je samuditanA eka-ekanA AdezathI te kalyo yukata ja che. have pradezArtha vicAraNAmAM - parimaMDala saMsthAna, pradezArthathI 20-Adi phoma pradezamAM je pradezo parimaMDala saMsthAna nipAdaka che te apekSA che. te pradezanA caka apahArathI cAra zeSa rahetA kRtayugma che. traNa zeSa rahe to coka, e pramANe dvApara ane kalyo. kemake e pradezamAM ghaNA aNu avagAhe che - - have avagAha pradeza nirUpavA kahe che - kiMirta Adi - 4 - vRtao : je pratavRta bAra pradeza, ghanavRta bagIzapadezI kahyuM te catuka apahArathI kRtayugma pradezAvamADha, je ghanavRta sAta pradezI kahyuM te coja pradezAvagADha che. jo paMcapadezI kahe to kalyoja pradezAvagADha che. - jo ghana vyaya catukapradezI hoya to kRtayugma pradezAvagADha che. jo pratara caya padezAvagADha hoya to gyoja pradezAvagADha che ane ghana rAya rUpa pradezAvagADha che, Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25/-/3/833 to traNa zeSa rahetA coka pradezAvagADha che. jo pratara casa cha pradezI hoya, to be zeSathI dvApara pradezAvagADha che. caturasa, vRta mAphaka kahevuM. tethI kadAca kRtayugma pradezAvagADha, kadAca yoja pradezAvagADha, kadAca koja pradezAvagADha che. jo pratara caturaDha catuudezI, ghanacaturasa ATha pradeza che, to cAra zeSathI kRtayugma pradezAvagADha tathA je ghanacaturaDha 27 pradezika che, to traNa zeSathI goja pradezAvagADha che. jo pratara catusa navapadezI hoya to eka zeSathI lyoja pradezAvagADha che. 3thata je ghanAyata bAra pradezI hoya to kRtayugma pradezAvagADha Adi * x - je zreNI Ayata gipradezAvagADha, je pratarAyata 15-pradezI hoya te traNa zeSathI gyoja pradezAvagADha che. e rIte - X * dvApara yugmAdi jANavA. e pramANe ekatvathI pradezAvagADhane AzrIne saMsthAnanI vicAraNA. pRthakavathI tenI ja te pramANe vicAraNA sUtramAM karI che. jovAleT sAmAnyathI samasta parimaMDala, viIThesathI - bhedathI, eka-eka parimaMDala. kRtayugma pradezAvagADha 20,40 Adi pradezAvagAhItvathI jANavA. vRta saMsthAna skaMdha sAmAnyathI vicAratA kRtayugmapadezAvagADha tenA badhAM pradezonA maLavAthI catuka apahArathI, cAra zeSa rahevAthI. vidhAnAdezathI vaLI dvApara pradezAvagADha vajIne bAkInA avagADha kahevA. pUrvokta pAMca, sAta AdimAM catukApahAramAM be zeSa rahetI nathI. - 4 - A rIte cagrAdi saMsthAnA sUtro paNa vicAravA. A pramANe garI ekava, pRthakatva vaDe saMsthAna vicAryA. have tene ja kALathI ane bhAvathI vicAre che - parimaMDala saMsthAna vaDe pariNata aMdha keTalo kALa rahe ? zuM catukApahArathI te kALanA samaya cAra-traNa-be ke eka zeSa rahe che? sarve saMbhave che. ahIM vRddhokta gAyA che - parimaMDala, vRtta, vyasa, catustra, Ayata. ghanapatara prathama vargane ja pradeza ane yugmamAM che. pAMca, bAra, sAd, olIza vRtamAM ane traNa, cha, pagIza, cAra gaDhamAM che. nava, cAra, satAvIza, ATha catustramAM. traNa-bepaMdara-cha e AyatamAM hoya che. pAMcacAlIza-bAra-cha pradezo AyatamAM hoya. parimaMDala saMsthAnamAM vIza, cAra pradeza parimANa hoya che. AyatamAM badhI sazi levI, parimaMDalamAM kRtayugma-casa-kali varjavuM. bAkImAM dvAparayugma varjavuM. * x - lokanA te pramANe ja parimANa nirUpaNArthe kahe che - * sUjha-834 - bhagavana 1 zreNIo dravyApe saMkhyAta che, asaMkhyAta che, anaMtA che? gautama ! saMkhyAta ke asaMkhyAta nathI, anaMta che. bhagavana ! pUrva-pazcimamAM zreNIo dravyANiI nuM saMkhyAta, asaMkhyAta ke anaMta che ? pUrvavata. e rIte dakSiNottara, uddha-Adadho jANavuM. bhagavatI-aMgasUtra saTIkaanuvAda/5 bhAvanA pUrva-pazcima lokAkAra zreNI dravyarthatAthI zuM saMkhyAta che ? - pUrvavatuM. e rIte dakSiNa-uttara, utd-dho jANatuM. bhagavatu ! alokAkAza zreNI dravyArthathI zuM saMkhyAta, asaMkhyAta ke anaMta che ? gautama ! saMkhyAta, asaMkhyAta nathI, anaMta che. e pramANe pUrva-pazcima, dakSiNa-uttara, udarva-adhodizAmAM jANavuM.. bhagavAna ! zreNI pradezArthathI zuM saMkhyAta che ? dravyArthatAmAM jema kahyuM, tema pradezArthatAmAM kahevuM. cAvatuM uddha-adho badhI anaMta che. bhagavan! lokAkALa zreNI padezArthatAthI zuM saMkhyAta che ? gautama ! kadAca saMkhyAta, kadAca asaMkhyAta che, paNa anaMta nathI. e rIte pUrva-pazcima, dakSiNa-uttara paNa jANavI, utd-adhodizA zreNI saMkhyAta nathI, asaMkhyAta che, paNa anaMta nathI. bhagavana! alokAkALa zreNI pradezArthatAthI pRcchA. gautama! kadAca saMkhyAta, kadAya asaMkhyAta, kadAca anaMta che. * * bhagavan! pUrva-pazcima lokAkAza zreNI pRcchA. gautama ! saMkhyAta, asaMkhyAta nathI, paNa anaMta che. e rIte dakSiNa-uttara paNa jANavI. * * ud adhomRcchA. gautama! kadAca saMkhyAd, kadAca asaMkhyAta, kadAca anaMta. * vivecana-834 - zreNI zabdathI je ke paMkti mAtra kahevAya, to paNa ahIM "AkAza pradeza paMkita" artha zreNIthI levo. temAM zreNI avivakSita loka-aloka bhedavathI sAmAnyA che, tathA te ja pUrva-pazcima lAMbI, dakSiNa-uttara lAMbI, urva-adho lAMbI che. tathA loka ane aloka saMbaMdhI che. sAmAnya zreNI praznamAM sAmAnya AkAzAstikAyanI zreNInI vivAthI te anaMta che. lokAkAza zreNI prakhe asaMkhyAtA ja che. * x * alokAkAza zreNI praznamAM pharI te anaMta kahI kemake alokAkAza anaMta che. lokAkAza zreNI pradezArthatAthI kadAca saMkhyAta ke asaMkhyAta. cUrNikAra kahe che - lokanA vRtathI nIkaLIne alokamAM praviNa daMtakanI je zreNI. te be-traNa pradezI paNa saMbhave che, tethI tenA saMkhyAta pradezo paNa hoya, bAkI asaMkhyAta pradezo hoya, TIkAkAra AkSepa parihAra karatA kahe che - - lokamAM kRtayugmavatti jaghanya parimaMDala kahyuM, tirthI lAMbI zreNImAM saMkhyaya pradezatA kaI rIte ? be-be dizAmAM eka eka vidizAmAM A kRtayugma che, tenI pahelA parimaMDalathI lokAMta sudhI vRddhi che. e rIte lokanI aSTAMgatA prasaryo che, parimaMDalatA nahIM, tethI kRtayumAM vRddhi kahI. A pramANe lokavRta paryanta zreNI saMkhyAta pradezikA thAya che. lokapradezanA anaMtatvanA abhAve 'no avitA' kahela che. urva-adho lokAMta - x - pratighAtathI te asaMkhyAta pradeza ja che. * x * tethI ja sUkavacanathI kahyuM. Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5/-/3/874 alokAkAza zreNI pradezArthatAthI kadAca saMkhyAta Adi kahyuM te badhuM phula pratara pratyAyaa udad-dho lAMbI adholoka zreNIne AzrIne kahevuM. te ja AdimAM saMkhyAta, pachI asaMkhyAta pradeza, pachI anaMta che. tIrthI lAMbI aloka zreNI pradezathI anaMta ja hoya. * sUtra-875 thI 880 : [85] bhagavat ! zuM zreNio (1) sAdi-sAMta che , () sAdi-anaMta che ? (3) anAdi sAMta che ? (4) nAdi-anaMta che ? gautama sAdi-brAMta nathI, sAdI-anaMta nathI, anAdi-sAMta nathI, paNa anAdi-anaMta che. e pramANe uddha-dho lAMbI zreNI sudhI jANavuM. bhagavana! lokAkAza zreNI zuM sAdI-sAMta che ? prazna. gautama sAdisAMta che, sAdi-anaMta nathI, anAdi sAMta nathI, anAdi anaMta nathI. A pramANe uda-Adho lAMbI zreNI sudhI jANavuM. bhagavAna ! AlokAkAza zreNI, zuM sAdi-sAMta che ? prazna. gautama ! (1) kadAca sAditsAMta, (2) kadAca sAdi-anaMta, (3) kadAca anAdi-sAMta, (4) kadAca anAdi-anaMta hoya. pUrva-pazcima lAMbI, dakSiNa-uttara lAMbI che pramANe ja che. vizeSa e ke - sAdi sAMta nathI, kadAca sAdi-anaMta hoya, bAkI pUrvavat ukta dho lAMbI yAvata audhikava( cAra baMga. bhagavAna ! zreNIo dravyAtAthI zuM kRtayugma, eja che ? prazna. gautama! kRtayuma che, soja-dvAparayugma ke lyoja nathI. e rIte cAvatuM utd-dho lAMbI kahevI. lokAkAza, alokAkAza zreNI ema ja che. bhagavAna ! zreNI padezArthatAthI zuM kRtayugma che. prasta ? pUrvavatuM. e pramANe cAvatuM uddha-adho lAMbI jANavI. bhagavAna ! lokAkAza zreNI, pradezArthatAthI pRcchA. gautama ! kadAya kRtayuma, yoja nahIM, kadAca dvAparayugma, kalyoja nahIM. e rIte pUrva-pazcima lAMbI ane uttara-dakSiNa lAMbImAM jANavuM. - - uddha-dho lAMbImAM pRcchA. gautama ! kUtayuma che, stroja-dvApara yugmankalyoja nathI. bhagavanA alokAkAza zreNI dezAtAe pRcchA. gautama ! kadAca kRtayugma cAvata kadAca kalyo. pUrva-pazcima lAMbI, dakSiNa-uttara lAMbI e pramANe jANavI. udadho paNa temaja, mAtra kalyoja nahIM. 8i76] bhagavan! zreNio keTalI che ? gautama sAta. te A - javAyatA, ekatovA, ubhayatovA, ekad:khA, ubhayataHkhA, cakalAla ane AdhacakavAla. * * bhagavAna ! paramANu yugalanI gati anapekSi hoya ke vizreNi gati hoya ? gautama! anazaiNi gati pravarte vizreNi gati na pravarte - - bhagavAna ! dvipadezI skaMdhanI gati anuzreNI pravarte ke vizreNI pravarte ? pUvavi4. e pramANe anaMtapadezI aMdha sudhI jANatuM. bhagavatI-aMgasUtra saTIkaanuvAda/5 bhagavana nairayikonI gati anusaiNi pravarte ke vizreNI ? pUrvavatu jANavuM. e pramANe vaimAnika sudhI kahevuM. [8] bhagavana ! A ranapabhA pRthvImAM keTalA lAkha nakAvAsa che ? gautamAM 30 lAkha. pahelA zatakanA pAMcamA uddezA pramANe badhuM kahevuM. anuttara vimAna patta A kahevuM. - 8i8] bhagavAna ! gaNipiTaka keTalA prakAre che ? gautama! bAra garUSa gaNipiTaka che. te A - AcAra yAvatu daSTivAda. te AcAra zuM che ? AcAramAM zramaNa- ninthonA AcAra, gocara e pramANe aMga prarUpaNA kahevI, jema naMdI'mAM kahI che. teima kahetI.] [879] sarva prathama sUtrArtha kahevo. bIjAmAM niyukita mIzcita artha kahevo, trIjAmAM saMpUrNa artha kahevo, A anuyoga vidhi che. | [co] bhagavat ! A nairayika cAvata deva ane siddha, A pAMce gatimAM saMkSepathI koNa konAthI yAvat vizeSAdhika che ? gautama ! alAbahatva "bahuvakadvyatA" yAda mujaba kahetI. ATha gatinuM alAbaputva paNa kahevuM. - : - bhagavAna ! A saIndriya, ekendriya cAvatu anindriyamAM koNa konAthI yAva4 vizeSAdhika che. ahIM paNa "bahuvaktavyatA" pada anusAra audhika pada kahevuM. - - sakAyikanuM alAbahuta paNa audhika pada anusAra kahevuM. * * * bhagavana ! A jIvo, pudgalo yAvat sarva paryAyomAM koNa konAthI yAvat bahuvatavyatA'' pada mujaba cAvatu AyukamanA bathka jIvo vizeSAdhika che - bhagavana! te oma ja che, ema ja che. * vivecana-875 thI 880 : ahIM vizeSaNa rahita 'zreNi' zabdathI loka ane alokamAM te badhAMnuM grahaNa karyuM. sarva grahaNathI te anAdi anaMta evo eka bhaMga svIkAryo, bAkInA traNa bhaMgano niSedha karyo. lokAkAza zreNi AdimAM Adi sAMta e eka bhaMga baghAM zreNI bhedamAM svIkAryo, bAkInAno niSedha karyo, kemake lokAkAza parimita che. alokAkAza zreNi AdimAM "kadAca sAdi sAMta" pahelo bhaMga kSullaka pratathI urva lAMbI zreNI Azrine jANavo. 'kadAca sAdi anaMta' bhaMga lokAMtathI AraMbhI vadhe jANavo. "kadAca anAdi sAMta' bhaMga lokAMta najIkanI zreNInA aMtathI vivakSita che. "kadAca anAdi anaMta" lokane choDIne bIjI zreNI apekSA che. pUrva-pazcima zreNImAM alokamAM nI zreNInI sAdi che paNa aMta nathI. * x - kRtayugma kaI rIte? vastu svabhAvathI - e rIte badhe. lokAkAza zreNInI pradezAtA kahI, temAM "kadAca kRtayugma" Adi kahyuM, te A rIte - ardha cakathI AraMbhI je pUrva ke dakSiNa lokArba che, te bIjAthI tucavALuM che, pUrva-pazcima ane dakSiNa-uttara zreNI samasaMkhya pradezI che, te kadAca kRtayuma, kadAca dvAparayugma hoya paNa coja ke kalyoja na hoya. asat kalAnAthI Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25/-/J835 thI 880 94 bhagavatI-aMgasUtra saTIkaanuvAda/5 dakSiNa pUrva rUcaka pradezathI je zreNI te 100 pradeza hoya, e ja rIte pazcima dakSiNanI hoya, to catuka apahAramAM kUtayugmatA thAya. jo te - xx* << pradezamAna hoya to baMne - x " nA knA saMyogathI catukApahAramAM - x * dvApara yugmatA Ave. A pramANe bIjI lokazreNimAM paNa bhAvanA karavI. ahIM saMgrahagAthA che - tIcha lAMbI zreNI lokanA saMkhyAta ke asaMkhyAtamAM kRtayugyA che. udad-dho lAMbI asaMkhyAtamAM kRtayugmA che. alokAkAza zreNImAM pradeza AdimAM "kadAca kRtayugma" te be kSullaka prataranA sAmIpyathI tIrthI zreNI je lokane spazya vinA rahI che te vastu svabhAvathI kRtayugma che. je be kSullaka prataranA adha:stana ke uparitana pratarathI che te roja che. * * * * * e pramANe tenA aMtaramAMthI zarU thayela te dvAparayugma. tenA aMtaramAMthI zarU thayela te kalyo jA. yathA saMbhava kahevI. A be kSalaka prataracI usthita urva lAMbI te dvAparayugma, tyAMthI udarva ane agho eka eka pradeza vRddhithI kRtayugma, kvacit eka pradeza vRddhi anyatra vRddhi abhAvathI gyo. kalyoja ahIM na saMbhave tevo svabhAva che. dhe prakAramaMtarathI zreNI prarUpaNA kare che - zreof - jIva ane pudgala saMcaraNa vizeSita pradeza paMkti. temAM bAju evI lAMbI te jvAyatA, jemAM jIvo Adi ud lokathI adholokamAM sahajapaNe jAya che. eka dizAmAM vakra-jemAM jIva, pudgalo haju jaIne 'vaka' . bIjI zreNIthI jAya. jemAM be vAra vakra kare te dvidhAvakA, AmAM udakSiNathI agnidizA ane adhokSetrathI vAyavya dizAmAM jaIne je utpanna thAya, tene hoya che - x * x - jemAM jIva ke pudgalo nADIthI DAbA paDakhethI temAM pravezIne tyAM ja jaIne pharI DAbA paDakhethI utpanna thAya, te 'ekad:khA', eka dizAmAM ja vAmAdi pArtha lakSaNamAM - AkAza arthAt lokanADI vyatirikta. A be, traNa, cAra vakayukata kSetra vizeSAzrita bhedothI kahelI che. nADInA DAbA paDakhethI nADImAM pravezIne tyAM ja jaIne enA ja dakSiNa paDakhAdimAM utpanna thAya, te "dvidhA khA". te nADInI bahAra DAbu-dakSiNa paDakhAnA baMne AkAzane RSTa thAya che. cakavAla-maMDala, je maMDala vaDe bhamIne paramANu Adi upaje te cakavAlA. addha cakravAla, te cakravAlanA aDadhA rUpa che. 1 zreNIo kahI, tene ja AzrIne paramANu Adi gatine kahe che - - 4 - anusUna - pUviida dizAbhimukha zreNi jemAM che te anuzreNi. te je rIte thAya, e pramANe gati pravarte che. vi4i. virUddha, vidi Azrita zreNI jemAM che te vizreNI. A paNa kriyA vizeSaNa che. nAkAdi jIvonuM anuzreNi ke vizreNI gamana pUrve kahyuM. te narakAvAsAdi sthAnomAM thAya che, te saMbaMdhathI pUrvokta narakAvAsAdinI prarUpaNA karI. A narakAvAsAdi chaghastha vaDe paNa dvAdazAMgInA prabhAvathI samajAya, tethI dvAdazAMgInI prarUpaNA karI. kayAreof - AcAra zAstra karaNabhUta athavA AcAra adhikaraNabhUta, mAthAno - AcAra, gocara, vinaya, vainAyika, zikSA, bhASA, bhASA, caraNa, karaNa, jAyA-mAyA vRtti Adi jemAM kahe che te. temAM AcAra-jJAnAdi aneka bheda bhinna, gocara-bhikSA grahaNa vidhi lakSaNa, vinaya-jJAnAdi, vainAyika-vinayaphaLa karma kSayAdi, zikSAgrahaNa Asevana bhedathI athavA vinaya - ziSya, tene zikSA, te vaiyika zikSA bhASA - satyA, asatyAmRSA, abhASAmRSA, satyAmRSA. caraNa-vratAdi, karaNa-piMDavizuddhi Adi. cAgA-saMyamayamA. mAmAte mATe AhAra mAtrA. vRtti - vividha abhigraha vizeSathI vartavuM te. A AcAra-goyarAdi jemAM kahevAya che te. ahIM jemAM kvacit anyatara upAdAnamAM anyatara gata artha kahe, te badhuM prAdhAnya pApanArthe che. naMdI' mujaba aMga prarUpaNA kahevI. pUrva pradarzita prakAravALI pH vaDe AcArasadi aMga prarUpaNA kahevI. jema naMdImAM che, te ja avadhAravI kayAM sudhI A aMge prarUpaNA kahevI ? yAvat sUtrArtha gAthA. sUtrArtha mAganuM pratipAdana kare te sUjhAniyoga jANavo. evuM kahe che ke - sUtrArtha mAtra abhidhAna lakSaNa, te prathama anuyoga karavo, jethI prAthamika ziSyone matimoha na thAya. bIjo anuyoga - sUjha sparza niyukti mizra karavo ema jina Adi e kahyuM che. bIjo anuyoga saMpUrNa kahevo. je A anaMtarokta traNa prakAra lakSaNa che, te vidhi - vidhAna che. manuyoga * sUtranA arthane anurUpatAthI, yojavAnA lakSaNarUpa viSayabhUta. anaMtara aMga prarUpaNA kahI, aMgamAM nAkAdi prarUpe che, tethI tenA tAbahavane pratipAdita karatAM kahe che - paMcagati aMtabhavathI, AnuM alAbahad "prajJApanA" sUtranA bahuvaktavyatA nAmaka bIjA pada mujaba kahevuM. te arthathI A rIte - nara, nairayika, deva, siddha, tiryaMca kamathI ahIM stoka, asaMkhya, asaMkhya, anaMtaguNa, anaMtaguNa hoya che. * - ATha gati aMtabhavathI je abadutva che, te paNa jema "bahuvatavyatA"mAM che, tema kahevuM. ATha gati A pramANe - naraka, tiryaca, manuSya ane deva, temAM chellI traNanA strI purapa be bhedo eTale sAta gati, AThamI gatine siddha. tenuM alabatta A rIte- nArI, nara, nairayika, tiryaMca strI, deva, devI, siddha ane tiryaMca A AThamAM anukrame thoDA, asaMkhyagaNA cAra, saMkhyaguNA, anaMtagaNA be, che. saIndriya, ekendriya, beIndriyAdi cAra pada, atindriya A aA bahatva bahavaktavyatA" pada mujaba kahevuM. te patA-apayaktiA bhedathI paNa tyAM kahela che . paNa ahIM te sAmAnya padathI kahevuM. te A rIte - 1-pAMca, 2-cAra, 3-traNa, 4-be, 5-anindriya, (6) ekendriya, (3) saIndriyanuM (alAbahad) kramathI (1) sauthI thoDA, (2 thI 4) adhi, (5-) anaMtaguNa, (7) vizeSAdhika. sakAyika, pRthvI, aSa, teu, vAyu, vanaspati, trasakAyika, akAyika A. Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5/-/3875 thI 880 96 bhagavatI-aMgasUtra saTIkaanuvAda/5 badhAMnuM alabahu sAmAnyathI tyAM kahyuM, te pramANe ahIM paNa kahevuM. jemake - basa, teuM, pRthvI, apU, vAyukAya, akAya, vanaspati, sakAya A AThe anukrame thoDA, asaMkhyAtagaNA traNa, adhika be, anaMtaguNa, adhika jANavuM. - X - jIva, pagala, samaya, dravya, pradeza, paryavo anukrame thoDA, anaMtA, anaMtA, vizeSAdhika, be anaMtA che - A bhAvanA che . jethI jIvo pratyeka anaMtAnaMta pudgalo vaDe prAyaH baddha hoya che, pudgalo jIvo sAthe saMbaddha ane asaMbaddha hoya che, tethI pudgalo karatA jIvo thoDA che. kahyuM che ke - jethI jIvo prAyaH pudgalathI baddha che. tethI jIvo thoDAM che, jyAre pudgalo jIvI virahita paNa hoya ane avirahita paNa hoya che. jIva karatAM anaMtagaNA pudgalo che. kaI rIte ? taijasAdi zarIra, je jIva vaDe parigRhIta che, tethI te jIvothI parimANane AzrIne pudgalo anaMgaNA hoya che, tathA taijasa zarIrathI pradeza vaDe kAzmaNa zarIra anaMtaguNa che. AthI A rIte jIvapratibaddha pudgala anaMtagaNA che, jIvathI vimukta paNa teo anaMtagaNA che. bAkInA zarIranI vicAraNA ahIM karI nathI - x * taijasa zarIra pudgalo ja jIva karatAM. anaMtaguNa che, to kArpaNa pudgala rAzi sahitanuM to kahevuM ja zuM ? tathA paMdara bhede prayoga pariNata pudgalo thoDA che, tenAthI mizra pariNata anaMtagaNA che, tenAthI paNa visasA pariNata anaMtaguNa che. badhAM pudgalo traNa prakAre hoya che. jIvA badhAM ja, prayoga pariNata pudgalonA anaMtamAM bhAge varte che. A rIte jIvo karatA pudgalo ghaNAM anaMtAnaMtaka vaDe guNita siddha thAya che. kahyuM che ke - (1) je jIva vaDe je taijasAdi eka-eka zarIra pagRihIta che, te pudgala pariNAmathI tenAthI anaMtagaNuM thAya che. (2) taijasathI vaLI kAmaNa anaMtaguNa che, te nirdiSTa karAyela che, e rIte tethI jIva vaDe taijasa ane kAmaNa zarIra baMdhAyela che. (3) AnAthI anaMtagaNa teo vaDe choDela hoya che, to paNa teo thoDAM hovAthI temanuM ahIM bAkInA dehonuM ahIM grahaNa karela nathI. (4) te choDAyelA paNa svasthAnanA anaMtamAM bhAre hoya che, tethI tenuM grahaNa ahIM baddha-abaddha baMne prakAre che. (5) vaLI ahIM taujasa zarIra baddha ja pudgalo anaMtagaNA che, to pachI avazeSa rAzi sahita jIva vaDe [baddha pudgalo]nuM zuM kahevuM? | (6) sUtramAM 15 prakAre prayoga prAyogya thoDA kahyA che, tenAthI mizra pariNata pudgalo anaMtagaNA kahyA che. -- (7) tenAthI visasA pariNata, tethI anaMta guNita kahyA. e rIte lokamAM vividha pariNata pudgalo che. (8) badhAM jIvo ekalA prayoga pariNata pudgalonA anatamAM bhAge vartatA nathI. - - (9) te jIvo karatA ghaNAM je anaMtAnaMta vaDe guNita pudgalo sarva lokamAM sarve siddho paNa hoya che. (zaMkA) "pudgalo karatA anaMtagaNA samayo che", tema kahyuM, te saMgata nathI, kemake tenAthI temanuM stokatva che, kemake 'samaya' mAtra manuSya phoravartI che, jyAre pudgalo sakala lokavartI che mATe samaya thoDo che. | (samAdhAna) samaya kSetramAM je kaMI dravya-paryAyo che, te pratyekamAM sAMprata samaya varte che. e pramANe sAMprata samaya, jenAthI samaya phona dravya-paryava-guNa che, tenAthI anaMtA samaya pratyeka samayamAM hoya che. kahyuM che - (1) pudgala karatA anaMtagaNA addhA samayo hoya che, te manuSya kSetra mAsamAM vartatA hovAthI zuM thoDA nathI ? - : (2) samaya kSetramAM je koI dravyaparyAyo che, te pratyekamAM eka-ekamAM sAmata samaya varte che. - - (3) e rIte je samaya kSetranA paryavo, tethI samrata samaya anaMtAnaMta eka eka samaye che. A rIte vartamAna samaya pudgala karatAM anaMtaguNa hoya che. kemake eka dravyanA paNa paryavonuM anaMtAnaMtapaNuM che. vaLI mAtra A pudgala karatAM anaMtagaNA samayo nathI, sarvalokadravya pradeza paryAyathI paNa te anaMta guNa saMbhave che. tethI kahe che - je samasta loka dravyapradeza paryavonI rAzithI samaya kSetra dravya pradeza paryava rAzinA bhogavI prApta thAya che, te samayamAM tAvika rIte jatAM loka dravya pradeza paryava saMkhyA samAna aupacAki samaya saMkhyA prApta thAya che. [ahIM vRttikArI asatuM kalpanAthI "lAkha' saMkhyAvALa gaNita raju karIne ukta Apane samajAvavA samagra padArthanuM gaNita kahe che. je ame noMdhela nathI.]. A rIte eka-eka tAtvika samayamAM anaMtA aupacArika samayonAM bhAvathI sarvaloka dravya pradeza paryava raziyI paNa samayo anaMta gaNA prApta thAya che. to pudgalothI kema na thAya ? [vAya ja kahe che ke - (1) je samaya kSetra pradeza paryAya piMDathI bhAga karatA sarvaloka dravya pradeza paryava gaNa prApta thAya che. - - (2) ATalA samayamAM jatA loka payaya samAna samaya saMkhyA prApta thAya che. bIjA vaDe paNa teTalI mAtrAthI teTalI thAya. (3) A rIte asaMkhyAta samayamAM jatA, te lokadravyapradeza payaya pramANa samayagata thAya che. -- (4) e rIte sarva lokaparyavarAzithI paNa samaya anaMtagaNA gazyamAna thAya che, to pudgalathI to thAya ja. bIjao kahe che - utkRSTa cha mAsa mAtra ja siddhi gatithI aMtara thAya che. tenA vaDe siddhinI pAmelA siddhothI paNa jIva karatA asaMkhyAtapaNA ja samayo thAya che. to sarvajIvothI anaMtagaNA kaI rIte thaze ? ahIM paNa aupacArika samaya apekSAthI samayonuM anaMtaguNatva kahevuM. * * have samaya karatAM dravyo vizeSAdhika che. kaI rIte? te kahe che - jethI sarve samayo pratyeka dravyo ane bIjA jIva, pudgala, dhamastikAyAdi temAM umerIe, tethI kevaLa samaya karatAM samasta dravyo vizeSAdhika thAya che. saMkhyAtapaNAdi na thAya. kemake samayadravya apekSAe jIvAdi dravyo alAtara che kahyuM che ke - Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25/-/385 thI 880 ec (1) badhAM samayanA bhedo ane pratyeka dravyo ekaThA karatAM, samaya karatA dravyo vizeSAdhika thAya che. * * (2) bAkInA jIva, pudgala, dharma, dharma, AkAza umeratA drathArthatAthI samaya karatA te dravyo vizeSAdhika che. (zaMkA) addhA samayomAM kema dravyava ja Icche che ? samaya skaMdha apekSAthI pradezArNatvane paNa temAM joDavAthI. tethI kahe che - jema skaMdha dravya siddha che, gha avayavo paNa jema pradeza siddha che, e pramANe pradezo yAne dravya samaya phaMghavatI samayo thAya che. - - ahIM kahe che ke - paramANunA anyonya sabhapekSatvathI DhaMdhava yukta che. addhA samaya vaLI anyonya apekSita nathI, jethI kAla samayo pratyekavamAM kAlpanika skaMdhanA abhAve vartamAna pratyeka vRttio, tenA svabhAvathI che, tethI te anyonya nirapekSA che, ane anyonya nirapekSavathI te vAstavika skaMdha nipAdaka nathI, tethI A pradezArthatA nathI - ahIM kahe che - (1) addhA samayone kahyA, niyamathI dravyArthatA temAM aMdha samAzritya pradezArthatA paNa kema yojela che ? (2) skaMdha dravya siddha che, tenA avayavo paNa yathA pradezA che. e rIte temAM vartatA samayo dravya ane pradeza paNa thAya che. * * (3) kahe che - paramANamAM anyonya apekSAe skaMdhatA siddha che, addhA samayomAM punaH anyonya apekSA nathI. (4) je kAraNe addhA samayo pratyekavamAM DaMdha bhAva che, te pratyekavartI che mATe anyonya nirapekSa che. dhe dravyathI pradezo anaMtagaNA kaI rIte? te kahe che - caddhA samaya dravyathI AkAzapadezonuM anaMtaguNava che mATe. (zaMkA) kSetrapadeza ane kALa samayonA samAnatA chatAM A anaMtavamAM kayA kAraNane AzrIne AkAza pradezo anaMtagaNA che, ane kALasamaya tenA anaMtabhAgavata kema che ? - te kahe che - eka anAdi anaMta AkAzapadeza zreNImAM ekaika pradezAnusArathI tIrthI lAMbI zreNInI kalAnAthI, tenAthI paNa ekaeka pradezAnusArathI ja udhaI lAMbI zreNInI racanAthI AkAzapadeza dhana niyAdita thAya che, kAla samayazreNIthI te ja zreNI thAya che, ghana thatI nathI, tethI kAla samaya toka thAya che. ahIM gAthA che. teino artha A che - (1) ahIMthI sarva pradezo "kha" pradezanA anaMtatvathI anaMtaguNa sarva AkAza anaMta che, je jinendrae kahyuM che. - - (2) kahe che ke kSetra-kALanuM anaMtava samAna che, to pachI "kha'nuM anaMtaguNa kahevAnuM zuM kAraNa che ane kALane teno anaMtabhAga kaho che ? - - (3) kahe che - AkAza zreNImAM anAdi anaMtatA "kha" AkAzaghana niSpAdita thAya che, kALamAM tema thatuM na hovAthI te thoDAM kahyA. --- pradezothI anaMtagaNA paryAyo che. te mATe kahe che - AnAthI anaMtapaNA payariyo che, jenA vaDe AkAzapradezamAM pratyeka anaMtA [13/7] bhagavatI-aMgasUtra saTIkaanuvAda/5 agurulaghu paryavo kahyA che. (r) zataka-25, uddezo-4-"yugma" che. - X - X - X - X - * uddezA-1-mAM saMsthAnAdi parimANa kahyA. ahIM tenA bhedo - * sUtra-881 : bhagavAna ! yuma keTalA che? gautama ! cAra. A - kRtayua yAvatuM kalyo. evuM kema kahyuM ke cAra yugmo che ? jema zataka-18nA uddezA-4mAM kahyuM tema kahetuM. yAvatuM tethI gautama! ema kahyuM che. bhagavana! nairasikone keTalA sumo kahyA che? gautama! cAra. te A - kRtayugma yAvata kalyoja ema kema kahyuM - x * ? pUrvavatu jANavuM. e pramANe yAva4 vAyukAyika kahevuM. bhagavana! vanaspatikAyikanI pRcchA. gautama ! vanaspatikAyika kadAca kRtayugma yAvatu kadAca kalyoja che. bhagavAn ! ema kema kahyuM? gautama ! upAtane AgrIne, A pramANe kahyuM ke vanaspatikAya yAvata kadAca kalyoja che. beIndriyo, nairasikavat che. e rIte cAvatuM vaimAnika kahevuM. siddhonuM kathana vanaspatikAcika mAphaka karavuM. bhagavAna ! sarva dravyo keTalA bhede che? gautama! cha prakAre. te A - dhamastikAya, adhamastikAya yAvat adrAsamaya. bhagavana ! dhamastikAya dvavyArthatAthI zuM kRtayugma cAva4 kalyoja che ? gautama ! te kRtasukha - soja-dvAparayugma nathI, paNa kalyoja che, A pramANe adhamastikAya ane AkAzAstikAya paNa kahevA. bhagavAna ! jIvAstikAyanI pRcchA. gautama ! kRtayugma che, paNa te goja, dvAparayugma ke kalyoja nathI. : - yugalAstikAyanI pRcchA. gautama! kadAca kRtayugma sAvat kadAca kahyo. addhAsamaya jIva mAphaka che. bhagavanuM ! dhamastikAya pradezArthatAthI kRtayugma che ? pRcchA. gautama ! kRtayugma che, yoja, dvAparayugma, kalyoja nathI. e rIte addhA samaya sudhI. bhagavana ! A dhamastikAya yAvatuM addhA samayamAM dravyAtA AnuM alabahuta "bahuvakatavyatA" pada mujaba saMpUrNa kahevuM. bhagavan! dhamastikAya zuM avagADha che ke anavagADha ? gautama ! avagADha che, navagADha nathI. je avagADha che, to zuM saMkhyAta pradezAvagADha, asaMkhya pradezAvagADha che ke anaMtapadezAvagaDha ? gautama! saMkhyAta ke anaMta pradezAvagADha nathI paNa asaMkhyapadezAvagADha che. * * je asaMkhya pradezAvagADha che, to zuM kRtayugma pradezAvagADha prazna ? gautama! kRtayugma pradezAvagADha che, stroja, dvAparayugma ke kalyoja pradezAvamADha nathI. A pramANe adhamastikAya ane AkAzAstikAya, jIvAstikAya, pudgalAstikAya, addhAsamaya che. Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25/-/4/881 1oo bhagavatI-aMgasUtra saTIkaanuvAda/5 bhagavAna ! A ratanapabhAmRdI zuM avagaDha che, anavagADha che ? dhamastikAya mujaba kahevuM. AdhasaptamI sudhI Ama kahetuM. saudharmamAM A pramANe kahevuM. e pramANe ISatAmArA pRthvI sudhI kahevuM. * vivecana-881 - yugma-saMjJA zabdatvathI rAzi vizeSa che. nerathA baMrti paNa nuSpa AdimAM - je nairayiko catuka apahArathI avaharAtA cAra zeSa rahe, te nairayiko kRtayugma che. ItyAdi. -vanaspatikAyika sUtramAM - jo ke vanaspatikAyika anaMtapaNAnA svabhAvathI kRtayugma ja pAme che, to paNa gati aMtarathI ekAdi jIvono temAM utpAda svIkArIne tenA cAre bheda kahyA. udvartanAne paNa svIkArIne paNa Ama ja che, tenI ahIM vivakSA karI nathI. dhe kRtayugmAdi zazi vaDe dravyonI prarUpaNArthe A kahe che - kSatifor * keTalAM prakAre, kevA svabhAve, keTalAM. dharmAstikAyamAM tenA ekAvathI catuka capahAranA abhAve eka ja avasthAnacI kalyoja ja che. jIva dravyonA avasthita anaMtatvathI kRtayugmatA ja che. pagalAstikAyanA anaMtabhedavamAM paNa saMghAta-bheda bhAjanavathI ahIM kRtayugmAdi cAre bheda kahyA. -- addhA samayanA atIta, anAgatanA avasthitava anaMtatvathI kUtayugmatva che. dravyathArthatA kahI, have pradezArthatA kahe che - badhAM ja dravyo pradezArthatAthI kRtayugma che. kemake avasthita-asaMkhyAta pradezava ane avasthita anaMta pradezavathI Ama che. - have AnuM a5bahud kahe che - prajJApanAnA trIjA pada "bahuvaktavyatA" mujaba che, arthathI A rIte - dhamastikAyAdi traNa ekaika dravya rUpavaryA dravyArthatAthI tulya che. te bIjAnI sApekSAo alA che, tenAthI jIvAstikAya anaMtaguNa che, kemake jIvadravyonuM anaMtatva che. e rIte pudgalAstikAya, addhAsamayo che. pradezArtha vicAraNAmAM to pahelA be pratyekanA asaMkhyAta pradezavathI tulya che. tenAthI bIjA karatAM thoDA che, jIva-pudgala-addhAsamayaAkAzAstikAya kramathI anaMtaguNa che, ItyAdi. * * have dravyo ja phokApekSAe kRtayummAdi kahe che - lokAkAza pramANavathI te asaMkhyAta lokAkAza pradezamAM avagADha che. lokanA avasthita asaMkhyaya pradezavathI kRtayugma pradezatA che. loka pramANavathI dhamastikAyanI paNa kRtayugmatA ja che. e pramANe sarva astikAyonI lokAvAhivathI kRitayugmatA che.] vizeSa e ke - AkAzAstikAyanA avasthita anaMta pradezavathI ane AtmajJAhitvathI kRtayugma pradezAvagADhatA ane addhA samayanI avasthita asaMgeya pradezAtmaka manuSya kSetra avagAhitvanI che. avagAha prastAvathI praHT Adi kahyuM che. have kRtayugmAdi vaDe ja jIvAdi 26-pado tirUpe che - * sUtra-882 : dravyArthatAthI jIva zuM kRtayugma che pRcchA. gautama ! kRtayugma-yojadvAparayugma nathI, paNa kalyoja che. e rIte nairayikathI siddha sudhI. bhagavAna ! jIvo dvabhAtharUpe zuM kRtayugma che ? pRcchA. gautama ! olAdezathI kRtayuma che, paNa yoja, dvAparayugma ke lyoja nathI. vidhAnAdezathI kRtayuma, gyoja, dvAparayugma nathI, lyoja che. bhagavad ! nairayiko dvavyApaNe pRcchA. gautama ! oghAdezathI kadAca kRtayugma yAvata kadAca kalyoja vidhAnAdezathI kUtayugma - ja - dvAparayugma nathI, paNa kalyoja che. A pramANe siddha sudhI kahevuM. bhagavAna ! jIva pradezArthatAthI zuM kRtayugma pRcchA. gautama! jIva pradeza AzrIne kRtayugma che, vyoja - dvAparayugma - kalyoja nathI. zarIrapadeza AgrIne kadAca kRtayuma yAvatuM kadAca kalyoja che, e pramANe vaimAnika sudhI kahetuM. bhagavAna ! siddha pradezArthatAthI zuM kRtayu che ? prA. gautama / kRtayuma che, coja - dvAparayugma - kalyoja nathI. bhagavAna ! jIvo pradezArthatAthI zuM kRtayuma ? pRcchA. gautama ! jIvapadeza AkarIne ovAdezathI ane vidhAnAdezathI paNa kRtayuga che, yoja-dvAparayugmakalyoja nathI. zarIra pradeza AgrIne ovAdezathI kadAca tasuma yAvatu kadAca kalyoja che, vidhAnAdezathI kRtayugma paNa che yAvatu kalyoja paNa che. A pramANe nairayiko cAvatu vaimAniko jANavA. bhagavana 1 siddho ? prazna. gautama ! ohAdezathI ane vidhAnAdezathI paNa kRtayugma che, gyoja - dvAparayugma - lyoja nathI. * vivecana-882 : dravyArthatAthI eka jIva, eka ja dravya che tethI kalyoja ja che. aneka jIvo avasthita anaMtapaNAthI sAmAnyathI kRtayugma che bheda prakAthI eka ja che. tenA svarUpathI lyoja che. nairayiko oghAdezathI badhAM ja gaNatAM kadAca catuka apahArathI cAra zeSavALA, che, e pramANe gyoja Adi paNa jANavA. dravyArthatAthI jIvo kahA have te rIte pradezArthatAthI - asaMkhyAtatva ane avasthitacvathI jIvapradezonI cAra zeSa rahetA jIva pradezathI kRtayugma kahyA. dArikAdi zarIra pradezonA anaMtatvamAM paNa saMyoga-viyogadharmathI caturvidhatA che. jIvomAM - samasta jIvonA pradezo anaMtatva-avasthitatvathI eka coka jIvanA pradezo asaMkhya ane avasthita che mATe cAra zeSa che. zarIra pradeza apekSAo oghAdezathI sarva jIva zarIronuM caturvidhava che -x* vidhAnAdezathI ekaika jIvazarIranI pradezagaNanAmAM yugapatu cAturvidhya hoya che, tethI koIne kRtayugma, koIne goja Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 bhagavatI-aMgasUtra saTIkaanuvAda/5 25-4/882 Adi hoya che. * sUjha-883 - bhagavAna ! jIva zuM kRtayugma pradezAvagaDha che ? prazna. gautama! kadAca kRtayuma pradezAvagADha cAvatu kadAca kalyojaudeza vagADha che. * * e pramANe siddha sudhI kahevuM. bhagavana jIvo zuM kRtayuma pradezAvagADha che ? pra. gautama ! ovAdezathI kRtayugma pradezAvagADha che, goja-dvAparayugma-kalyoja nathI. vidhAnAdezathI kRtayuma yAvata kalyoja pradezAvagADha che. nairayikonI pRcchA. gautama! ohAdezathI kadAca kRtayugma pradezAvagADha cAvatuM kadAca kalyoja pradezAvagaDha che. vidhAnAdezathI kRtayugma pradezAvagADha paNa che yAvatu kalyoja pradezAvagADha paNa che. e pramANe kendriya ane siddhane vajIne badhAM kahevA. siddho ane ekendriyone jIvonI mAphaka kahevA. bhagavad ! jIva, zuM kRtasukha samaya sthitika che ? prajana. gautama kRtayuma samaya sthitika che, stroja-dvApasya-kalyoja nahIM. bhagavanA nairacika? prazana. gautama! kadAca kRtayuma sthitika yAvatuM kadAca kalyoja samaya sthitika che. vaimAnika sudhI A pramANe kahevuM. * * siddhone jId mAphaka kahevA. bhagavana jIvo. pra. gautama ovadezI pakSa ane vidhAnAdezathI paNa kRtasukha samaya sthitika che. bAkI traNa nathI. nairayika prazna ? gautama oghAdezathI kadAca kRtayuma sthitika yAvatu kadAca kalyoja samaya sthitika. vidhAnAdezathI DUtayuma samaya sthitika yAdd lyoja samaya sthitika paNa che. e rIte cAvata vaimAnika. siddhone jIvo mAphaka kahevA. * vivecana-883 : dArikAdi zarIronI vicitra avagAhanAthI cAra di zeSa hoya che, tethI kadAya kRtayugma Adi kahyuM. jIvo-samasta jIvo vaDe avagADha pradezonA asaMkhyAtava ane avasthitatvathI cAra zeSa ja che, tethI oghAdezathI kRtayugma pradezAvagADha che, vidhAnAdezathI vicitra avagAhanAmAM teo yugapatuM caturvidha hoya che. jyAre nArako vicitra pariNAma ane zarIrapramANa_thI, vicitra avagAha pradeza pramANacthI yugapada vaDe cAre bhede che. vidhAnAdezathI paNa cAre bhede che.. asurAdinI nArakava vaktavyatA kahevI. oghathI teo kRtayugmAdi, vidhAnathI yugapada ja che. siddho ane ekendriyo, jIva jevA kahyA. teo oghathI kRtayumma, vidhAnathI yugapatu cAre bhede che. * x - have sthitine AzrIne jIvAdine kahe che - jIvo traNe kALamAM hoya che. samaya kALa anaMta samayaka ane avasthita hovAthI kRtayugma samaya sthitika ja che. nAkAdi vicitra samaya sthitikavathI kadAca cAra zeSavALA ane kadAca anya traNe paNa varte che. bahuvacanamAM jIvo oghathI ane vidhAnathI cAra zepavALI sthitika ja che. kemake temanI anAdi-anaMtatvathI anaMta samaya sthiti che. nArakAdi vicitra sama sthitika che, teonA badhAM sthiti samayanA mIlanI catukApahArathI oghAdezathI kadAca kRtayugma sthitika Adi che, vidhAnadezathI yugapata cAre bhede che. - - have bhAvathI jIvAdi prarUpaNA - * sUtra-884 : bhagavAna ! jIva kALAvaNapayayithI zuM kRtayugma che? pra. gautama ! jIvapadezane AalIne kRtasukha nathI AvatuM kalyoja taelI. zarIrapadeza AgrIne kadAca kRtayugma yAvatu kadAca kalyoja che. e rIte vaimAnika sudhI jANavuM. paNa siddhonA viSayamAM A prazna na karo. bhagavAna ! jIvo kALAvaNa payayathI ? prazna. gautama! jIvapadeza AjhaNIne ovAdezathI ane vidhAnAdezathI kRtayugma yAvat kalyoja nathI. zarIrapradeza AzrIne ovAdezathI kadAca kRtayugma yAvatu kadAca kalyoja che. vidhAnAdezathI kRtayuma paNa che yAva4 kalyoja paNa che. e pramANe vaimAnika sudhI jANavuM. e pramANae ekavacana-bahuvacanamAM nIla paryAyazI daMDaka kaheto. e rIte cAvatu rUkSa sparza paryAya sudhI kahevuM. bhagavana jIva, Abhinibodhika jJAna payarayothI zuM kRtayuma che ? prazna. gautama ! kadAca kRtayugma yAvatu kadaca kalyo. e rIte kendriyane vajIne vaimAnika sudhI kahevuM. - - bhagavana jIvo, abhinibaudhika jJAna pAyavothI prA. gautama ovAdezAthI kadAca kRtasukha pAvatuM udaya kalyoja. vidhAnAdezathI kRtayugma paNa yAvata kalyoja paNa che. e rIte okendriyane vajIne vaimAnika sudhI kahevuM. * - e pramANe zrutajJAnanA payayiomAM paNa kahevuM. avadhijJAnanA prayayiomAM paNa ema ja che. mAtra vikalaeNndriyane avadhijJAna nathI. mana:paryava jJAnamAM paNa ema ja che, mAtra jIvo ane manuSyo ja kahevA, bAkInAne mana:paryavajJAna nathI. bhagavad ! kevaLajJAna payayithI jIva zuM kRtayuma che ? prA. gautama kRtayuma che, stroja, dvAparayugma ke kalyoja nathI. e pramANe manuSyamAM paNa ane siddhamAM paNa jamavuM. * - bhagavana ! jIvonA kevalajJAnanI pRcchA, gautama! olAdezANI ane vidhAnapadezathI kRtayugma che, ja-dvAparayu ke kalyo ja nathI. e pramANe manuSyone ane siddhone paNa jANavA. - bhagavana! jIva, matiajJAna parvavathI zuM kRtayugma che? prazna. jema Abhinibhodhika jJAnaparyatamAM kahyuM, tema be daMDako kahevA. e pramANe zuta ajJAna parvatomAM, virbhAgajJAna paryanomAM paNa kahevuM. * - cakSurdazani, AcajIzani, Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25/-/4/884 103 avadhi darzana payayiomAM paNa ema ja che. mAtra che jene hoya, te tene kahevuM. kevaladarzana pacayiomAM kevalajJAna payacivatuM kahevuM. * vivecana-884 - jIva pradezonA amUrtavathI kRta yugmAdi vyapadeza karyo che, kALA Adi varNa paryavone-AzrIne nahIM. zarIravaNapeikSAe to kramathI cAre bheda thAya. siddhone abhUtapaNAne kAraNe varNAdino abhAva che, tethI tenI pRcchA na hoya. Abhinibodhika jJAnanA AvaraNa kSayopazama bhedathI je vizeSa che, tenA ja je nirvibhAgapaliccheda te Abhinibodhika jJAnapayayo, tenA anaMta chatAM paNa kSayopazamanA vaicitryathI anavasthita pariNAmavathI jIvanI cAra zeSa Adi thAya che. ekendriyone samyakatva abhAve Abhinibodhika na hoya, tethI temano kRtayugmAdi vyapadeza na hoya. bahuvacanamAM jIvapadamAM samasta Abhinibodhika jJAna paryAyionA saMyogathI catuka apahAramAM ayuga cAra zeSa oghathI thAya, vicitra yopazamanA payayionA avasthitatvathI Ama kahyuM. vidhAnathI tenA cAre bhedo thAya che. kevalajJAna paryavapakSamAM sarvatra 'cAra zeSa' ja kahevI. kemake tenA anaMta paryAya ane asthivathI kahyuM. -- X - X * zarIra prastAvathI tenuM kathana - * sUtra-885,886 - [85] bhagavana / zarIro keTalA che ? gautamAM pAMca. te A * audAki cAvatuM kAmaNa. ahIM pawaNAnuM zarIrapada saMpUrNa kahevuM. [886] bhagavana! jIno, sakapa che ke niSkapa? gautama! baMne bhagavana! ema kema kahyuM- x - gautama! jIvo be prakAre * saMsArI, asaMsArI. temAM je saMsArI che, teo siddha che. A siddho be bhede che - anaMtarasiddha ane paraMparasiddha. temAM je paraMparasiddha che, te niSkapa che, temAM je anaMtarasiddha che, te sakapa che. * - bhagavana ! te dezakaMpaka che ke sarva kaMpaka. gautama ! dezakAka nathI, paNa sarvakaMpaka che. * * te jIvomAM saMsArI kahyA be bheda * legI pratipaka ane zaileSI pratipaka. temAM je zailenI pratika che te nikaMpa che, je arIleSI pratika che te sakaMpa che. * * bhagavana ! teo zuM dezakaMpaka che ke sarvakaMpaka gautama ! baMne. tethI kahyuM ke cAva4 niSkapa che. bhagavana! nairAyiko zuM dezakaMpaka che ke sarvakaMpaka gautama! baMne. ema kema kahyuM - x * gautamI nairayiko be bheda - vigrahagati samApaka ane Avigrahagati samApaka, temAM je vigrahagati samApakSaka che te sarvakaMpaka che ane je avigrahagati samAjaxka che, te dezakaMpaka che. tethI ema kahyuM ke cAvatuM sarvakaMpaka che. - - A pramANe vaimAnika sudhI kahetuM. * vivecana-885,886 - 'zarIra pada' e prajJApanAnuM bAramuM pada che te A rIte - bhagavad ! nairayika 104 bhagavatI-aMgasUtra saTIkaanuvAda/5 keTalA zarIravALA che ? gautama! traNa zarIrI - vaikriya, taijasa, kAmaNa. zarIrI jIvo cala svabhAvavALA hoya che. sAmAnyathI jIvonA calava Adine pUche che. seva - kaMpana ke calana saha. nirava - nizcalana. anaMtarasiddha - jemAM aMtara, vyavadhAna hotuM nathI tevA siddha, te anaMtara siddha, temAM je prathama samayamAM vartatA hoya te "kaMpaka' che. kemake siddhigamana samaya ane siddhatva prApti samaya eka hovAthI teo kaMpe che. paraMpara siddha * siddhatvanA hayAdi samayamAM vartatA evA. ya dezathI cala, saLeva - sarvathI cala. siddha sarvAtmathI siddhimAM jAya che, mATe temane sakapakapaNuM hoya. temAM je zailezI pratipakSa che, teoe yogano nirodha karyo hovAthI svabhAvathI acalatvathI nikaMpa hoya. ilikAgatithI utpatti sthAne jatA hoya te dezakaMpaka, * * - daDAnI gatithI jatA evA sarvakaMpaka kahevAya, kemake temanI gamata pravRtti sarvAtmanAvI che. vigrahagatine prApta jIva, je marIne vigrahagatithI utpatti sthAne jAya che ane avipragatine prApta - vigrahagatinA niSedhathI Rjugatine prApta ane avasthita, temAM vigraha gatine prApta gaMdaka gatithI jAya che mATe sakaMpaka, avigrahagatine prApta te avasthita ja ahIM vivakSita che, tema saMbhave che. teo deha ja mAraNAMtika samuThThAtathI dezanI ilikAgatithI utpatti ane sparze che tethI dezakaMpaka che athavA svotra avasthita chatAM hAtha Adi dezanA kaMpanathI, temane dezakaMpaka kahyA. - - have ajIvavaktavyatA kahe che sUtra-887 : bhagavanA paramANu yugala zuM saMkhyAtA, asaMkhyAtA ke anaMtA che ? gautama ! saMkhyAtA, asaMkhyAtA nathI, paNa anaMtA che. e pramANe yAvatuM anaMtapadezIskaMdha kahevA. * * bhagavAn ! eka pradezAvagADha yugalo zuM saMkhyAtA, asaMkhyAtA ke anaMtA che? pUrvavata. e rIte cAvatuM asaMkhyAta pradezAvagADha piMgalo sudhI kahevuM. bhagavAna ! eka samaya sthitika yugalo zuM saMkhyAta che ? pUrvavatuM. A pramANe asaMkhyaya samayasthitika sudhI jANatuM. bhagavad ! eka guNa kALA yugalo zuM saMkhyAta che ? pUrvavat e pramANe yAvatu anaMtaguNakALA jANavA. e rIte bAkInA paNa vagaMdha-rasa-sparza jANavA yAvatu anaMtaguNa rUkSa [pudgalo. bhagavan! A paramANu yugala ane dvipadeell u kaMthAtAthI koNa konAthI abha, vadhu, tulya ke viroSAdhika che ? gautama ! dvipadezI skaMdha karatA paramANu pudgala dravyAtAthI ghaNAM che. bhagavAna ! A dvipadezI ane dezI skaMdhamAM dravyANatAthI koNa konAthI vadhu che ? gautama zAdezIkaMdhathI dvipadezIskaMdha dravyArthapaNe vadhu che. e rIte Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25/-/4/887 105 A gamaka vaDe yAvatu dazapadeell aMdhaNI navapadezI kaMdha dravyAtAthI vadhu che. * * bhagavad ! dazapadezInI pRcchA - gautama! dazapadezIthI saMkhyAtapadezI kaMdha dvavyAtAthI vadhu che .* saMkhyAta pradeza skaMdha, pRcchA. gautama! saMkhyAta pradeza aMdhathI asaMkhyAta pradeza skaMdha dravyApaNe vadhu che. bhagavan! asaMkhyAta pRcchA. gautama! anaMtapadezI skaMdhathI asaMkhyAta pradezI skaMdha dravyAtAthI vadhu che. bhagavAna ! A pamANu yugala, dvipadezI kaMdha pradezAtANI koNa konAthI vadhu che ? gautama paramANu yugala karatAM videzI kaMdha pradezArthatAthI vadhu che. e rIte A gamaka vaDe cAva4 navapadezI kaMdhathI daza dezI kaMdha padezAtAe bahu che. A pramANe badhe ja prazna karavA. - - daza pradezI aMdhathI saMkhyAtapadezI aMdha pradezArthatAthI baha che. saMkhyAtapadezI karatAM asaMkhyAtapadezI AMdha padezArthatAthI bahu che. * - bhagavAna ! A asaMkhyAtapadezInI pRcchA. gautama! anaMtapadezI chaMdha karatA asaMkhyAta pradezI aMdha pradezAthatAe bahu che. - bhagavAna ! A eka pradezAvagADha ane dvipadezAvagADha pagalomAM dravyApaNe koNa konAthI yAvatu vizeSAdhika che ? gautama / dvipadezAvagADha pudagala karatAM eka pradezAvagADha pudgala dravyApaNe vizeSAdhika che. e pramANe A gama vaDe zapadezAvagADha karatAM dvipadezAsavagADha yugalo dravyArthapaNe vizeSAdhika che yAvatu dazadezAvagADha karatAM nava pradezAvagADha pudgala dravyApiNe vizeSAdhika che. daza dezAvagADha yugalathI saMkhyAta pradezAvagADha pagalo dvavyApaNe bahu che. saMkhyAta pradezAvagaDha yugalathI asaMkhyAta pradezAvagADha pugalo dvavyApaNe bahu che. sarvatra prazna karavo. bhagavAna ! A eka pradezAvagADha ane dvipadezAvagADha pagalomAM pradezAthiI koNa konAthI yAvat vizeSAdhika che ? gautama! eka pradezAvagADha karatA dvipadezAvagADha yugalo pradezAtAthI vizeSAdhika che, e rIte cAvatu nava pradezAvagADha karatAM daza dezAvagADha yugalo pradezAthI vizeSAdhika che. daza pradezAvagADha karatAM saMkhyAta pradezAvagaDha yugalo pradezAthI ghaNAM che. saMkhyAta pradezAvagADha yugalothI asaMkhyAta pradezAvagADha pradezAtAthI vadhu che. bhagavana! A eka samaya sthitika ane dvisamaya sthitika pagalomAM dvavyAtAthI avagAhanA mAphaka sthitinI kahevI. bhagavat ! eka guNa kALA ane dviguNa kALA pudagalomAM dravyAtAthI A kathana paramANu yugalAdinI vakatavyatA mAphaka saMpUrNa kahevuM. e pramANe badhAM varNa-gaMdha-sane kahevA. - bhagavAna ! A ekaguNa karkaza ane dviguNa rkaza yugalomAM dravyArthatAthI koNa konAthI vizeSAdhika che ? gautama ! eka guNa karkaza karatAM dviguNa karkaza pagalo dvavyANatAthI vizeSAdhika che. e pramANe cAva4 tvaguNa karkaza karatA 106 bhagavatI-aMgasUtra saTIkaanuvAda/5 dazaguNa karkaza yugalo dvArthatAthI virodhika che. daza guNa karkaza karatAM saMkhyAlaguNa karkaza yugalo dravyArthatAthI ghaNAM che. saMkhyAta guNa karkazathI asaMkhyAtaguNa karkaza yugalo dravyArthatAthI ghaNAM che. asaMkhyAta guNa karkazathI anaMtaguNa karkaza yugalo dvavyArthatAthI ghaNAM che. e pramANe pradezArthatAthI sarvatra pano kahevA. je pramANe karkaza kahyA, e pramANe mRdu-guru-ladhu paNa kahevA. zIta-uNa-nidhanakSane varSa mAphaka kahevA. * vivecana-887 : bahu vaktavyatAmAM dviaNakathI paramANuo sa3matva ane ekatvathI ghaNAM che. dvipadezakA aNu karatA thoDA che kemake sthaLa che ema vRddho kahe che, bIjA kahe che vastu svabhAvathI tema che. e rIte AgaLa paNa pUrva pUrvanA ghaNAM ane uttara-uttaranI thoDAM che. dazapadezI karatAM saMkhyAta pradezI, saMkhyAta sthAnonAM ghaNAM paNAthI ghaNAM che. saMkhyAtathI asaMkhyAtapadezI ghaNAM che. anaMta pradezathI paNa tathAvidha sUkSma pariNAmavathI asaMkhyAtapadezI vadhu che. pradezArtha vicAraNAmAM paramANuthI dvipadezikA ghaNAM che. jema dravyatvathI parimANathI 100 paramANu che, dvipadezA-60 che. pradezArthatAmAM paramANu 180 hoya to dviamuka 120 hoya. tethI ghaNAM che, tema kahyuM. kSetra apekSAe padagalanuM apavAdi vicAre che. eka pradezAvagADha paramANu AdithI anaMta pradezika skaMdha sudhI hoya che. dvipadezAvagADha dviaNuthI anaMtA aNu sudhI che. te sama adhika che, paNa bamaNAM nathI. vaNadi bhAva vizeSita padagala vicAraNAmAM karkazAdi cAra sparza vizeSita pudgalomAM pUrNa karatAM pachInA dravyArthatAthI ghaNAM kahyA che. paNa zItAdi cAra sparza kAlAdi varNa mAphaka uttara karatAM pUrvanA daza guNa sudhI ghaNAM kahevA. daza guNathI, saMkhyAtaguNa, tethI anaMtaguNa, tethI asaMkhyAtaguNa ghaNAM che. - - sva prakAAMtarathI pugala viyANA batAve che* sUtra-888 - bhagavan! A paramANu yudgalomAM saMkhyAd-ajJAta-anaMta pradeza kaMdhomAM dravyarthatAthI, pradezaWtAthI, dravya-padezAtANI koNa konAthI cAvatuM vizeSAdhika che ? gautama! sauthI thoDAM anaMtapadezI kaMdho dravyApiNe che. paramANu yugalo dvavyAtAthI anaMtaguNa che, saMkhyAtapadezI kaMdho vyArthatAthI saMdhyAtaNA che, asaMkhyAtapadezI kaMdho dravyArthatAthI asaMkhyAta gaNA che, padezAtAthI sauthI thoDAM anaMtapadezI kaMdho che. pradezArthatAthI paramANu yugalo ApadezapaNe anaMtaguNa che, saMkhyAtapadezI kaMdho pradezAtAthI saMkhyAtaguNA, asaMkhyAtapadezI DhaMdho pradezAtAthI asaMkhyAtamuNA che. dravya pradezArthatAthI sauthI thoDAM anaMtapadezI kaMdho drArthI che, te ja pradezAtAthI anaMtagaNA che. paramANu yugala dravyArtha-pradezArthathI anaMtaguNa che, saMkhyAtapadezI skaMdha Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25/-/4/888 109 108 bhagavatI-aMgasUtra saTIkaanuvAda/5 dvavyAtAthI saMdhyAtapaNAM che, te ja pradezArthatAthI saMkhyAlagaNAM che, asaMkhyAtapadezI DhaMdha dravyathArthatAthI asaMkhyAtaguNa che, te ja pradezArthatAthI asaMkhyAtaguNa che. bhagavana! A eka pradezAvagADha, saMkhyAta pradezAvagADha ane asaMkhyAta pradezAvagADha yugalomAM dravyAtAthI, pradezArthatAthI, dravyA-udezArthatAthI koNa konAthI yAvata vizeSAdhika che? gautamAM sauthI thoDA eka pradezAvagADha 5galo dvavyAtAthI, saMkhyAta pradezAvagADha yugalo dravyArthatAthI saMkhyAtagaNa, asaMkhya pradezAvagADha yugalo dratyArthatAthI asaMkhyAtagaNI che. * * pradezAtAthI sauthI thoDAM eka pradezAvagaDha yugalo ApadezArthatAthI, saMkhyAta pradezAvagADha pagalo pradezAthatALI saMkhyAlagaNA, asaMkhyAta pradezAvagADha pagalo padezAtAthI asaMkhyAtagaNI che. - - dravya-dezArthatAthI sauthI thoDAM eka pradezAvagADha yugalo dravyA-ApadezArthatAthI che, asaMkhyAta pradezAvagADha pagalo dravyArthatAthI saMkhyAtagaNa, te ja pradezArthatAthI saMkhyAlagaNA che. asaMkhyAta pradezAvagADha pagalo dratyArthatAthI asaMkhyAtagaNI, te ja padezArthatAthI asaMkhyAtapaNA. bhagavAna ! A eka samaya sthitika, saMkhyAta samaya sthitika, asaMkhyAta samaya sthitika pudgalomAM avagAhanA mujaba ahIM paNa kahevuM. bhagavad ! A eka guNa kALA, saMkhyAtaguNa kALA, asaMkhyAta guNa kALA ane anaMtaguNa kALA yugalo prabhAI-udezA-dravyamAM pradezafpaNe ? AnuM alabahuta paramANu yugalanI Abahu mAphaka kahevuM. e pramANe bAkInA varNa-gaMdha-rasonuM paNa kahevuM. bhagavAna ! A eka guNa karkaza, saMkhyAta guNa karkaza, asaMkhyAta guNa karkaza, anaMta guNa karkaza yugalomAM dravyArthatA, pradezArthatA, dravyArtha-udezAtAthI koNa konAthI cAvatuM vizeSAdhika che ? gautama! sauthI thoDA eka guNa karkaza pagalo dvavyAtAthI che. saMkhyAMta guNa karkaza yugalo dravyApaNe saMkhyAtapaNA che, asaMkhyAta guNa karkaza yugalo dvavyArthatAthI asaMkhyAtagaNA che. anaMtaguNa karkaza dravyApaNe anaMtagaNA che. pradezAtAthI ema ja che. mAtra saMsthAta guNa karkaza pudgala pradezAtAthI asaMkhyAtagaNI che. bAkI pUrvavatuM. dravyApradezAtAthI sauthI thoDAM eka guNa karkaza pudgalo, dravyArtha-udezAtAthI saMkhyAta guNa karkaza pugalo dravyApaNe saMkhyAta guNa che, te ja pradezAtAthI saMkhyAta guNa che. asaMkhyAta guNa karkaza dvavyApaNe asaMkhyAtaguNa, te ja pradezArthatAthI asaMkhyAta guNa che, anaMta guNa karkaza dravyApiNe anaMta guNa, te ja pradezArthapaNe anaMta guNa che. e pramANe mRdu-guru-ladhunuM paNa alpa bahu jANavuM. zIta-uNa-ttikSanuM alAbahuta varNa mAphaka kahevuM. * vivecana-888 : pradezArthatAnA adhikAra chatAM, je apradezArvatA kahyuM. te paramANunA capadezavathI che. paramANunA dravya vivakSAmAM dravyarUpa aryo, pradezavivakSAmAM avidhamAna pradezAtha ema karIne dravyArtha-apradezArtha te kahevAya che. ahIM kSotra adhikArI kSetranA ja prAdhAnyathI paramANu, dviaNuka. Adi anaMtaguNa DaMdho paNa viziSTa eka kSetra pradezAvagADha AdhAra-dheyanA bhedopacArathI ekavathI vyapadezela che. tethI sauthI thoDAM eka pradezAvagADha pudgalo drathArthatAthIlokAkAza pradeza parimANa che. kahe che - evo koI AkAza pradeza nahIM hoya, je eka pradezAvAha pariNAma pariNatone paramANu AdinA avakAza dAna pariNAmathI pariNata na hoya. saMdhAna pAnAdAsa ahIM paNa kSetranI ja prAdhAnyatAthI tathAvidha rUMdhAghAra kSetra pradezApekSAthI A ja bhAvanA karavI. vizeSa e ke - asaMmohathI sukhethI jANavA daTAMta dazavila che. jenI sthApanA ane prAkRti che, te ame ahIM batAvela nathI.] pudgalone ja kRtayugmAdi vaDe nirUpatA kahe che - * sUtra-889, 80 :[889] bhagavat ! paramANu yugala dravyArthatAthI zuM kRtayuma, goja, dvAparayugma ke kalyoja che ? gautama ! kRtayugma-7ojadvAparayugma nathI, madhya kalyoja che. e pramANe cAvatuM anaMtapadezI skaMdha sudhI jANavuM. bhagavanparamANu yugalo draSArthatAthI kRtayu che ? pra. gautama ! olAdezathI kadAya kRtayuma yAvatu kadAca kalyoja vidhAnAdezathI mAtra kalyo che. e pramANe anaMtapadezI skaMdho sudhI jANavuM. bhagavad ! paramANu yugala pradezArthatAthI kRtayugma che pra. gautama ! kRtayuma-yoja+hAparama nathI, kalyoja che. * * videelI pRcchA. gautama ! kRtayugma-coja-kalyoja nathI, dvAparayugma che. * * zivadezI pRcchA. gautama ! kRtayumadvAparayugma-kalyoja nathI, cIja che * catuHudezI pRcchA. gautama ! mAtra kRtasuma che, bAkI traNa nathI. * * pAMcapadethI pRcchA. paramANu yugala mujaba jaNad. -- vaTapadeza, dvipadezIvata che. * * satapadeza. tripadezI mujaba che. * * apatell, catuHkhadezIvat che. * * navapadezI, paramANu yugalavat che. - - dazapadezI, dvidezI mAphaka che. bhagavanasaMkhyAtapadezI yugalanI pRcchA. gautama! kadAca kRtayugma yAva4 kadAca kalyoja che. e rIte asaMkhyAta ane anaMtapadeza paNa che. bhagavanA paramANu yugalo pradezAtAthI kutayuma che? prazna. gautama ! ghAdezathI kadaca kRtayugma yAvata kadAca kalyoja vidhAnAdezathI maLa kalyo che, bAkI traNa nathI. * * dvidezI kaMdhonI pRcchA. gautama! ghAdezathI kadAca kRtayugma ke kadAca dvAparayu che. stroja ke kalyoja nathI. vidhAnAdezathI Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25-4/889,890 109 dvAparayu che. kRtayugma - oja-kalyoja nathI. zipadezI kaMdhonI pRcchA. gautama / oLAdezathI kadAca kRtayujha cAvata kadAca kalyoja vidhAnAdezathI gyoja che. bAkInA traNe nathI. catuudezI kaMdhonI pRcchA. gautama! ovAdezathI paNa ane vidhAnAdezathI paNa kRtayuma che, bAkInA traNe nathI. * - paMcapadezI, paramANu yugalo mAphaka che. - - dezI, dvidezIvata che. - - saptapadezI, uidezI mAphaka che. * - aSTapradeza, catuHudezIvata che. * * navapadezI, paramANu pudagalo mAphaka che. * * dazapadezI, dvipadezIvata che. saMkhyAtapadezI kaMdhonI pRcchA gautamaoghAdezathI kadAca kUtayugma cAvatu kadAca kalyo. vidhAnAdezathI kRtayugma paNa yAvatu kalyoja paNa che. e rIte asaMkhyAtapadezI kaMdho paNa kahevA, anaMtapadezI kaMdho paNa kahevA. bhagavan! paramANu yugala zuM kRtayugmapadezAvagADha che ? prazna. gautama kRtayugma pradezAvagADha ane kalyoja pradezAvagaDha che, bIjI be nathI. dvipadezAvagaDhanI pRcchA. gautama ! kRtayugma ke yojaudeza vagADha nathI, paNa kadAca dvAparayugma ane kadAca kalyojaudezAvagADha che. zipadezI pradezAvagaDhanI pRcchA. gautama ! kRtayugma pradezAvagADha nathI. kadAca oja kadAca dvAparayugma kadAca kalyoja pradezAvagADha che. catuHudezAvagADhanI pRcchA. gautama ! kadAca kRtayugmapadeza avagADha cAvatuM kadAca kalyoja pradezAvagADha che. cAva4 anata pradezika. bhagavana ! paramANu yugalo zuM kRtayugmae pRcchA. gautama oghAdezathI kRtayugma pradezAvagADha che. goja-dvAparayugma-kalyoja nathI. vidhAnAdezathI kRtayugma-yoja-dvAparayugma nathI, kalyoja pradezAvagADha che. - dvipadezI AMdhonI pRcchA. gautama! olAdezathI kRtasukha pradezAvagADha che, soja-dvAparayugmakalyoja nathI. vidhAnAdezathI kRtayuma-coja pradezAvagADha nathI, dvAparayugma ane kalyoja pradezAvagADha che. biudezI kaMdhonI pRcchA. gautama! oghAdezathI kRtayuma pradezAvagADha che, yoja-dvAparayuma-kalyoja nathI. vidhAnAdezathI kUtayugma pradezAvagADha che, groja-dvAparayugma ane kalyoja pradezAvagADha paNa che. catuHudezI skaMdhonI pRcchA. gautama ! ollAdezathI kRtasukha pradezAvagADha che, goja-dvAparayugma-kalyoja nathI. vidhAnadezathI kRtayugma pradezAvagADha che vAva4 kalyoja pradezAvagaDha che. cAvatu anaMtapadezale bhagavan! paramANu yudgala zuM kRtama sthitika che ? pRcchA. gautama ! kadAca tasukha Pitika yAvatu kadAca kalyoja samaya skritika che. e pramANe anaMtapadezI sudhI jANavuM. * * bhagavana ! paramANu yugalo zuM kRtayugma pRcchA. gautamAM ghAdezathI kadAca kRtayugma samaya sthitika yAva4 kadAca kalyo 110 bhagavatI-aMgasUtra saTIkaanuvAda/5 samayasthitika che. vidhAnAdezathI kRtayugma samaya sthitika paNa che cAva4 kalyo paNa che. e rIte anaMtapadezI sudhI kahevuM.. bhagavAna ! paramANu yugala kALA varNa payarayathI zuM kRtayuma, khoja ? sthitinI vakatavyatAnI mAphaka sarve varSo ane sarve gaMdhone kahevA e pramANe sanI vakatavatA paNa madhurasa sudhI kahevuM. bhagavat ! anaMtapadezI kaMdha karkaza sparza payayathI zuM kRtayugma che ? prA. gautama kadAca kRtayugma yAvatu kadAca kalyoja. -- bhagavAna ! anaMtapadezI . skaMdho karkaza sparza paryAyothI zuM kRtayugma ? prazna. gautama ! olAdezathI kadAca kRtayugma yAvatu kadAca kalyoja che, vidhAnAdezathI kRtayuma paNa che yAva4 kalyoja paNa che. - - A pramANe mRdu-gura-laghu sparzI paNa kahevA. zItauNa-snigdha-rUkSane varSa mAphaka kahevA. | [890) bhagavad ! paramANu pudgala zuM sAddha che ke Anarta ? gautama ! saddhi nathI, anaddha che. * * dvidezI pRcchA. gautama! sArdha nathI, anaddha che. * * prAdezIka, paramANu yugala mAphaka che. * * catu:udezika, dvipadezIvat che. - - paMcapadezI, videzIvata lAdezI, dvipadezIva4 saptapadezI, miudezIvata, aSTapadezI, hipadezIva4. navapadezI, tripadezIvatu, dazapadezI, dvidezIvatuM. bhagavad ! saMkhyAtapadezI kaMdhanI pRcchA. gautama ! kadAca sAddha, kadAca naI. e rIte asaMkhyAta-anaMtapadeza paNa. bhagavana / paramANu yugalo, zuM saddha che ke naI? gautama sAha8 paNa, anaddha paNa. e rIte yAvatu anaMtapadezI kaMdho jANaa. * vivecana-889,80 : paramANu pudgalo oghAdezathI kRtayugmAdi vikalpa hoya che, tenuM anaMtatva paNa saMghAta bhedathI anavasthita svarUpatvathI che. vidhAnathI eka-ekathI kacoka ja che. paMcapradezamAM eka zeSa hovAthI kalyoja che. SaTapradezamAM be zeSa rahevAthI dvAparayugma che. e rIte bIje paNa jANavuM. saMkhyAta pradezikanA vicitra saMkhyatvathI vikalpa cAre bheda che. dvipadezikA jo samasaMkhyaka hoya, tyAre pradezathI kRtayugma, jo viSamasaMkhyA hoya tyAre dvAparayugma. dvipadezikA pradezArthatAthI pratyekane vicAratA dvipadezavathI dvAparayugma thAya che. * * samasta tripadezInA saMyogathI tenA pradezonA catuka capahAramAM cAra zeSa vikaze rahe, kemake temanuM nivasthita saMkhyatva che. jo temAM cAra umerAya to dvAdaza pradezo che te cAra zeSa rahe, pAMcathI gyoja thAya, cha thI dvAparayugma thAya, sAtathI kalyo. vidhAnAdezathI giaNukava skaMdhathI goja ja che. catuudezikamAM oghathI ane vidhAnathI cAra zeSa pradezo ja che. paMcapradezI, paramANu pudgalavatuM. sAmAnyathI kadAca kRtayummAdi che. papradezI ghaNI kadAca kRtayugma ke dvAparayugma. vidhAnathI dvAparayugma. e Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5/-/4/889,80 161 pramANe AgaLa-AgaLa paNa jANavuM. dhe phogathI pudgalanI vicAraNA karatA kahe che - paramANu kalyoja pradezAvagADha ja ekavaNI che, dvipadezAvagADha sAmAnyathI cAra zeSa yukta che, vidhAnathI dvipadezikA je dvipadezAvagADha che, te dvAparayugma ane je eka pradezAvagADha che, te kalyo. e pramANe bIje paNa jANavuM. ahIM karkazAdi sparzAdhikAramAM je anaMtapadezIka ja skaMdhanuM grahaNa che, te tenA ja bAdaranA karkazAdi cAra sparza thAya che paNa paramANu AdinA ema abhipAyathI che. tethI kahe che - zIta Adi cAra varNa mAphaka che. - puSNalAdhikArI kahe che - je samasaMkhya pradezAtmaka skaMdha te sAddha che, viSama saMkhya te anaddha che. jo ghaNAM aNuo samasaMkhyaka hoya to sAddha hoya, je viSamasaMkhyA hoya to anaddha hoya. * x - 4 - * sUtra-81,82 - bhagavana / paramANu yugala sarkopa che ke niSkapa ? gautama ! kadAca sakapa, kadAca nikaMpa. e pramANe anaMtapadezI skaMdha sudhI jANavuM. bhagavanA paramANu yugalo sarkaMpa che ke niSkapa ? gautama ! sakaMpa paNa che, niSkapa paNa che, e rIte anaMtapadezI skaMdha sudhI jANavuM. bhagavad ! paramANu yudagala sarkapa keTalo kALa rahe ? gautama ! jaghanya eka samaya, utkRSTa AvalikAno asaMkhyAta bhAga. - - bhagavana ! paramANu 5gala nikaMpa keTalo kALa rahe? gautama! jaghanya eka samaya, utkRSTa asaMkhyakALa. e pramANe anaMtapadezI aMdha sudhI jANavuM. bhagavanA paramANu pudagalo keTalo kALa sakaMpA rahe che ? gautama ! savakALa. -- bhagavana aa paramANa pagalo keTalo kALa nirmANa rahe che ? gautama savakALa. e pramANe anaMtapadezI DhaMdha sudhI jANatuM. bhagavan! paramANu yugalanI sakaMpatAmAM keTalo kALa aMtara hoya ? gautama! asthAna apekSAe jaghanya eka samaya, utkRSTa asaMkhya kALa. parasthAna AzIne jaghanya eka samaya, utkRSTa asaMkhyakALa. niSkapatAnuM aMtara keTalo kALa hoya? gautama! asthAna ApIne jaghanyathI eka samaya, utkRSTathI AvalikAno asaMkhyAta bhAga. parasthAnane AalIne jaghanyathI eka samaya, utkRSTathI asaMkhyAtakALa. bhagavana / dvipadezI kaMdhanuM sarkaMpa aMtara ? gautama svasthAna ANIne jaghanya eka samaya, utakRSTa asaMkhyakALa. pAnanI apekSAthI jI eka samaya, utkRSTa anaMtakALa. -- nikaMpanuM keTalo kALa aMtara ? gautama svasthAnane AkSIne jaghanya eka samaya, utkaTathI AvalikAno asaMkhyAta bhAga.sthAnane AkSIne jaghanya eka samaya, utkRSTa anaMtakALa. A pramANe anaMtapadezI skaMdha paryanta jANavuM. 112 bhagavatI-aMgasUtra saTIkaanuvAda/5 bhagavAna ! paramANu yugalonuM sakaMpanuM kALa aMtara keTaluM che ? gautama ! aMtara nathI. A pramANe anaMtapadezika skaMdho sudhI jANavuM. bhagavan! A paramANu yugalonA sakapa ane niSkapamAM koNa konAthI cAvatuM vizeSAdhika che ? gautama! sauthI thoDA paramANu yugalo sakapa che, nikaMpa asaMkhyAtagaNA che. e rIte asaMkhya dezI skaMdhamAM jANavuM. bhagatanA A anaMtapadezI kaMdhonA sakapa ane nikaMpamAM koNa konAthI yAva4 vizeSAdhika che ? gautama ! sauthI thoDA anaMtapadezI kaMdho niSkapa che, sUkaMpa tethI anaMtagaNa che. bhagavana ! A paramANu yugalonA saMkhyAtapadeza, asaMkhyAta pradeza, anaMtapadezI kaMdhonA sakaMpa ane niSkapamAM dravyApiNe, pradezApiNe, dravyApadezArthapaNe koNa konAthI yAvata vizeSAdhika che ? gautama! (1) sauthI thoDA anaMtapadezI kaMdho niSkapa dvavyApiNe (2) anaMtapadezI kaMdho sapa dravyArthapaNe anaMtaguNa, (3) paramANu yugalo sakaMpa dravyApaNe anaMtagaNA, (4) saMkhyAtapadezI kaMdho sakaMpa dravyothapaNe asaMkhyAtagaNA, (5) asaMkhyAtapadezI AMdho sakaMpa dravyApaNe asaMkhyAtagaNat, (6) paramANu yugala nikaMpa dvavyApaNe asaMkhyAtagaNA, (7) saMkhyAtapadezI aMdha nikaMpa dvavyAtAthI saMkhyAlagaNA, (8) asaMkhyAtapadezI skaMdha nikaMpa dravyApaNe asaMkhyAtagaNA, () pradezArthatAthI e pramANe ja che vizeSa e ke - paramANu yugalo apadezArthapaNe kahe. saMkhyAtapadezI skaMdha niSkapa pradezArthatAthI asaMkhyAtagA. bAkI pUrvavatu. (1) dravyA-pradezArthatAthI sauthI thoDA anaMtapadezI DhaMdha nikaMpa dravyArthatAthI, () te ja pradezArthatAthI anaMtagaNA, (3) anaMtapadezI kaMdha sakaMpa dravyApaNe anaMtagaNA, (4) te ja pradezArthapaNe anaMtagaNA, (5) paramANu pagalo sakaMpa dravyArthatAthI apadezArthapaNe anaMtagaNA, (6) saMkhyAtapadezI skaMdha sakaMpa dvabhArthapaNe asaMkhyAtagaNa, (3) te ja pradezAtAthI asaMgatamaew (8) asaMkhyAtapadezI kaMdha kaMpatAthI dravyApiNe asaMkhyAtagaNA, (9) te ja pradezafpaNe asaMkhyAtagaNA, (10) paramANu yudgala nikaMpa dvabhAI-apadezapaNe asaMkhyAtaNA, (11) saMkhyAtapadezI aMdha niSkapa dravyApiNe asaMkhyAtapaNA, (1) te ja pradezArthapaNe saMkhyAlagaNA, (13) asaMkhyAtapadezI aMdha niSkapa dravyApaNe asaMkhyAtaNA, (14) te ja pradezanIpaNe asaMkhyAtagaNaI. bhagavan! paramANu yudgala zuM dezathI niSkapa che ke savathI ? gautama ! dezathI nathI, kadAca sarva kaMpaka che, kadAca nikaMpaka che. bhagavana dvidezI kaMpanI pRcchA. gautama kadAca dezakaMpaka, kadAca sarvakaMpaka, kadAca nikaMpaka. e rIte anaMtapadezI sudhI gaNavuM. bhagavAna ! pamANu yugalo zuM dezakaMpaka che gautama / dezakaMpaka nathI, Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25/-/4/891,892 113 sarvakaMpaka che ane niSThapaka che. * * dvidezI kaMdha? gautama! dezathI-sarvI kaka tathA niSkapaka che . e pramANe cAvatu anaMtapadezI. bhagavan! paramANu yugala sarva kaMpaka, kALathI keTalo rahe gautama jauthI eka samaya, utkRSTathI AlikAno asaMkhyAta bhAga. * * niSkapaka keTalo kALa rahe ? jaghanyathI eka samaya, utkRSTathI asaMkhyakALa. bhagatanA dvidezI aMdha keTalo phALa dezakaMpaka rahe ? gautama! jaghanyathI eka samaya, utkRSTathI AvalikAno asaMkhyAtabhAga. * * savakaMpaka keTalo kALa rahe? gautama! jAnyathI eka samaya, ukRSTathI AvalikAno asaMkhyAta bhAga. * * niSkapaka keTalo kALa rahe? gautama! jaghanyathI eka samaya, utkRSTathI asaMkhyAtakALa. e rIte anaMtapadezI sudhI jANavuM. bhagavana paramANu yugalo sarvakaMpaka, keTalo kALa rahe ? gautama! sakALa. - - nikaMpaka keTalo kALa rahe? sarvakALa. -- bhagavana dvidezI AMdho dezakaMpaka keTalo kALa rahe? sarvakALa. sarvakaMpaka keTalo kALa rahe ? sarvakALa. niSThapaka keTalo kALa rahe? savakALa. anaMtapadezI sudhI A pramANe kahevuM. bhagavana pamANa 5galanuM sarvakaMpakanuM keTalo kALa aMtara hoya ? gautama! asthAnane aAzrIne jaghanyathI eka samaya, utkRSTathI asaMkhyAtakALa. * * niSkapakanuM aMtara keTaluM che ? svasthAnathI jaghanya eka samaya, utkRSTa AvalikAno asaMkhyAta bhAga. parasthAnathI jaghanya eka samaya, utkRSTa asaMkhyAtakALa. bhagavad ! dvipadezI kaMdhanuM dezakaMpakanuM aMtara keTalo kALa rahe ? vasthAnathI jaghanya eka samaya, utkRSTa asaMkhyAtakALa. parasthAnathI jaghanya eka samaya, utkRSTathI anaMtakALa. - - sarvakaMpakanuM aMtara keTalo kALa ? e pramANe jema dezakaMpakanuM kahyuM. nikaMpakanuM aMtara keTalo kALa ? svasthAnathI janya eka samaya, utkRSTa AvalikAno asaMkhyAta bhAga. parasthAnathI jaghanya eka samaya, utkRSTa anaMtakALa. * * e pramANe anaMtapadezInuM kahevuM. bhagavana ! paramANu yugalonuM aMtara sarvakaMpakanuM keTalo kALa hoya ? aMtara nathI. * * nikaMpakanuM keTalo kALa ? aMtara nathI. bhagavatu hipadezI kaMdhonuM dezakaMpakonuM aMtara keTalo kALa ? aMtara nathI. .. sarvakaMpakone keTalo kALa ? aMtara nathI. niSThapakonuM keTalo kALa ? aMtara nathI. . . e pramANe anaMtapadezIkonuM jANavuM. bhagavan! A paramANu pudgalomAM savakaMpaka ane niSkapakamAM koNa konAthI sAva vizeSAdhika che ? gautama! sauthI thoDAM paramANu yugalo sIkaMpaka che, nikaMpako tethI asaMkhyAtagaNa che. - bhagavAna ! A dvipadezI kaMdhonA dezakaMpaka, sIkaMpaka, niSThapaka emAM koNa konAthI cAva4 vizeSAdhika che ? gautama ! sauthI thoDA dvipadezI kaMdho 13/8] 114 bhagavatI-aMgasUtra saTIkaanuvAda/5 avakaMpaka che, dezakaMpaka asaMkhyAtagaNA, nikaMpaka asaMkhyAtagaNA. e pramANe asaMkhyAtI dezI skaMdhonuM paNa jANavuM. bhagavAna ! A anaMtapadezI kaMdhonA dezakaMpako, sarvakaMpako, niSThapakomAM koNa konAthI mAnava vizeSAdhika che ? gautama ! sauthI thoDA anaMtapadezI kaMdho sarvakaMpaka che, niSkapaka anaMtagaNA, dezakaMpaka anaMtagaNaI. bhagavAna ! A paramANu yugalonA saMkhyAtapadezI, asaMkhyAtapadezI, anaMtapadezI kaMdhonA dezakaMpaka, sarvakaMpaka, niSThapakomAM dravyApa, pradezApiNe, dravyArtha-udezArthapaNe koNa konAthI yAvat vizeSAdhika che ? gautama! sauthI thoDAM anaMtapadezI kaMdho sarvakaMpaka dravyApaNe anaMtapadezI skaMdho nikaMpako drabhAtAthI anaMtagaNA. anaMtapadezI kaMdho dazakaMpaka dvavArthatAthI anaMtagaNa. asaMkhyAtapadezI kaMdho sarvakaMpaka dravyothatAthI asaMkhyAtagaNA. saMkhyAtapadezI kaMdho sarvakaMpaka dravyArthapaNe asaMkhyAtagaNA. paramANu yugalo sarvakaMpaka dravyApaNe asaMkhyAtagaNA. saMkhyAta pradezI kaMdho dezakaka dravyApaNe asaMkhyAtagaNa. asaMkhyAta pradezI kaMdho dezakaka dravyApaNe asaMkhyAtagA. paramANu yugalo nikaMpaka dravyApaNe asaMkhyAtagaNA. saMkhyAta dezI kaMdho nikaMpaka dravyApaNe saMkhyAlagaNA. asaMkhyAtapadezI kaMdho niSkapaka dravyApaNe asaMkhyAtagA. e pramANe pradezArthatAthI paNa jANatuM. vizeSa e ke * paramANu yugalo ApadezArthapaNe kahevA. saMkhyAta pradeza skaMdha niSkapaka pradezArthapaNe asaMkhyAtapaNA che. bAkI pUrvavatu jANavuM. dravyArtha-udezArthapaNe sauthI thoDAM anaMtapadezI kaMdha savakaMpaka dravyApiNe. te ja pradezArthapaNe anaMtagaNA. anaMtapadezI skaMdhanikaMpaka dravyApiNe anaMtagA. te ja pradezArthapaNe anaMtagaNa. anaMta pradezI aMdha dezakaMpaka sarkiMpaka dravyApiNe anaMtagaNA. te ja pradezafpaNe asaMkhyAtagA . saMprakhyAta pradeza skaMdha sakripaka dvavyApaNe asaMkhyaga. te ja pradezArthapaNe asaMkhyAtapaNA paramANu yugala safkaMpaka dravyArtha-ApadezAtapaNe asaMkhyAtagaNA. saMkhyAta pradezI DhaMdha deza kapaka dravyApaNe asaMkhyAtapaNA. te ja pradezArthapaNe asaMkhyAtagaNa. asaMkhya pradeza skaMdha dezakaMpaka dravyApaNe asaMkhyAtagaNA. te ja pradezAIpaNe asaMkhyAtagaNA. paramANu yugalo nikaMpaka dravyA apadezArthapaNe asaMkhyagaNA. saMkhyAtapadezI aMdha niSkapakapaNe dubhAtAthI saMtagaw. te ja pradezAvANI saMkhyAlagaNA. [8(r) bhagavan! dhamastikAyanA madhyapradeza keTalA che? gautama! ATha. * : bhagavana ! AdhamastikAyanA madhyapradeza keTalA che? ATha. * * bhagavana ! AkAzastikAyanA madhyapradeza keTalA che? ATha. * - bhagavAna ! jIvAstikAyanA madhyapradeza keTalA che ? ATha. -- bhagavana ! A jIvAstikAyanA ATha madhyapradezo Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25/-242891,892 115 keTalA AkAzapradezane avagAhe che ? gautama ! jaghanyathI eka, be, traNa, cAra, pAMca, cha. utkRSTathI ATha paNa sAtane nahIM. bhagavan ! te ema ja che, ema ja che. * vivecana-891,892 - mer - cala, mainatva - utkRSTathI AvalikAno asaMkhyaya bhAga mAtra ja che. niSkapatAmAM utsarga mujaba. - asaMkhyAtakALa kahyo che. bahuvacana sUtramAM sarvoddhA-sarvakALa, paramANuo sakaMpaka che, traNe kALamAM evo koI samaya nathI, jemAM paramANuo sarvathA calita na thAya. e pramANe nikaMpako paNa 'sarvakALa' jANavA. have paramANu AdinuM aMtara - saTTAnaMtara paDucca svasthAna paramANuno paramANu bhAva ja, temAM vartatA je calana vyavadhAna, nizcalasvarUpa lakSaNa, te svasthAnane AzrIne - nizcalatA jaghanyakALa rUpa eka samaya. utkRSTa kALa asaMkhyAtakALa. temAM jaghanyathI antara paramANu eka samaya cala thaI rokAIne pharI cAle. utkarSathI asaMkhyAtakALa kyAreka sthira thaIne pharI cale. - - paramANunuM je parasthAna - dvi aNukAdimAM aMtarbhUta aMtara-calana vyavadhAna, te parasthAna aMtara, tene AzrIne paramANu pudgala ja bhamatAM dvipradezAdi skaMdhamAM pravezIne, jaghanyathI tenI sAthe eka samaya rahIne pharI bhramaNa kare. utkarSathI asaMkhyAtakALa dvipadezIpaNe rahIne pharI eka paNe bhame. nizvala rahela jaghanyathI eka samaya bhamIne pharI nizvala rahe. utkarSathI nizvala rahI AvalikAno asaMkhyAta bhAga utkRSTa kALarUpa calanathI bhamIne pharI nizvala ja thAya, e svasthAnAMtara kahyuM. parasthAna aMtara, te nizcala thaI, pachI svasthAnathI calita thaI jaghanyathI dvipradezAdi skaMdhamAM eka samaya rahIne pharI nizvala ja rahe che. utkRSTathI asaMkhyAta kALa tenI sAthe rahIne pRthak thaIne pharI rahe che. dvipradezI thaI calita thaI, pachI anaMta pudgala sAthe kALabhedathI saMbaMdha karIne anaMta kALa vaDe pharI te ja paramANu sAthe saMbaMdha karI, pharI calita thAya. sarkapakAdinuM alAbahutva - niSkapako asaMkhyAtagaNA, sthiti kriyAnA utsargapaNAthI bahutva che. anaMtapradezImAM saparka anaMtaguNa vastusvabhAvathI che. Ane ja dravyArya-pradezArtha-ubhayArthane nirUpe che - temAM dravyArthatAmAM sakaMpatva-niSkapatva vaDe ATha pado che. e pramANe pradezArthatAmAM paNa che, ubhayArthatAmAM cauda sakaMpaka pakSe ane niSkapaka pakSamAM paramANumAM dravyArtha-pradezArtha padanA ane dravyArtha apradezArthapaNAnA ekIkaraNa abhilASa vaDe che. pradezArthatAmAM 'e pramANe' evo atideza che. temAM je vizeSa che, te kahe che - paramANu padamAM pradezArthatAnA sthAne apradezArthatA kahevI. kemake paramANunuM apradezArthatva che. dravyArya sUtramAM saMkhyAtapradezI niSkapaka paramANuthI niSkapaka saMkhyAtagaNA kahyA. pradezArthatA sUtramAM tene tenAthI asaMkhyAtagaNA kahyA. kemake niSkapaka paramANuthI dravyApaNe niSkapaka saMkhyAtapradezI, saMkhyAtagaNA thAya che. tenI madhye bahu utkRSTa saMkhyAta pramANa pradezatvathI niSkapaka paramANuthI te bhagavatI-aMgasUtra saTIkaanuvAda/5 116 pradezathI asaMkhyAtagaNA thAya che. - 4 - X * have paramANu AdinA sakaMpakavAdi nirUpe che - badhAMnA alpabahutva adhikAramAM dravyArtha ciMtAmAM paramANu padanA sarvapakatva, nikaMpakatva vizeSaNathI saMkhyAtAdi traNenA pratyeka dezakaMpaka-sarvapaka-niSaka vizeSaNathI 11-pado thAya che. e rIte pradezArthatAmAM paNa che. ubhayArthatAmAM A 20 5do che. sarvakaMpaka ane nikaMpaka pakSamAM paramANumAM dravyArya-pradezArtha padomAM dravyArya-pradezArvatA e ekIkaraNa abhilApathI Ama kahyuM. pudgalAstikAyanI pradezathI vicAraNA karI. have bIjA paNa astikAyone pradezathI vicAre che. dharmAstikAyanA ATha pradezo, rUcakapradezanA aSTakane avagAhIne jANavA ema cUrNikAra kahe che. - x - 4 - x - pratyeka jIvonA, te paNa sarva avagAhanAmAM madhya bhAga ja thAya, tethI madhyapradeza kahevAya che. jaghanyathI eka che. saMkoca-vikAza dharmathI utkRSTa ATha thAya che. vastu svabhAvathI te sAta na thAya. maiM zataka-25, uddezo-5-paryava' che - 4 - 4 -- x -- x -- 0 uddezA-4-mAM pudgalAstikAyAdi nirUpita karyA. tenA pratyekanA anaMta paryavo che, tethI ahIM paryava nirUpaNa - * sUtra-893 thI 895 : [893] bhagavan ! paryAvo keTalA bhede che ? gautama ! be bheda. te A - jIvapavo, ajItaparyAvo. "paryavapada' saMpUrNa kahevuM. -- [894] bhagavan ! AvalikA, zuM saMkhyAta samayanI, asaMkhyAta samayanI ke anaMta samayanI hoya? gautama ! te mAtra asaMkhyAta samaya che. bhagavan ! AnapANa zuM saMkhyAta ? - pUrvavat - jANavuM. bhagavan ! sloka, zuM saMkhyAta ? - pUrvavat. . e pramANe lava, muhUrta jANavA. e pramANe ahorAtra, pakSa, mAsa, Rtu, ayana, saMvatsara, yuga, so varSa, hajAra varSa, lAkha varSa, pUrviMga, pUrva, truTitAMga, muti, aDaDAMga, aDaDa, avavAMga, vava, hUhuyAMga, Durhuta, utpalAMga, utpala, pA Mga, padma, nalinAMga, nalina, akSanipUrAMga, akSanipura, ayutAMga, ayuta, nayutAMga, nayuta, yutAMga, pradyuta, cUlikAMga, cUlikA, zIrSaprahelikAMga, zIpihelikA, palyopama, sAgaropama, avasarpiNI, utsarpiNI jANavA. bhagavan ! pudgala parAvarta zuM saMkhyAta samayaka, asaMkhyAta samayaka ke anaMtAsamayaka che ? pa. gautama ! saMkhyAta ke asaMkhyAta samayaka nathI, anaMta samayaka che. e rIte atIta-anAgata-sarvakALa jANavo. bhagavan ! AvalikAo zuM saMkhyAta samayika che ? prA. gautama ! saMkhyAta samayika nathI, kadAca asaMkhyAta, kadAca anaMta samayika. bhagavan ! AnapANo, zuM saMkhyAtAmayika che? - pUrvavat - Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25/-/5/893 thI 895 bhagavan ! stoko, zuM saMkhyAta samayika che? e pramANe yAvat avasarpiNIo sudhI jANavuM. 117 bhagavan ! pudgala parAvarto, zuM saMkhyAta samAyika che ? pra. gautama ! saMkhyAta ke asaMkhyAta samayika nathI, anaMta samayika che. bhagavan ! paNa, zuM saMkhyAta AvalikArUpa che? pra. gautama ! saMkhyAta AvalikArUpa che, asaMkhyAta ke anaMta AvalikArUpa nathI. e pramANe stoka yAvat zIrSa pahelikArUpa sudhI jANavuM. bhagavan ! palyopama, zuM saMkhyAta AvalikArUpa che ? pra. saMkhyAta ke anaMta AvalikArUpa nathI, asaMkhyAta AvalikArUpa che. e pramANe sAgaropama, avasarpiNI, utsarpiNI paNa jANavA. pudgala parAvarda pRcchA. gautama ! saMkhyAta ke asaMkhyAta AvalikArUpa nathI, anaMta AvalikArUpa che. e pramANe yAvat sarvakALa. bhagavan ! napANa zuM saMkhyAta AvalikArUpa che? gautama! kadAca saMkhyAta AvalikA, kadAca asaMkhyAta AvalikA, kadAca anaMta AvalikArUpa che. e pramANe zIrSa pahelikA sudhI jANavuM. palyopamanI pRcchA. gautama ! saMkhyAta AvalikArUpa nathI, kadAca asaMkhyAta AvalikA, kadAya anaMta AvalikArUpa che. e pramANe utsarpiNI sudhI jANavuM. pudgala parivartinI pRcchA. gautama ! saMkhyAta ke asaMkhyAta AvalikArUpa nathI, paNa anaMta AvalikArUpa che. bhagavan ! stoka zuM saMkhyAta AnapANa che, asaMkhyAta AnapANa che? AvalikA mAphaka AnapANa vakatavyatA saMpUrNa kahevI. e pramANe A AlAvA vaDe zIpihelikA paryanta kahevuM. bhagavan ! sAgaropama zuM saMkhyAta palyopamarUpa che ? prazna. gautama ! saMkhyAta palyopama che, asaMkhyAta ke anaMta palyopama nathI. e rIte avasarpiNI ane utsarpiNI paNa jANavA. - - pudgala pavi pRcchA. gautama ! saMkhyAta ke asaMkhyAta palyopama nathI, anaMta palyopama che - e pramANe sarvakALa paryanta jANavuM. bhagavan ! sAgaropamo zuM saMkhyAta palyopamarUpa che ? pra. gautama ! kadAca saMkhyAta palyopamo, kadAca asaMkhyAta palyopamo, kadAca anaMtA palyopamo. e pramANe avasarpiNI, utsarpiNImAM paNa kahevuM. pudgala parAvartonI pRcchA. gautama ! saMkhyAta palyopama nathI, asaMkhyAta palyopama nathI, paNa anaMta palyopamo che. bhagavan ! avasarpiNI, zuM saMkhyAta sAgaropama che? jema palyopamanI vaktavyatA kahI, tema sAgaropamanI paNa kahetI. bhagavan ! pudgala parAva, zuM saMkhyAta avasarpiNI che? gautama ! bhagavatI-aMgasUtra saTIkaanuvAda/pa saMkhyAta ke asaMkhyAta avasarpiNIo rUpa nathI, paNa anaMta avasarpiNIutsarpiNIrUpa che. e pramANe sarvakALa paryanta jANavuM. bhagavan ! pudgala parivarto zuM saMkhyAta avasarpiNI-utsarpiNIo che ? prazna. gautama ! mAtra anaMta avasarpiNI utsarpiNI che. 118 bhagavan! atItakALa, zuM saMkhyAta pudgala parivarta che? gautama ! te anaMtA pudgala parivarta che. A rIte anAgatakALa, sarvakALa jANavo, [85] bhagavan ! anAgatakALa zuM saMkhyAta atItakALarUpa che ke asaMkhyAta ke anaMta ? gautama ! saMkhyAta-asaMkhyAta ke anaMta atItakALarUpa nathI. anAgatakALa, atItakALathI samayAdhika che. atItakALa, anAgatakALathI samaya nyUna che. bhagavan ! sarvakALa zuM saMkhyAta atItakALa che ? pra. gautama ! saMkhyAta asaMkhyAta-anaMta atItatkALarUpa nathI. sarvakALa, te artItakALathI sAtireka bamaNo che, atItakALa, sarvakALathI sToka nyUnAI che. bhagavan ! sarvakALa, zuM saMkhyAta anAgatakALarUpa che ? gautama ! saMkhyAtaasaMkhyAta-anaMta anAgatakALarUpa nathI. sarvakALa anAgatakALathI sToka nyUna bamaNo che. anAgatakALa, sarvakALathI sAtireka aDadho che. * vivecana-893 thI 895 : padmavA - paryAvo, guNa dharma vizeSa te paryAyo. jIva dharmA ane ajIva paryavo paNa che. ahIM prajJApanA sUtranuM pAMcamuM 'paryava pada' kahevuM. te A - bhagavan ! jIva paryavo zuM saMkhyAta, asaMkhyAta ke anaMtA che ? - gautama ! saMkhyAtA, asaMkhyAtA nathI, anaMta che ItyAdi, vizeSAdhikArathI kAlasUtra - AvalikA Adi ane bahuvacanAdhikAramAM AvalikAo. ekavacanamAM temAM asaMkhyAtA samayo, bahuvacanamAM asaMkhyAtA ane anaMtA hoya che, paNa saMkhyAtA na hoya. anAgatakALa atItakALathI samayAdhika che. kaI rIte ? atIta-anAgata be kALa anAditva, anaMtatva baMnethI samAna che. te baMnenI madhye bhagavaMtano prazna samaya varte che. te avinaSTatvathI atItamAM praveze nahIM, aniSTatvanA sAdharmsathI anAgatamAM nAMkhatA pachI samaya atikti anAgatakALa thAya che. tethI anAgatakALathI atItakALa samayanyAM thAya che. sarvakALa - atIta, anAgata kALathI bamaNo che. te advaita kALathI sAtireka bamaNAM hoya che. sAtirekatva, vartamAna samayathI che, tethI atItakALa sarvakALathI thoDuM nyUna ardha che. nyUnatva vartamAna samayathI che. ahIM kyAreka kahe che - atItakALathI anAgata kALa anaMtaguNa che. jo te vartamAna samayamAM sama hoya, to te atikramatA anAgatakALa samaya vaDe nyUna thAya, tethI bamaNAdi vaDe samatva nathI, tethI anaMtaguNa. te atItakALanA hovAthI, Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25/-/5/893 thI 895 119 anaMtakALa jatAM paNa A kSaya pAmatuM nathI. - 4 - 4 - - [amane kaMI spaSTa thayuM nathI. - 4 - have nigodanA bhedone kahe che - - * sUtra-896,897 - [896] bhagavan ! nigoda keTalA che ? gautama ! be bhede che. te A nigoda ane nigoda jIva. - - bhagavan ! nigoda, keTalA bheTe che ? gautama ! be bhede - sUkSma nigoda ane bAdara nigoda. e pramANe nigodane jema jIvAbhigamamAM kahyA, tema saMpUrNa kahevA. [897] bhagavan ! nAma keTalA bheTe che ? cha bheTe che - audayika cAvat saMnipAtika. - - te audayika nAma zuM che ? te be bheTe che - udaya ane udaya niSpanna. e pramANe zataka 17, uddezo-1-mAM bhAvo kahyA, tema ahIM paNa kahetA. mAtra "bhAva"ne badale ahIM 'nAma' kahevuM. bAkI pUrvavat yAvat saMnipAtika. - - bhagavan ! te ema ja che, ema ja che. * vivecana-896,897 : nigoda - anaMtakAyika jIva zarIro. nigoda jIvo - sAdhAraNa nAma karmodaya vartI jIvo. 'jIvAbhigama' mujaba, e rIte Ama sUcave che - bhagavan ! sUkSma nigodo keTalA bhede che ? gautama ! be bhede. te A - paryAptA, aparyAptA. ItyAdi - - 'nigoda' kahyA. te jIva-pudgalonA pariNAmabhedathI thAya che. tethI have pariNAma bhedone darzAvatA kahe che - namana te nAma, tenA pariNAma, bhAva e paryAya zabdo che. zataka-17mAM A bhAvane AzrIne A sUtra kahyuM che, ahIM te 'nAma' zabdane AzrIne kahela che, ATalI vizeSatA che. [bAkI koI aMtara nathI.] zataka-25, uddezo-6-'nigrantha' -- * - * -- * - * -- -- * -- * - * -- * -- 0 nAma bheda kahyA. nAma bhedathI nirguntha bheda thAya, te kahe che - * sUtra-898 thI 900 - [898] nigrantha saMbaMdhI 36-dvAra che - (1) prajJApana, (2) veda, (3) rAga, (4) kalpa, (5) sAtri, (6) patisevanA, (7) jJAna, (8) tIrtha, (9) liMga, (10) zarIra, (11) kSetra, (12) kALa, (13) gati, (14) saMyama, (15) nikAza, [899] - - (16) yoga, (17) upayoga, (18) kaSAya, (19) vezyA, (20) pariNAma, (21) baMdha (rara) veda, (23) karmaudIraNA, (24) upapat hAna, (25) saMjJA, (26) AhAra. [900] (27) bhava, (28) AkarSa, (29) kALa, (30) aMtara, (31) samuddAta, (32) kSetra, (33) sparzanA, (34) bhAva, (35) pariNAma, (36) alpahutva. - (ATaluM) nigranthonuM (kahe che -) 120 bhagavatI-aMgasUtra saTIkaanuvAda/5 * vivecana-898 thI 900 : prajJApanA ItyAdi. A badhAM uddezakonA arthathI jANavA. * sUtra-901 : rAjagRhamAM yAvat Ama kahyuM - bhagavan ! nigrantho keTalA che ? gautama ! pAMca ninthi che. te A pulAka, kuza, kuzIla, ninya, snAtaka. bhagavan ! mulAka keTalA bheTe che? gautama ! pAMca bhede che. te A - jJAnapulAka, darzanapulAka, cAstripulAka, liMgapulAka, yathAsUkSmapulAka. bhagavan ! bakuza keTalA bhede che ? gautama ! pAMca bhede, te A - Abhoga bakuza, nAbhoga kuza, saMvRtta bakuza, asaMvRtta, yathAsUkSma-bakuza. bhagavan ! kuzIla keTalA bhede che ? gautama! be bhede che - pratisevanA kuzIla ane kaSAya kuzIla. bhagavan ! patisevanA kuzIla keTalA bhede che ? gautama ! pAMca bhede - jJAna pratiovanAkuzIla, darzana pratiovanA kuzIla, cAstrina liMga ane yathAsUkSma prati sevanA kuzIla. bhagavan ! kAyakuzIla keTalA bhede che ? gautama ! pAMca bhede che. te A pramANe jJAnakaSAya kuzIla, darzanakaSAya kuzIla, cAstrikaSAya kuzIla, liMga kaSAya kuzIla ane yathAsUkSma kapAya kuzIla. bhagavan ! nigrantha keTalA bheTe che ? gautama ! pAMca bhede che, te A - prathama samaya nigrantha, prathama samaya nigrantha, carama samaya nigrantha, arama samaya nigrantha, yathA sUkSma nirguntha nAme pAMcamAM bhagavan ! snAtaka keTalA bhede che ? gautama ! pAMca - acchavI, azabala, akamazi, saMzuddha jJAnadarzanadhara arhata jinakevalI, aparizrAvI. bhagavan ! pulAka, zuM savedaka hoya ke vedaka ? gautama ! savedaka hoya, aneka nahIM. - jo savedaka hoya to zuM strIvedI hoya, puruSavedI hoya ke puruSa-napuMsakavedI ? gautama ! strIvedI na hoya, bAkInA be vede hoya. bhagavan ! bakuza, savedI hoya ke vedI ? gautama ! savedI hoya, vedI nahIM. jo savedI hoya to zuM strI vede-puruSa vede ke puruSanapuMsaka vede hoya ? gautama ! A traNe vede hoya. e rIte pratisevanA kuzIla paNa jANavA. bhagavan ! kAyakuzIla, zuM savedI hoya ? pana. gautama ! baMne hoya. jo vedI hoya to zuM upazAMta vedI hoya ke kSINavedI ? gautama ! te baMne hoya. - - jo savedI hoya to zuM strIvedI pRcchA. gautama ! traNe hoya. bhagavan ! ninyi, savedI ke avedI? gautama ! savedI na hoya, arvedI hoya. - - jo avedI hoya, to zuM upazAMta prazna. gautama ! upazAMta vedI hoya, kSINavedI paNa hoya. - bhagavan ! snAtaka, zuM savedI hoya ? nigrantha mAphaka snAtaka kahevA. vizeSa e ke - upazAMta vedI na hoya, kSINavedI hoya. Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25/-/6/901 121 * vivecana-901 : prajJApanA dvAra kahe che - niyaMtra - bAhya, aAMtara graMthI rahita te nirgunya arthAt sAdhu. A badhAMe sarvavitI svIkArI hovA chatAM vicitra cAstri mohanIya karma kSayopazamathI nirjhansanA A bhedo jANavA. puttAva - pulAka, nissAra dhAntakaNa, saMyama sAranI apekSAe nissAra evA te pulAka. te saMyamavALA hovA chatAM nAnA doSathI tene asAra kare che, mATe pulAka kahevAya che. - - - - vaDaC - bakuza-zabala ke karbura. bakuza saMyamanA yogathI bakuza. - dhulIna - jenuM zIla-cAtri kutsita che te. - - - niyaMka - mohanIyakarma nAmaka graMthIthI nIkaLela te. nirpranga. - siLAt - ghAtikarma lakSaNa paTalanA kSAlana (dhovA)thI snAta (nhAyela). temAM pulAnA be bheda - (1) labdhipulAka, labdhi vizeSavALA. kahyuM che ke - saMgha AdinA kAryamAM jenAthI cakravartIno paNa cUro karI nAMkhe tevI labdhithI yukta te labdhipulAka jANavo. bIjA kahe che ke - AsevanAthI je jJAnapulAka che, tene AvI labdhi hoya, te ja labdhipulAka che, bIjo koI nahIM. Asevana pulAkane AzrIne kahe che - [te pAMca bhede che, te A -] (1) jJAnapulAka - jJAnane AzrIne pulAka - tenI asAratA karanAra, virAdhaka te. e rIte darzanapulAka jANavo. kahyuM che ke - skhalitAdi dUSaNathI jJAna, zaMkAdi vaDe samyaktva, mUlotaguNanI virAdhanAthI cAstri, kAraNa vinA anyaliMgane dhAraNa kare te liMgapulAka, akalpita doSone manathI seve te yathAsUkSma. calusa - be prakAre - upakaraNathI ane zarIrathI. temAM vastra, patra Adi upakaraNa vibhUSAmAM vartavAnA svabhAvavALo te upakaraNa bakuza ane hAtha, paga, nakha, mukhAdi zarIranA avayavanI vibhUSAmAM varte te zarIra bakuza. te be bhedo hovA chatAM pAMca bheda paNa che. te A rIte - - (1) Abhoga bakuza - sAdhune mATe A zarIra, upakaraNa vibhUSA akRtya che, evuM jJAna hovA chatAM, je doSane lagADe te. e rIte bIjA paNa kahevA. kahyuM che . jANavA chatAM doSa lagADe, te Abhoga. na jANato hoya te anAbhoga. mUla uttara guNamAM pragaTa doSa sevI te asaMvRtta. apragaTa doSa sevI te saMvRtta hAtha-mukha dhue ane aMjana lagADe te cacAsUkSma bakuza jANavo. pratisevanA kuzIla - temAM sevanA te samyag ArAdhanA, teno pratipakSa te pratisevanA, te vaDe kuzIla.. kAyakuzIla - kaSAya vaDe kuzIla. jJAnapratisevanA kuzIla - jJAnanI virAdhanAthI kuzIla. A rIte bIjA-darzanAdi pratisevanA kuzIla paNa jANavA. kahyuM che ke - jJAnAdi vaDe AjIvikA karatA A jJAnAdi kuzIla thAya che. yathAsUkSma eTale - jemake - "A tapasvI che" ema koI kahe to prazaMsAthI khuza thAya te. jJAnane AzrIne kaSAya kuzIla, te jJAnakaSAya kuzIla. e rIte bIjA paNa bhagavatI-aMgasUtra saTIkaanuvAda/5 jANavA. je krodha, mAnAdi vaDe jJAna-darzana-liMgAdine joDe che, te kaSAya vaDe jJAnAdi kuzIla thAya che. je kaSAya vaDe zApa Ape te cAstrikuzIla manathI krodhAdi kaSAya seve te yathAsUkSmakaSAya kuzIla athavA je kaSAya vaDe jJAnAdine virAdhe che te jJAnAdi kuzIla jANavo. 122 prathama samaya nigranthAdi. upazAMta moha ke kSINamohane chAstha mATe aMtarmuhUrta pramANa je kALa, temAM pahelA samayamAM vartato te prathama samaya nigrantha, bAkInA aprathama samayanigrantha. e rIte nirNanyatA kALe carama samayamAM vartato carama samaya nirpranga. bAkInA acarama samaya nigrantha. sAmAnya te yathAsUkSma, e pAribhASikI saMjJA che. ahIM kahyuM che ke - aMtarmuhUrta pramANa nirNanyakALamAM pahelA samaye vartato prathama samaya nigrantha, anya kALe te aprathama samaya, te kALanA chellA samaye vartate te carama samaya, bAkInA te acarama samaya, vizeSaNa rahita sAmAnya te yathA sUkSma. acchavI- - avyathaka, ci - eTale zarIra, tenA yoga nirodhathI jene zarIra bhAva nathI, te acchavi athavA kSA - sakheda vyApAra, tenA astitvathI kSI, tenA niSedhathI akSapI, athavA ghAti catuSTya kSapaNa pachI ke tenA kSapaNanA abhAvathI akSapI kahevAya che. azabala aticAra paMkanA abhAve ekAMta vizuddha caraNa. amAMza - ghAtikarmarahita, saMzuddhajJAnavarNanadhara - kevaLajJAnadarzanadhArI, ahIM aham, jina, kevalI e ekArthaka traNe zabdo, cothA snAtaka bhedArthane jaNAve che. apariAva - Azrava, karmane bAMdhavAnA svabhAvavALo te parizrAvI, tenA niSedha thakI aparizrAvI - abaMdhaka, niruddha yoga. A pAMcamo snAtaka bheda che. jo ke uttarAdhyayanamAM "arham jina kevalI'' e pAMcamo bheda che, aparizrAvI bheda tyAM kahela nathI. A bhedo avasthA bhedane AzrIne che. - 4 - 4 - - have ghera dvAra pulAka, bakuza, pratisevAkuzIlone upazama ane kSepaka zreNInA abhAvathI strI veda nathI. strIne pulAka labdhi na hoya tathA puruSa hovA chatAM, je napuMsaka vedaka - khasI karavA Adi kAraNe thAya che, te puruSa-napuMsaka vedaka che, paNa svarUpathI napuMsaka vedaka nathI. kaSAyakuzIla, sUkSma saMparAya guNasthAnaka sudhI hoya. te pramatta apramatta pUrvakaraNamAM saveda che, anivRtti bAdaramAM upazAMta ke kSINamAM vedomAM aveda thAya. - x - upazAMta ke kSapaka baMne zreNImAM nirNanRtva bhAvathI upazAMta ke kSINavedaka hoya che. kSapaka zreNImAM snAtakatvanA bhAvathI upazAMta vedaka na hoya, paNa kSINavedaka hoya che - have rAgadvAra kahe che- - * sUtra-902 thI 905 : [2] bhagavan ! mulAka, sarAga hoya ke vItarAga ? gautama ! sarAga hoya, vItarAga nahIM. e rIte kaSAyakuzIla sudhI kahevuM. bhagavan ! nirpranga sarAga hoya ke vItarAga ? gautama ! sarAga na hoya, vItarAga hoya. jo vItarAga -- Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25/-/6/902 thI 905 123 hoya to zuM upazAMta kapAsavItarAga hoya ke kSINakaSAya vItarAma? gautama ! te baMne hoya. - - sanAtaka paNa temaja jANavo. paNa te mAtra kSINa kaSAya vItarAga hoya. [09] bhagavat / julAka, sthitakalpa hoya ke atikalpa gautamAM te baMne hoya. e pramANe snAtaka sudhI kahetuM. - - bhagavana / pulAka, jinakalpamAM hoya ke vikatAmAM hoya ke kaWAtIta ? gautama jinakalAmAM ke kapAlIta na hoya, sthavikalpI hoya. * * bakuzanI pRcchA. gautama !jinakazI ke virakatathI hoya, kaWAtIta na hoya. e rIte pratisevanA kuzIlane jANavA. -- kaSAyakuzIlanI prA. gautama jinakalpa-sthavikipI-kapAtIta traNe hoya. * * nirmanI pRcchA. gautama ! jinakazI ke sthavikatI na hoya, mAtra kapAtIta hoya. e pramANe nAtakane paNa jANavA. [@] bhagavan! mulAka, sAmAyika saMyamamAM hoya ke vedopaDApaniyaparihAravizahiddha - sUkSma saMparAya-vyAkhyAta saMyamamAM hoya ? gautama! sAmAyika ke chedopasthApanIya saMyamamAM hoya, paNa parihAra vizuddhi - sUmasaM5rAya ke yathAkhyAta saMyamamAM na hoya. e rIte bakuza ane pratisevanA kuzIlane paNa gaNavA. * * kaSAya kuzIlanI pRcchA. - gautama! sAmAyika cAvatu sukha saMparAya saMyamamAM hoya, paNa yathAkhyAta saMyamamAM na hoya. * * nirmanthanI pRcchA - gautama sAmAyika cAvata sUmasaMparAmAM na hoya, paNa yathAkhyAta saMyamamAM hoya. e pramANe nAtakane paNa jANavA. [05] bhagavatu ! pulAka, pratisevI hoya ke apatisethI ? gautama ! pratisevI hoya, apatisevI nahIM. :- je pratisevI hoya to alagaNa patisevI hoya ke uttaNuNa pratisevI ? gautama te baMne hoya. mUlaguNa pratisavatA pAMca AzavomAMnA koIne paNa seve, uttaNuNa patisevatA dazavidha paccakakhANamAMthI koI ekanuM patisevana kare che. * * bakuzanI pRcchA. gautama! patisevI hoya, apatisevI nahIM. .. je pratisevI hoya to mULaguNa pratisevI ke uttaNuNa tisevI hoya ? gautama mUlaguNa pratisavI na hoya, uttaraguNa patisenI hoya. uttaraguNa pratisevatA dazavidha pratyAkhyAnamAMnA koI ekane pratiseve che. pratisevanA kuzIla, pulAvatuM che. kaSAyakuzIla? patisevI nathI, atisevI che. e pramANe nirgastha ane nAtaka paNa jANavA. * vivecana 2 thI 05 - HTTXT * sakaSAya. ** kalAdvAramAM - Avelaka Adi daza padomAM pahelA-chellA tIrthakaranA sAdhuo rahe ja, tene avazya pALe, temane sthitakalA che, temAM mulAka hoya. madhyama tIrthaMkaranA sAdhumAM sthitAsthita kalA, temAM ke tyAM pulAka hoya. e rIte badhAM. athavA 5 - jinakalA ane viska5. kapAtIta - jinakalA ane svavikalAthI anyatra. kaSAya kuzIla pAtItamAM hoya. kapAtIta chAstha ke tIrthakarane 124 bhagavatI-aMgasUtra saTIkaanuvAda/5 sakapAyapaNuM hovAthI. nirgunya pAtIta ja hoya. kemake temane jinakalA-sthavirakadharma na hoya. afz dvAra spaSTa che. - takSevanA dvAra - saMyamanA pratikULa arthane seve che. saMjavalana kaSAyodayathI sevaka te pratisevaka - saMyama virAdhaka. mUtaUT - prANAtipAtaviramaNAdi, tene pratikaLatAthI sevanAra te maNaNa pratisevaka, e rIte uttaraguNA pratisevaka paNa che. vizeSa e ke- dazavidha pratyAkhyAnarUpa te uttaraguNa. temAM dazavidha pratyAkhyAna te anAmata, atikAMta Adi pUrve kahyA che athavA navakArasI, porisi Adi AvazyakamAM prasiddha che. temAM koI eka paccakhANa virAdhe. piMDa vizaddhi virAdhe.. * sUtra-906,07 : [06] bhagavat ! pulAka keTalA jJAnamAM hoya ? gautama be ke traNamAM hoya. bemAM hoya to abhinibodhika ane zrutajJAnamAM hoya. traNamAM hoya to abhinibhodhika, zruta ane avadhijJAnamAM hoya. e rIte bakuza paNa che. pratisevanA kuzIla paNa che. * * kaSAyakuzIlanI pRcchA. gautama ! be-traNa ke cAramAM hoya. bemAM hoya to abhinibodhika-kRtamAM hoya. traNamAM hoya to abhinibhodhika-bhUta-avadhimAM hoya, athavA abhinibhodhika - bhuta-mana:paryavamAM hoya. cAramAM hoya to Abhinibodhika-zruta-avadhi-mana:paryavamAM hoya, A pramANe nirgastha paNa kahevA, snAtakao? mAtra kevala jJAnamAM hoya. [] bhagavat ! mulAka, keTalAM zruta bhaNe ? gautama ! jaghanyathI navamA pUrvanI trIjI AcAra vastu, utkRSTathI nava pUrva * * bakuzanI pRcchA-gautama ! janyathI ATha pravacana mAtA, utakRSTathI daza pUrvo. * * e rIte pratisevanAkuzIlA paNa jANavA. * * kaSAyakuzIlanI pRcA - gautama! jaghanyathI aSTapravacana mAtA ane utkRSTathI cauda pUrvo. e pramANe nilthine paNa jANavA, - - snAtakanI pRcchA. - gautama ! kRta vyatikti hoya che. * vivecana-06,907 : AbhinibodhikAdi jJAnanA prastAvathI jJAna vizeSabhUta kRta vizeSathI vicAratA kahe che - panau f baMnne ! Adi... aSTa pravacanamAtAnA pAlanarUpavathI cAmbine mATe, aSTapravacana mAtAnuM parijJAna avazya joIe. kemake jJAnapUrvakavathI cAritra che. * * bakuzane jaghanyathI ATaluM jJAna hoya. tenuM vivaraNa mALa pathathaUTEAne mAM saMbhave che. uttarAdhyayanamAM "pravacana mAtA" nAme adhyayana che, tenA gurupaNA ane viziSTatara zrutatvathI te jaghanyathI na saMbhave, A zrutapramANa bAhulyAzraya che. * x - sve tIrthadvAra kahe che* sUtra-08 thI 911 - 9i08) bhagavana pulAka, lImiAM hoya ke anImAM gautama ! tIrthamAM hoya, atImAM nahIM e pramANe bakuza ane pratisevanAkuelIla paNa kahevA. * Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra5/-/6/908 thI 11 15 * kaSAyakuzIlanI pRcchA. gautama! tIrthamAM hoya, atIrthamAM paNa hoya. je atIrthamAM hoya to te tIrthakara hoya ke pratyeka buddha ? gautama! te tIkira hoya, pratyeka buddha paNa hoya * * e rIte nigrantha ane nAka laNavA. [06] bhagavana mulAka, svaliMga hoya ke anyaliMga ke gRhIliMga hoya? gautama! dravyaliMgane AzrIne liMga-ananyaliMga-ke-gRhIliMge paNa hoya. bhAvaliMgane AzrIne niyamA valiMga hoya. * * e pramANe snAtaka sudhI javuM. [10] bhagavana / julAka, keTalA zarIromAM hoya ? gautama / te dArika, taijasa, kAmaNa maNa zarIramAM hoya. * * bakuzanI pRcchA. gautama! praNa ke cAra, zarImAM hoya. je traNa zarIramAM hoya to dArika-taijasa-kArpaNa e traNamAM hoya. je cAramAM hoya to dArika-aikriya-taijasa-kArpaNa e cAmAM hoya. e pramANe pratisevanAkuzIla paNa kahevA. kaSAyakuzIlanI pRcchA - gautama! traNa-cAra ke pAMca zarIramAM hoya. je kaNamAM hoya to audAki, vaijasa, kAmaNamAM hoya, cAramAM hoya to dArika, vaikriya, taijasa, kAmaNamAM hoya, je pAMcamAM hoya to audAki, vaikriya, AhAraka, taijasa, kAmaNamAM hoya. nigrantha ane snAtakane pulakivat ANavA. [11] bhagavat ! mulAka, karmabhUmimAM hoya ke akarmabhUmimAM ? gautama ! janma ane sadbhAvane AzrIne karmabhUmimAM hoya, akarmabhUmimAM na hoya. * * bakuzanI pRcchA. gautamajanma ane sadbhAvane AthIne kamabhUmimAM hoya, akarmabhUmimAM nahIM. saMharaNa apekSAe karmabhUmi ke akarmabhUmi baMnemAM hoya. e pramANe snAtaka sudhI jANavuM. * vivecana-908 thI 11 - silva - saMgha, kaSAyakazIla chaDAhyAvasthAmAM tIrthakara paNa hoya, tenI apekSAo ane tIrthanA vyavacchedamAM tenAthI bIjA paNa hoya, tethI A anya apekSAmAM atIrthamAM hoya tema kahyuM. fta dvAra - liMga be bhede, dravyathI ane bhAvathI. temAM bhAvaliMga te jJAnAdi. A svaliMga ja che, jJAnAdi bhAva ahaMtonA ja che ane dravyaliMga be bhede - svaliMga ane paraliMga. temAM svaliMga-rajoharaNAdi. paraliMga - be bhede. kutIrthikaliMga ane gRhasthaliMga. dravyaliMganI apekSAe cAritra pariNAmano gaNe liMgamAM saMbhava che. * zarIra dvArA vyakta che. kSetra dvAra - namana - janma, utpAda. aMtibhAva - sadbhAva. vivati phonathI anyatra ke temAM janmelanA temAM cAritrabhAve astitva. A badhAMne AzrIne pulAka karmabhUmimAM ja hoya. tyAM janma ane vicAre te akarmabhUmimAM janmato nathI kemake tyAM janmelane cAritrano abhAva hoya tethI tyAM pulAka na varte. pulAka labdhimAM vartanArane devAdi vaDe saMharavo azakya che. -- akarmabhUmimAM bakuza na janme, svakRta vihArathI na jAya. parakRta vihArathI karmabhUmi ke akarmabhUmimAM saMbhave che. ahIM saMharaNa-eTale 126 bhagavatI-aMgasUtra saTIkaanuvAda/5 eka phoTathI bIjA kSetramAM devo vaDe laI javA te. - have kALa dvAra - * sUtra-912 : bhagavAna ! julAka, zuM avasarpiNI kALe, hoya, utsarpiNI kALe hoya ke noavasarpiNI-utsarpiNI kALe hoya? gautama! avasarpiNI * utsarpiNI ane noavasarpiNI utsarpiNI traNe kALe hoya. je avasarpiNI kALe hoya to zuM te (1) suSama suSamA kALe hoya, (2) suSama kALe hoya, (3) suSama dUdhamAM kALe hoya, (4) dupama suSamAkALe hoya, (5) dUdhamAM kALe hoya ke (6) dUSama dUdhamAkALe hoya ? gautama ! janmane AmIne max suSamayamAM ane dUdhamasuSamA kALe hoya, bAkInA cAra kALe na hoya. * sadabhAvane AzrIne suSamadaSamA kALe hoya, dupama suSamA kALe hoya, duSamakALe hoya paNa bAkInA traNa kALamAM na hoya. je utsarpiNIkALamAM hoya to zuM dUSamadUSamA kALe hoya, ke duSamakALe * dUdhamasuSama kALe - suSamaduHkhamAM kALe - suSamA kALe - suSamasuSamA kALe hoya? gautama! janmane AzrIne dUdhamAM kALe hoya, dUdhamasuSamA kALe hoya, suSamakSamA kALe hoya paNa bAkInA traNa kALe na hoya. - sadbhAvane ApIne dUSamA kALe hoya, dUdhamasuSamA kALe hoya, suSamadUSamAM kALe hoya paNa bAkInA traNa kALamAM na hoya. je noutsarpiNIavasarpiNI kALamAM hoya to zuM suSamasuSamA samAna kALamAM hoya, suSamA samAnakALamAM hoya, suSamakSamA samAna kALe hoya ke dUdhamasuSamA samAna kALe hoya? gautama! janma ane sadbhAvane agrIne mAtra dudhamasuSamA samAna kALamAM hoya, paNa bAkInA suSamasuSamA samAna kALa Adi gaNamAM na hoya. bakuzanI pRcchA. gautama avasarpiNIkALe hoya, utsarpiNI kALe hoya ke noavasafeNInoutsarpiNI kALe hoya? traNe kALamAM hoya. je avasarpiNIkALamAM hoya to zuM suSamasuSamA kALamAM hoya ane ? gautama! janma ane sadbhAvane AzrIne suSamasuSamA kALamAM na hoya, suSamA kALe na hoya, suSamaduSamA kALe hoya, dUdhamasuSamA kALe hoya, duSamA kALe hoya, duSamakSamA kALe na hoya. saMharaNa apekSAe koIpaNa kALamAM hoya. - je utsarpiNI kALamAM hoya to zuM dUSamadUSamA kALe hoya ityAdi ghana ? gautama / janmane AzIne yamadUSamA kALe na hoya Adi jema pulAkamAM kahyuM tema kahevuM. sadbhAvane jANIne dUyamadUdhamAkALe na hoya, dUdhamA kALe na hoya e pramANe gulAkamAM kahyA mujaba cAvatuM suSamasuSama kALe na hoya. saMharaNa apekSAe koIpaNa kALamAM hoya. je noavasarpiNInoutsarpiNI kALamAM hoya to ? pra. gautama! janma ane sadbhAvane AzIne sumasuSamA samAnakALamAM na hoya Adi jema pulokamAM Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25/-/6/12 123 kahyuM tema yAva4 duSamasuSamA samAna kALamAM hoya. saMjaNane ApIne koIpaNa kALe hoya. bhakuzamAM kahyuM tema pratisevanAkuzIla, kaSAyakuzIlamAM paNa kahevuM. nigraMtha ane nAtakamAM mulAkanI mAphaka kahevuM. vizeSa e ke * saMkaraNa adhika kahevuM bAkI pUrvavatu. * vivecana-12 - avasarpiNI Adi kALa traNa bhede che - temAM pahelA be bharata ane svatamAM che, trIjo mahAvideha ane hemavatAdimAM che. suSamakSamA eTale Adidevano kALa. duSamasuSamA kALa eTale cotho Aro. A be kALa sivAya koI kALe na jame. avasarpiNInA sadbhAvane AzrIne trIjo, coyo, pAMcamo Aro thAya. temAM cothA ArAmAM janmela, pAMcamAmAM paNa hoya che. bIjA, cothA ArAmAM sabhAva kahyo che tenA janmacI che. utsarpiNImAM bIjA, trIjA, cothA ArAmAM janma hoya che. temAM bIjAnAM aMte janme che, bIjAmAM cAritra le che. trIjA ane cothAmAM paNa janme che ane cAstri le che. sadabhAvane AzrIne trIjA, cothAmAM ja tenI sattA che, te be ArAmAM ja cArino svIkAra che. musapanAne - suSamasuSamAnA sArdezyavALo je kALa, A kALa devakura - uttarakuramAM hoya, e rIte suSamA sardezakALa harivarSa ane ramyaka varSamAM hoya, suSamadaSamA sardeza kALa haimavata-airamyavatamAM che ane duSamasuSamA sardezakALa mahAvidehamAM che. nirNanya ane snAtakane pulAvata jANavA. vizeSa A rIte - mulAkane pUrvokta yuktithI saMkaraNa na hoya, A baMnene saMbhave che tema kahevuM. saMharaNa dvAramAM te baMnene sarvakALamAM saMbhava che. pUrvasaMtane nirgunya ane nAkava prApti jovA maLe che. apagata vedavALAnuM saMhaNa na thAya. kahyuM che ke- zramaNI, vedarahita, parihAra, pulAka, apramata, caudapUrvI ane AhArakane koIpaNa saMharI na zake. -gatidvAramAM - x * nirUpaNa kare che - * sUga-13 bhagavanA mulAka, kALadharma pAmI kaI gatimAM jAya? gautamAM devagatimAM jAya. - - devagatimAM jatAM zuM bhavanapatimAM upaje ke vyaMtara-jyotika-vaimAnika upaje? gautama bhavanapati-vyaMta-jyotiSkamAM na upajepaNa vaimAnikamAM upaje che. -- vaimAnikamAM upajatA jaghanyathI saudharmakAmAM, utkRSTathI sahastrArakatAmAM upaje che. bakuzamAM e pramANe ja jANavuM. mAtra utkRSTa amyukavAmAM upaje. * - pratisevanAyugalane bakuza mAphaka jANavA. - - kaSAyakuzIlane pulAka jANavA. vizeSa e ke - utkRSTa anuttara vimAnamAM upaje. - - nigranthamAM ema ja jANavuM. 128 bhagavatI-aMgasUtra saTIkaanuvAda/5 e rIte yAvata vaimAnikamAM upajatA ajadhanya-utkRSTa anuttaravimAnomAM upaje. -- bhagavanA snAtaka kAladharma pAmIne kaI gatimAM jAya? gautama siddhigatimAM jAya che. bhagavana / pulAka, devamAM utpanna thatAM zuM IndrapaNe upaje, sAmAnikapaNe - prAyazciAzakapaNe - lokapAlapaNe ke ahamiMdrapaNe upaje che ? gautama! avirAdhanAne AzrIne IndrapaNe - yAvata - lokapAlapaNe upaje che, paNa ahamiMdrapaNe na upaje. virAdhanAne AzrIne anya koI devamAM upaje che - - e pramANe bakuza ane pratisevanAzIlamAM jANavuM. kaSAyakuzIlano prazna ? gautama! AvirAdhanAne AzrIne IndrapaNe vAvatuM ahamindrapaNe upaje. virAdhanAne AzrIne anya koI devamAM upaje. * * nirthIino prathana ? gautama! avirAdhanAne AzrIne IndrapaNe vAvatu lokapAlapaNe na upaje. paNa ahamindrapaNe upaje virAdhanAne AzIne anya koI devamAM upaje. bhagavan! devalokamAM utpanna thanAra pulAkanI keTalo kALa sthiti che? gautama / jAnyathI palayopama pRthakava utkRSTathI 18 sAgaropama. * * bakuzano prazna ? jaghanyathI palyopama pRthakatva, utakRSTathI rara-sAgaropama. e pramANe patisevanA kuzala paNa jANavA. - - kaSAyakuzIlano prazna ? gautama! jaghanyathI palyopama pRthakatva, uckRSTa 33sAgaropama. nino prazna ? gautama ! ajaghanyochUTa 33-sAgaropama. * vivecana-913 : jJAnAdinI avirAdhanA athavA labdhithI na jIvavuM, tene AzrIne avirAdhaka, anya koI deva-arthAta bhavanapati AdimAM. kemake bhavanapati AdimAM visadhita saMyamIno utpAda kahyo che. pUrve je paimAnikamAM utpAda kahyo, te saMyamanA avirAdhakacvane AzrIne che. - - have saMyamadvAramAM kahe che - - * sUtra-14 : bhagavanA pulAkane keTalA saMcama sthAna che? gautamAM asaMkhya. e pramANe kakSayakuzIla sudhI kahetuM. -- bhagavana! nigranthane keTalA saMgamasthAna che? gautamAM eka ja ajanmotkRSTa saMyama sthAna. * * A pramANe snAtakane paNa kahevA bhagavAna ! A pulAka-bakuza-patisevanA ane kaSAyakuzIla, nigrantha ane nAtakonA saMyama sthAnomAM koNa konAthI cAvatuM vizeSa che ? gautama ! sauthI thoDA nirmaLa ane snAtakanA eka ja ajaghanyotkRSTa saMyama sthAna che, pulAkanA saMyamasthAna asaMkhyAtagaNA, bakuzanA saMyamasthAna asaMkhyAtagA, patisevanAkazIlanA saMcamasthAna asaMkhyAtaNA, kaSAya kuzIlanA saMyama sthAno asaMkhyAtagaNA che. * vivecana-14 :saMyama - yAtri, tenA sthAna - zuddhi prakarSa-apakarSakRta bhedo. te pratyeka Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25/-/6/914 sarvAkAza pradezAgraguNita sarvAkAza pradeza parimANa paryAvayukta hoya che. te pulAkanA asaMkhyAta che. kemake cAstri mohanIya kSayopazamanI vicitratA che. A pramANe 129 kaSAyakuzIla sudhI kahevuM. - - nirjhansane eka saMyama sthAna hoya che kemake kapAyonA upazama ane kSayanA avicitratvathI, zuddhinA ekavidhatvathI kahyuM. ekatvathI ja tene ajaghanyotkRSTatva che. - x + have pulAkAdinA paraspara saMyama sthAnanuM alpabahutva kahe che - sauthI thoDAM saMyama sthAna nirNanya ane snAtakanA kaI rIte ? eka ja hovAthI. - 4 - pulAkAdine ukta kramathI asaMkhyAtagaNA sthAna kSayopazama vaicitryathI che. have nikarSa dvAra - temAM nikarSa pulAkAdinA paraspara saMyojanathI kahe che - sUtra-915 thI 18 : [15] bhagavan ! pulAkanA keTalAM cAtriparNavo che ? gautama ! anaMtA. e pramANe nAtaka sudhI jANavuM. * * bhagavan ! eka pulAka, bIjA khulAkanA svasthAna saMnikarSathI cAstripayavothI hIna-tulya ke adhika che ? gautama ! kadAca hIna, kadAca tulya, kadAca adhika. jo hIna hoya to anaMta bhAgahIna, asaMkhyAta bhAgahIna ke saMkhyAta bhAga hIna, saMkhyAtaguNa hIna, asaMkhyAtaguNa hIna ke anaMtaguNa hIna. jo adhika hoya to anaMta bhAga adhika, asaMkhyAta bhAga adhika yAvat anaMtaguNa adhika. bhagavan ! pulAka cAstri yayithI, bakuzanA parasthAna saMnikarSathI hIna tulya ke adhika che ? hIna che, anaMtaguNahIna che. tulyAdi nathI. A pramANe pratiovanA kuzIlanA viSayamAM paNa kahevuM - - kAyakuzIla sAthe SasthAna patita svasthAnavat kahevuM. nirpranga, bakuzavat. snAtaka temaja che. bhagavan ! bakuza, khulAkanI pasthAna saMnikapathI yAtriparyAyonI apekSAe hIna che, tulya che ke adhika ? te hIna ke tulya nathI, paNa adhika che. anaMtaguNa adhika che . bhagavan ! bakuza, kuzanA svasthAna saMnikarSathI cAritra paryavathI prana ? gautama ! kadAca hIna, kadAca tulya, kadAca adhika. jo hIna hoya to pasthAna patita che. bhagavan ! bakuza, pratiovanA kuzIlanA paraNyAna saMnikapathI cAtriparsavothI zuM hIna che ? cha sthAnAtita che. e rIte kaSAyakuzIla kahevA. bhagavan ! bakuza, nigranthanA pasthAna saMnikarSathI yAtri parvatothI pRcchA. gautama ! hIna che, tulya ke adhika nathI. anaMtaguNahIna che. e rIte snAtaka paNa che. - - pratisevanA kuzIlanI A pramANe bakuza vaktavyatA kahevI. - - kapAyakuzIlanI A rIte bakuzavatavyatA kahevI. vizeSa e ke - pulAkanI sAthe cha sthAna patita kahevA. bhagavan ! nigrantha, mulAkanA parasthAna saMnikathiI cAstriyayi vaDe pRcchA. gautama ! hIna ke tulya nahIM, adhika che. anaMtaguNa adhika che. e 13/9 bhagavatI-aMgasUtra saTIkaanuvAda/pa pramANe kaSAyakuzIla sudhI kahevuM. * * bhagavan ! nirpranga, bIjA nigranthanA svasthAna saMnikarSa vaDe pRcchA. gautama ! tulya che. e rIte snAtakane jANavA. bhagavan ! snAtaka, pulAkanA parasthAna saMnikarSathI ? e rIte nigranthanI mAphaka snAtakanI vatavyatA kahevI. yAvat - bhagavan ! snAtaka, bIjA nAtakanI svasthAna nikarSathI pRcchA. gautama ! tulya che. 130 bhagavan ! A pulAka-bakuza-pratiovanA ane kaSAyakuzIla, nirprantha ane snAtakanA jaghanya-utkarSa cAritrayavomAM koNa, konAthI yAvat vizeSAdhika che ? gautama ! pulAka ane kaSAya kuzIlanA jaghanya cApiyi baMne tulya che ane sauthI thoDA che. pulAkanA utkRSTa cAstri yayi anaMtagaNA che. bakuza ane pratisevanA kuzIlanA A jaghanya cAstri paryAya baMne tulya ane anaMtagaNA che. bakuzanA utkRSTa cAtriparyAya anaMtagaNA che, pratisevanA kuzIlanA utkRSTa cAstri paryAya anaMtagaNA che. kapAya kuzIlanA utkRSTa cAstriparyAya anaMtagaNA, nigrantha ane nAtakanA ajaghanyotkRSTa cAstriparyo baMne tulya ane anaMtagaNA che. [16] bhagavan ! pulAka sayogI hoya ke yogI? gautama! sayogI hoya, ayogI nahIM. jo sayogI hoya to manoyogI hoya, vacanayogI ke kAyayogI hoya ? gautama ! traNe yoga hoya. e pramANe nigrantha sudhI jANatuM. snAtakanI pRcchA. gautama ! sayogI-ayogI baMne hoya. jo sayogI hoya to zuM manoyogI hoya. Adi bAkI badhuM pulAkanI jema jANavuM. [17] bhagavan ! pulAka, sAkAropayukta hoya ke anAkAra upayukta? gautama ! te baMne hoya, e rIte snAtaka sudhI jANavuM. [18] bhagavan ! mulAka, kaSAyI hoya ke akaSAyI ? gautama ! sakaSAyI hoya, akaSAyI nahIM. jo sakaSAyI hoya to keTalA kaSAyamAM hoya ? gautama ! cAre kaSAyamAM hoya. e rIte bakuza, pratisevanAkuzIla paNa che. kapAyakuzIlano prana ? gautama ! sakaSAyI hoya, akaSAyI na hoya. jo sakaSAyI hoya to bhagavan ! te keTalA kaSAyamAM hoya ? gautama ! cA-traNa-be ke ekamAM hoya. cAramAM hoya to saMjvalana krodha-mAna-mAyA-lobhamAM hoya? traNamAM hoya to saMjvalana mAna-mAyA-lobhamAM hoya, jemAM hoya to saMjavalana mAyA-lobhamAM hoya, ekamAM hoya to saMjavalana lobhamAM hoya. - - nigranthano prazna ? gautama ! sakaSAyI na hoya, akaSAyI hoya. jo akaSAyI hoya to zuM upazAMta kAcI hoya ke kSINa kapAyI? gautama ! baMne hoya snAtakane A pramANe ja jANavA. vizeSa e ke - upazAMtakaSAyI na hoya, kSINakaSAyI hoya. * vivecana-915 thI 918 - cAstri-sarvavirati rUpa pariNAmanA, paryava-bhedo. te cAtriparyavo. te buddhikRta avibhAga paliccheda athavA viSayakRtA che. sva - potAnA sajAtIya sthAna-paryavone Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25/-/6/915 thI 18 AzrIne svasthAna. pulAkane pulAka ItyAdi. teno saMnikarSa-saMyojana. te svasthAna saMnikarSa. Una - vizuddhasaMyama sthAna saMbaMdhItvathI vizuddhatara paryava apekSAe avizuddhatara saMyama sthAna saMbaMdhIpaNAthI avizuddhatara paryavo hIna che, tenA yogathI sAdhu paNa hIna che. 131 tulya- tulyazuddhika dharmava yogathI tulya. - - adhika-vizuddhatara paryava yogathI adhika. azuddha saMyama sthAna vartItvathI kadAca hIna. eka saMyama sthAnavartItvathI kadAca tulya. vizuddhatara saMyama sthAnavartItatvathI kadAca adhika asadbhAva sthApanAthI pulAkanA utkRSTa saMyamasthAna paryava agra 10,000 che. te sarva jIva anaMtaka vaDe so parimANatAthI kalpita bhAgathI bhAMgatA 100 thAya. ItyAdi kAlpanika dRSTAMta jANavuM. - 4 - 4 - 4 - [vRttikArazrIe ahIM kAlpanika gaNita dvArA anaMtabhAga hIna, asaMkhyAta bhAga hIna, saMkhyAtabhAga hIna, saMkhyAtaguNahIna, asaMkhyAtaguNahIna, anaMtaguNahIna e cha sthAna patitane vistArathI darzAvela che. ame ahIM te gaNita noMdhela nathI. jijJAsuo mULa vRtti dvArA jANI zake che. parasthAna saMnikarSa eTale vijAtIya yogane AzrIne. pulAkane vijAtIya te bakuza Adi. temAM pulAka, bakuzathI hIna che, kemake tevA prakAranI vizuddhino abhAva che - - je prakAre svasthAnamAM pulAkane bIjA pulAkanI apekSAthI jema batAvyo, tema kaSAyakuzIla apekSAe paNa kahevuM. temAM pulAka, kaSAyakuzIlathI hIna paNa hoya, avizuddha saMyama sthAna vRttitvathI athavA samAna saMyama sthAna vRttipaNAthI tulya che. athavA zuddhatara saMyama sthAna vRttitvathI adhika hoya. je kAraNe pulAka ane kAyakuzIlanA sarvajaghanya saMyama sthAno che, tethI te baMne yugapada asaMkhyAta thAya che kemake adhyavasAnanI tulyatA che. pachI pulAkane hIna pariNAmatvathI vyavaccheda karAya che. pulAka vyavacchinna karAtA kaSAyakuzIla ekeka ja asaMkhyAta saMyamasthAnomAM zubhatara pariNAmatvathI jAya che. pachI kAyakuzIla-pratisevanA kuzIla bakuza yugapad asaMkhyAta saMyamasthAna jAya che. pachI bakuzano vyavaccheda karAya che. pratisevanA kuzIla ane kaSAyakuzIla asaMkhyAta saMyama sthAno jatAM pachI pratisevanA kuzIlano vyavaccheda karAya che. kaSAyakuzIla asaMkhyAta saMyama sthAna jAya che. pachI te paNa vyavaccheda karAya che. pachI nigrantha ane snAtaka eka saMyama sthAnane pAme che. pulAka, nigranthathI anaMtaguNahIna che, mATe bakuzavat kahyA. pulAkanI bAkInA sAthe vicAraNA karI, have bakuzanI vicAraNA karIe chIe - bakuza, pulAthI anaMtaguNa adhika ja vizuddha pariNAmatvathI che. bakuzo vicitra pariNAmatvathI hIna Adi che. pratisevanA ane kaSAya kuzIla baMnethI paNa hIna Adi ja che. ninsa-snAtako karatAM paNa hIna ja che. bakuzanI vaktavyatA mujaba pratisevanA kuzIlane kahevA. kAyakuzIla paNa bakuzavat kahevA. kevala pulAkathI bakuza adhika bhagavatI-aMgasUtra saTIkaanuvAda/pa ja kahyA che. sakaSAyane hIna Adi par sthAnapatita kahevA. kemake tenA pariNAmanI pulAkanI apekSAe hIna sama adhika svabhAvatvI che. 132 have paryava adhikArathI tenA ja jaghanyAdi bhedono pulAka Adi saMbaMdhInA alpatvAdi prarUpavA kahe che - ai i Adi. yogadvAramAM - zailezIkaraNamAM ayogIpaNuM jANavuM. upayogadvAra sugama hovAthI kaMI lakhela nathI. kAyadvAramAM - pulAkanA kaSAyonA kSayopazamanA abhAvathI sakAyI hoya tema kahyuM. upazama zreNI ke kSapaka zreNImAM saMjvalana krodha upazAMta ke kSINamAM bAkInA traNa kapAya hoya. e rIte 'mAna' cAlyA jatAM be kaSAya, 'mAyA' cAlI jatAM sUkSma saMparAya guNasthAnakamAM mAtra eka lobha ja rahe che - have lezyAdvAramAM-- - sUtra-919,920 : [19] bhagavan ! pulAka, salezmI hoya ke alezmI ? gautama ! saaI hoya, alezmI nahIM. jo saleztI hoya to he bhagavan ! te keTalI vezyAmAM hoya che ? gautama ! traNe vizuddha lezyAmAM hoya che tejolezyA, pAlezyA ane zulalezyAmAM. e pramANe bakuza ane pratisevanA kuzIla che. kAkuzIlamAM pragna ? gautama ! saleztI hoya, alezmI nahIM. jo salezmI hoya, to he bhagavan ! te keTalI vezyAmAM hoya ? gautama ! cha e lezyAmAM hoya. te A - kRSNalezyA yAvat zukalalezyAmAM. bhagavan ! nirpranga vize prazna ? gautama ! salekSI hoya, alezmI nahIM. jo salezmI hoya, to he bhagavan ! te keTalI lezyAmAM hoya? gautama ! eka ja zulalezyAmAM hoya. - - snAtaka vize prazna ? gautama ! saleztrI hoya ke aleztI hoya. jo saleztI hoya to keTalI lezyAmAM hoya ? gautama ! eka ja paramazukala lezmAmAM hoya. - [20] bhagavan ! mulAka, vardhamAna pariNAmI hoya, DrIyamAna pariNAmI hoya ke avasthita pariNAmI hoya ? gautama ! vardhamAna-TrIyamAna-avasthita traNe pariNAmI hoya. e pramANe kaSAyakuzIla sudhI jANavuM. nirprantha vize prazna ? gautama ! vardhamAna ke avasthita pariNAmI hoya, hIyamAna pariNAmI nahIM. e pramANe snAtaka paNa jANavA, bhagavan ! mulAka, keTalo kALa vardhamAna pariNAmI hoya ? gautama ! jAnyathI eka samaya, utkRSTathI tamuhUrta. keTalo kALa hrIyamAna pariNAmI hoya ? gautama ! jaghanya eka samaya, utkRSTa aMtamuhUtta. keTalo kALa vasthita pariNAmI hoya ? gautama ! jaghanyathI eka samaya, utkRSTathI sAta samaya. e pramANe kaSAya kuzIla sudhI jANavuM. bhagavan ! nigrantha, keTalo kALa vardhamAna pariNAmI hoya ? gautama ! jaghanyathI ane utkRSTathI aMtarmuhUrta keTalo kALa avasthita pariNAmI hoya ? Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25/-/6/19 thI 20 133 gautama ! jaghanyathI eka samaya, utkRSTa aMtamuhUrta bhagavan! manAtaka, keTalo kALa vardhamAna pariNAmI hoya ? gautama ! jaghanyathI ane utkRSTathI aMtarmahatuM. keTalo kALa avasthita pariNAmI hoya ? gautama ! jaghanya aMtarmuhUrNa utkRSTa dezona pUvakkaDI. * vivecana-91920 : bhAvalezyAnI apekSAthI traNe prazasta laizyAmAM mulAkAdine gaNe hoya. kapAyazIlane sakaSAyane AzrIne cha e lezyA hoya. zukaladhyAnanA bIjA bheda avasare je lezyA, te paramazukla, anyadA mAtra zukla ja. te paNa bIjA jIvanI zuklalezyA apekSAe snAtakane parama zukla. pariNAma dvAramAM - zuddhithI utkarSamAM jatAM vardhamAna, apakarSamAM jatA hIyamAna, sthira eTale avasthita. temAM nirNanya hIyamAna pariNAmI na hoya. kaSAyakuzIlanA vyapadezathI pariNAma hAni kahI che. snAtakane paNa hAninA kAraNanA abhAvathI, hIyamAna pariNAma hotA nathI. pariNAmAdhikArathI ja A kahe che - temAM pulAka vardhamAna pariNAma kALe kapAya vizeSathI bAdhita thatAM temAM te ekAda samaya anubhave che, tethI kahe che - jaghanya eka samaya. vardhamAna pariNAmanA svabhAvathI utkRSTa aMtarmuhUrta karyuM. e pramANe bakuza, pratisevanAkuzIla, kaSAyakuzIlamAM paNa kahevuM. mAtra bakuzAdine jaghanyathI eka samayatA maraNathI paNa ISTa che. pulAkane tema nathI, kemake pulAkatvamAM maraNano abhAva che, pulAka maraNa kALe kapAya kuzIlavAdimAM pariName che. * * * * * ninya jaghanyokathiI aMtarmuhUrta vardhamAna pariNAma hoya. kevalajJAna utpattimAM bIjA pariNAmanA bhAvathI kahyuM. avasthita pariNAma nirgasthane jaghanyathI eka samayanA maraNathI kahela che. snAtaka jaghanyovRATathI aMtamuhUrta varlemAna pariNAma che, kemake zailezI avasthAmAM temane te pramANa hovAthI kahyuM. avasthita pariNAma kALa paNa jaghanyathI aMtarmuhUrta che, kaI rIte? je kevaLajJAna utpatti pachI aMtarmuhUrta avasthita pariNAmI rahIne zailezItA svIkAre te apekSAe. e rIte utkRSTa pUrva koTInA viSayamAM paNa jANavuM. * sUtra-21 thI 23 : [21] bhagavana / pulAka, keTalI karmaprakRtti bAMdhe ? gautama. Ayune vajIne sAta kamapakRti bAMdhe. - - bakarAnI pRcchA. gautama! sAta ke ATha bhede bAMdhe. sAta bAMdhe to Ayune vajIne sAta kamapakRti bAMdhe, ATha bAMdhe to pratipUrNa ATha karma prakRti bAMdhe. e rIte pratisevanAkuzIla che. kaSAyakuzIlano prathana ? gautama! sAta bAMdhe, ATha bAMdhe ke cha bhede bAMdhe. sAta bAMdhatA Ayune vajIne sAta karmaprakRti bAMdhe. ATha bAMdhe to patipUrNa AThe bAMdhe, cha bAMdhe to Ayu, mohanIya sivAyanI cha bAMdhe. * - 134 bhagavatI-aMgasUtra saTIkaanuvAda/5 ninja vize prazna ? gautama ! eka vedanIya karma bAMdhe. nAtaka vize prazna ? gautama! eka bhede bAMdhe ke na bAMdhe. je eka bAMdhe to eka vedanIya karma bAMdhe. [2] bhagavAna ! pulAka keTalI karmaprakRti vede ? gautama ! niyamA ATha kamapakRtio vede. e rIte kaSAyakuzIla sudhI jANavuM. - - nirgastha vize prathama ? gautama / mohanIya vajIne sAta karma prakRtio vede che. * * ttaka vize prathama ? gautama ! vedanIya-Ayu-nAma-gotrane vede che. | [] bhagavana / pulAka keTalI kamapakRttinI udIraNA kare che ? gautama Ayu, vedanIya vajIne cha karmaprakRti udIre che. - - bakuza vize prazna ? gautama sAta bhede ke ATha bhede ke cha bhede udIre che. je sAtane udIre to Ayune vajIne sAta kamaprakRtti uMdIre che, AThane udIre to patipUrNa Ahe karmapakRtio udIre che, cha ne udIra to Ayu-vedanIne vajIne cha kamapakRtine udIra che. pratisevanA kuzIla e pramANe ja che. kaSAyakuzIla vize prazna ? gautama! sAta-ATha-cha ke pAMca bheda udIre che. je sAtane udIre to Ayune vajIne sAta kamaprakRtine udIre che. AThane udIre to pratipUrNa ATha karmapakRtine udIre che. cha ne uMdIre to AvuM ane vedanIya vajIne cha karmIpakRttine udIre che. je pAMcane udIre to Ayu-vedanIya-mohanIyane vajIne pAMca karmapakRtine udIre che. ninja vize prasta ? gautama! pAMca bheda udI athavA be bheda udIra che pAMcane udIra to Ayu-vedanIya-mohanIyane vajIne pAMca karma prakRtine udIre che be ne uMdIre to nAma ane gogane udIre che. nAtaka vize prathana ? gautama be bheda udIre ke na uMdIre. je benI udIraNA kare to nAma ane gotranI udIraNA kare che. * vivecana-921 thI 23 : pulAkane AyubaMdha nathI, kemake tenA baMdhanA adhyavasAya sthAnono tene abhAva che. traNa bhAga Adi zeSa Ayu hoya tyAre jIvo Ayune bAMdhe che. tethI AyuSyanA pahelA be bhAgamAM Ayuno baMdha na thAya. tethI bakuza Adi sAta ke ATha kama bAMdhe che. kaSAyakuzIla sUkSma saMparAyavamAM Ayu na bAMdhe. kemake apramata sthAnakanA aMta sudhI ja Ayano baMdha che. mohanIya ane bAda kapAsanA udayanA abhAvathI baMdha thato nathI. tethI cha ja bAMdhe. ninyo vedanIya ja bAMdhe che, yoganimitte tenA baMdhano abhAva hoya che ayogI eka paNa na bAMdhe. vedanAdvAramAM - nirgaLone mohanIya upazAMta ke kSINa hovAthI tene vedatA nathI. snAtakane ghAtikarma kSaya thavAthI te vedanIyane ja vede che. udIraNA dvAramAM - pulAka Ayu, vedanIya prakRtine tayAvidha adhyavasAya sthAnanA abhAve tenI udIraNA na thAya. paNa pahelAM te A baMne karmonI udIraNA Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25/-/6/921 thI 923 karIne pachI pulAkatvane pAme che. e rIte AgaLa paNa je je prakRtti udIratA nathI, te tene pUrve udIrIne bakuzAditAne pAme che. snAtaka sayogI avasthAmAM nAma-gotrano ja udIraka che. Ayu, vedanIya pUrve udIrelA ja che. ayogI avasthAmAM to anudIska ja che. 135 upasaMpajahanna dvAra-temAM upasaMpat eTale prApti, hAna eTale tyAga. - zuM pulAkatvAdi tajIne kaSAyAdikatvane pAme ? te kahe che - * sUtra-924 thI 926 : [24] bhagavan ! pulAka, mulAkatvane choDatA zuM choDe che ? ane zuM pAme che ? gautama ! pulAkatvane choDe che, kaSAyakuzIla ke asaMyama pAme che. bhagavan ! bakuza, kuzavatvane choDato zuM choDe ? zuM pAme ? gautama ! bakuzavane choDe che, pratisevanA ke kAyakuzIlane, asaMyama ke saMyamAsaMyamane bhagavan ! pratisevanA kuzIla ? pratisevanA kuzIlatvane choDe che, kuza-kaSAyakuzIla-asaMyama ke saMcamAsaMyamane pAme. pAme. kaSAyakuzIlano prazna ? gautama ! kaSAyakuzIlatvane choDe che, khulAka, bakuza, pratisevanAkuzIla, nirNanya, asaMyama, saMcamAsaMyamane pAme. nigranthano paztra ? gautama ! nirgandhatvane choDe, kAyakuzIla, snAtaka ke asaMyamane pAme. - - snAtaka ? nAkatva choDI siddhigati pAme. [25] bhagavan ! mulAka, zuM saMjJopayukata che ke nosaMopayukta ? gautama ! saMjJopayukta na hoya, nosaMoyukta hoya. bakuza vize pRcchA. gautama ! te baMne hoya. e rIte pratisevanA ane kAyakuzIla paNa jANavA. nigrantha ane snAtaka baMnene mulAkavat jANavA. [926] bhagavan ! pulAka, AhAraka hoya ke anAhAraka ? gautama ! AhAraka hoya, anAhAraka na hoya. e rIte nirpranga sudhI jANavuM. * - snAtaka vize prazna ? gautama ! AhAraka hoya ke anAhAraka hoya. -- * vivecana-924 thI 626 H pulAka, khulAkatva choDIne saMyata kaSAyakuzIla ja thAya, kemake tenA samAna saMyamasthAnano sadbhAva che. e rIte jene je sardeza saMyama sthAno hoya te tAvane pAme che, mAtra kaSAyakuzIlAdine na pAme. kAyakuzIla vidhamAna sva sadeza saMyama sthAna kone pulAkAdi bhAve pAme ane avidhamAna samAna saMyamasthAnarUpa nirganya bhAvane pAme. nirgandha kAyitva ke snAtakatvane pAme ane snAtaka siddhigatine pAme. nirgunthasUtramAM kAyakuzIlatvAdi jANavuM. temAM upazamanirprantha zreNIthI AvIne sakaSAyI thAya. zreNInI Toce te marIne devapaNe utpanna thaI arAMyata thAya che, saMcatAsaMyata thato nathI, kemake devatvamAM teno abhAva che. jo ke zreNIthI patita evo A saMyatAsaMyata paNa thAya, to paNa tene ahIM kahela nathI. kemake zreNIthI paDIne sIdhuM saMcatAsaMyatapaNuM na pAme. bhagavatI-aMgasUtra saTIkaanuvAda/pa saMjJAdvAra - AhAra Adi saMjJA, tenAthI upayukta, kaMIka AhAra AdinI Asakti te saMjJopayukta, nosaMjJopayuktane AhArAdi upabhoga chatAM tenI Asakti nathI. temAM pulAka, nirpranga, snAtaka traNe nosaMjJopayukta che, temane AhArAdinI Asakti nathI. - [zaMkA nirNanya ane snAtaka to vItarAga hovAthI Asakti na hoya, paNa pulAka to sarAga che, te anAsakta kaI rIte ? [samAdhAna] evuM nathI. sarAga hoya to paNa anAsakti na ja hoya tema nathI. bakuzAdine sarAgatva chatAM anAsakta batAvAyela che. 136 cUrNikAra kahe che - nosaMjJA eTale jJAnasaMjJA. temAM pulAka, nirpranga, snAtaka nosaMjJopayukta che. jJAnapradhAna upayogavaMta, AhArAdi saMjJopayukta nahIM. bakuzAdi baMne prakAre hoya, temane tathAvidha saMyama sthAnano sadbhAva hoya che. ---- AhAraka dvAramAM - pulAkathI nirpranga sudhInAne vigrahagati AdimAM anAhArakatva kAraNonA abhAve AhAkatva ja hoya. snAtakane kevalI samudghAtamAM trIjA, cothA, pAMcamAM samayamAM, ayogI avasthAmAM anAhArakatva che. te sivAya AhAraka che have bhavadvAramAM kahe che * sUtra-927,928 [9] bhagavan ! pulAka, keTalA bhava grahaNa kare ? gautama ! jaghanyathI eka, utkRSTathI traNa. bakuzano prazna ? gautama ! jaghanyathI eka, utkRSTathI ATha. e rIte pratiovanA ane kAyakuzIla paNa jANavA. nigranthane mulAkavat jANavA. - - snAtaka vize praznana ? gautama ! eka [bhava kare] [28] bhagavan ! pulAkanA eka bhavasaMbaMdhI AkarSa keTalA che ? gautama ! jaghanyathI eka, utkRSTathI traNa. bakuzano pana ? gautama ! jaghanyathI eka, utkRSTathI sAta. e pramANe pratiovanA ane kAyakuzIla jANavA. - - - nigranthano prA ? gautama ! jaghanyathI eka, utkRSTathI be. snAtakano patra ? gautama ! eka [bhavAkarSa hoya.] bhagavan ! pulAkane vividha bhava grahaNa saMbaMdhI keTalA AkarSa hoya ? gautama ! jaghanyathI be, utkRSTathI sAta. bakuza vize prathna ? gautama ! jaghanyathI be, utkRSTathI hajAro. e rIte kaSAyakuzIla sudhI jANatuM. nigranthano prAM? gautama ! jaghanyathI be, utkRSTathI pAMca. snAtaka ? eke nahIM. * vivecana-927,928 : pulAka jaghanyathI eka bhavagrahaNa karIne kaSAyakuzIlAdi saMyatatva pachI eka ke anekavAra, te ja bhavamAM ke bIjA bhavamAM prApta karI siddha thAya. utkRSTathI devAdi bhavAMtarathI traNa bhava pulAkatvane pAme che. - - bakuza - kyAreka eka bhavamAM bakuzatva pAmIne kaSAyakuzIlatvAdi vaDe siddha thAya. koI eka bhavamAM bakuzatva pAmI, bhavAMtare na pAmI siddha thAya. athavA utkRSTathI ATha bhava grahaNathI cAtri mAtrane pAme. temAM bakuzapaNAnA AThamAM aMtima bhavamAM sakaSAyAdiyukta thaIne -- Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25/-/6/927,928 ane koI pratibhava pratisevanA kuzIlavAdi yuktithI pUre che - 4 - have ArSa dvAra - AkarSa ane cAstrinI prApti. savamAM zata parimANa vaDe. - zata pRthaa. - 4 - 4 - utkRSTa be vakhata eTale eka bhavamAM be vakhata upazama zreNIkaraNathI nirNavyatvanA be AkarSa thAya. 939 pulAkanA vividha bhavagrahaNamAM je thAya, tene eka AkarSa eka bhavamAM, bIjo anyatra bhavamAM, e rIte aneka bhavamAM be AkarSa thAya. pulAkatva utkarSathI traNa bhavamAM thAya, te utkarSathI traNa vakhata thAya. pachI pahelA bhavamAM eka AkarSa, anya be bhavamAM traNa, traNa e pramANe sAta AkarSa thAya. bakuzane utkarSathI ATha bhava kahyA. eka bhavamAM utkRSTathI zatapRthakatva AkarSa kahyA. temAM ATha bhava grahaNamAM utkRSTathI pratyeka bhavanA 900 AkarSa gaNatAM ATha bhavamAM 7200 AkarSa thAya. nigranthane utkRSTathI traNa bhava grahaNo kahyA che. eka bhavamAM be AkarSathI be, bIjA bhavamAM be, pachInA bhave eka ema pAMca AkarSa karIne siddha thaI zake, ema karIne pAMca kahyA. - - - - kALadvAramAM kahe che- * sUtra-929,930 : [929] bhagavan ! pulAka, kALathI keTalo kALa rahe ? gautama ! jaghanyathI ane utkRSTathI tamuhUrta. bakuza vize pRcchA. gautama ! jaghanyathI eka samaya, utkRSTa deza nyUna pUrvakoDI. e rIte pratiovanA kuzIla ane kaSAya kuzIla paNa jANavA. -- nigrantha vize pRcchA. gautama ! janma eka samaya, utkRSTa aMtamuhUta, - - snAtaka vize pRcchA. gautama ! jaghanyathI aMtarmuhUrta ane utkRSTathI dezanyUna pUrvakoDI. bhagavan ! mulAko kALathI keTalo kALa hoya ? gautama ! jaghanyathI eka samaya ane utkRSTathI aMtamuhU - - bakuzo vize pRcchA. gautama ! sarvakALa e pramANe kaSAyakuzIlo sudhI jANavuM. - - nigranthone pulAkovat jANavA. snAtakone bakuzovat jANavA. [30] bhagavan ! mulAkane keTalA kALanuM aMtara hoya ? gautama ! jaghanya aMtarmuhUrta, utkRSTa anaMtakALa, anaMta avasarpiNI utsarpiNI kALa, kSetrathI deza nyUna apAI pudgala parAvarda e rIte yAvat nigrantha. snAtako vize pRcchA. [temane] aMtara nathI. bhagavan ! mulAkone keTalo kALa aMtara hoya ? gautama ! jaghanya eka samaya, utkRSTa saMkhyAta varSo. bakuzo vize prathna ? gautama ! aMtara nathI. e pramANe kaSAyakuzIlo sudhI jANavuM. nigrantho vize prazna ? gautama ! jaghanyathI eka samaya, utkRSTathI cha mAsa. snAtakone bakuzo mujaba jANavA. * vivecana-929,930 : pulAkatvane prApta aMtarmuhUrta pUrNa na thAya tyAM sudhI maratA nathI ke mulAkatvathI bhagavatI-aMgasUtra saTIkaanuvAda/5 paDatA nathI. mATe jaghanyathI aMtarmuhUrta kahyuM. utkRSTathI paNa A pramANa aMtarmuhUrta che. - 4 - bakuzane cAstri prAptinA pachInA ja samaye maraNa saMbhave che, mATe jaghanya eka samaya utkRSTathI deza nyUna pUrva koDI kahyuM kemake pUrvakoDI AyuvALA ATha varSane aMte cAstri svIkAre to tema thAya. nirgunthane jaghanya eka samaya. upazAMta mohanA prathama samaya pachI anaMtara ja maraNano saMbhava che. utkRSTa aMtarmuhUrta pramANa che. - - snAtakane jaghanyathI aMtarmuhUrta kemake AyunA aMtima aMtarmuhUrtamAM kevalajJAna utpattimAM snAtakano A jaghanya kALa cAya che. 138 pulAkAdinuM kALamAna have bahuvacanamAM kahe che - eka pulAkano je aMtarmuhUrta kALa, tenA aMtya samaye, bIjA khulAkatvane pAme che, e rIte jaghanyatva vivakSAmAM baMne pulAkano ekatra samayamAM sadbhAva hoya che - 4 - jo ke pulAko utkRSTathI eka samaye sahapRthakatva parimANane pAme che to paNa aMtarmuhUrvathI ghaNAM pulAkonI aMtarmuhUrta sthiti moTI hoya che. tethI temanuM utkRSTa aMtara aMtarmuhUrta kahyuM che. bakuzAdino sthitikALa sarvakALa che. kemake te pratyekanI sthitinuM bahupaNuM che. nirprango, pulAkavat kahevA. - X - kSetrathI aMtaradvAra - temAM pulAka, pulAka thaIne keTalA kALe pulAkatva pAme ? jaghanyathI aMtarmuhUrta rahIne pharI pulAka ja thAya. utkRSTathI anaMtakALe pAme. apAddha pudgala parAvarta aMtara jANavuM. koI jIva AkAzanA pratyeka pradeze mRtyu pAme, AvA maraNamAM jeTalo kALa samasta lokane vyApta kare teTalo kALa kSetra pudgala parAvarta kahevAya. ahIM dezona ardha pudgala parAvarta kahyuM che. snAtakone pratipAtanA abhAve aMtara nathI. - - evApekSAe pulAkatvanuM aMtara kahI pRthakatvApekSAe paNa kahyuM che - have samuddAta kahe che- * sUtra-931 thI 934 : [931] bhagavan ! pulAkane keTalA samuddAta che ? gautama ! traNa. vedanA - kaSAya ane mAraNAMtika samudbhuta. bhagavan ! bakuzane ? pAMca samudghAta vedanA yAvat djA samuddAta. patiovanA kuzIla paNa A pramANe ja che. - kaSAyakuzIla vize prazna ? gautama ! cha samudghAto che - vedanA yAvat AhAra samuddAta. - - nigrantha vize prai? gautama ! eka paNa nathI. - - snAtaka vize pRcchA-gautama ! eka ja kevalI samudghAta. [32] bhagavan ! pulAka, zuM lokanA saMkhyAtamAM bhAgamAM hoya ? asaMkhyAtamAM bhAgamAM hoya? saMkhyAta bhAgomAM hoya? asaMkhyAta bhAgomAM hoya? sarvalokamAM hoya? gautama ! te mAtra asaMkhyAtamAM bhAgamAM hoya che, saMkhyAta bhAgamAM, saMkhyAta bhAgomAM, asaMkhyAta bhAgo ke sarvalokamAM na hoya. e pramANe nigrantha sudhI kahevuM. - - nAtaka vize prazna gautama! saMkhyAta bhAga ke saMkhyAta bhAgomAM na hoya. asaMkhyAta bhAgamAM hoya, asaMkhyAta - -- Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25/-/6/931 thI 934 139 bhAgomAM hoya ke sarvalokamAM hoya. [33] bhagavana / pulAka, lokanA saMkhyAta bhAgane sparze ? ke asaMkhyAta bhAgane sparze ? jema avagAhanA kahI, tema spanA paNa kahevI. e pramANe snAtaka sudhI kahevuM. [sv] bhagavat pulAka, yA bhAvamAM hoya che ? gautama ! te jhAyopathamika bhAvamAM hoya. e pramANe kaSAyakuzIla sudhI jINavuM. * * nithi vize prazna ? gautama aupazamika ke kSAyika bhAvamAM hoya. * * nAtaka vize prazna ? gautama! kSAyika bhAvamAM hoya. - vivecana-931 thI934 - cAAivAne saMjavalana kaSAyodayanA saMbhavathI kaSAyasamudyAta hoya che. pulAkane maraNa abhAvamAM paNa mAraNAMtika samuThThAta viruddha nathI, kemake samughAtathI nivRttane kaSAyakazIlavAdi pariNAma hoya tyAre maraNano sadubhAva che. nirgunthane tathAsvabhAvathI eka paNa nathI. dhe kSetradvAra - kSetra eTale avagAhanA kSetra. pulAka zarIranA lokanA asaMkhyAta bhAga mAtra avamAhittathI che. snAtakane zarIramAM rahI. daMDa-kapATa karaNakALamAM, lokanA asaMkhyAta bhAge varte che. *x - mayanakaraNa kALamAM ghaNAM lokanA vyAptavathI ane thoDAnA avyAptatA uktatvathI lokanA asaMkhya bhAgomAM snAtaka varte che, lokanA ApUrNathI sarvaloke varte. sparzanA dvAra - sparzanA, kSetravat che. * x * bhAvahAra vyakta che. have parimANa dvAra kahe che - * sUjha-935 : bhagavAna ! pulAko eka samayamAM keTalA hoya ? gautama pratipadhamAnane AzcIne kadAca hoya, kadAca na hoya. je hoya to jaghanyathI eka, be ke traNa ane utkRSTathI zatapRthad. pUrva pratipane AzIne kadAca hoya. kadAca na hoya. je hoya to jaghanyathI eka, be, traNa. uckRSTa sahacapRthakad. bhagavat / bakuzo eka samayamAM keTalA hoya? gautama! patipadhamAnakane AzrIne kadAca hoya, kadAca na hoya. jo hoya to jaghanyathI eka, be ke traNa ane utkRSTathI zad pRthakatva. pUrva pratipakSane ApIne jaghanyathI koDI zata pRthakava, utkRSTathI paNa temaja che. e rIte pratisevanA kuzIla che. kaSAyakazIla vize prasta ? gautama! patipadImAnane AzrIne kadAca hoya, kadAca na hoya. je hoya to jaghanyathI eka, be ke traNa. utkRSTa sahastra pRthakad. pUrva pratipakSane AzIne jaghanyathI ane utkRSTathI koDI-sahamra pRthakad. * * * ninja vize prasta ? gautama! patipadhamAna ApIne kadAca hoya, kadAca na hoya. je hoya to jaghANI eka, be ke traNa. utakRSTa 16ra hoya che, temAM kSayaka zreNIvALA 108, upazama zreNIvALA-54 hoya che. pUrva pratija apekSAe kadAca 140 bhagavatI-aMgasUtra saTIkaanuvAda/5 hoya, kadAca na hoya. je hoya to jaghanyathI eka, be ke traNa. utkRSTathI zatapRthakava che. * * * snAtaka vize prazna ? gautama! patipadhamAna ANIne kadAsa hoya, kadAca na hoya. je hoya to jaghanyathI eka, be ke traNa. ukphathI 108, pUrva pratiSane AzrIne jadhanyathI koDI pRthakatva, utkRSTathI paNa koDI pRthakad. bhagavAna ! A pulAka-bhakuza-pratisevanA ane kaSAyakuelIla, nithi ane nAtakomAM koNa konAthI yAvata vizeSAdhika che ? gautama ! sauthI thoDA niLyio, pulAko saMkhyAlagaNA, nAtako saMkhyAtagA, bakuzo saMkhyAtagaNA, pratisevanA kuzIla saMkhyAtagaNA, kaSAyakuzIla saMkhyAtagaNI che. - - bhagavat ! te emaja che, ema ja che. * vivecana-935 - (zaMkA) sarva saMyatomAM koDI sahamra pRthakatva saMbhaLAya che, ahIM to kevaLa kaSAyakuzIlomAM kahyuM. pachI pulAkAdi mAna umeratA tethI vadhI jaze. to virodha kema na thAya ? kahe che - kaSAyakuzIlomAM je koTI sahasa pRthakava che te be-traNa koTI sahasrarUpa kApIne pulAka-bakuzAdi saMkhyA temAM umeravI. pachI samasta saMyatanuM mAna je kahyuM ke tenAthI adhika nahIM thAya. alAbahatvatAramAM - nirgunthonI utkRSTa saMkhyAta zatapRthakava hovAthI sauthI thoDAM kahyuM. pulAko utkRSTathI sahasapRcakava saMkhyAthI hovAthI tene saMkhyAlagaNA kahyA. snAtako utkRSTathI koDI pRthakatva hovAthI tenAthI saMkhyAlagaNA kahyA. bakuzo, utkaTathI koDI zata pRthakatvamAnI hovAthI tene saMkhyAtapaNA kahyA. -- pratisevanA kuzIla to utkRSTathI koDI zata pRthakava pramANa hovA chatAM tene saMkhyAtagaNI kema kahyA ? satya che, paNa bakuzonuM je koDI zata pRthakatva che te be-traNa koDI zata che, jyAre pratisevanA kuzIlanuM koDI zata pRthakatva che, te cAra, cha koDI zata pramANa hovAthI virodha nathI. kaSAya kuzIla utkRSTathI koDIsahasa pRthaka pramANa hovAthI tenuM saMkhyAtagaNuM che. che zataka-25, uddezo-7-"saMta" che 0 uddezA-6-mAM saMyatonuM svarUpa kahyuM. ahIM te ja kahe che - * sUtra-936 thI 941 - [3] bhagavAna ! saMyato keTalA bheda che? gautama ! pAMca bheda-nsAmAyika saMyata, chedopasthApanIya saMyata, parihAravizuddhisaMyata, sUma saMparAya saMyata, yayAkhyAta saMyata. bhagavAna ! sAmAsika sAMta keTalA bhede che ? gautama be bhede - itvarika ane yAdckathita. - - chedopathAyaniya saMyatano prazna ? gautama ! be bhede - sAticAra, niraticAra, * * parihAra vizuddhi saMyatanI pRcchA. gautama be bhede Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25/-//936 thI 941 * nirliMzamAnaka, nirviSTakAyika. * * sUkSma saMparAya vize prazna ? gautama ! be bheda saMkSizyamAnaka ane vizuddhamAnaka. * * yathAkhyAta saMyata vize prazna ? gautama ! be bhede - cha%Astha ane kevalI. [] sAmAyika svIkArI, cAtumi anuttara dhamani je vividha sparzato sAmAyika saMyata kahevAya. [38] pUrva payayane chedIne, je potAnA AtmAne paMca mahAvratamAM sthApe che te chedopasthApanIya saMyata che. [39] je pAMca mahatvatarUpa anuttara dharmane vividhe sparzato vizuddhane dhAraNa kare che, te parihAra vizuddhika saMyata kahevAya che. [40] je sUakha lobhane vedana karato, upazamaka ke 4paka hoya che. te sUkSma saparAya saMyata che, te yAkhyAtathI kiMcita hIna hoya. - 9i41] mohanIya karmanA upazAMta ke kSINa thaI javAthI je cha8Astha ke jina hoya che, te yathAkhyAta saMyata kahevAya che. * vivecana-936 thI 941 - mAmarfthavA saMvata - sAmAyika nAmaka cAritra vizeSa, tenA vaDe ke tethI mukhya saMyata te sAmAyika saMyata ema bIjAmAM paNa kahevuM. ivara - bhAvi vyapadeza taravayI alAkAlika sAmAyikanA astitvathI i-rika, te pahelA-chellA tIrthaMkaranA sAdhumAM mahAvratanA AropaNa karAya tyAM sudhI rahe che. ** cAvakathita-bhAvi vyapadezanA aMtara abhAvathI cAvajIvika sAmAyikanA astitvathI sAvakayika. te madhyama jina ane mahAvideha jinasaMbaMdhI sAdhune hoya che. sAtiyA-sAtiyAvALAne je AropAya che, te sAtiyAra je chedopasthApanIya che, tenA yogathI sAdhu paNa sAtiyAra ja che. niraticAra-chaMdopasthApanIya yogathI niraticAra te pArzvanAthanA tIrthamAMthI mahAvIranA tIrthamAM saMkAMta thatA ke navadIkSitane hoya che. chedoSasthApanIya sAdhu pahelA ane chellA tIrthakaranA tIrthamAM ja hoya che. nirvizyamAnaka * parihAki tapane tapatA. nirviSThakAyika - nirvizamAnakanA anucaraka. ... saMkilazyamAnaka - upazama zreNIthI paDatA.. vizuddhamAnaka - upazamAM zreNI ke kSapaka zreNIne ArohanAra, - 4 - have sAmAyika saMyatAdinuM svarUpa gAthAo vaDe kahe che - (1) sAmAyika ja svIkAranAra, chedopasthApanIyAdi nahIM. caturyAma-cAra mahAvrata. anuttaradharma-zramaNadharma. mavighena-mana vagerethI. phAsayaMta-sparzato, pAlana karato je varte che sAmAyika saMyata. * x * A gAthA vaDe cAvahathika sAmAyika saMyata kaho, ivara sAmAyika saMyad svayaM kahevo. - (2) gAthA sugama che, vizeSa A - cheda eTale pUrvano paryAya chedIne, upasthApana eTale vratomAM sthApana, te chedopasthApana. A gAthA vaDe sAticAra ane niraticAra bIjA saMyata kahyA. 142 bhagavatI-aMgasUtra saTIkaanuvAda/5 - (3) pariharati * nirvizamAnaka Adi bhedarUpa tapane seve che, te sAdhu, zuM karIne ? te kahe che - vizuddha evA paMcayAma anuttaradharmane trividhe sparzIne, ahIM 'paMcamahAvata' kahevAthI pahelA ane chellA tIrSakamAM ja te hoya che. - (4) lobhANuM - lobharUpa kaSAyanI sUkSma kiphrikAne vedato je varte che. - (5) upazAMta - mohanIya karma kSINa ke upazAMta thatA je chagha ke jina varte che, te yayAkhyAta saMyata kahevAya che. - - have vezadvAra kahe che * sUtra-942,943 - [42] bhagavana ! sAmAyika saMyata, zuM savedI hoya ke AvedI 7 gautama ! savedI paNa hoya, AvedI paNa hoya. je savedI hoya to kaSAyakuzIlavatuM badhuM kahevuM. e pramANe chedoSasthApanIya saMyata jANavA. * * parihAra vizuddhika saMtane pulakava4 jANavA. - - sUkSma saMparAya saMyata ane yatharkhyAta saMyata baMnene nigrantha samAna jANavA. bhagavana / sAmAyika saMcata, zuM sarANa hoya ke vItarAga hoya ? gautama! te sarAga hoya, vItarAga nahIM * * e pramANe sUkSma saMparAya saMyata sudhI kahevuM. - - yathAkhyAta saMyatane nigrantha samAna kahevA. bhagavAna ! sAmAyika saMyata, zuM sthitakalAmAM hoya ke asthita kalAmAM hoya? gautama! sthitakalAmAM paNa hoya, asthitakalAmAM paNa hoya. * * chedopasthApanIya saMyatano prazna ? gautama sthitakAmAM hoya, asthitaMkavAmAM na hoya, e pramANe parihAravizuddhi kahevA. bAkInA sAmAyika saMpAvatu jANavA. bhagavAna ! sAmAyika saMyata, zuM jinakalAmAM hoya, sthavira katAmAM hoya ke kapAtIta hoya ? gautama ! kAyakuzIla mAphaka saMpUrNa kaheza. chedopasthApanIya ane parihAravizudrika bakuza mAphaka kahevA. bAkInA nigrantha mAphaka kahevA. [943] bhagavat ! sAmAyika saMyata zuM pulAka hoya yAvat khAtaka hoya ? gautama ! pulAka, bakuza cAva4 kaSAyakuzIla hoya, paNa nigrantha ke snAtaka na hoya. e pramANe chedoSasthApanIya jANavA. - - parihAravizuddhika saMyata vize pUna ? gautama ! pulAka, bakuza ke pratisevanA kuzIla na hoya. paNa kaSAyakuzIla hoya, ninja ke nAtaka na hoya. e pramANe sUmasaMparAya paNa jANavA. yathAkhyAta saMyata vize prazna ? gautama! pulAka cAvatuM kAyakuzala na hoya. nirgastha ke snAtaka hoya. bhagavan! sAmAyika saMyata, zuM pratisevI hoya ke ApatisevI ? gautama! pratisevI hoya, apatisavI paNa hoya. je pratirovI hoya to zuM mUlaguNa pratisevI hoya ? bAkI pulAka mujaba kahevuM. chedopathapaniya saMyatane sAmAyika saMyata mAphaka gaNavA. * * parihAra vizahiddha saMyata vize prazna ? gautama! patisevI na hoya, ApatisevI hoya e pramANe yathAkhyAta saMyata sudhI kahetuM. Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25/-//942,943 143 144 bhagavatI-aMgasUtra saTIkaanuvAda/5 bhagavana | sAmAyika saMyata keTalA jJAnamAM hoya ? be, traNa ke cAra jJAnamAM hoya. e rIte jema kaSAyakuzIla kahyA, tema cAra jJAna bhajanAe kahevA. e pramANe yAvatuM sUkSmasaMgharAya kahevA. - - yathAkhyAta saMyatane pAMca jJAna bhajanAe jJAnoddezaka mujaba kahetA. bhagavAna ! sAmAyika saMyata, keTaluM cuta bhaNe ? gautama ! jaghanyathI aSTa pravacana mAtA, kaSAyakuzIlamAM kahyA mujaba kahevuM. e pramANe chedopasthApanIyA kahevA. : : parihAra vizuddhi saMyata viSe prasta ? gautama ! jaghanyathI navamAM pUrvanI trIjI AcAra vastu utkRSTathI saMpUrNa daza pUrvo bhaNe. * * sUkSma saMparAya sAmAyika saMyata mujaba kahevA. - - yathAkhyAta saMyamano pana ? gautama ! jaghanyathI aSTapavacana mAtA, utkRSTathI cauda pUrvo ke kRtavyanirikata hoya. bhagavan! sAmAyika saMyata zuM tIrthamAM hoya ke atImAM gautama tIthamAM hoya, atImAM paNa hoya, kaSAyakuzIlavatu kahevA. chedopasthApanIya ane parihAravizuddhika mulAkavata kahevA. bAkInA saMyatone sAmAyika saMyata mAphaka kahevA bhagavan! sAmAyika saMyata, zuM liMge hoya, anya liMga hoya ke gRhI liMga hoya ? pulAka mAphaka kahevA. e pramANe chedoSasthApanIya paNa kahevA. - * bhagavana / parihAra vizuddhika saMyata vize prazna ? gautama ! te dravyaliMga ane bhAvaliMganI apekSAe aliMgI hoya, anyaliMgI ke gRhIliMgI na hoya bAkInA saMyato, sAmAyika saMyadvata kahevA. bhagavana! sAmAyika saMyata keTalA zarIrI hoya ? gautama! traNa, cAra ke pAMca kaSAyakuzIlamAM kahyA mujaba jANavA, e pramANe chedopasthApanIyane paNa kahetA. - - bAkInA saMyata mulAkavat kahevA. bhagavAna ! sAmAyika saMyata zuM karmabhUmimAM hoya, akarmabhUmimAM hoya ? gautama ! janma ane sadbhAvane AzrIne karmabhUmimAM hoya, akarmabhUmimAM na hoya, bakuza mAphaka kahevA. e pramANe chedopasthApanIya paNa kahevA, parihAra vizuddhikane pulAkava4 kahea. bAkInA sAmAyika saMyatava4 jANavA. * vivecana-942,943 - sAmAyika saMyata, avedaka paNa hoya, navamA guNaThANe vedano kSaya ke upazamA thAya che. navama guNasthAnaka sudhI sAmAyika saMyata paNa vyapadezAya che. sAmAyika saMyata, saveda traNa veda paNa hoya. aveda eTale kSINa ke upazAMtaveda. parihAra vizuddhika saMyata puruSaveda ke puruSanapuMsaka vedamAM hoya che. sUma saMparAya saMyata, kSINa-upazAMtava vaDe avedaka hoya che. A pramANe bIjA paNa zono atideza anaMtara kahevAyela uddezaka anusAra svayaM jANI levo. kalAdvAramAM asthitakA madhyamajina ane mahAvidehajinanA tIrthomAM hoya che tyAM chedopasthApanIya nathI. *** cAridvArane AzrIne kahyuM che - sAmAyika saMyatanI pulAkAdi pariNAma cAstripaNAthI hoya che. jJAnadvAramAM - cacAkhyAta saMyatanA pAMca jJAno bhajanAyo che, jema jJAnoddezakamAM kahyuM. te jJAnoddezaka A che - zataka-8, uddezo-2-mAM jJAna vaktavyatArthe avAMtara prakaraNa che. bhajanA-kevalI, yathAvAta cAritrane kevaLajJAna, udAsyavItarAga cayAkhyAta cAritrane be, traNa ke cAra jJAno hoya che..tAdhikAramAM yathAkhyAta saMyata che nirgastha hoya, to aSTapravacana mAtAthI caudapUrva paryanta zrata hoya. khAtaka zrutAtIta hoya. - 4 - * sUga-944 thI 947 : [944) bhagavAna ! sAmAyika saMyata zuM avasarpiNIkALa hoya, utsarpiNIkALe hoya ke noavasarpiNI-noutsarpiNIkALe hoya? gautama! avasarpiNI kALe bakuzavatuM kahevuM. e rIte chedopasthApanIyamAM paNa kahevuM. mAtra janma ane sadbhAva AzrIne cAra ArAmAM nathI hotA, saMharaNanI apekSAo koIpaNa pavibhAga (Arasa)mAM hoya che. bAkI pUrvavatuM. vizaddhimAM prathana ? gautama! avasarpiNI ke utsarpiNI kALamAM hoya che. noavasarpiNI-noutsarpiNIkALamAM nathI hotA. avasarpiNI kALamAM hoya to pulAkAtu jANavA, utsarpiNI kALamAM paNa pulakivat che. sUkSmasaMparAya, nisthivata che. e rIte yathAkhyAta paNa che. [44] bhagavana sAmAyika saMyata zuM avasarpiNIkALe hoya, utsarpiNIkALe hoya ke noavasarpiNI-noutsarpiNIkALe hoya ? gautama ! avasarpiNIkALae bakuzava kahevuM. e rIte chaMdopasthApanIyamAM paNa kahevuM. mAtra janma ane sadbhAva AzrIne cAra ArAmAM nathI hotA, saMharaNanI apekSAo koIpaNa pavibhAga (rAmAM hoya che. bAkI pUrvavatuM. parihAra vizuddhimAM prazna ? gautama! avasarpiNI ke utsarpiNI kALamAM hoya che. noavasarpiNI-noutsarpiNIkALamAM nathI hotA avasarpiNIkALamAM hoya to pulAkavatu jANavA, utsarpiNIkALamAM paNa mulAkavat che. sumasaM5rAya, nirgasthavata che. e rIte yathAkhyAta paNa che. [64] bhAvanA sAmAyika saMyata kAladharma pAmIne kaI gatimAM jaya che ? devagatimAM jAya. devagatimAM jAya to zuM bhavanapatimAM upaje ke vyaMtara, jyotika ke vaimAnikamAM upaje? gautama! bhavanapatimAM na upaje, Adi kaSAyakuzIlavata kahetuM. e pramANe chedopasthApanIyamAM kahevuM. parihAra vizuddhikane pulAkava4 kahevA. sUmasaparAyane nisthivat kahetA. yathAkhyAta vize prazna ? gautama! e pramANe yAkhyAtasaMyata paNa cAvatuM AjaghanyotkRSTa anuttara vimAnomAM upaje, koIka siddha thAya, yAvat sarve du:khono aMta kare che. Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25/-/y944 thI 943 145 bhagavana : sAmAyika saMyata, devalokamAM upajatA zuM IndrapaNe upaje, prathana ? gautama avirAdhanAne AzrIne, kaSAyakuzIlamAM kahyA mujaba jANavuM. e pramANe chedopasthApanIya paNa kahevA. parihAravizuddhikane pulAkavavuM kahevA. bAkInA badhAMne nitthavatu kahevA. bhagavAna ! sAmAyika saMvatane devalokamAM upajatA keTalo kALa sthiti hoya che ? gautamAM janyathI be palyopama, utkRSTa 33-sAgaropama. e pramANe chedousthApanIyane kahevA. * * parihAra vizuddhikano prasta ? gautama! jaghanyathI be palyopama, utkRSTathI 18 sAgaropama. bAkI nigrantha pramANe. 9i46] bhagavat ! sAmAyika saMyatane keTalA saMyamasthAno che? gautama ! asaMkhya saMyama sthAno che. e rIte yAvatu parihAra vizuddhikane kahevA. suma saMparAya vize prakhara gautama! asaMkhya aMtarmahatta samaya samAna. cAkhyAta saMyata vize prazna ? gautama! eka ajaghanyotkRSTa saMyamasthAna. bhagavana A sAmAyika, chedapasthApanIya, parihAravizuddhika, suma saMparAya, cayAkhyAta saMtonA saMyama sthAnomAM koNa konAthI yAvata viroSAdhika che ? gautama! sauthI thoDA yathAkhyAta saMyatanA eka ajaghanya-utkRSTa saMyama sthAna che, sUkSma saMparAya saMyatanA aMtarmahartika saMyama sthAna asaMkhyAtapaNA che. parihAra vizuddhika saMyatanA saMyama sthAna asaMkhyAgaNA che. sAmAyika saMyatanA ane chedopasthApanIya saMyatanA saMgamasthAno tulya ane asaMkhyAtagaNA che. [94] bhagavat ! sAmAyika saMyatanA keTalA cAsTipavo che ? gautama ! anaMtA cAritrya parvano che. e pramANe yAvatuM yathAkhyAta saMyatanA che. bhagavAna ! sAmAyika saMyata, sAmAyika saMyatanA svasthAna saMnikarSa cAsTi pavothI zuM hInatulya ke adhika che ? gautama! kadAca hIna-cha sthAna patita. * : bhagavan! sAmAyika saMyata chedopaDApaniya parasthAna saMnikarSa, cAstri paryavothI. prazna ? gautama! kadAca hIna-cha sthAna patitae pramANe parihAra vizuddhikanA paNa jANavA. bhagavana / sAmAyika saMyata, sUkSma saMparAya saMyatanA parasthAna saMnikathI cApiyatamAM pracchA. gautama! hIna che, tulya nathI. adhika nathI anaMtaguNa hIna che. e rIte yathAkhyAta saMyatanA paNa jANavA. e pramANe chedopasthApanIya paNa nIcenA traNanI sAthe cha sthAna patita ane uparanA be sAthe te ja pramANe anaMtaguNahIna che. parihAra vizuddhikane chellepasthApanIya mAphaka jANavA. bhagavana / sUkSama saparAya saMyata, sAmAyika saMyatanA parasthAnano prazna ? gautama! hIna ke tulya nathI, adhika che. anaMtaguNa adhika che. e pramANe chedopasthApanIya ane parihAra vizuddhinI sAthe svasthAnathI kadAca hIna, kadAca tulya, kadAca adhika che. je hIna hoya to anaMtaguNahIna, je adhika hoya [13/10]. 146 bhagavatI-aMgasUtra saTIkaanuvAda/5 to anaMtaguNa adhika hoya che. * - sUkSma saMparAya saMyata, yathAkhyAta saMyatanA parasthAnamAM prazna ? gautama! hIna che, tulya ke adhika nahIM. anaMtaguNa hIna che. yathAkhyAta, nIcenA cAramAM hIna ke tulya nahIM, adhika che - anaMtaguNa adhika che. asthAnamAM hIna nathI, tulya che, adhika nathI.. bhagavAna ! A sAmAyika, chedopAdhaniya, parihAravizuddhi, sUmasaMpAya, yathAkhyAta saMtonA jaghanya-utkRSTa cADhi paryavomAM koNa, konAthI yAvatu vizeSAdhika che ? gautama! sAmAyika saMyatanA ane chedopasthapaniya saMyatanA A jaghanya cAtriparyavo baMne tulya ane sauthI thoDA che parihAravizuddhika saMyatanA jaghanya sAtri paryavo anaMtagaNA che, tenA ja utkRSTa cAhiyavo anaMtagaNa che. sAmAyika ane chedovasthApanIya saMyatanA utkRSTa cAaipAyavo anaMtagaNA che, tenAthI yathAkhyAta saMyatanA jaghanya-utkRSTa cAjhipavo anaMtagaNA che. bhagavanA sAmAyikarsayata e sayogI hoya ke ayogI ? gautama sayogI, pulAkava4 jANavA. e pramANe yAvatuM sUmasaparAya saMyata kahevA. yathAkhyAtane nAtakavatu jANavA. bhagavAna ! sAmAyika saMyata zuM sAkAropayukta che ke AnAkAropayukata ? gautama ! strakAropayukata, pulakivanuM che. e rIte yathAkhyAta sudhI kahevuM. mae sukha saMpadAya, sAkAropayukta hoya, anAkAropayukta na hoya. bhagavana / sAmAyika saMyata zuM sakayAyI hoya ke kaSAyI ? gautama! sakaSAyI hoya, akaSAyI na hoya, jema kaSAyakuzIla kahyA e pramANe chedopasthApaniya paNa kahevA. * * parihAra vizuddhikane pulAkavavuM kahevA. sUkSma saMparAya saMyatano prazna ? gautama! sakaSAyI hoya, akaSAyI nahIM. saMkaSAyI hoya to he bhagavan! te keTalA kaSAyomAM hoya? gautama ! eka ja saMjavalana lobhamAM hoya. yathAkhyAta saMyatane niWvat kahevA. bhagavanA sAmAyika saMyata, zuM salezyI hoya ke AlecI ? gautama ! saleyI hoya, jema kaSAyakuzIla kahyA. e rIte chedopasthApaniya kahevA. parihAravizudrika, pulAkavatu kahevA. sUkSmasaMparAya, nisthivatu kahevA. yathAkhyAta nAtakava4 kahetA. mAtra saleksI hoya, eka zukalalesyA hoya. * vivecana-944 thI - e pramANe chedopasthApanIya paNa che, ema kahIne bakuza samAna kALathI chedopasthApanIya saMyata kahyA. temAM bakuzano utsarpiNI avasarpiNI vyatirita kALe janma ane sadbhAvathI suSamasuSamAdi traNa ArAmAM niSedha jaNAvyo. duSamAsuSamAM ArasamAM vidhi batAvI. chedopasthApanIyano to temAM paNa niSedha kahyo. - - - have saMyatasthAna dvAramAM - aMtarmuhUrtamAM thAya, te AMtarmuttike teno kALa aMtamuhUrta pramANa ja che. teno Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25/-//944 thI 94 14 pratisamaya caraNa vizaddhi vizeSa bhAvathI te asaMkhyAta thAya. cAkhyAtamAM eka ja. te kALamAM rAtri vizuddhinuM nirvizeSatva che. saMyama sthAnanA abhabahatvanI vicAraNAmAM sabhAva sthApanA vaDe badhAM saMcamasthAno-ra1 hoya, temAM eka uparanuM cayAkhyAta, tenI nIce cAra sUma saMpAyanA [ityAdi kAlpanika gaNita vRttikAzvI jaNAve che, je svayaM joI-jANI levuM. ame ahIM oidhava nathI.) saMnikaryadvAra - asaMkhyAta saMyama sthAno che, temAM jo eka hIna hoya to te eka hIna, bIjA adhika che. jo samAna saMyama sthAna vartatA hoya to tulya. hInAdhikatvamAM cha sthAnapatitatva thAya che. upayogadvAramAM - sAmAyika saMyatAdive, pulAvatu be upayoga hoya che. sUma saMparAya tathA svabhAvathI sAkAropayukta kahA. lezyAdvAramAM - yayAkhyAta saMyata, snAtaka samAna atha isalespI ke aleppI hoya. salecI hoya to pAmazukla vezyI hoya. yathAvAta saMyatane nirgasthatva apekSAe nirvizeSeNa chatAM zukala lesyA hoya - 4 - - sUga-948 - bhAvanA sAmAyika saMyata, zuM vartamAna pariNAmI hoya ke hIyamanA pariNAmI ke avasthita pariNAmI hoya ? gautamI vadhamAna pariNAma, pulAkavatuM jaNavA. e rIte parihAravizuddhi paryanta jANavuM. * * sUkSma saMpAyano prathama ? gautamI vAmiAna ke hIyamAna pariNAmI hoya, avasthita pariNAmI na hoya. yathAkhyAta saMyata, nithi mAphaka kahevA. bhagavanA sAmAyika saMyata keTalo kALa vImAna pariNAmI hoya ? gautama ! jaghanya eka samaya pulAkavat che. e rIte yAvata parihAravizuddhika paNa jANavA. * * bhaganA sUna saMpAya saMyatano prathama ? goma jAnyathI eka samaya, utkRSTathI aMtamuhUrNa vartamAna pariNAmI. e rIte hIyamAna pariNAmI jANavA. * * bhAvanA jAgyAta saMyata vize prazna gItamAM jaghanya ane utkRSTa bane aMtamuhad, vardhamAna pariNAma che. avasthita pariNAma jaghanyathI eka samaya, utkRSTathI dezona pUvakoDI. - vivecana-948 : sUmasaMparAya vardhamAna ke hIyamAna pariNAmamAM hoya, avasthita pariNAmI na hoya. kemake zreNIe caDatA vardhamAna pariNAma, paDatA hIyamAna pariNAma hoya. guNasthAnaka svabhAvathI tene avasthita pariNAmI na hoya. sUDhamasaM5rAyanA jaghanyavI vardhamAna pariNAma eka samaya, tenI prAptinA samaya pachI turaMta maraNa thAya. tenA guNasthAnakanA pramANavI utkRSTa aMtarmuharta pramANa che. A rIte tenA hIyamAna pariNAma paNa viyAvA. je yayAkhyAta saMyata kevaLajJAnane pAme che, te zailezIkaraNane pAme, tene 148 bhagavatI-aMgasUtra saTIkaanuvAda/5 vardhamAna pariNAma jAgI-utkaTathI aMtamuharta che, tenA uttara kALe teno vyavacheda thAya che. avasthita pariNAma jAcavI eka samaya che, upazamakALanA pahelA samaya pachI turaMta maraNacI Ama kahyuM. * * * * * * sUtra-949 thI 951 - [64] bhagavA sAmAyika saMyata keTalI kamapakRddhi bAMdhe 1 gautama sAta bhede bAMdhe, ATha bheTe bAMdhe Adi bakuzavatuM. A pramANe parihAravizuddhi sudhI gaNavuM. * * sUkSma saMparAya saMyata viSe prathana ? gautama ! Ayu ane mohanIya vajIne cha karmapakRti bAMdhe. yathAkhyAta saMyata khAtaka mujaba che. bhagavanA sAmAyika saMyata keTalI kamapakRttio veda che ? gautama! niyamo ATha karmaprakRtine vede che. e pramANe sUmasaMharAya sudhI jANavuM. * * yathAkhyAta vize pravana gautama aaN ta ke cAra bheda veda. e sAta bheda veda to mohanIyavarjita sAta kamapakRtti veda, cArane vedatA vedanIya, Ayu, nAma ane goma e cAra kampakRtione vede che. bhagavanA sAmAyika saMvata, keTalI kamapakRtio utI che gautama ! sAta bheda bakuzavatuM. e pramANe parihAravizuddhi sudhI kahevuM. sUkSma saMpAya vize prathama 1 gauma! bhede ke pAMca bheda uMdIra. cha ne udIto ApyuM ane vedanIya sivAyanI cha kamaprakRtine udIre. pAMcane udIrato Ayu, vedanIya, mohanIya vajIne pAMca karmapatti udIre. * * yathAkhyAta saMyata vize ane ? gautamAM pAMca bhede ke be bhede udIre athavA na uMdIre. pAMca udIto Ayue bAkI badhuM nigranthavat kahevuM. [50] bhagavana / sAmAyika saMyata, sAmAyika saMyatpayAne choDato zuM choDe ? zuM prApta kare gautama sAmAyika saMyatatvane choDe che ane chedopasthApanIya ke sUkSma saMparAya saMyata, asaMyatasaMyamasaMyatane pAme che. chedopasthApanIrano prazna ? gautamAM chedopApanIya saMyatatva choDe che, sAmAyika-parihAravizuddhisUmasaMparAya-asaMyama ke saMyamasaMyama prApta kare che. ** parihAravizuddhi vize pavana? gautama T parihAravizuddhi saMcAvane choDe che. chedopacApanIya saMyama ke asaMyamane prApta kare che. sUkSma saMpAya vize prastA gautamAM sUmasaMparvane choDe che. sAmAyika saMyama, chedopasthApanIya saMyama, yayAkhyAta saMyama ke asaMyama prApta kare che. * * yayAkhyAta saMyata vize prastA gautama yathAkyAd wtapaNane choDe che. sUmasaMharAya saMyama, asaMyama, siddhigatine pAme che. [51] bhagavat ! sAmAyika saMyata zuM saMjJopayukata hoya ? nosaMjJopayukata hoya! gautama / saMjJopayukta bakuzavata jANavA. e rIte parihAravizuddhi sudhI jANavuM. sUkSmasaMgharAya ane yathAkhyAta, pulAkava che. bhagavanA sAmAyika saMyata zuM hAka hoya ke nAhAraka? pulAkava4 Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25/-/7/949 thI 951 jANavuM. e rIte sUkSmasaMparAya sudhI jANavuM. mujaba jANavA. bhagavan! sAmAyika saMmata keTalA bhavagrahaNa kare? gautama ! jaghanya eka samaya, utkRSTa ATha. e pramANe chedopasthapanIyane jANavA. parihAra vizuddhika vize praznana ? gautama ! jaghanyathI eka samaya, utkRSTathI traNa samaya. e pramANe yathAkhyAta saMyata sudhI kahevuM. * vivecana-949 thI 951 : 149 yathAkhyAtasaMyatane snAtaka sUkSma saMparAya saMyata Ayu na bAMdhe kemake apramatanA aMta sudhI Ayuno baMdha thAya. mohanIya paNa bAdara kaSAyodaya abhAvathI na bAMdhe, tethI A baMne choDIne cha karmaprakRttine bAMdhe che. veda dvAra - yazAkhyAta saMcata nirNAvasthAmAM mohanIya choDIne sAta karmaprakRtine vede che. kemake mohanIyano upazama ke kSaya thayo hoya che. snAtaka avasthAmAM cAra ne ja vede kemake ghAtIkarmaprakRti kSINa thaI hoya che. upasaMpaddhAna dvAra - sAmAyika saMyata, sAmAyika saMtatvane choDe che, chedopasthApanIya saMyatatvane pAme che. caturyAma dharmathI paMcayAma dharmamAM pArzvanAthanA ziSyavat saMkrame. athavA ziSyane mahAvrata AropaNamAM. athavA sUkSmasaMdharAya saMcatatvane pAme, zreNIpatipattithI athavA asaMyamAdi thAya. chedopasthApanIya saMyata, chedopasthApanIya saMyatatvane choDIne sAmAyika saMyatatvane pAme. jema AdinAtha tIrthanA sAdhu, ajita svAmInA tIrthane svIkAre. athavA parihAravizuddhika saMcatatvane tevI yogyatAthI pAme. parihAravizuddhika saMyata, parihAra vizuddhi saMyatatvane choDIne pharI gacchAdino Azraya karatAM chedopasyApanIya saMyatatva pAme athavA devapaNe utpanna thaI asaMyamane pAme - - - sUkSmasaMparAya saMcata, sUkSmasaMparAya saMyatatvane zreNIthI paDatA choDIne sAmAyika saMyatatvane pAme. jo pahelAM sAmAyika saMyata thAya to chedopasthApanIya saMtatvane pAme. jo pahelAM sAmAyika saMyata thAya to chedopasthApanIya saMyatatvane pAme, jo pahelA chedopasthApanIya saMyata thAya, to yayAkhyAta saMcatatvane zreNI ArohatA pAme. yathAkhyAta saMyata, yathAkhyAta saMyatatvane choDIne zreNIthI paDatA sUkSmasaMparAya saMcatatvane pAme ke upazAMta mohatvamAM maratA devamAM upajatA asaMyamatva pAme. snAtaka hoya to siddhigati pAme. gautama ! jaghanyathI, bakuzanI mAphaka. - ma jaghanyathI eka, utkRSTathI vIsa pRthakatva. gautama ! jaghanyathI eka, utkRSTathI traNa. * sUtra-952 - bhagavan ! sAmAyika saMyatane eka bhavagrahaNamAM keTalA AkarSa hoya? chedopasthApanIyano prazna ? gautama ! parihAra vizuddhikano prana ? sUkSma saMgharAyano prazrva ? gautama ! bhagavatI-aMgasUtra saTIkaanuvAda/5 jaghanyathI eka, utkRSTathI cAra. - - yathakhyAta vize prazna ? gautama ! jaghanyathI eka, utkRSTathI bhe. bhagavan ! sAmAyika saMyatanA vividha bhavagrahaNathI keTalA AkarSa che ? gautama ! kuzavat. chedopasthApanIsanI pRcchA. gautama ! jaghanyathI be, utkRSTathI 900 thI 1000nI vacce. - - parihAravizuddhikanA jaghanyathI be, utkRSTathI sAta. sUkSmasaMparAyanA jaghanyathI be, utkRSTathI nava. saMyatanA jaghanyathI be, utkRSTathI pAMca. yathAkhyAta * vivecana-952 : 150 chedopasthApanIyanA utkRSTathI vIsa pRya arthAt cha vIsI eTale ke 120 vakhata ukta AkarSa pAme. - - parihAra vizuddhika saMcatatva utkRSTathI eka bhavamAM traNa vakhata pAme. eka bhavamAM be upazama zreNInA saMbhavathI pratyeka saMklisyamAna ane vizuddhayamAna rUpa be sUkSmasaMparAyanA bhAvathI cAra vakhata sUkSmasaMparAyatapaNAne pAme che. yathAkhyAtasaMyata be upazama zreNInA saMbhavathI utkRSTa be vakhata pAme. aneka bhavagrahaNa AkarSa adhikAramAM chaMdopasthApanIyamAM utkRSTa 900 thI 1000 vo. eka bhavamAM 120 AkarSa thAya. ATha bhava vaDe guNatA 960 thAya. A saMkhyA pradarzana saMbhava mAtrane AzrIne che, te bIjI rIte paNa hoya. te 900 thI upara, jema ghaTe tema karI levI. parihAra vizuddhimAM utkRSTa sAta - eka bhavamAM temAM traNa kahyA. traNa bhavane AzrIne traNa-be-be e rIte sAta thAya. - - sUkSma saMparAyamAM nava AkarSa - eka bhavamAM cAra AkarSa kahyA. bIjA bhavamAM paNa cAra ane trIjA bhavamAM eka, e rIte nava AkarSa thAya, yathAkhyAta saMyatane eka bhavamAM be AkarSa, bIjA bhavamAM paNa be, trIjAmAM eka, e rIte pAMca thAya. - sUtra-953 : bhagavan ! sAmAyika saMta kALathI keTalo kALa hoya ? gautama ! jaghanyathI eka samaya, utkRSTathI dezajUna 900 varSa ochA pUrvakoDI. e pramANe chaMdopasthApanIya paNa jANavA. - - parihAra vizuddhika jaghanyathI eka samaya, utkRSTathI deza nyUna 29 varSa ochA pUrva koDI. sUkSma saMparAya saMyatane nigranthavat jANavA. yathAkhyAta, sAmAyika saMyatavat che. bhagavan ! sAmAyika saMcato kALathI keTalo kALa rahe ? gautama ! savakALa - - chedopasthApanIyano prA ? gautama ! jaghanyathI 250 varSa, utkRSTathI 50 lAkha karoDa sAgaropama. - - parihAra vizuddhikono prazna ? gautama ! jaghanyathI dezona 200 varSa, utkRSTathI dezona be pUrvakoDI. - - sUkSma saMparAya saMyato vize prazna ? gautama ! jaghanya eka samaya, utkRSTa aMtarmuhU. yathAkhyAta saMtone sAmAyika saMyato mAphaka jANavA. bhagavan ! sAmAyika saMtane keTalA kALanuM aMtara hoya ? gautama ! Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25/-//53 151 15ra bhagavatI-aMgasUtra saTIkaanuvAda/5 janyathI mulAkava4. e rIte yathAkhyAtasaMyata sudhI jANavuM. bhagavanA sAmAyika saMyatone keTalA kALanuM aMtara rahe? aMtara nathI. - chedopasthApanIyano prazna ? gautama! jaghanyathI 63,000 varSa, utkRSTathI 18 koDAkoDI sAgaropama. * - parihAravizuddhikono prazna ? gautama ! jaghanyathI 84,000 varSa, utkRSTathI 18 koDAkoDI sAgaropama. * * sUmasaMgharAya saMyato nigrantho mujaba. yathAkhyAto sAmAyikasaMyato mujaba. bhagavAna sAmAyikasaMyatane keTalA samuThThAto che ? gautama ! cha samughAtae kasAyakuzIla mAphaka che. e rIte chedopasthApanIyatA jANavA. * * parihAra vizudrika, pulAkava4. sUmasaMparAya, nirgastha mujaba ane yathApyAta saMyatanA snAtaka mujaba jANavA. bhagavana / sAmAyika saMyata zuM lokanA saMkhyAta bhAgamAM hoya ke asaMkhyAta bhAgamAM prazna. gautama ! saMkhyAta bhAgamAM na hoya Adi pulAka samAna jANavuM. e pramANe sUkSmasaMpAya sudhI jANavuM. - - yathAkhyAta saMyatane snAtakavatuM jANavA. bhagavAna ! sAmAyika saMyata zuM lokanA saMkhyAtamAM bhAgane sparze ? kSetra avagAhanA samAna sparzanA kahevI.. bhagavanA sAmAsika saMvata kayA bhAvamAM hoya ? gautama aupazamika bhAvamAM hoya che. e rIte sUkSma saMgharAya sudhI jANavuM. yathAkhyAta saMparAya vize prathana ? gautama! pAmika ke kSAyika bhAvamAM hoya. bhagavana sAmAyika saMyato eka samayamAM keTalA hoya ? gautama ! pratipadhamAnakane AzrIne sarva kathana kaSAyakuzIlavatu kahevuM -- chedopasthApanIyono prathana ? gautama! pratipadhamAnane AzrIne kadAca hoya, kadAca na hoya, je hoya to jaghanyathI eka, be ke traNa hoya. utkRSTa zata pRthakva hoya. pUrva pratipane ANIne kadAca hoya, kadAca na hoya. je hoya to jaghanya ane utkRSTa baMne koDI zata pRthakRtva hoya * * parihAravizuddhiko, pulAkauvatu jANavA. * * sUma saMparAya saMyato, ninjAvatu jANavA. : : yathAkhyAta saMyato vize prazna ? gautama pratipadhamAnane AzIne kadAca hoya, kadAca na hoya. jo hoya to janyathI eka, be ke traNa hoya ane utkRSTathI 16ra hoya, jemAM 108 paka, 54 upazamaka hoya. pUrvapatipakSane AzrIne jaghanya ane utkRSTathI koDI pRthakad hoya. bhagavAna ! A sAmAyika-chedopasthApanIya, parihAra vizuddhi, sUmasaMparAya, yathAkhyAtasaMyatomAM kona, konAthI cAvat vizeSAdhika che ? gautama! sauthI thoDA sUkSmasaMgharAya saMyato che, parihAra vizaddhiko saMkhyAlagaNA, yathAkhyAta saMyato saMkhyAlagaNA, chedopasthApanIya saMyato saMkhyAtapaNA, sAmAyika saMyato saMkhyAlagaNA che. * vivecana-53 - sAmAyika svIkAra samaya pachI turaMta mare to eka samaya. utkRSTathI deza nyUna nava varSa jUnA pUrvakoDI kahyuM te garbhasamayathI AraMbhIne jANavuM. anyathA janmadina apekSAe aSTa varSa jUna hoya. maraNa apekSAe parihAra vizuddhika jaghanyathI eka samaya, utkRSTa dezona nava varSa paryAyathI koI pUrva koTI AyuvALo pravajyA le. teno 20 varSa pravajyA payaya thatAM daSTivAdanI anujJA thAya, tevo parihAra vizuddhi svIkAre, te - x - A janma pALe to 29 varSa jUnA pUrva koTI thAya. yayAkhyAtane upazamAvasthAmAM maraNathI jaghanya eka samaya. - pRthakatvamAM kALa vicAraNA-utsarpiNImAM Adi tIrthaMkaranA tIrthamAM cAvatuM chedopasthApanIya rahe. temanuM tIrtha 50 varSa cAle, tethI 50 varSa jaghanyathI chedoSasthApanIyanA kahyA. avasarpiNInA Adi tIrthakanuM tIrtha yAvatu chedopasthApanIya pravarte, te 50 lAkha karoDa sAgaropama hoya, tethI utkRSTa A sthiti kahI. parihAra vizuddhika jaghanyathI utsarpiNImAM Adha jina pAse koI 100 varSano parihAra vizuddhi svIkAre, tenI pAse, tenA jIvitane aMte bIjo koI 100 varSanuM svIkAre, pachI teno svIkAra na thAya mATe 200 varSa kahyA. te baMnene 29 varSa jatAM tenI pratipati che, mATe 58 varSa jUnuM kahyuM. ukta vyAkhyA TIkArAranI che, cUrNikAra paNa temaja kahe che - paNa avasarpiNImAM aMtima jina apekSAe vizeSa che. avasarpiNImAM Adi tIrthaMkara pAse koI parihAra vizuddhikanuM pUrvakoTI Ayu che, tenA jIvananA aMte koI bIjuM tevuM ja pUrvakoTI AyuvALuM dIkSA le, to be pUrvakoTI thAya. *x - aMtaradvAra - avasarpiNImAM duSamakALa sudhI chedopasthApanIya saMyama varte che, tethI pachI 21,000 varSanA chaThThA ArAmAM ane utsarpiNImAM 21-21 hajAra varSa pahelA be ArAmAM ema 63,000 varSanuM AMtaruM paDe. utkRSTathI 18 koDAkoDI sAgaropamautsarpiNImAM 24-mAM tIrthakara sudhI chedoSasthApanIya cAstri hoya. pachI suSamaduSamAdi traNa ArA, anukrame be-traNa-cAra koDAkoDI sAgaropama pramANa ane avasarpiNImAM sapamApamAdi traNamAM cAra-traNa-be koDAkoDI sAgaropama pramANa ema kula 18koDAkoDI sAgaropama pachI pahelA jina tIrthane sthApe, tethI ATalo kALa chedopasthApanIya na pravarte. - 4 - parihAra vizuddhikanuM aMtara jaghanyathI 84,000 varSa - avasarpiNImAM chellA be, utsarpiNImAM pahelA be, ema cAra ArAnA pratyekanA 1,000 varSa lekhe 84,ooo varSa thAya. - X - X - utkRSTakALa 18 koDAkoDI sAgaropama pUrvavat che. pariNAma dvAra - chedopasthApanIya jaghanya ane utkRSTa baMne koDI zata pRthakava. A chedopasthApanIya saMyata pariNAmAdi tIrthaMkaranA tIrthane AzrIne saMbhave che. jaghanyathI te samyaka samajAtuM nathI. kemake bharatAdi daza kSetramAM prokanI gaNatAM vIza saMbhaLAya che. koI kahe che - A paNa Adi tIrthakaranA je tIrNakALa che, tenI apekSAe ja Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25/-//53 153 jANavuM - X - X - alAbahavadvAra - sTokad kALathI ane ninyatulyavathI tenuM pramANa zatapRthakatva che. parihAravizuddhika saMyata, tenA kALanI bahuvatAthI ane pulAkanI tulyatAthI sahasa pRcakRtvamAnathI saMkhyAtagaNA che. yayAkhyAta saMyata saMkhyAtagaNI che. kemake koDI pRthakva pramANathI kahyuM. sAmAyika saMyata saMkhyAtaguNA, koDI samagra pRthakatva pramANathI kahyA che. -- saMyato kahyA, temAM keTalAMka pratisevI hoya che, tethI pratisevA bhedathI pratisevA Adi kahe che - 4 - * sUraNa-54 thI 59 - [cv] pratisevanA, doSAlorAnA, AlocanAha, sAmAcArI, prAyazcitta ane tapa. A che.] [55] bhagavAna ! pratisevanA keTalA bhede che ? gautama ! daza. * [956] dauI, pramAda, anAbhoga, Atura, Apad, saMkIrNa, sahasAkAra, bhaya, pahela ane vimarza [ daza pratisevanA che) 5] AlocanA doSa daza kA - - [58] kaMya, anumAnya, dee, bhAdara, sUkSma, pracchanna, zabdakula, bahujana, acta, tarovI. 9i59] daza sthAne saMpanna aNagAra potAnA doSonI AlocanA karavAne yogya hoya che - atisaMpa, kulaiuz, vinayasaMpas, jJAnasaMpanna, darzanasaMpanna, cAsiMvw, kSAMta, dAMta, amAsI, apazcAtApI. ATha sthAnothI saMpanna aNagAra AlocanA devAne yogya che - AcAravAnuM, AdhAravAna, vyavahAravAna, padIDaka, pakuvaka, aparisAnI, niyapika, apAyadazal. * vivecana-954 thI 59 - (UM -abhimAnapUrvaka pratisevA. [pratisevanA eTale pApa ke doSa sevanathI thatI cAritravirAdhanA pramAda-madha, vikathAdi. tathA anAbhoga-jJAna. Aturatvabhukha, tarasa AdithI bAdhita. Apattine lIdhe thatI pratisevanA, Apati-dravyAdibhedathI cAra prakAre che - dravyApati eTale prAkAdi dravyano alAbha, lokApatti-aTavI mArgamAM pahoMcI javuM, kALApati - dubhikSa kALanI prApti. bhAvApatti-glAnava. [ pAMca) [esii pratisevanati- saMkIrNa-svapakSa, parapakSathI vyAkuLa-sAMkaDuM hojha, kyAMka thAya pATha che arthAt AdhAkamaditvathI zakti bhojanAdi viSayamAM, nizitha sUtramAM titiUT pATha che, titiNava arthAta AhAradinA alAbhamAM sakheda vacana. () sahasAkAraAkasmika kriyAmAM. tethI kahyuM che - pUrve joyA vinA paNa prasAre, pachI jue, paNa pagane saMkocavA samartha na hoya te sahasAkaraNa che. (8) bhaya-siMhAdinA bhayathI pratisevA thAya. (9) prasveSa-krodhAdithI thAya. (10) vImasa-vimarzathI eTale ziSyAdi parIkSaNArthe karela. A daza pratisevA che. AlocanAnA doSa - (1) AkaMya-prasanna thayela AcArya mane thoDuM prAyazcita Apaze, e buddhithI AlocanAcAryanI vaiyAvacca karaNAdithI AvaIne je AlocanA 154 bhagavatI-aMgasUtra saTIkaanuvAda/5 te. (2) anumAnya-anumAna karIne laghutara aparAdha nivedanathI mRdu daMDa maLaze, tema mAnI aparAdhane nAno karIne batAve. (3) deTa-AcArya jyAre aparAdhane joI jAya, tyAre ja Aloce. (4) bAdara-moTA aticAra thAya to ja Aloce, nAnA doSanI avajJA karI na Aloce. (5) sama-nAnA atiyAne Aloce, jethI koI kaheze ke je nAnA doSa Aloce, te moTA kema na Aloce ? evo vizvAsa utpanna karAvavA nAnA aparAdhane Aloye. (6) channa-ati lajjALutAthI avyakta vacana vaDe Aloye, jethI jANe pote ja sAMbhaLe. (7) zabdAkula-agItArtha paNa sAMbhaLe evA moTA zabdothI AlocanA kare. (8) bahujana-eka ja doSanI AlocanA aneka sAdhunI pAse kare ati eka aparAdhane ghaNAM pAse kahe. (9) avyakta-agItAnI AcArya pAse AlocanA kare. (10) tatsavI - je aparAdhanI AlocanA karavI hoya, te te ja doSanA sevana karanArA gura pAse jaIne Aloce che, tenI pAse ja Alocana che paNa tajovI. jethI samAna AcaraNavALA gura pAse sukhapUrvaka te aparAdha kahI zake. AlocakanA guNo - (1) jAti saMpanna - prAyaH kRtya na ja kare, thAya to tene samyak Aloce. (2) kulasaMpanna - aMgIkRta prAyazcitane samyak vahana kare. (3) vinayasaMpanna-vaMdanAdika AlocanA samAcArIno prayoktA thAya. (4) jJAnasaMpannakRtya, akRtya vibhAgane jANe. (5) darzana saMpanna - prAyazcittathI ja zuddhi thAya tevI zraddhA kare. (6) cAsTisaMpanna-prAyazcitta aMgIkAra kare. (7) kSata-guru dvArA upAlaMbha apAya to paNa kopa na kare (8) dAMtaIndriyAne damIne zuddhinuM samyak vahana kare. (9) amArI - pApane gopavyA vinA aparAdha Aloce. (10) apazcAtApI. aparAdha AlocanA karyA pachI pazcAtApa na karato nirjarA bhAgI bane. AlocanA dAtAnA guNo-(1) AcAravAna-jJAnAdi pAMca prakAnA AcArathI cuta, (2) AdhAravAnu-Alocita aparAdhane avadhAranAra. (3) vyavahAravAAgama, kRta Adi pAMca prakAramAM koI vyavahArathI yukta, (4) apavIDaka-lajA vaDe atIcArone gopavanAne vividha vacanothI lajjArahita karI samyaka AlocanA karAve. (5) prakuvaka-Alocita aparAdhamAM prAyazcita dAnathI vizuddhi karAvavAmAM samartha. (6) aparizrAvI-Alocake Alocita doSone je bIjAne na kahe. (3) niyapika-prAyazcita karavAmAM asamarthane thoDuM-thoDuM karIne prAyazcita karAve. (8) apAyadarzI-AlocanA na karavAthI paralokamAM thatAM doSane sArI rIte batAvanAra, AlocanA Arya kahyA, te sAmAcArInA pravartaka hoya tethI te kahe che. * sUga-960 thI 962 :[60] sAmAcArI daza prakAre che - te pramANe - [961] IcchAkAra, miyAkAra, tathAkAra, AvazyakI, naipedhikI, AychanA, Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1papa 25/-Is/960 thI 962 pratikRcchanA, chaMda, nimaMtraNA, upasaMpadA. daza sAmAcArI che. 6 prAyazcitta daza bhede che - AlocanAI, pratikramaNAha, tadubhayAha, vivekAI, yuTyagahiM, tapAuM, chedAI, mUlAuM, anavasthApyArTa ane pArasaMcikAI * vivecana-960 thI962 : dazavidha samAcAra pratIta che. vizeSa e ke - mApRSTha - kArya hoya tyAre pUchavuM. pratiSThA - pUrve niSedha karAvela kArya mATe pUchavuM. chaMTaTI - pUrve gRhIta bhojanAdi mATe AmaMtraNa ApavuM. nimaMtrA - na lAvela bhojana mATe jatAM pUrve nimaMtraNA karavI. 35saMpan - jJAnAdi nimite anya AcAryano Azraya karavo. * - have sAmAcArI vizeSathI prAyazcitane jaNAvavA kahe che. A prAyazcita zabda aparAdha ane tenI zuddhimAM dekhAya che temAM ahIM aparAdhamAM levo. temAM - AlocanAha-AlocanA eTale nivedana, te rU5 aticArathI thayela zuddhine yogya che. e rIte bIjA paNa jANavA. vizeSa e ke - RAHUT - mithyAdAkRta, tamaya - AlocanA ane mithyAdukRta. vivef - azuddha bhojanAdi tyAga. vya - kAyotsarga tapa - nirvikRtikAdi. che * pradjyA payayane ghaTADavo. khUna - mahAvatAropaNa navANa - amuka viziSTa tapa kare pachI vratAropaNa karavuM. pAvala - liMgAdi bheda A daze bhedo prathaNI jANavA.) - have tapanA bheda kahe che - * sUtra-963 thI 969 : [63] tapa be bhede che . bAhya ane atyaMtara, - - te bAhya tApa zuM che ? bAhya tapa cha bhede che. te A pramANe - [66] anazana, uNodarI, bhikSAcaya, saparityAga, kAyakaleza ane pratisaMlInatA A cha bAhya tapa che. [65] te anazana zuM che? be bhede che - Ivaki, cAkathita te InDarika anazana zuM che? aneka bhede che te A - catubhikata, chaThTha bhakta, akramabhakta, dazama bhakta, khAsa bhakta, caudaza bhakta, ardhamAsika bhakad, mAsika bhakad, bemAsika bhakta, trimAsika bhakta yAvat cha mAsika. te cAvakathita zuM che? be bhede che - pAdapoyagamana, bhakatapatyAkhyAna. : - te pAdapopagamana zuM che? be bhede - nIlama, anIharima. baMne niyamathI Apatikarma che. - - te bhakta pratyAkhyAna zuM che? be bhede che - nIharima, anIharima, A baMne niyamo sapatikarma che. -- te A bhakatapatyAkhyAna che, te A yAvakathita che, te A anazana che. te avamodakiA zuM che? be bhede che - dravya avamodarikA ane bhAva avamodarikA. * * te dravya avamodaskiA zuM che? be bhede che - upakaraNa dravya avamodarikA ane bhojana-pAna dravya vimodarikA. te upakaraNa dravya avamodaskiA zuM che ? eka varu, eka patra ane vyakta upakaraNa-svanitA. te upakaraNa dravya avamodarikA che. 156 bhagavatI-aMgasUtra saTIkaanuvAda/5 te bhojana-pAna dravya avamodarikA zuM che ? kukaDInA iMDA pramANa ATha kavala AhAra karavo te apAhAra, bAra kavala Adi jema zataka-7-nA uddezA1-mAM kahyuM tema yAvata prakAmasabhojI hotA nathI ema kahI zakAya che. te A bhojana-pAna-avamodarikA, te A dravya-avamodarikA che. te bhAva-avamodaskiA zuM che ? te aneka bhede che * apakodha yAvat a5lobha, acazabda, aijhA, abha tuM-tuM, te bhAvAvamodarikA. te bhikSAcaya zuM che? te aneka bhede che - dravyAbhigrahacaraka Adi jema uvavAd sUtramAM kahyuM tema cAvatuM zuddha eSaNIya saMkhyA:ttika. te rasaparityAga zuM che ? anekavidha che - vigaIrahitatA, praNIta savarjana Adi jema uvavAImAM che, tema cAvatu rAhAra, * * * te kAyakaleza zuM che ? te aneka bhede che - sthAnAtiga, ulaTaka Asanika Adi jema uvavAIphUgamAM che tema kahevuM. yAvat sarvagaga-pratikama vipamukata. te A kAyakaleza kahyo. te pratisalInatA zuM che ? te cAra bhede che - IndriyapatisaMlInatA, kaSAya pratisalInatA, yogapatisalInatA, vivikata zayanAsana sevanatA. te Indriya patisaMlInatA zuM che ? pAMca bhede che - zrosendriya viSaya pasAra nirodha athavA zrotrakriya viSaya prApta padArthomAM rAgadveSa nigraha. e pramANe yAva4 - X* anendriya viSaya pracAra nirodha athavA sAzanendriya viSaya prApta padArthomAM rAhe nigraha. te Indriya patisaMlInatA che. te kayAya pratisaMlInatA zuM che? te cAra bhede che - krodhodaya nirodha athavA udaya prApta krodhane viphaLa karavo, e pramANe yAvatuM lobhodaya nirodha athavA udaya prApta lobhanuM viphaLa karavo. te kayAyapatisaMlInatA che. te yoga patisaMlInatA zuM che? te traNa bheda che - mana-vacana-kAya yoga pratisalInatA. temAM akuzala mana nirodha athavA kuzalamana udIraNA athavA manane ekAgra karavuM. te manayoga pratisaMsInatA che. ** vacana yoga pratisaMlInatA ? * akuzala vacana nirodha, athavA kuzala vacana udIraNA athavA vacanane ekAgra karavuM. * * kAyayoga pratisaMlInatA ? - samyapha prakAre samAdhipUrvaka prazAMtabhAvathI hAtha-pagane saMkucita karavA, kAcabA mAphaka guptendriya-AlIna-palIna thaIne rahetuM. te A kAya pratisaMsInatA che, te A yoga pratisalInatA che. te vivikta zayanAsana sevanatA zuM che? te, je ArAmamAM, udhAnamAM jema somila uddezakamAM kahyuM tema yAvatu zayyA saMtAraka svIkArIne vicaravuM. te vivina zayanAsana sevanatA, pratisaMsInatA, bAhya tapa che. te atyaMtara tapa zuM che ? cha bhede che - prAyazcitta, vinaya, vaiyAvacca, svAdhyAya, dhyAna ane surAI che. te prAyazcitta zuM che ? te daza bhede che - AlocanAI cAvatu pArasaMcitAha. Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25/-/7/963 thI 969 te A prAyazcita che. che te vinaya zuM che ? vinaya sAta bheTe cAstri vinaya, mana vinaya, vacana vinaya, kAya te jJAna vinaya zuM che ? - pAMca bhede che cAvata kevaLajJAna vinaya, te A jJAnavinaya che. - - jJAna vinaya, darzana vinaya, vinaya, lokopacAra vinaya. AbhinibodhikajJAna vinaya - - 157 te darzana vinaya zuM che ? - be bheTe che - zuzruSA vinaya, anAzAtanA vinaya, te zuzrUSA vinaya zuM che ? - aneka prakAre che - satkAra, sanmAna Adi jema zataka-14, uddeza-3-mAM kahyA mujaba yAvat pratisaMsAdhana. - * - te anAzAtanA vinaya zuM che? te-45-bhede che. te A pramANe-- (1) arihaMtonI anAzAtanA, (2) arihaMta pajJapta dharmanI anAzAtanA, (3) AcAryanI anAzAtanA, (4) upAdhyAyanI anAzAtanA, (5) sthaviranI (6) kuLanI (7) gaNanI (8) saMghanI (9) kriyAmAM, (10) sAMbhogikanI (11) Abhinibaudhika jJAnanI yAvat (15) kevaLajJAnanI anAzatanA. - - - A paMdaranI (1) bhakti (2) bahumAna (3) guNakIrtana karavuM. [eTale 15 x 3 = 45 bheda thayA.] te anAzAtanA vinaya, te darzana vinaya che. te cAstrivinaya zuM che ? pAMca bhede - sAmAyika cAstrivinaya yAvat yathAkhyAta cAritravinaya. te A cAstri vinaya che. te mana vinaya zuM che ? be bheTe che - prazasta mana vinaya ane pazarata mana vinaya. te prazasta mana vinaya zuM che ? - sAta bheTe che. te A - apaka, asAvadha, akriya, nirUpakaleza, anAzravakara, acchavikara, abhUtAbhizaMkita. te A prazasta mana vinaya che. te apazasta mana vinaya zuM che? te sAta bheTe che. te A - pApaka, sAvadha yAvat bhUtAbhizaMkita, te pazasta vinaya, mana vinaya che. ka te vacana vinaya zuM che ? je bheTe che - prazasta vAna vinaya, apazasta vacana vinaya. te prazasta vacana vinaya zuM che ? sAta bheTe che - yAvat abhUtAbhizaMkita. - 4 - te apazata vacana vinaya zuM che ? sAta bhede x - te A vacana vinaya che. prazastakAya vinaya, aprazastakAya che pApaka, sAvadha yAvat bhUtAbhizaMkita. te kAya vinaya zuM che ? be bheTe che te prazasta kAya vinaya zuM che ? sAta bheTe che - upayogapUrvaka - vinaya. (1) gamana, (ra) sthAna, (3) niIdana, (4) paDakhuM badaluM, (5) ullaMghana, (6) palaMghana, (7) sarvendriya yogayuMjanatA. te prazastakAya vinaya che. te prazasta kAya vinaya zuM che ? sAta bheTe che. anAyukata[upayogarahita] gamana yAvat sarvendriya yoga puMjanatA. * - * - te lokopacAra vinaya zuM che? - sAta bheTe che abhyAsavRttitA parachaMdAnuvartitA, kAryahatu, kRtatikriyA, Atma gadveSaNA, dezakAlajJatA ane - - bhagavatI-aMgasUtra saTIkaanuvAda/pa savarthi-patilomatA. te lokopacAra vinaya che, te A vinaya che. [966] te vaiyAvacce zuM che? te daza bhede che - AcArya vaiyAvacca, upAdhyAya vaiyAvacca, sthavira vaiyAvacca, taparavI, glAna, zaikSa vaiyA, kuLad, gaNavai, saMghalai ane sAdharmika vaiyAvacca te A taiyAvacca che. 158 [67] te svAdhyAya zuM che ? pAMca bhede che, te A - vAMcanA, pratipucchanA, parivartanA, anupekSA, dharmakathA. te A svAdhyAya che. [68] te dhyAna zuM che ? cAra bhede che - te A - ArtadhyAna, raudradhyAna, dharmadhyAna ane zukaladhyAna, (1) ArtadhyAna cAra bhede che - (1) manojJa saMpayoga saMpatimAM tenA viyoganI ciMtA karavI. (ra) manojJa saMpayoga saMprAptimAM tenA viyoganI ciMtA karavI. (3) AtaMka (rogAdi) saMpayoga saMpAptimAM tenA viyoganI ciMtA karavI. (4) parisevita kAmabhoga saMpayoga saMpAptimAM tenA aviyoganI ciMtA karavI. . - AdhyiAnanA cAra lakSaNo che. te A - kraMdanA, soyanatA, temanatA ane paridevanatA. (2) raudradhyAna cAra bhede che - hiMsAnubaMdhI, pRSAnubaMdhI, aeyAnubaMdhI, saMrakSaNAnubaMdhI. - - raudradhyAnanA cAra lakSaNo che - osanna doSa, bahula doSa, ajJAna doSa, AmaraNAMta doSa. - (3) dharmadhyAna cAra bhede ane catuSpatyavatAra che AjJAvicaya, apAticaya, vipAkavimaya, saMsthAna viyaya. dharmadhyAnanA cAra lakSaNa che - AjJAruci, nisarguruci, sUci, avagADhaci. dharmadhyAnanA cAra AlaMbana che - vArAnA, patipRcchanA, parivartanA, dharmakathA. dharmadhyAnanI cAra anupekSA che - ekatvAnuprekSA, anityAnuprekSA, - azaraNAnupekSA, saMsArAnupekSA. (4) zukaladhyAna cAra bhede ane catupAvatAra che pRthakatvavitarka savicAra, ekatvavitarka avicAra, sUkSmakriyA anivartI ane samucchinnakriyA ApatipAti. zukala dhyAnanA cAra lakSaNo che kSAMti, mukti, Ava, zukala dhyAnanA cAra AlaMbana che avyathA, asaMmoha, viveka ane vyutsa zukaladhyAnanI cAra anuprekSA che - anaMtavartitAnuprekSA, vipariNAmAnupekSA, azubhAnuprekSA, pAyAnupekSA. mAna. [969] te vyutsarga zuM che ? be bheTe che - dravya vyutsarga, bhAva vyutsa * - te dravya vyutsarga zuM che ? te cAra bhede che - gaNa vyuArga, zarIra vyutsarga, upadhi vyutsarga, bhaktapAna vyutsarga - 4 - te bhAva vyutsarga zuM che ? te traNa bhede che - kaSAya vyutsarga, saMsAra vyutsarga, karmavyuArga, te kaSAya vyutsarga zuM che ? cAra bhede che - krodha vyutsarga, mAna vyutsarga, mAyA vyutsarga, lobha vyutsarga - 4 - - - Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 160 bhagavatI-aMgasUtra saTIkaanuvAda/5 25/-II963 thI 969 159 te saMsAra sutsarga zuM che? te cAra bhede che - nairayika saMsAra vyutsarga cAva deva saMsAra sutsarga. te A saMsAra vyutsarga che. te karmabhutsarga zuM che? te ATha bheda che - jJAnAvaraNIya karma sutsarga cAvatuM aMtarAya karma vyutsarga. te A karmabhutsarga che. - - te A bhAvabhurAga kahyo. - - te agaMtara taya kahyuM. - - bhagaqna te ema ja che. * vivecana-963 thI 969 : vAi - bahAranA zarIranA tApanathI mithyArdaSTi vaDe paNa tapapaNe svIkArela che. mafiNatara - atyaMtara ja kAmaNa nAmaka zarIranA prAyaH tapAvavAthI samyagurdaSTi vaDe ja tapaNe svIkArAyela che. 3morava - udarane ubhu karavuM-rAkhavuM te avamodarikA. A to mAtra vyutpatti che. tenA vaDe upakaraNanI paNa nyUnatA karavAnuM vicAravuM. temAM ivarika-avAkAlIna, yAvakacika-mAvajIvika. pAdapopagamana-jhADanI mAphaka calita thayA vinA ubhuM rahevuM..nIharima-je AzrayanA eka dezamAM rahe che, tyAMja phlevapna AzrIne nirharaNa karAya che, tethI nihArikA.. aniharima-je gariNaphAmAM svIkArAya che. vitta - lakSaNopetapaNe saMyatane ja, mAnava - svadanatA eTale paribhojana. cUrNimAM kahela che ke - je vastrane dhAraNa kare temAM mamatva na hoya, je koI mAge tene Ape. modaka - aAkrodha, bhAvathI krodhanI uNodarI - x * x * apa zabda - satri AdimAM asaMyatanA jAgI javAnA bhayathI. mau - ahIM jhaMjhA eTale viprakIrNa kopa vizeSathI vacana paddhati. cUrNimAM kahyuM che - anarthaka ghaNuM bolavuM te jhaMjhA. mauturaMtuma - hRdayastha kopa vizeSane ghaTADavo. dhvAminAvavA - bhikSAcayanI mAphaka bheda vivakSAthI dravya abhigrahacarakane bhikSAcaryA kahe che. dravya abhigraha te lepakRta Adi dravya viSayaka che. naI kavavA kahIne sUcave che - gAbhigraha caraka, kAlAbhigrahacaraka, bhAvAbhigrahacaraka Adi. mukAI zartaNA-zaMkitAdi doSa parihArathI bhojananuM grahaNa, tenAthIyakta te zudghaSaNika, saMghattiva * saMkhyApadhAna-pAMca, cha Adi. dapti-bhiAvizeSa, jene che te. "uvavAI" mujaba kahIne sUcave che - AyaMbila, AcAmyusikatabhojI, arasAhAra ItyAdi. kagT - sthAna eTale kAyotsagadi atizayapaNe kare che. "uvavAI mujaba" kahIne sUcave che - pratimA sthAyI, vIrAsanika, naivedhikI Adi. A pratimA-mAsiDI Adi che. vIrAsana-siMhAsane besIne, bhUmie paga rAkhIne pachI siMhAsana laI letA, je avasthA thAya che. naivedhikI kulA vaDe jamIna upara besavuM te. sovi zrobendriyanA je ISTa-aniSTa viSayomAM avAra - zravaNarUpa pravRtti, teno je niSedha, te tathA zabdonA zravaNanuM varjana. zrotra Indriya viSayamAM prApta ISTaaniSTa zabdomAM rAga-dveSano virodha. banna- mana vaDe viziSTa ekAgratvathI ekatArUpa bhAva karavo, te ekatA bhAva karaNa, athavA AtmA sAthe je aikya-nirAlaMbanava rUpa bhAva, tenuM kAraNa. - x - e rIte vacana vaDe viziSTa ekAgratvathI ekatArUpa bhAvakaraNa. - - musAvi sArI rIte samAhita-samAdhi prApta bahivRtti vaDe ane aMtavRtti vaDe prazAMta je che, tathA jeNe hAtha-paga avikSiptatAthI saMharelA che tevo. kAcabA mAphaka guptendriya. te paNa kaMIka lIna ane prakathI lIna thaIne. zataka-18nA uddeza-10 mujaba jANavuM. pAchA * prAyazcitta zabdathI aparAdha zuddhi artha karavo. vaiyAvacca-bhojana, pAnAdi vaDe anugraha karavo. - - jJAnavinaya-mati Adi jJAnonI zraddhA, bhakti, bahumAna, temAM kahela artha-bhAvanA-vidhigrahaNanA abhyArUpa. - - darzana vinayasamyagadarzana guNAdhikamAM zuzruSAdirUpa. - - cAaivinaya - sAmAyikAdi cAstrionI samyaka zraddhA karavAnuM prapIne. * * lokopacAra vinaya-lokono, upacAra eTale vyavahAra ke pUjA, te rUpa vinaya. - - zukUSaNA vinaya-sevA e ja vinaya * * ananyAzAtanA-AzAtanA, tenA niSedha rUpa vinaya, te ananyAzAtanA vinaya. vifvA ahIM kriyA-paraloka che, AtmA che, salaphleza vaDe kalaMkita muktipada ItyAdi prarUpaNArUpa grahaNa karavuM. samAna dhArmikonA paraspara bhojanAdi dAna ane grahaNarUpa ananyAzAtanA arthAt viparyAkaraNanuM parivarjana. ofjavAmAna - bhakti sahita bahumAna te bhaktibahumAna. ahIM bhakti te bAhya prIti, bahumAna te aMtara prItiyoga. vaUTlaMnanaVT - te sadbhutaguNa varNanathI yaza gAvo te. prazasta manavinaya-prazasta mana ja prarvatAvavA dvArA, vinayakamane dUra karavAno upAya, te prazasta manovinaya. * * prazasta manane ja nivatavavA dvArA je vinaya, te apazastamanovinaya. apAvaka - sAmAnyathI pApanuM varjana. asAvadha-vizeSathI pApa-krodhAdi vadhatuM varjana.. akirica-kAyikI Adi kriyA Asakti varjavI te.. nirapakleza-svagata zokAdi upakaleza rahita.. anAzravaka-prANAtipAtAdi AzravakaraNa rahita.. acchavikara kSafpa eTale sva-parano AyAsa, tene karavAno AcAra na hoya te akSapikara.. abhUtAbhizaMkita-je kAraNathI prANIo zaMkita thayA-Dare, tenAthI anya te abhUtAbhizaMkita. prazasta vAku vinayasUtramAM - pAvana - apApa vacanane pravatavivArUpa vacana vinaya. e pramANe bIjAmAM paNa jANavuM. ADatta - Agupta eTale saMyata saMbaMdhI je te Agupta. - urvalaMghana, dvAra-varaMDAdinI upathI javuM te. parNayaT - prakRSTa laMghana, vistRta bhUmi khAI Adine oLaMgavI.. sarve IndriyonA vyApArano prayoga. abhyAsa-garavyanI samIpamAM varNavAnA svabhAvathI tenA abhyAsavata. athavA abhyAsamAM. prIti eTale prema. parachaMdAnuvartI-5ra eTale ArAdhyanA, chaMda-abhiprAya, tene anuvartavAnA svabhAvavALo. kAryakSetu eTale jJAnAdi nimite bhojanAdinuM dAna. Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25-I9/963 thI 966 161 kRtapratikRtatA-nAme vinaya vaDe prasAdita guru zrata Apaze, te abhiprAyacI azanAdi dAna. glAnIvALo thaI auSaghAdine zodhe te AdLaveSaka. * * dezakAlajJatA eTale avasarocita arthasaMpAdana. sarva prayojanomAM ArAdhya saMbaMdhI anukUlya. vaiyAvRtya, svAdhyAya bhedo prasiddha che. vizeSa e ke - sthavira eTale janma Adi bhedathI che che. tapasvI eTale amAdine karanAra, dhyAnasUtramAM - (1) amanojJa-aniSTa je zabdAdi, teno je yoga tenA vaDe yukta che, tathA te amanojJa zabdAdinA viyoganI ciMtA karanAra. A ArtadhyAna kahevAya che. kemake dharma-dharmI abheda che. (2) manojJa-dhanAdi, teno je yoga, te vaDe yakta, te manojJa zabdAdinA aviyoganI ciMtA karanAra. (3) AtaMka eTale roga (4) paziva * eTale sevela ke jenI prIti hoya te kAmabhoga-zabdAdi bhoga athavA kAmasevana. te kAmabhoganI - x * ciMtA. jaya * moTA zabdothI raDavuM, soyAya - dInatA, nipaUTga - AMsu kheravavA, parivaUT - punaHpunaH kliTabhASaNa. fksAnufdha - hiMsA eTale jIvonA vadha, baMdhanAdi pIDArthe satata pravRtti karavAno svabhAva athavA te rUpa praNidhAna te hiMsAnubaMdhI. pRpAnudfdha - mRSA eTale asatya, tene paizunya, asatya, asabhUtAdi vacana bhedathI je pravRtti kare athavA te rUpa praNidhAna te mRSAnubaMdhI. tevAnuvaMdhI - stana eTale cora karma, tIvakodhAdi AkuLatAthI tenA anubaMghavatuM te soyAnubaMdhI riaudradhyAna]. HTUTUTIgvaMdhI - saMrakSaNa, sarva upAya vaDe padmiANa viSaya sAdhanano ane dhanano anubaMdha, jemAM che, te saMrakSaNAnubaMdhI. sanna : bahalatAthI anuparatavathI doSa - hiMsA, asatya, adattAdAna, saMrakSaNamAMno koI paNa, te osanna doSa. vAvo - badhAM hiMsAdimAM pravRttirUpa che. STATUTosa - jJAnathI, kuzAstra saMskArathI hiMsAdimAM, dharma svarUpamAM dharmabuddhi vaDe je pravRtti, te rUpa doSa, te ajJAna doSa. samarAMta - maraNa e ja aMta te maraNAMta, AmaraNa anutApavALA kAlazokaskiAdinI jema je hiMsAdi pravRtti, te ja doSa, te AmaraNAMta doSa. vaDaLDIyAra - cAra bheda-lakSaNa-AlaMbana-anupekSA. padArthamAM pratyavatArasamavatAra, vicAraNIyavathI jemAM che te catupratyAvatAra athavA A caturvidha zabdano paryAya che. mA vinaya - AjJA eTale jina pravacana, teno vicaya-nirNaya e rIte bAkInA pado paNa che. vizeSa A :- mapAya - rAgadveSAdijanya anartho. vipAla - karmaphaLa, saMsthAna - lokamAM dvIpa, samudrAdi AkRti. UTTY AjJA eTale sUtranA vyAkhyAna, temAM ke tenAthI je ruci-zraddhA te AjJAraci. nisargaruci-svabhAvathI ja tavanI zraddhA. sUtraruci-AgamathI tavazraddhAna. 1i3/11] 162 bhagavatI-aMgasUtra saTIkaanuvAda/5 avagADhaci-dvAdazAMgInA avagADhathI ruci athavA sAdhunA upadezathI ke nIkaTa rahevAthI thatI ruci. mAne - dharmadhyAnarUpI zikharanA ArohaNArthe je vAMcanA AdinuM avalaMbana karAya che. anuccheda - dharmadhyAna pachI paryAlocana karAya te anupekSA. - (1) pRthakatvavitarka - eka dravyane AzrIne utpAdAdi paryAya bhedathI vitarka eTale vikalA, pUrvagata zruta AlaMbana che. vivAra - arthathI vyaMjana ane vyaMjanathI arthamAM mana vagere rogonuM - x * je vicaraNa te savicAra, () ekatvavitarka avicAra - abhedapaNe utpAdAdi paryAyomAMnA koI eka payayinuM AlaMbana, vitarka - pUrvagata zrutAzrita vyaMjana ke ArtharUpa tathA vyaMjana-cArya sivAyanA bIjA koI vicAra jemAM vidhamAna nathI te. (3) sUmakriya anivRtti - je niruddha vAmanayogapaNAmAM sUkSma kriyA, adha niraddha kAya yogatvathI che te sUphamakriya, vardhamAna pariNAmavathI je tenAthI na nivarte te anivarti. A yAna nivaNagamata kALe kevaLIne hoya. (4) samucchinna kriyA - kAyikI Adi zailezIkaraNa viruddha cogatvathI jemAM che, te tathA ApatipAti-anuparata svabhAva. avyathA-devAdi upasargajanita bhaya ke calanano abhAva. asaMmoha-devAdikRta mAyAjanita sUkSamapadArtha viSayano saMmoha-mUDhatAno niSedha che. viveka-dehathI AtmAno ke AtmAnA sarva saMyogono vivecana buddhi vaDe pRthakakaraNa che. vyasarga-nirAsaktithI deha-upadhino tyAga. anaMtavariyAtapekSA-bhavasaMtatinI anaMtavRttinuM anuciMtana.. azubhAnupekSAsaMsAranA azubhatvanuM anuciMtana.. apAyAnupekSA-prANAtipAta Adi AzravadvAjanya anarthanuM anuciMtana.. vipariNAmonapekSA-vastunuM pratikSaNa vividha pariNAma gamananuM anuciMtana. ahIM je tAdhikAramAM prazasta-apazasta dhyAna varNana che, te pazastanuM varjana ane prazastanuM sevana te tapa. - vyutsarga sUmamAM-nAkAyukAdinA heturUpa mithyAdRSTivAdi tyAga. jJAnAvaraNAdi karmabaMdhanA heturUpa jJAnapatyanIkavvAdino tyAga. zataka-25, uddezo-8-" gha' che. - X -- X X - X - o uddezA-7-mAM saMyato bhedathI kahyA. tenA vipakSe asaMmata hoya, teno nArakAdimAM je rIte utpAda che, te ahIM kahe che - * sUtra-970 - rAjagRhamAM cAvatuM Ama pUchyuM - bhagavat ! nairayiko kaI rIte upaje che ? jema koI kUdaka kudato adayavasAyanivartita karaNa upAya vaDe bhaviSyakALamAM te sthAnane choDIne AgalA sthAnane pAmIne vicare che, oma ja A jIvo paNa Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25/-/8/970 163 phUdakanI jema kudatAM adhyavasAya nirtita karaNa upAyothI bhAvikALe te bhava choDIne AgaLano bhava pAmIne vicare che. bhagavan ! te jIvonI kevI zIghragati, kevo zIghragati viSaya che ? gautama ! jema koI puruSa varuNa, baLavAna, e pramANe jema zataka-14, uddezo-1-mAM kahyuM tema vartI traNa samayanA vigrahathI upaje che. te jIvonI tevI zIghra gati che, tevo zIghragati viSaya che. bhagavan ! te jIvo, parabhavAyu kaI rIte bAMdhe ? gautama ! adhyavasAya yoga nirtita karaNa upAyathI, e rIte parabhavAyu bAMdhe. bhagavan ! te jIvonI gati kema pravRtta thAya? gautama ! Ayubhava-sthitinA kSayathI te jIvonI gati pravRtta thAya. bhagavan ! te jIvo AtmaRddhie upaje ke paRddhithI ? gautama ! AtmaRddhithI upaje che - x - -- bhagavan ! te jIvo potAnA karmothI upaje ke bIjAnA karmothI ? gautama ! AtmakamAMthI upaje, pakarmothI nahIM. - - bhagavan ! te jIvo Atmapayoga vaDe upaje ke parapayoga vaDe? gautama ! AtmapayogathI upaje, parapayoge nahIM. bhagavan ! asurakumAra kaI rIte utpanna thAya ? nairayika mAphaka saMpUrNa - 4 - e rIte ekendriya varjIne yAvat vaimAnika sudhI kahevuM. ekendriyomAM vizeSa e ke - cAra samaya vigraha che. bAkI pUrvavat. kahevuM - bhagavan ! te ema ja che, ema ja che yAvat vicAre che. zataka-25, uddezA-9 thI 12-"bhavasiddhikAdi' -- x -- * -- x -- x -- x -- x -- * sUtra-971 thI 974 : [71] bhagavan ! bhavasiddhika nairayika kaI rIte utpanna thAya ? gautama ! jema koI kUdaka kUdato, bAkI pUrvavat yAvat vaimAnika. - X - [9] [72] bhagavan ! abhavasiddhika nairayika kaI rIte utpanna thAya ? gautama ! jema kUdaka kUdato pUrvavat. cAvat vaimAnika. temaja che. [10] [73] bhagavan ! sabhyaSTi nairayika kaI rIte upaje che ? gautama ! jema kUdaka kUdato bAkI pUrvavat ekendriya varjIne yAvat vaimAnika. ema ja che (2). bhagavan ! te [11] [974] bhagavan ! misAdaSTi nairayika kaI rIte upaje che ? gautama ! ma koI kUdaka kUdato bAkI pUrvavat yAvat vaimAnika. [12] * vivecana-970 thI 974- [uddezA-8 thI 12nuM sAthe pavat - plavaka, kUdavAro. pavamALe - uMce kUdato. aAvazALa nittirNa - mArA vaDe kUdAyu rUpa adhyavasAya nirvartitathI. ropAya - kudavArUpa je karaNakriyAvizeSa, te ja upAya-sthAnAMtara prAptimAM hetu. sevAna - bhaviSyakALamAM. vihare 164 bhagavatI-aMgasUtra saTIkaanuvAda/pa che. zuM karIne ? je sthAne rahela hoya te sthAnane kUdIne-choDIne, AgaLanA sthAnane pAmIne vicare che. kUdakanI jema kudato te jIva, tathAvidha adhyavasAya nirvartitathI vividha avasthA kare che, jenA vaDe jIva, te karaNa-karma, plavanakriyA vizeSa athavA karaNavat karaNa sthAnAMtara prApti hetunA sAdharmsathI karma ja teno upAya, te karaNopAya. tenA vaDe manuSyAdi bhava choDIne nArakabhava prApta kare. adhyavasAya eTale jIvapariNAma, yogamana vagere vyApAra vaDe nirvartita. te karaNopAyathI-mithyAtvAdi karmabaMdhahetuthI. - muni dIparatnasAgare karela zataka-25no TIkAsahitano anuvAda pUrNa Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26/-/1/975 165 zataka-26 - X - X - o zataka-25nI vyAkhyA karI. have 26mAMno AraMbha karIe chIe. teno saMbaMdha A che - chellA zatakamAM nAkAdi jIvonI utpatti kahI, te karmabaMdha pUrvaka che. tethI ahIM moha karma baMdha paNa vicArIe chIe. hAra gAthA - * sUtra-975 - [mRtadevI bhagavatIne namaskAra! A zatakamAM 11-uddezako che. te A - (1) jIvo, (2) vezyA, (3) pAkSika, (4) daiSTi, (5) ajJAna, (6) jJAna, () saMjJA, (8) veda, (9) kaSAya, (10) upayoga, (11) yoga. * vivecana-975 - jIvo, prati uddezaka baMdha vaktavyatAnA sthAna, pachI lezyA, pAkSiko, daSTio, ajJAna, jJAna, saMjJA, veda, kapAya, yoga, upayoga-baMdha vaktavyatA sthAna, e rIte A agiyAra sthAno che. zataka-26, uddezo-1-"jIva" & - X - X - X - X - 0 anaMtarotpAdi vizeSa virahita jIvane AzrIne 11-uddezA uktarUpa dvArathI baMdha vakatavyatAmAM pahelo uddezo kahe che - * sUtra-976,977 - 9i76] kALe, te samaye rAjagRhamAM yAvatu Ama pUchyuM - bhagavanuM ! jIve, (1) pApakarma bAMbu bAMdhe che, bAMdhaze ? () bAMdhya, bAMdhe che, bAMdhaze nahIM ? (1) bAMdhyuM, bAMdhato nathI, bAMdhaze. (4) bAMdhyuM che, bAMdhato nathI, bAMdhaze nahIM. * * gautama ! (1) keTalAMke bAMdhyuM che, bAMdhe che, bAMdhaze. (2) keTalAMke bAMdhyuM che, bAMdhe che, bAMdhaze nahIM. (3) keTalAMke bAMdhyuM che, bAMdhato nathI, bAMdho. (4) keTalAMke bAMdhyuM che, bAMdhato nathI, bAMdhaze nahIM. bhagavAna ! salesI jIve (1) pApakarma bAMdhyuM che, bAMdhe che, bAMdhaze ? (2) bAMdhyuM che, bAMdhe che, bAMdhaze nahIM? prazno. gautamAM keTalAMke bhAMNa che, bAMdhe che, bAMdhazo. e pramANe cAre bhaMga kahevA. bhagavan! kRNavezI jIve pApakarma bAMdhya prathana ? gautamAM keTalAMka bhAMbu che, bAMdhe che, bAMdhaze. keTalAMke bAMdhyuM che, bAMdhe che, bAMdhaze nahIM. e pramANe yAvatu pAlezyA. badhAmAM pahelo, bIjo bhaMga kaheto. zukala leyIne salenI jema cAre bhaMga kaheda. - - AlezyI jIve pApakarma bAMdhyuM che prazna ? gautamabAMdhyuM che, bAMdhato nathI, bAMdhaze nahIM. bhagavad ! kRNa pAkSika jIve pApakarma bAMdhyuMprathama gautamAM keTalAMka bAMdhyuM che, pahelo-bIjo bhaMga kahevo. * - bhagavana! zukalapAkSika jIve prathana ? gautama! cAre bhaMga kahevA. 166 bhagavatI-aMgasUtra saTIkaanuvAda/5 1 [ceb] samadaSTine cAra bhaMgo.. miyArdaSTine pahelo-bIja bhaMga. sakhyaNuM mithyArdaSTine e pramANe ja jANatuM. jJAnIne cAre bhaMgo che..abhinibodhika AnI cAvatuM mana: paryavajJAnIne cara bhaMgo che.. kevaLajJAnIne chello bhaMga, jema alI . ajJAnIne pahelo-bIje, e rIte matijJAnI Adi kaNe jANavA. AhAra saMjJopayukta yAvatu parigraha saMjJopayuktane pahelo-bIja bhaMga, nosaMjJopayutane cAre bhaMgo jANavA. savedakane pahelo-bIjo bhaMga, strIvedaka, puruSavedaka, napuMsakavedakane paNa temaja che. avedakane cAre bhaMgo jANavA. saMkaSAyIne cAre bhaMga, krodha cAva4 mAyA kApIne pahelo-bIja bhaMga. lobhakaSAyIne cAre bhaMga. * * bhagavana ! akaSAyI jIve pApakarma bAMdhya pana ? gautama! akaSAyIne jhI, cotho bhaMga jANavo. sayogane cAre bhaMgo che. e rIte mana-vacana-kAya yogIne paNa jANavA. ayogIne chello bhaMga jANavo. sAkAra ane anAkAra upayogIne cAre bhaMgo bAvA. * vivecana-976,977 : pApakarma-azubha karma. baMdhI-bAMdhya. baMdhaI-vartamAnamAM bAMdhe. baMdhissaI-bhAvimAM bAMdhaze. A rIte cAre bhaMgo A padamAM prApta thayA. na viMdhI - na bAMdhe. ahIM atItakALamAM baMdhaka jIvano asaMbhava che. temAM bAMdhe che ane bAMdhaze A bhaMga abhavyane AzrIne che. bAMdhe che, bAMdhaze nahIM e bIjo bhaMga kSapakavane pAmanAra bhavya vizeSane AzrIne che. bAMdhato nathI, bAMdhaze-A bhaMga mohopazamamAM vatiA bhavya vizeSate AzrIne che. tyAMthI paDIne tene pApakarma avazya baMdhAya che. bAMdhato nathI, bAMdhaze nahIM kSINamohIne che. lezyAdvAra-salesthIjIvane cAre bhaMga che. zuklalegvIne pApakarmanuM baMdhakava paNa hoya che. kRSNalezyAdi pAMcane pahelA be bhaMga ja che. temane ja vartamAnakAlika moharUpa pApakarmanA upazama ke kSaya nathI, tethI temane chellA beno abhAva che. temane bIjo bhaMga saMbhave che, kRSNalezvIne kAlAMtare kSapakatva prAptimAM bAMdhaze nahIM tethI A saMbhave. alI eTale ayogIkevalIne joyo ja che, lezyA abhAve baMdhakad abhAva che. pAkSikadvAramAM - kRSNa pAkSikane pahelA be bhaMga ja che. vartamAnamAM baMdhanA abhAve tenA abhAvathI. zukala pAkSikane cAre che. (2) kSapakavaprAptimAM-bAMdhyuM che, bAMdhe che, bAMdhaze nahIM. 3) bAMdhyuM che, upazamamAM bAMdhato nathI, tyAMthI paDatA bAMdhaze. (4) pakavamAM - bAMdhya, bAMdhato nathI, bAMdhaze nahIM. pahelo bhaMgapratIta che [zaMkA] jo kRSNapAkSika "bAMdhaze nahIM" e bIjo bhaMga ISTa che, to zulapAkSikane avazya saMbhavathI te pahelo bhaMga kaI rIte ? kahe che - pRcchA anaMtara bhaviSyakALamAM Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26/-/1/976,977 163. baMdhakavanA abhAvathI. vRddhoe paNa kahyuM che - baMdhazatamAM jo kRSNapAkSikone bIjo bhaMga yojAya, to zulapAkSikane pahelo bhaMga kaI rIte grAhya che ? pRcchA anaMtakALane AzrIne zahpAkSikAdine pahelo bhaMga, bAkInAne avaziSTa kALane AzrIne bIjo bhaMga. - daSTidvAramAM - samyaguESTinA cAre bhaMga zuklapAkSikane ja kahevA. mithyArdaSTi ane mizraSTine pahelA be ja bhaMgo che. vartamAna kALe mohalakSaNa pApakarmanA baMdha bhAvamAM chellA beno abhAva che. jJAna dvAramAM - kevaLajJAnIne chello bhaMga. kemake temane vartamAnakALe ane bhAvikALe baMdhano abhAva che. ajJAnIne pahelA be che. kemake ajJAnamAM mohalakSaNa pApakarmanA kSaya-upazamano abhAva che. saMjJA dvAramAM - pahelo, bIjo. AhArAdi saMjJA upayoga kALe kSapakava ane upazamakavano abhAva che. nosaMjJopayutane cAre che, kemake AhArAdimAM vRddhinA abhAve temane kSaya-upazamathI cAre saMbhave. vedadvAramAM-savedakane pahelA be. vedodayamAM kSaya-upazama na thAya. vedakane cAre, kemake svakIya vedanI upazAMtimAM bAMdhe che, bAMdhaze mohalakSaNa pApakarma sUkSmasaMpAya sudhI na hoya, paDyA pachI bAMdhe, te prathama. tathA veda kSINa thatAM bAMdhe che, sUma saMparAyanI Adha avasthAmAM bAMdhaze nahIM, te bIjo bhaMga. upazAMta veda sUmasaMgharAyAdimAM na bAMdhe, paDyA pachI bAMdhaze, te trIjo bhaMga. kSINavedamAM sUkSma saMparAyAdimAM na bAMdhe, bAMdhaze paNa nahIM mATe coyo bhaMga. bAMdhyuM che, te badhe pratIta che. kaSAya dvAramAM - sakaSAyIne cAre bhaMga che, temAM pahelA bhaMga abhavyane, bIjo bhaMga prAptavya mohakSaya bhavyane, bIjo upazamaka sUkSma saMparAyavALAne, cotho Apaka sUkSma saMpAyane AzrIne che. e pramANe lobha kaSAyIne paNa kahevA. krodhakaSAyIne pahelA be bhaMga che, temAM abhayane AzrIne pahelo, bIjo bhavya vizepane AzrIne che. vartamAnamAM abaMdhakatva svabhAvathI trIjA, cotho bhaMga nathI. akaSAyIne trIjo bhaMga upazamakane AzrIne ane cotho pakane AzrIne che. yogadvAramAM sayogIne cAra bhaMga-pUrvavat jANavA. * sUtra-948,979 - [68] bhagavana / nairayike pApakarmane bAMdhyuM, bAMdhe che, bAMdhaze ? gautama ! keTalAMka bAMdhe, pahelo-bIje bhaMga. bhagavat / teNI nairayika pApakarma? pUrvavatuM. e pramANe kRSNaleksI, nIlalesI, kApotalezcIne jANavA. * * e pramANe kRNAkSika, zukalapAkSikane. samyagRSTi, mizrAdaiSTi, miwdaSTine. jJAAnI, abhinibhovika yAvatu avadhijJAnIne ajJAnI, mati Adi traNe ajJAnIne yAvata parigraha saMjJopayutane. savedakane, napuMsaka vedakane. saMkaSAyI yAvatu lobhakaSAyIne. sayogI, mana-vacana-kAya yogIne sAkAra-anAkAra upayukatane. A badhAM padamAM pahelo ane bIjo bhaMga kahevA. 168 bhagavatI-aMgasUtra saTIkaanuvAda/5 e pramANe asukumAranI vakatavyA kahevI. vizeSa e ke tejalezyA, vedaka-puravedakane adhika kahevA. napuMsaka vedakane na kahevA. bAkI pUrvavatuM. e rIte ja pahelo-bIja bhaMga kahe che. A pramANe sAnitakumAra sudhI kahevuM. - A pramANe pRvIkAcikane, aprakAcikane yAvatu paMcendriya ticiyonikane, e badhe pahelo-bIja bhaMga kaheno virodha e ke - jene jeTalI leyA, daSTi, jJAna, ajJAna, veda, yoga je jene hoya, te tene kahevA. bAkI pUrvavata temaja neg. - manuSyane jIvapadanI vaktavyatA mAphaka badhuM saMpUrNa kahevuM. vyaMtarane asukumAra mujaba kaheA. jyotiSa, vaimAnikane temaja kahevA. vizeSa e ke vezyA jANI levI. bAkI pUrvavata. 9i9] bhagavatR ! ane jJAnAvaraNIya karma bAMdhyuM che, bAMdhe che, bAMdhaze. e pramANe jema pApakarmanI vakatavyatA che temaja jJAnAvaraNIyanI kahevI. vizeSa e ke - jIva ane manuSyamAM sakaSAyI yAvata lobhakaSAyImAM pahelo, bIjo bhaMga kahevo. bAkInuM pUrvavatuMyAvatu vaimAnika kahetuM. e rIte darzanAvaraNIya karmanA daMDaka paNa saMpUrNa kahevA. bhagavAna ! jIve vedanIyakarma zuM bAMdhyuM che. prazna ? gautama ! (1) keTalAMke bAMdhyuM che, bAMdhe che, bAMdhaze. (2) keTalAMke bAMdhyuM che, bAMdhe che, bAMdhaze nahIM. (4) keTalAMke bAMdhyuM che, bAMdhato nathI, bAMdhaze nahIM salecIne e pramANe ja zrIjI sivAyanA traNa bhaMgo che. kRNavezyA yAvatu pAleyAmAM pahelo-bIjo bhaMga. zuklaleyIne trIjA sivAyanA praNa bhaMga. alecIne cotho bhaMga kahevo. kRSNapAkSikane pahelA be bhaMgo, zuklapAkSikane trIjI sivAya traNa bhaMgo. e pramANe rASTine paNa che. mizrAdeSTi, mizra dRSTine pahelo-bIche. jJAnIne bIja sivAyanA, abhinibhodhika cAvatuM manaHpavAnIne pahelo-bI. kevaLajJAnIne ja sivAyanA. e pramANe nosaMjJopayukata, avedaka, kaSAyI, sAkAropayukata, anAkAra upayukata e badhAMne trIja sivAyanA, ayogIne chello, bAkInAne pahelo-bIja bhaMga jANavo. bhagavana nairayike vedanIya karma bAMdhyuM, bAMdhe che A pramANe nairavikathI vaimAnika sudhI jene je hoya te kahevuM. temAM pahelo-bIjo bhaMga che. mAtra manuSyane jIvo mujaba kahevA. bhagavAna ! jIve mohanIya karma bAMdhyuM ? jema pApakarma tema mohanIya paNa saMpUrNa vaimAnika paryanta kahetuM. * vivecana-928,979 : nAkava AdimAM be zreNInA abhAve pahelo, bIjo ja bhaMga che. e rIte salezyAdi vizeSita nAkapada kahevuM. e pramANe sukumAra Adi pada paNa kahevA. Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26/-/1/978,979 169 marasa jIvane nirvizeSaNamAM salezyAdi pada vizeSitane caturbhagI Adi vakatavyatA kahI. te manuSyane te pramANe ja saMpUrNa kahevI. jIva-manuSya samAnadharmI che. A pramANe badhe paNa 5-daMDako, pApakarmane AzrIne kahyA. e pramANe jJAnAvaraNIyane AzrIne paNa 25-daMDako kahevo. *x * temAM je vizeSa che, te sUgamAM kahela che. pApakarmadaMDakamAM jIva pada ane manuSya. padamAM je saMkaSAyIyada ane lobhakapAsIpada che, temAM samasaM5rAya mohalakSaNa pApakarma baMdhakavathI cAre bhaMgo kahyA, ahIM pahelAM be ja kahevA. avItarAgane jJAnAvaraNIya baMdhakava hovAthI, Ama kahyuM che. A pramANe darzanAvaraNIya daMDako jANavA. - vedanIya daMDakamAM-pahelA bhaMgamAM abhavya, bIjAmAM bhavya ke je nirvANa pAmaze, bIjo na saMbhave kemake vedanIyanA abaMdhakane pharI tenA baMdhanano asaMbhava che. cothAmAM ayogI che. salezvIne paNa bIjA bhaMga sivAya A rIte traNa bhaMga, cotho bhaMga sUtramAM kahyo, te barAbara samajAto nathI kemake te ayogIne ja saMbhave che, kemake te salespI na hoya. koI kahe che ke vacanathI ayogItAnA pahelA samaye paramazukalalezyA hoya, tethI salezyane cotho bhaMga saMbhave che. tava bahuzruta jANe. kRSNalezyAdi paMcakamAM ayogItvanA abhAve pahelA be ja bhaMga che, zukalalespI jIvamAM salezyI mujabanA bhaMga kahevA. salezya te siddha ane zailezIkaraNa karavAne jANavA. temAM mAtra cotho bhaMga kahevo. - kRSNapAkSikane ayogiva abhAve pahelA be bhaMga che. zuklapAkSika jo ke ayogI paNa hoya, tethI bIjA sivAyanA traNa bhaMga kahyA. e rIte sagardaSTine paNa baMdha saMbhave. mithyASTi-mizradaiSTine ayogiva abhAvathI vedanIyanuM baMdhakatva na hovAthI pahelA be ja bhaMga che. jJAnI ane kevaLajJAnIne rAyogitvamAM aMtima bhaMga che. AbhinibodhikAdimAM ayogiva abhAve caramabhaMga nathI - x * x * have AyudaMDaka - * sUtra-980 (adhuru) : bhagavad ! jIve Ayukarma bAMdhyuM, bAMdhe che ? prA. gautamAM keTalAMke. bAMbu cAra bhaMga. saphesI cAvata zukalalecIne cAra bhaMga, AlecchIne chello bhaMga. kRNAkSika vize prazna ? gautama ! keTalAMke bAMdhya, bAMdhe che, bAMdho, keTalAMke bAMdhyuM che, bAMdhato nathI, bAMdhaze. zukalapAkSika, samyagRtSTi, mithyAeSTine cAre bhaMgo che. samyagumiyA-daSTinI pRcchA. gautamAM keTalAMke bAMdhya, bAMdhatA nathI, bAMdhaze. keTalAke bAMdhyuM, bAMdhato nathI, bAMdhaze nahIM - jJAnI yAvatu avadhijJAnIne cAre bhaMga, mana:paryavijJAnIno prazna. gautama ! keTalAMke bAMdhya, bAMdhe che, bAMdhaze. keTalAMke bAMdhya, bAMdhato nathI, bAMdhaze. keTalAMke bAMdaya, bAMdhato nathI, bAMdhaze nahIM. kevaLajJAnamAM chello bhaMga che. e rIte A kramathI nosaMjJopayukatane bIja bhaMga sivAya mana:paryavAnIvatu kahevA. avedaka ane kApIne trIja, cotho samyagRmiyArdaSTiva4 kahevo. ayogane 130 bhagavatI-aMgasUtra saTIkaanuvAda/5 chello ane bAkInA padomAM cAre bhaMga yAva4 anAkAropamukata kahevA. * vivecana-80 (adhuru) : cAra bhaMgamAM pahelo abhavano, bIjo caramazarIrI thanArano, trIjo upazamakano, kemake te ja parve upazama kALe na bAMdhe, tyAMthI paDIne bAMdhaze. coyo kSakSakano, kemake teNe bAMdhyuM che, bAMdhato nathI, bAMdhaze nahIM. saleyI pachI yAvata zabdathI kRNAlezyAdi levA. je nirvANa na pAme teno pahelo bhaMga, caramazarIre utpanna thanArano bIjo, abaMdhakALe bIjo, caramazarIrane cotho bhaMga. -x - alezyI eTale zailIzagata ane siddha, tene vartamAna ane bhAvikALanA AyunA abaMdhakatvathI chello bhaMga. kRSNapAkSikane pahelo ane trIjo saMbhave che. * * * bIjo cotho saMbhavato nathI. kemake temane abaMdhatAno abhAva che. zukla pAkSikane samyagRSTimAM cAre bhaMga. temAM (1) pUrve bAMdhya, baMghakALe bAMdhe che, abaMdhakALa upara bAMdhaze. (2) carama zarIravamAM bAMdhaze nahIM. (3) upazama avasthAmAM bAMdhato nathI, (4) cotho bhaMga kSAkano che. mithyAdeSTi bIjA bhaMgakamAM bAMdhaze nahIM - carama zarIra prAptimAM. trIjAmAM abaMdhakALe bAMdhato nathI. cothAmAM bAMdhato nathI, bAMdhaze nahIM. pUrvavatuM. samyagRmidhyAdRSTi Ayu na bAMdhe. carama zarIratvathI koIka bAMdhaze nahIM. jJAnIne cAra bhaMga pUrvavat kahevA. mana:paryAyajJAnIne bIjo, bIjo vargane, temAM pUrve bAMdhela, hAla devAyu bAMdhe che, pachI manuSyA, bAMdhaze te prathama. bIjo bhaMga nathI kemake devatvamAM manuSyAyu avazya bAMdhe. trIjo upazamakano, cotho pakano bhaMga, kevalI Ayu bAMdhatA nathI, bAMdhaze nahIM e chello bhaMga. nosaMjJopayutane bIjA sivAyanA traNa bhaMga, mana:paryavajJAnIvahu kahevA. avedaka ane akaSAyIne kSapaka ke upazamakamAM Ayuno vartamAna baMdha nathI, upazamakathI paDIne bAMdhaze, kSapaka nahIM bAMdhaze. e rIte bIjo, cotho bhaMga. bAkInA ajJAnAdi padomAM cAre kahevA. * sUtra-980 (adhurethI) : bhagavAna ! bairayike Ayukarma bAMdhyuM che. prazna ? gautama ! keTalAMkane cAre bhaMga che. e rIte sarvatra nairayikone cAre bhaMga che. mAtra kRSNalezyI ane kRSNapAkSikane pahelo-trIjo bhaMga. samyaphamithyAtvamAM trIjI-cotho-bhaMga. asurakumArane e pramANe ja kRSNalecIne paNa cAra bhaMgo kahevA, bAkI badhuM nairayikavata. e pramANe svanitakumAro sudhI jANavuM. pRvIkAyikone satra cAra bhaMga. mAtra kRSNapAkSikane pahelo-strIjo bhaMga. teleksI vize prathana ? gautama ! bAMdhyuM che, bAMdhato nathI, bAMdhaze. bAkInA badhAmAM cAra bhaMgo. - - e rIte akAyika, vanaspatikAyika paNa saMpUrNa kahea. teukAyika-vAyukAyikane badhe ja pahelo-trIjo bhaMga. be-traNa-cAra IndriyavALAne paNa saba pahelo-bIja bhaMga, mAna samyakatva, jJAna,. Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26/-//980 11 12 bhagavatI-aMgasUtra saTIkaanuvAda/5 abhinibhodhika jJAna ane zrutajJAnamAM trIjo bhaMga paMcendriya ticiyonikone kRSNapAkSikamAM pahelo-bIja bhaMga, samyaktvamithyAtvamAM trIjI-cotho bhaMga. samyakatva, jJAna, abhinibhovika jJAna, zrutajJAna, avadhijJAna e pAMca padomAM bIjA sivAyanA traNa bhaMgo. bAkInAmAM cAra bhaMgo. manuSyone jIva mAphaka kahevA. mAtra samyaktva audhika jJAna, abhinibhodhika jJAna-zutAnivavijJAnamAM bIja sivAyanA bhaMgo che, bAkI pUrvavatuM. baMtara, jyotiSa, vaimAnika traNe asurakumArava4 jANavA. nAma, gojha, aMtarAya e traNe jJAnAvaraNIya mAphaka kahevI. bhagavAna te ema ja che, ema ja che, cAva4 vicare che. * vivecana-980 (adhurethI) : tAraka daMDakamAM cAra bhaMgo. temAM (1) bAMdhyuM che, baMdhakALe bAMdhe che, bhavAMtaranuM bAMdhaze. (2) siddhi prApti yogyane bIjo, (3) baMdhakALanA abhAve, bhAvi baMdha apekSAe bIjo. (4) baddha paramavikAyu pachI prAptavya camabhavathI coyo. e pramANe sarvatra. vizeSa A - lezyApadamAM kRSNalezya nAskomAM pahelo-bIjo. bIjo bhaMga nathI, kRNalezyI nAka tiryaMca ane manuSyamAM utpanna thAya, ayamazarIrI hoya. kRNalezyA pAMcamI nakapRthvI AdimAM hoya, tyAMthI udvartIne siddha na thAya. tethI e nAraka tiryaMcAdi Ayu bAMdhIne acaramazarIrapaNAthI pharI bAMdhaze. tathA kRSNalezyI nAka AyunA abaMdhakALe te na bAMdhe. baMdhakALe bAMdhaze te trIjo bhaMga. AyunA abaMdhakatva abhAve cotho bhaMga nathI. kRSNapAkSika nArakane bIjo bhaMga nathI, kemake te Ayu bAMdhIne pharI te Ayu na bAMdhe. tene carama bhavano abhAva che. trIjo bhaMga che, coyo nathI. samyamithyArdaSTine Ayu baMdhanA abhAve bIjo, cotho bhaMga nathI. asurakumAra daMDakamAM - x - kRNalezyIne paNa cAra bhaMga kahyA. kemake tene manuSyagati prAptimAM siddhinA saMbhavathI bIjo, cotho paNa che. pRthvIkAyika daMDakamAM pUrvoktAnusAra pahelo-trIjo bhaMga che. tejoleyAdapade kaiTalAMka tejalezya deva pRvIkAyikamAM upaje, te apayatika avasthAmAM tejovaizyI hoya che ItyAdi - X - kAraNe trIjo bhaMga. e pramANe akAyika. vanaspatikAyikane paNa jANavA. ukta nyAye kRSNapAkSikane pahelo * trIjo bhaMga, kemake tejolezyAmAM bIjo bhaMga saMbhave che. teukAya, vAyukAyane sarvatra agiyAramAM pahelo-bIjo bhaMga hoya che. tyAMthI udvartIne pachI manuSyamAM anutpatithI siddhigamananA abhAve bIjo, cotho bhaMga saMbhave che. kemake kahyuM che - sAtamI naka, teu, vAyune udvartIne mAnuSyatva prApta thatuM nathI. * vikalendriyane sarvatra pahelo-trIjo bhaMga che. temane udvartana pachInA ja bhave mAnuSyatvamAM nivaNa abhAve avazya Ayuno baMdha che. have vikalendriyamAM apavAda kahe che - samyakatva, jJAna, Abhinibodhika ane zrutamAM vikasendriyone bIjo ja bhaMga hoya, kemake samyakavAdi temane sAsvAdana bhAvathI apayatakakAvasthAmAM ja hoya, te cAlyA jatAM Ayuno baMdha thAya. pUrve bAMdhela che, hAla na bAMdhe, pachI bAMdhaze. paMcendriya tiryacomAM kRSNapAkSika padamAM pahelo-trIjo-. kemake te Ayu bAMdhIne ke na bAMdhIne teno abaMdhaka thAya-siddhigamata yogyatAthI. samyagu mithyArdaSTine AyanA baMdhanA abhAve bIjo cotho bhaMga hoya. paMcendriya tiryaMcone samyavAdi pAMcamAM bIjA sivAyanA bhaMga thAya. kemake tene samyagadRSTi hoya to devamAM ja jAya, karI Ayu bAMdhe ja, tethI tene bIjo bhaMga na saMbhave. manuSyAyumAM caramabhava hoya to cotho bhaMga. manuSyamAM ukta pAMcamAM bIjA sivAyanA bhaMgo. bhAvanA pUrvavatu. - 8 zataka-26, uddezo-2 che. - X - X - X - X - * uddezA-1-mAM jIvAdi dvAramAM 11-pratibaddha vaDe nava pApakamadi prakaraNa vaDe 25- jIvasthAno nirayA. ahIM te 24 nirUpe che - * sUtra-981 - bhagavana! anaMtarodhapaka nairayike pApakarma bAMdhya prasta ? te pramANe ja gautama! koIka bAMdhe. pahelo-bIja bhaMga. bhagavAna sahecI anaMtaropaka nairasika pApakarma bAMdhe prathana ? gautama pahelo, bIjo bhaMga. e rIte satra pahelo-bIja bhaMga. vizeSa e - samyakatva mizrAva, manoyoga, vacanayoga na pUcho. e rIte jAnitakumAra paryanta kahevuM. beIndriya-dIndriya-caturindriyane vacanayoga na kahevo. paMcendriya ticone paNa samyakattamithyAtva, avadhijJAna, virbhAgajJAna, manoyoga, vacanayoga e pAMda pado na kahevA. manuSyomAM leyata, samyakatvamithyAtva, mana:paryavajJAna, kevaLajJAna, vibhaMgAna, nosaMjJopayukta, Avedaka, akaSAyI, manoyogI, vacanayogI, ayogI A agiyAra pado na kahevA. * * vyaMtara, jyotiSTha, vaimAnikane nairayikova4 kahevA. pUrvokata traNa pada na kahevA. bAkInA je sthAno, temAM sarvatra pahelobIjo bhaMga kahevo. ekendriyone sarvatra prathama-bIja bhaMga kahevA. pApakarmamAM kahaA mujaba jJAnAvaraNIyakamano daMDaka kahevo. e rIte Ayune vajIne aMtarAyakama sudhI daMDaka kahevA. bhagavAna ! anaMtaroupakSaka nairayike zuM Ayukarma bAMdhyuM che. prathana ? gautama ! bAMdhyuM che, bAMdhato nathI, bAMdhaze. -- bhagavAna ! saleksI anaMtoSapaka narayike zuM Ayukarma bAMya ? pUrvavat trIjo bhaMga. e rIte cAvavuM anAkAropayukata, saba bIjo bhaMga, e pramANe manuSya vajIne yAvatu vaimAnika kahevuM. -- manuSyone sarvatra bIjo-cotho bhaMga kahevo. mAtra kRNapAkSikamAM bIja bhaMga kahevo. badhAmAM bhinnatA pUrvavatu. bhagavan! te ema ja che, Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26/-/2/981 ema ja che. * vivecana-981 : ahIM pahelA be bhaMga ja anaMtaropanna nAskane mohalakSaNa pApakarmanA abaMdhakavI asaMbhava che. - x - 4 - A lezyAdi padomAM sAmAnyathI nAkAdio saMbhave che, je pado anaMtotpanna nAkAdine aparyAptakatvathI na hoya, tene temAM na kahevA. - 4 - x - Ayukarma daMDakamAM anaMtarotpanna manuSya Ayu na bAMdhe, pachI bAMdhaze. paNa caramazarIrI to bAMdhato nathI, bAMdhaze paNa nahIM. kRSNapAkSikamAM - x - mAtra trIjo bhaMga che. badhAM nAkAdi jIvone je pApakarma daMDakamAM kahyuM te bhinnatva ahIM paNa kahevuM. " zataka-25, uddezo-3 * sUtra-982 - -- * - * -- x -- * - 0 uddezA-2-mAM anaMtarotpanna kahyA. ahIM paraMparotpanna kahe che-- 173 bhagavan ! paraMparotpanna nairasike pApakarma bAMdhyu prazna ? gautama ! keTalAMke pahelo, bIjo bhaMga. jema uddezA-1-mAM kahyuM, tema A uddezo paNa kahevo. nairayikonA te rIte ja navadaMDaka kahevA. ATha karmaprakRtimAM jene je karmanI vaktavyatA hoya. te tene anynAdhika jANavI yAvat anAkAropayukta vaimAnika. bhagavan ! te ema ja che. (2) * vivecana-982 : jema uddezA-1-mAM jIva, nArakAdi viSaya che, tema kahevA. mAtra tyAM jIva, nArakAdi 25-5do kahyA che, ahIM nArakAdi 24-5da che. - - jJAnAvaraNAdi pratibaddha pApakarmanA je nava daMDaka pUrve kahyA, te kahevA. che zataka-26, uddezA-4 thI 11 -- -- -- x -- x -- * sUtra-983 thI 990 - [uddazA krama mujaba eka eka sUtra [983] bhagavan ! anaMtarAvagADha nairayike pApakarma bAMdheluM prazna ? gautama ! keTalAke e pramANe jema anaMtaropAkanA nava daMDaka sahitano uddezo kahelo, tema anaMtarAvagADha paNa anyanAdhika nairayika yAvat vaimAnika sudhI kahevo. bhagavan ! te ema ja che. [4] [984] bhagavan ! paraMparAvagADha nairayike pApakarma bAMdheluM pana ? paraMparotpanna uddezA samAna saMpUrNa kahevuM. bha temaja che. [5] [85] bhagavan ! anaMtarAhAraka nairayike pApakarma bAMdheluM prA ? gautama ! anaMtaropanna uddezA mujaba saMpUrNa kahevuM. - x - [6] [986] bhagavan ! paraMparAhAka nairayike pApakarma bAMdheluM pana ? gautama ! paraMparotpanna uddezA mujaba saMpUrNa kahevuM. - x - [9] bhagavatI-aMgasUtra saTIkaanuvAda/pa [987] bhagavan ! anaMtara patika vairayike pApakarma bAMdheluM prazna ? gautama ! atyaMtaropanna uddezA mujaba saMpUrNa kahevuM. - x - [8] [988] bhagavan ! paraMpara paryAptaka nairayike pApakarma bAMdheluM prazna ? gautama ! paraMparo uddezA mujaba saMpUrNa kahevuM. * x * [9] [989] bhagavan ! carama nairayike pApakarma bAMdheluM prazna ? gautama ! paraMparotpanna uddezA mujaba ahIM saMpUrNa kahevuM. bhagavan ! te ema ja che, ema ja che yAvat vicare che. [10] 134 [9] bhagavan ! acarama nairayike zuM pApakarma bAMdheluM Adi prathna ? gautama ! keTalAke e pramANe jema pahelo uddezo tema pahelo-bIjo bhaMga sarvatra paMcendriya tiryaMcayonika sudhI kahevuM. bhagavan ! carama manuSye zuM pApakarma bAMdheluM pra. gautama ! keTalAMke bAMdheluM, bAMdhe che, bAMdhaze. keTalAke bAMdheluM, bAMdhe che, bAMdhaze nahIM. keTalAMke bAMdheluM, bAMdhatA nathI, bAMdhaze. [traNa bhaMga] - bhagavan ! saleztrI acarama manuSye zuM pApakarma bAMdheluM ? pUrvavat chellA bhaMgane choDIne traNa bhaMga uddezA - 1-samAna kahetA. vizeSa e ke je vIsa padomAM cAra bhaMga che, temAM ahIM chellA bhaMgane choDIne pahelAMnA traNa bhaMgo kahevA alaizyI, kevaLajJAnI, ayogI A traNemAM prazna na karavo. bAkI pUrvavat. vyaMtara, jyotiSTha, vaimAnika vize nairayika samAna kahevuM. bhagavan ! acarama nairayike zuM jJAnAvaraNIya karma bAMdheluM? gautama ! pApakarma samAna ahIM kahevuM. vizeSa e ke manuSyomAM sakaSAyI ane lobhakaSAyImAM pahelo, bIjo bhaMga kahevo ane bAkInA aDhAra padomAM chellA bhaMgane choDIne traNa bhaMga zeSa sarvatra vaimAnika paryanta pUrvavat darzanAvaraNIya karmamAM e pramANe ja badhuM kahevuM. vedanIyanamAM sarvatra paNa pahelo, bIjo bhaMga vaimAnika sudhI kahevo. mAtra manuSyomAM aleztI, kevaLI, ayogI hotA nathI. bhagavan ! acarama nairasike mohanIsakarma bAMdheluM prazna ? gautama ! pApakarma mAphaka badhuM ja vaimAnika paryanta kahevuM. bhagavan ! acarama nairayike Ayukarma bAMdheluM ? 5. gautama ! pahelo, bIjo bhaMga kahevo. - - - A pramANe nairayikonA bahuvAnA sarve padomAM pahelo, trIjo bhaMga kahevo. mAtra sabhyamithyAtvamAM trIjo bhaMga kahevo. A pramANe stanitakumAra sudhI kahevuM. pRthvI, apa, vanaspatikAyikamAM tejolezyAmAM trIjo bhaMga bAkInA padomAM sarvatra pahelo, trIjo bhaMga kahevo. teu, vAyumAM sarvatra pahelA traNa bhaMgo, betraNa-cAra IndriyomAM e pramANe ja kahevuM. mAtra samyakatva, avadhijJAna, AbhinibokijJAna, zrutajJAna e cAra sthAnomAM trIjo bhaMga kahevo. paMcendriya Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26/-/4 thI 11/83 thI0 135 176 bhagavatI-aMgasUtra saTIkaanuvAda/5 pUrve kahela yukti mujaba saMbhavato nathI. ayogIne bIjo bhaMga ja hoya. AyudaMDakamAM-acaramane pahelo-trIjo bhaMga che. pahelo prasiddha che, caramavathI bIjo bhaMga nathI. kemake acaramane AyubaMdha avazya thAya. bIjA bhaMgamAM tenA alaMghakALamAM Ayukarma na bAMdhe, ayaramatvane lIdhe bhaviSyamAM bAMdhaze. bAkInA padonI bhAvanA pUrvoktAnusAra karavI. pratyeka uddezaka vAcI zabdathI upalakSita hovAthI A baMdhIzataka che. muni dIparatnasAgare karela zataka-26no TIkAsahitano anuvAda pUrNa ticiyonikomAM samyapha mithyAtvamAM trIjo bhaMga bAkInA padomAM sama pahelo, trIjo bhaMga. manuSyomAM samyakramithyAtva, vedaka, kaSAyamAM trIjo bhaMga AlecI, kevaLajJAna, ayogImAM na pUchavuM. bAkI padomAM sarvatra pahelo-trIjo bhaMga. saMtara jyotika-vaimAnikone nairayikavatu jANavA. - - - - nAma, gotra ane aMtarAyakarmamAM saMpUrNa jJAnAvaraNIya mAphaka ja kahevuM. - - bhagavana ! te ema ja che kahI cAvatuM vicare che. * vivecana-983 thI 0 + [uddezA-4 thI 11nI utarAvaIT4 - utpatti samaya apekSAe ahIM anaMtara vagADhava jANavuM. anyathA anaMtarotpaNa ane anaMtarAvaNATamAM nirvizeSatA nahIM rahe. * * * AhArakatvanA prathama samayavartI te anaMtarAhAka ane dvitIyAdi samayavartI te paraMparAhAraka. payatikatvanA prathama samayavartI te anaMtara paryAptaka. te pati siddha thatAM ja tenA uttara kALe ja pApakarmAdi abaMdhalakSaNa kAryakArI thAya che. tethI tene anaMtarotpAvatu vyapadeza karAya che. tethI ja kahyuM - "jema anaMtarotpaNa". 15 - punaH te bhava prApta na karanAra. ahIM jo ke avizeSaNathI atideza karyo che, to paNa vizeSathI jANavo. tethI kahe che - caramoddezakane paraMparoddezakavatuM kahevo. paraMparoddezaka pahelA uddezAvat che. temAM manuSya padamAM AyuSyanI apekSAe sAmAnyathI cAre bhaMga kahyA. temAM carama manuSyanA Ayuka karmabaMdhane AzrIne cotho ja ghaTe. kemake je carama evo A Ayu bAMghela che, bAMdhato nathI, bAMdhaze nahIM. anyathA caramatva ja na rahe. e rIte bIje paNa vizeSa jANavuM. acarama che te bhavane karI prApta karaze. temAM Acama uddezAmAM paMcendriyatiryaca sudhInA padomAM pApakarma AzrIne pahelo be bhaMgo, manuSyone chello bhaMga varjIne traNe bhaMga kahevA. - 4 - acarama manuSya ItyAdi vIza padomAM - te A pramANe che - 1. jIva, 2- salezya, 3-zuklalezya, 4-zuklapAkSika, 5-samyadaiSTi, 6-jJAnI, 9 thI 10-matijJAnAdi catuka, 11-nosaMjJopayukta, 12-veda, 13-saMkaSAya, 14-lobhakaSAya, 15-sayogI, 16 thI 18 manoyogI Adi traNe. 1-sAkAropayukta, 20-anAkAro:yukta. - A padomAM sAmAnyathI bhaMgatuka saMbhave chatAM ayaramavathI manuSyapade cotho bhaMga nathI. caramamAM ja te saMbhave che. alezya Adi traNa carama ja hoya tethI teno prazna ahIM na karavo. jJAnAvaraNIya daMDaka paNa A pramANe che. mAtra vizeSa e ke - pApakarma daMDakamAM sakapAya, lobhakapAyAdimAM pahelAM traNe bhaMgo kahyA. ahIM pahelA be ja kahevAM. kemake A, jJAnAvaraNIya na bAMdhIne pharI baMdhaka na thAya. kapAyI sadaiva jJAnavaraNanA baMdhaka hoya. cotho bhaMga ayaramavathI na hoya. vedanIyamAM sarvatra pahelo, bIjo bhaMga che. kemake trIjocothAno asaMbhava che. Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2-1 thI 11/ 1 17 bhagavatI-aMgasUtra saTIkaanuvAda/5 6 zataka-27 6. - X - X - o zataka-26-nI vyAkhyA karI, have 23muM AraMbhe che. 26-mAM jIvanI karma baMdhana kriyA kahI. ahIM jIvanI tavAvidha ja karmakaraNa kriyA kahe che - che zataka-27, uddezA-1 thI 11 che - X X - X - X - * sUtra-991 - bhagavAna ! jIve pApakarma karyuM kare che, karaze ? karyuM che, kare che, karaze nahIM ? karyuM che, karato nathI, karaze ? karyuM che, karato nathI, karaze nahIM? autama! keTalAMke karyuM che, kare che, karo. keTalAMke karyuM che, kare che, karaze nahIM. keTalAMke karyuM che, karato nathI, karaze. keTalAMke karyuM che, karato nathI, karaze nahIM. bhagavAna ! saleyI jIva pApakarma e pramANe A abhizApathI jema zataka26 mAM vyakatavyatA che, te saMpUrNa ahIM kahelI. te rIte ja nava daMDako sahita 11-uddezA kahetA. * * * "karyuM che" zataka samApta. * vivecana-91 - baMdha ane karaNamAM zo bheda ? kazo nahIM. to pachI judA kema kahyA ? A jIvanI karmabaMdha kiyA te jIvakatRkA che, IzvarAdikRta nathI te darzAvavA. athavA sAmAnyathI baMdha kahevAya, avazya vipAkadAyitvathI karaNa, tighatAdi svarUpe niSpAdana karavuM. - X - X - 6 zataka-28 -- X - X - o karma vaktavyatA anugata zataka-27nI vyAkhyA karI. have kramathI AvatA zataka-28nI vyAkhyA karIe chIe. temAM 11-uddezA che pUrvavat. che zataka-28, uddezo-1 - X - X - X - X - * sUtra-2 : bhagavAna ! jIvoe jyAM pApakarmanuM samarthana karyuM ane kayAM AcaraNa karyuMgautama (1) badhAM jIvo ticiyonikomAM hatA. () athavA ticiyoni ane nairayikomAM hatA. (3) athavA tiryaMcayonika ane manuSyomAM hatA, (4) athavA tiyacayonika ane devomAM hatA, (5) athavA ticiyonika, manuSya ane devomAM hatA. (6) athavA tica, manuSya ane nAskamAM hatA. () athavA tiryaca, naraka ane devomAM hatA. (8) athavA tiryaMca, nairayika, manuSya ane devomAM hatA [te te gatimAM samarjana ane AcaraNa karyuM.. bhagavanA saleksI jIvo pApakarma kyAM samarthana kare, kaca Acare ? pUvava. e rIte kRSNalecI sAva alecI, kRSNapAkSika, zukalapAkSika, e pramANe yAvatu anAkAropayukta kahevA. bhagavana / nairayikoe pApakarmanuM samarthana kyAM karyuM, samAcaraNa karyA kayuM? gautama ! badhAM jIvo ticiyonimAM hatA ItyAdi ATha bhaMga pUvava4 kahevA. e rIte sarvatra ATha bhaMgo anAkAropayukata sudhI kahevA. pramANe vaimAnika sudhI kahetuM. * * * e rIte jJAnAvaraNIya yAvatuM aMtarAya sudhI kahevuM. *** A ja pramANe jIvAdithI vaimAnika paryanta nava daMDako thAya che. bhagavan! te ema ja che (2) vAvata vicare che.. * vivecana-992 : namana To : kaI gatimAM vatatA grahaNa karyu? samAyara = kyAM AcaraNa karyuM? pApakarma hetu samAcaraNathI tenA vipAkane anubhavyo. athavA A baMne paryAyi zabdo che. -- sarve jIvone tiryaMcayoni mAtRsthAnIya che, tethI sarve tiryacothI anya nAkAdi, tiryaMcathI AvIne utpanna kadAcita hoya. tethI te badhAM paNa tiryaMcayonikathI AvyA ema capadeza karyo. arthAta je vivakSita samayamAM nArAdi thayA, te athavathI badhAM paNa siddhigamana vaDe tiryakagati praveza vaDe nirlepaNe udvaryA, pachI tiryakragatinA anaMtatvathI anilaeNpanIyatvathI utRta thaI tiryaya sthAnothI nAkAdipaNe upajI. temaNe tiryaMcagatimAM naSkagatyAdi hetubhUta pApakarma grahaNa karyuM. athavA vivakSita samaye je manuSya ane devo thayA, teo nirlepapaNe temaja udbhUta thaI, te sthAnothI tiryaMca ane nAskothI AvIne upajayA. teo tiryaMca ane nAka thayA tema kahevAya arthAt tyAM ja te karma upAmyuM. muni dIparatnasAgare karelA zataka-27-no TIkAsahitano anuvAda pUrNa | - X - X - X - X - X - X - 1i3/12] Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28/-/1/92 139 bhagavatI-aMgasUtra saTIkaanuvAda/5 athavA vivakSita samaye je nairayika ane devo te temaja nirlepapaNe udvartIne, te sthAnothI tirmaya ane manuSyamAM AvIne utpanna thayA. teo tiryaMca ane manuSya thayA kahevAya. je jemAM sayA, temAM ja karma upArjDa.. A bhAvanA vaDe A ATha aMgo che temAM (1) tiryaMcagatimAM ja, bIjA tiryaMca-nairayika, tiryaca-manuSya, tiryaMca-deva e rIte traNa kisaMyogI che. tiryaMcatairayika-manuSya, tiryaMca-nairayika-deva, tiryaca-manuSya-deva e traNa mikasaMyogI che. eka caturkasaMyogI che. madhyastha * salezyAdi padomAM, pApakarmAdi bhedathI nava daMDako. che zataka-28, uddezo-ra che -- x x - * sUtra-993 - bhagavana anaMtaropAka nairayike pApakarma kAM grahaNa karyuM? kyAM AcaraNa karyA gautama te badhAM tiryaMcayonikamAM hatA, e pramANe ahIM paNa ATha bhego che. e pramANe anaMtarodhapaka nairayikone jene je vezayAthI anAkAropayoga paryanta hoya, te badhuM ja ahIM bhajanAthI vaimAnika paryanta kahevuM. vizeSa e ke - anaMtamAM je choDavA yogya che, te - te bola baMdhizataka mAphaka ahIM paNa choDI devA. e pramANe jJAnAvaraNIya kamathI aMtarAya karma sudhI badhAM daMDaka saMpUrNa kahevA. nava daMDaka sahita A uddezo kahevo. che zataka-28, uddezA-3 thI 11 che. * zataka-29 * - x -- -- -- o pApakamadi vaktavyatA anugata zataka-28nI vyAkhyA karI, have kramacI AvatA te prakAnA zataka-rastI vyAkhyA, temAM 11-uddezA che. che zataka-ra9, uddezo-1 ) -- X --X -- -- -- * sUtra-kya : bhagavan! jIvo, pApakarma zuM (1) eka kALe vedavAno AraMbha kare che ane eka kALe samApta kare che: () eka kALe Abha kare che ane aMta bhinna kALe kare che(3) bhinna kALe AraMbhe che ane eka kALe aMta kare che? (4) bhinna kALe AraMbhe che ane miksa kALe aMta kare che? gautamAM keTalAMka eka kALe AraMbha kare che ane eka kALe aMta kare che. vAva keTalAMka mir kALe AraMbhe che ane bhinna kALe aMta kare che. * * bhagAva! ema kema kahyuM - 4 - gautama jIvo cara bheTa che -(1) keTalAMka mahinA manom che. (2) keTalAMka samAnAyu vimoka che. (3) keTalAMka viSamANu samAnour che. (4) keTalAMka viSamAyu viSamoka che. temAM je samAnatA, samAnour che, teo pApakarma eka kALe vedanAnuM AmI, eka kALe aMta kare che. temAM je samAyu viSamacka che, teo pApakarma eka kALe AraMbhI bhinna bhinna kALa aMta kare che. temAM je viSamAyu samAnotpanna che, teo pApakarma vedana bhinna bhinna kALa AraMbhI, makALe aMta kare che. temAM je viSamANu viSamoww che, teo pApa kamavidana bhinna bhinna kALe AraMbhI, bhinna bhinna kALe aMta kare che. mATe kahyuM. bhagavAna saphesI jIvo pApakarma ? pUvava4. e pramANe AnAkAropayukata sudhI badhAM sthAnomAM badhAM padomAM A vakatavyatA kahevI. bhagavanA naiyiko pApakarmona vedanA samakALe ane aMta paNa samakALe kare, ItyAdi pra1no gautama ! keTalAMka samakALe AraMbhe. e pramANe jIvomAM kahyA mujaba kahevuM. yAvatu anAkAropayuktatA. e pramANe vaimAnika sudhI kahevuM, paNa je jene hoya, te A kama vaDe "pApadaMDakavavuM kahevuM. A ja kamathI AThe karmaprakRtimAM ATha daMDako jIvathI vaimAnika sudhI kahevA. A nava daMDaka sahita pahelo uddezo kahevo. bha* te ema ja che. * vivecana- samaya - samakALe, * * * dhaNu * pahelI vakhata vedavAno AraMbha karUAsa. samakALe nilaku - nISThAe laI janAra, (aMta kArA), *x* - jema viSama thAya, viSamapaNe (bhikALe] x * HTA * udayanI apekSAo samakALe AyunA udayavALA. samavavana * vivakSita AyunA layamAM samakALe ja bhavAMtaramAM utpanna thanArA evA te * * * X -- x x x * sUtra-94 - e pramANe A maNI jema baMdhi zatakamAM uddezakonI pariTI che, temaja ahIM paNa ATha aMgomAM jaNAvI. viroSa e ke - je bola jemAM hoya, te temAM kahevo sAvava ayama uddezo. A badhAM thaIne 11-uu che. bhagavan! te ema ja che, ema ja che yAvat vicare che. * vivecana-993,994 - anaMtaropapA nAkAdimAM je samyakamithyAtva, manoyoga, vAkayoga Adi pado asaMbhava hovAthI pUchavA nahIM, te jema baMdhizatakamAM kahyuM tema ahIM paNa kahevuM. .. (zaMkA pahelA bhaMgamAM baghAM tiryayathI AvIne utpanna thayA tema kahyuM, te kaI rIte saMbhave ? AnatAdi devo, tIkAdi manuSya vizeSo tyAMthI AvIne utpanna na thAya ? e rIte bIjA bhaMgomAM paNa kahevuM. (samAdhAna] satya che, paNa bahulatAne AzrIte A bhaMgo grahaNa karavA, A pramANe vRddha vacanathI ame kahyuM. -- karma samarjata lakSaNa zataka pUrNa. | muni dIparatnasAgare karela zataka-28no TIkAsahitano anuvAda pUrNa Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 29/-/195 181 bhagavatI-aMgasUtra saTIkaanuvAda/5 | (zaMkA A caubhaMgI AyukamapikSAe ghaTI zake, pApakarma vedanathI na ghaTI zake. kemake (pApakarma) AyukamapikSAe AraMbha ke aMta na pAme. - - - evuM nathI. ahIM bhava apekSAe karmano udaya ane kSaya ISTa che. tethI samAvAyu samotAka pApakarmane samakALe vedavAno AraMbha ane samakALe aMta kare. ItyAdi bhaMgo kahyA. - X - X - [sUtrArtha mujaba jANavA vRttimAM kiMcit ja vizeSa che.] ahIM vRttikArazrI vRddhoktA be gAyA jaNAve che.- x * x * x - che zataka-29, uddezo-2 chuM - X -- X - X - * sUjha-EUR6 : bhagavan! anaMtaropapaka nairayika samakALe pApakarma vedanano AraMbha kare ane samakALe na kare. keTalAMka samakALe AraMbhe, bhinna kALe aMta kare. bhagavAna ! ema kema kahyuM - x - ? gautama ! anaMtaroum nairayika be bhede - keTalAMka samAnA, samonnaka che, te pApakarma vedana samakALe AraMbhe che, samakALe aMta kare che. temAM je samAnAya, viSamotpaHka che, te pApakarma vedana samakALe AraMbhe che ane bhikALe aMta kare che. tethI Ama kahyuM.. bhagavana salephsI anaMtaropaNa nairasika pApa ? pUrvavatu. e rIte anAkAropayukta sudhI kahevuM. e rIte asurakumArathI vaimAnika sudhI kahevuM. madhya jene hoya, te tene kahyuM. * * A pramANe jJAnAvaraNIyathI aMtarAya sudhImAM daMDako kahea. - - bhagavan! te ema ja che (2). zataka-29-uddezo-3 thI 11 che. - X X X - * sUtra-97 - A pramANe gAmaka vaDe baMdhi zatakanI uddeza paripATI mujaba badhuM ja ahIM kahevuM cAvata acarama uddezaka. anaMtara cAra uddezonI eka vakatavyatA ane bAkInA sAtanI eka vakatavyatA kahevI. * vivecana-96,97 :- [uddezAra thI 11] anaMtarotpanna be bhede che. anaMtarotpannane Ayuno udaya samakALe ja hoya, anyathA teo anaMtarotpanna ja na kahevAya. teo AyuSyanA prathama samayavartI che. maraNa pachI parabhavotpattine AzrIne, teo maraNa kALa bhUtapUrva gatithI anaMtotpanna kahevAya che. viSamotpaNa eTale maraNanI viSamatA [bhikALa] thI kahevAya. mane trIjo, cotho bhaMga saMbhave nahIM. anaMtaroddezaka catuka - anaMtotpanna, anaMtarAvagADha, anaMtara AhAka, anaMtara paryAptaka uddezA. - - karmausthApana zataka pUrNa thayuM. | muni dIparatnasAgare karela zataka-2no TIkA sahitano anuvAda pUrNa zataka-30 - X - X - X - o zataka-29 nI vyAkhyA karI. have 30-muM AraMbhe che. * x - pUrva zatakamAM karmausthApanA Azrita jIvo vicAryA. ahIM karmabaMdhAdi hetubhUta vastuvAdane AzrIne jIvonI vicAraNA kare che - zataka-30, uddezo-1 che. - X - X - X - * sUtra- 8 : bhagavana / samavasaraNa keTalA che? gautama! cAra-kriyAvAdI, akriyAvAdI, ajJAnavAdI, vinayavAdI. - - bhagavan! jIvo kriyAvAdI che yAvatuM vinayavAdI che ? gautama! jIvo kriAvAdI Adi cAre che. saleksI jIvo zuM kriyAvAdI che, prasta ? gautama kiyAvAdI Adi cAre che. e rIte zukalalegyA sudhI kahetuM. * * bhagavat ! aleyI jIva vize prazna ? gautama kiyAvAdI che, akriyA-jJAna-vinayavAdI nathI. bhagavAna kRSNapAkSika jIvo zuM kriyAvAdI che. prazna ? gautama ! kriyAvAdI nathI, akriyA-ajJAna-vinayavAdI paNa che. - - zukla pAkSikone salerI samAna jANavA. samyagurdaSTi, ayIvatuM, mithyArdaSTi, kRSNapAkSika samAna. : - mizraSTino prazna ? gautama te kriAvAdI ke akriyAvAdI nathI, paNa ajJAnavAdI ane vinayavAdI che. jJAnI yAvatu kevaLajJAnI, alekzIvatuM. ajJAAnI yAvat virbhAgajJAnI, kRNapAkSikava8 AhAsaMjJopayukta cAvatu parigraha saMjJA upayukata, malecchIvat nosaMjJopayukata, alecIvata savedaka yAvat napuMsakavedaka, savecchIvatu. Avedaka, alesTIva4. sakaSAyI cAva4 lobha kaSAyI alezyIvatuM sAkAra-nAkAropayukata, salecIvata che. bhagavAna ! nairayika zuM kriAvAdI che, pana ? gautama ! kriyAvAdI cAvatuM vinayavAdI paNa che. * * bhagavan! saleksI nairayika che kiyAvAdI che ? pUrvavatu. e rIte cAva4 kApautavecI nairayika vaNavA. kRSNapAkSiko kriyAvAdI nathI. e pramANe A kramathI jema jIva vakatavyatA che, temaja nairacikanI vakatavyatA anAkAropayukata sudhI kahetI. mAtra che jene hoya, te tene kahevuM. bAkI nA kahevuM. nairayikavatuM nitakumAra sudhI kahetuM.. bhagavanA pratIkAyika che kiyAvAdI prathana ? gautama ! te kiyAvAdI ke vinayavAdI nathI. akriyAvAdI che, ajJAnavAdI paNa che. e rIte pRvIkAyikamAM je saMbhave, te badhAmAM vaccenA be samosaraNa, anAkAropayukta sudhI kahevA. e pramANe catarindriya sudhI badhAM padomAM be samosaraNa hoya. samyakatva ane jJAnamAM paNa A be maNanA samosaraNa jANavA. Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30/-/1/98 183 paMcendriya ticiyonikone jIvo samAna jANavA. maga je hoya te kahevuM. manuSyone jIva samAna saMpUrNa kahe. vyaMtara-jyotika-vaimAniko asurakumAravatuM jANavA. bhagavAna ! kiyAvAdI jIvo zuM nairayikAyu bAMdhe ke tiryaca-manuSya deva Ayune bAMdhe che ? gautama ! nairayika ke tici Ayu na bAMdhe, paNa manuSyAya, devAyune bAMdhe che. * * je devAyu bAMdhe to zuM bhavanavAsI devAyu bAMdhe ke yAvatuM vaimAnika devAyu bAMdhe ? gautama ! mAtra vaimAnika devAyu bAMdhe. * x - bhagavana akriyAvAdI jIvo zuM nairayikAmu bAMdhe, Adi prazna ? gautama ! narasika yAvata devAyuM bAMdhe. e rIte ajJAna, vinarAvAdI jaNAvA. bhagavana / saleksI kisAvAdI jIvo zuM nairayikA, bAMdhe ? gautama! nairayikAya na bAMdhe, e rIte jIvonI mAphaka salecIne cAre samorAraNa kahevA. * bhagavad ! kRNasI kriyAvAdI jIvo zuM nairayikAyubAMdhe ? gautama / madhya manadhyAya bAMdhe, bAkI traNa Ayu na bAMdhe. akriyAajJAna-vinayavAdI (traNe) cAreya Ayune bAMdhe. e rIte nIlalacI, kApotalecI paNa gaNavA. - * bhagavana tejolespI kriyAvAdI jIvo zuM nairayikAya bAMdhe ? gautama nairayika tiryaMca Ayu na bAMdhe, manuSyAyu ke devAyu bAMdhe. * - je devAyu bAMdhe to pUrvavat jANavuM. bhagavAna ! vejolessI kriyAvAdI jIva zuM bairayikAyu bAMdhe ? gautama nairayikAyu na bAMdhe, manuSyAdi traNe Ayu bAMdhe. e pramANe ajJAnavAdI ane vinayavAdI vaNavA. tejalecI mAphaka pau, zuklauMcI gaNavA. bhagavan! aleksI cAvata kviAvAdI zuM nairayikAyu prazna ? gautama ! cAre Ayu bAMdhe. e pramANe ajJAnavAdI, vinayavAdI paNa jANavA. zuklapAkSiko, salezyI samAna jANavA. bhagavAna ! samyagRSTi kisAvAdI jIvo zuM nairayikAyu ana ' gautama nairayika ke tiryaMcAyu na bAMdhe. manuSya ke devAyuM bAMdhe. * * misAISTi, kRSNapAkiva4 che. * * bhagavAna ! mizradaSTi AjJAnavAdI jIvo che airAcikAyu AvecchIvatu jANavA. e pramANe vinayavAdI paNa jANavA. jJAnI, abhinibhodhikahyuta-avadhijJAnI, samyagraESTi samAna jaNAvA. - bhagavan! mana:paryavajJAnI vize prasta ? gautama ! max devAyuM bAMdhe, anya traNa na bAMdhe. je devAyu bAMdhe to ? gautama! mAtra vaimAnika devAyu bAMdhe, anya (traNa) bhavanavAsI Adi na bAMdhe. kevaLajJAnI, AlecIvatu jANavA. jJAnI cAvata virbhAgajJAnI, kRSNapAkSikavatu jANavA. cAre saMjJAmAM, salecIvatuM. nosaMjJopayukata, mana:pavijJAnI samAna jANavA. savedaka yAvatuM napuMsakavedaka, saleyI samAna. vedaka, aleyI samAna. * - saMkaSAyI cAva4 lobhakArI, salerI samAna che. kaSAyI, verIvat che. * 184 bhagavatI-aMgasUtra saTIkaanuvAda/5 - sayogI yAvata kAyayogI, salezyI samAna. ayogI, AlecchIvatuM. sAkAanAkAropayukataka, salezyIvatu jANavA. * vivecana-98 : je matomAM vividha pariNAmavALA jIvo kathaMcita tucapaNe samavasare che, te samavasaraNa athavA anyonya bhinna kriyAvAdAdi matomAM kathaMcit tulyavathI, kyAreka koIka vAdIno avatAra te samavasaraNa che. kriyAvAdI-kriyA, kata vinA na saMbhave, te Atma samavAyI che tema kahevAnA AcAravALA je che te kriyAvAdI. bIjA kahe che - kriyA ja pradhAna che, jJAnathI zuM ? bIjA kahe che - kriyA eTale jIvAdi padArtho che, ItyAdi kahevAnA AcAravALA te kriyAvAdI. AtmAdi padArthonA astitvanA svIkArarUpa -180 saMkhyA che. te bIjA sthAnethI jANavuM. kriyAvAdInA saMbaMdhathI samavasaraNa paNa kiyAvAdI kahevAya che. - X - X - akiyAvAdI - akiyA eTale kriyAno abhAva, anavasthita koI padArthamAM kriyA thatI nathI, jo kriyA thAya to padArthanI anavasthiti nahIM rahe, ema kahe che te akriyAvAdI. koI kahe che - sarve saMskAro kSaNika che, to asthitamAM kriyA kaI rIte ? - x- ItyAdi. bIjA kahe che - kriyA vaDe zuM ? cittazuddhi ja karavI, te bauddho che. bIjA kahe che - "akiyA eTale jIvAdi padArtho nathI" evuM kahenAra te akriyAvAdI. teo jIvAdi padArtha nathI, tema svIkAranAra vikalpa 84 che, tene bIjA sthAnethI jANavA. ajJAnavAdI-kutsita jJAna te ajJAna, te jenAmAM che, te ajJAnI. tenA vAdI te ajJAnavAdI. teo ajJAnane ja zreya mAne che. * x * jJAna koIne paNa, kyAreya paNa koI vastunA viSayamAM saMpUrNa pramANa nathI. ItyAdi svIkAratA 63 bhedo bIjA sthAnethI jANavA. vinayavAdI-vinaya vaDe vicare che. athavA vinaya ja jemanuM prayojana che, te vainAyika, te painacikavAdI. vinaya ja svagadino hetu che ema bolavAnA AcAravALA te vaiyikavAdI. teo - x - 32 bhede che. - x - A arthamAM gAthA che - "che' tema kriyAvAdI bole che. "nathI" tema akriyAvAdI bole che. ajJAniko ajJAna ane vainAyiko vinaya "vAdI" che. A badhA paNa anyatra jo ke mithyAdeSTi kahevAyA che, to paNa ahIM kriyAvAdIne samyagRdRSTirUpe svIkAryA che. kemake teo sakhyaNuM astitvavAdIno Azraya kare che. tathAsvabhAvathI jIvo cAra bhede che. alezyI, yogI, siddho kriyAvAdI ja che, kemake kriyAvAdanA hetubhUta yathAvasthita dravyaparyAyarUpa arthanA paricchedayukta che. ahIM je samyagadaSTi sthAno - alezyatva, samyak darzanajJAnI, nosaMjJopayutava, vedakava Adi te niyamA kiyAvAdamAM makAya che * miyAdeSTi sthAno mithyAve, ajJAnAdi bAkI traNa samavasaraNamAM che - - mizradaiSTi ja sAdhAraNa pariNAmavathI Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30/-/1/ 8 185 Astika nathI ke nAstika paNa nathI. paNa ajJAnavAdI, vinayavAdI ja che. pRthvIkAyika, mithyArdaSTivathI akriyAvAdI, ajJAnavAdI hoya che. vAdanA abhAve paNa te vAda yogya jIva pariNAmanA sabhAvathI Ama kahyuM. teo vinayavAdI na hoya, kemake tathAvidha pariNAmano abhAva che. pRthvIkAyikone je salezya, kRNAdi cAra vezyA, kRSNapAkSikavAdi, temAM badhAmAM madhyanA be samavasaraNo kahevA. vikalaeNndriyomAM - x x - kriyAvAda, vinayavAdamAM viziSTatara samyakatavAdi pariNAma hoya che, sAsvAdana rUpa nahIM. paMcendriya tiryacomAM alezyA, akaSAyitvAdi na pUchavA, kemake te bhAva asaMbhava che. jIvAdi-5-padomAM jyAM je samavasaraNa hoya che temAM kahevuM. have temAM AyubaMdha nirUpatA kahe che - temAM je devo ke narako kriyAvAdI che te manuSyAya bAMdhe, manuSya ke paMcendriya tiryaMco devAyuM bAMdhe. ItyAdi. kRSNalezyI jIvo manuSyAya bAMdhe, tema kahyuM. te nAka, asukumAradine AzrIne jANavuM. samyagurdaSTi manuSya ane paMcendriya tiryaMco manuSyAya bAMdhatA nathI, vaimAnikAyunA te baMdhaka che. * * alezyI eTale siddho ane ayogI, teo cAre paNa Ayu na bAMdhe * * * * * * sUtra-99 - bhagavAna ! kriyAvAdI nairayika, nairacikAyubAMdhe ? gautama ! nairayikatici ke devAya na bAMdhe, mAtra manuSyA, bAMdhe. * * bhagavatu ! akriyAvAdI nairayika vize pana. tiryaMca ke manuSyAya bAMdhe, deva ke nAkAyu na bAMdhe. e pramANe ajJAnavAdI ane vinayavAdI paNa jANavA. bhagavana ! salespI kriyAvAdI nairAcika zuM nairayikA, bAMdhe? e pramANe badhAM ja nairayiko je kiyAvAdI che, te eka ja manuSyAya bAMdhe che. je akriyAvAdI, ajJAnavAdI, vainAyikavAdI che, te badhAM sthAnomAM nairarika ke devAya na bAMdhe, tiryaMca ke manuSyAya bAMdhe. vizeSa o - mizradaSTi ajJAnavAdI, vinayavAdI baMnemAM jIva pada samAna koI Ayu bAMdhatA nathI. e pramANe anitakumAra sudhI nairayika samAna jANavuM. bhagavanA akriyAvAdI pRedIkAyika vize prazna. gautama / nairayika ke devAya na bAMdhe, tici ke manuSyAya bAMdho. e rIte ajJAnavAdI jANavA. bhagavAna ! satethI pRedIkAyikanA je je pada hoya che, temAM * temAM ajJAnavAdI ane akriyAvAdI baMne A pramANe ke Ayu bAMdhe. mAtra tejaleyAmAM koI Ayano baMdha na thAya. e rIte apra-vanaspatikAyikane paNa jANavA. teBvAyukAyika savasthAnomAM madayanA be samavasaraNamAM eka mAtra ticiyonika Aya bAMdhe. be-traNa-cAra IndriyovALAne pRvIkAyika mAphaka jANavA. mAtra samyakatva ane jJAnamAM koI Ayu na bAMdhe. bhagavana! kriyAvAdI paMcendriya ticiyonika zuM nairayikA, bAMdhe ? 186 bhagavatI-aMgasUtra saTIkaanuvAda/5 prA. gautama! mana:paryavajJAnI samAna. akriyAvAdI, ajJAnavAdI, vinayavAdI cAre prakAranuM Ayu bAMdhe. salacI, audhika jIvavata jANavA. bhagavAna kRSNalerI kriyAvAdI paMcendriyatiryaMca ? nairayika yuno prathana ? gautamI nairayika yAvatu deva, eke Aya na bAMdhe. akriyAvAdI, ajJAnavAdI, vinayavAdI cAre prakAranA Asu bAMdhe. * * kRNavecI mAphaka nIlahecI, kApotalespI paNa jANavA. tejalecI, salecIvatu jANavA. vizeSa e ke - akriyAvAdI, ajJAnavAdI, vinayavAdI nairayikAyu na bAMdhe, bAkInA traNa bAMdhe. e pramANe pAlezyA paNa jANavI. zukalalerA paNa kahevI. kRSNapAkSika A traNe samavasaraNamAM cAre Ayu bAMdhe. zukalAkSika, salezyIvatu jANavA. samyagdaSTi, mana:paryavajJAnIvata vaimAnika devAyuM bAMdhe. mizrAdaSTi, kRSNapAkSikavatuM. mizradaSTi eka paNa na bAMdhe, nairayika samAna che. jJAnI yAtu avadhijJAnI, samyagudakTiva che. ajJAnI yAvatu virbhAgajJAnI kRNapAkSikavartI che. bAkInA anAkAropayutA sudhInA badhAM salezyI mAphaka kahevA. paMcendriyatiryaMca mAphaka manuSyanI paNa vakatavyatA kahevI. vizeSa e ke - mana:paryavajJAnI ane nosaMjJopayutane sagardaSTi tiryaMcayonikanI mAphaka kahevA. aleyI, kevaLajJAnI, avedaka, akaSAyI, ayogI A badhAM eka paNa Ayu na bAMdhe, teo audhika jIvavat che. bAkI pUrvavata. vyaMtara-jyotiSavaimAnika, asurakumavata che. - bhagavAna ! kisAvAdI jIvo bhavasiddhika che ke Abhavasiddhika gautama ! bhavasiddhika che, bhavasiddhika nathI. bhagavat ! akriyAvAdI jIvo, zuM bhavasiddhika che? gautama! bane che, e rIte ajJAna-vinayavAdI jANavA. bhagavanA saleyI kriyAvAdI jIvo bhavasiddhika cheprazna ? gautama ! bhavasiddhika che, abhavasiddhika nathI. e rIte ajJAna-vinayavAdI jANavA. e pramANe cAva4 zukalaleksI jIvo salerayIvatu jANavA. bhagavAna ! AlerI kriyAvAdI jIvo ! bhava prathana ? gautama! bhAsiddhika che, Abhavasiddhika nathI. e rIte A abhilApathI kRSNapAkSika traNe samavasaraNamAM bhajanAo che. zulapAkSika cAre samosaraNamAM bhavasiddhika che, Abhavasiddhika nathI. sAgRSTi, aleyI samAna. mithyArdaSTi, kRSNapAkSika samAna. mirdaSTi be ja samosaraNamAM alekacI samAna. jJAnI yAvatu kevaLajJAnI bhavasiddhika che, abhavasiddhika nathI. ajJAnI cAvata virbhAgajJAnI, kRSNapAkSika samAna. cAre saMjJAmAM saheyI samAna. nosaMjJopayukta, samyagRSTi samAna. savedaka yAvatuM napuMsakavedaka, salezyI samAna. sakaSAyI yAvatu lobhakaSAyI, salecIvat akaSAyI, samyagurdaSTi samAna. yogI yAvatu kAyayogI, saphezyI samAna. ayoga, samyagu daSTi samAna. sAkAra-anAkAropayukta satezyI samAna. e pramANe nairasiko paNa kahevA. vizeSa e - je jene hoya te jANavuM. Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30/-/1/999 183 e pramANe asukumAra cAvat stanitakumAra. pRthvIkAyika sarva sthAnomAM vaccenA be samosaraNamAM bhavasiddhika abhavasiddhika baMne che. e pramANe vanaspatikAya sudhI jANavuM. be-traNa-cAra IndriyavALA e pramANe ja. vizeSa e ke - samyaktva avadhi-Abhinibodhika-zruta jJAnamAM A vaccenA be samosaraNamAM bhavasiddhika che, abhavasiddhika nathI. bAkI pUrvavat paMcendriya tiryaMcasonika, nairayikavat vizeSa e ke je jeTaluM hoya te jANavuM. manuSya, audhika jIva samAna. vyaMtarajyotika-vaimAnika, asurakumAra samAna - - bhagavan ! te ema ja che, ema ja che. * vivecana-999 : kriyAvAdI nArako je nairayika ke devAyu na bAMdhe, te nArakabhavAnubhavathI ja che. je tiryaMcAyu na bAMdhe, te kriyAvAdAnubhAvathI jANavuM. akriyAvAdI Adi traNa samosaraNamAM badhAM padomAM tiryaMca ane manuSyAyu ja thAya. paraMtu samyamithyArdaSTi nArakomAM aMtima be samosaraNa ja che. temane AyubaMdha nathI, te guNasthAnaka svabhAvathI jANavuM. pRthvIkAyikane manuSya-tiryaMcAyuM che. apacaptika avasthAmAM tejolezmI pRthvIkAyikane tevA bhAvathI Ayuno baMdha nathI. - 4 - 4 - paMcendriya tiryaMca, jo samyagdaSTi, kRSNalezyAdi pariNata hoya to eka ja Ayu na bAMdhe, samyagdaSTi vaimAnikanuM. - - 4 - 4 - tejoleztI kriyAvAdI, vaimAnikAyu ja bAMdhe, bAkInA traNe traNa ke cAra bhede Ayu bAMdhe. ItyAdi - 4 - zataka-30, uddezo-2 -- X -- x -- x -- -- sUtra-1000 : anaMtarotpanna nairayika zuM kriyAvAdI prazna ? gautama ! kriyAvAdI yAvat vainayikavAdI paNa che. - - bhagavan ! saleztrI anaMtaropapaka nairayika zuM kriyAvAdI che ? pUrvavat. e pramANe jema uddezA-1-mAM nairayika vaktavyatA kahI, tema ahIM paNa kahevA. vizeSa e ke - anaMtaropapatraka nairayikamAM je jene che, te tene kahevuM. e pramANe sarve jIvo, vaimAnika sudhI jANavuM. vizeSa e anaMtara utpannakamAM je jene hoya, te tene kahevuM. bhagavan ! kriyAvAdI anaMtaropanna nairayika zuM nairayikAyu bAMdhe prana ? gautama ! eka paNa Avu na bAMdhe, A rIte kriyA Adi traNe vAdI kahevA. bhagavan ! saleztI kriyAvAdI anvaMtarotpanna nairayika, nairayika Ayu bAMdhe ? gautama ! eka paNa Avu na bAMdhe. e pramANe vaimAnika sudhI kahevuM. e pramANe sarve sthAnomAM anaMtaropanna nairayika koI ja yu na bAMdhe, tema anAkAropayukta sudhI kahevuM. e rIte vaimAnika sudhI je jene hoya te tene kahevuM. - bhagavan ! kriyAvAdI anvaMtarotpanna nairayika bhavasiddhika che ke abhavasiddhika ? gautama ! te bhavasiddhika che, abhavasiddhika nathI. akriyAvAdI bhagavatI-aMgasUtra saTIkaanuvAda/pa vize prak ? gautama ! te bhavasiddhika paNa che, abhava siddhika paNa che. e pramANe ajJAnavAdI ane vinayavAdI paNa jANavA. bhagavan ! saleztI kriyAvAdI anaMtaropanna nairayika bhavasiddhika che ke abhavasiddhika ? gautama ! te bhavaciddhika che, abhava nathI. e pramANe A abhilASa vaDe audhika uddezamAM jema nairayikonI vakatavyatA che, tema ahIM paNa anAkAropayukta sudhI kahevI. e rIte vaimAnika sudhI jANavuM. vizeSa e ke - jene hoya te tene kahevuM. tenuM lakSaNa A che je kriyAvAdI, zuklapAkSika - mizraaSTi che, e badhAM bhavasiddhika che, bhavasiddhika nathI. bAkInA badhAM bhava siddhika paNa che, abhavasiddhika paNa che. bhagavan ! te ema ja che. 188 kSa zataka-30, uddezo-3 -- x -- * - * -- * sUtra-1001 : bhagavan ! paraMparopanna nairayika kriyAvAdI ? audhika uddezamAM kahyuM, tema paraMparotpannamAM paNa nairayikAdimAM badhuM kahevuM. te rIte ja traNa daMDaka sahita kahevuM. * - bhagavan ! te ema ja che, ema ja che vat vicare che. zataka-30, uddezo-4 thI 11 -- x -- -- * -- * - * sUtra-1002 : e pramANe A kramathI jema baMdhizatakamAM uddezakonI paripATI che, te badhI ja ahIM yAvat acaramoddezaka kahevI. vizeSa e ke "anaMtara" tyAre eka gamavALA che. paraMpara' cAra eka gamaka che. e rIte carama ane acarama che. - vizeSa e ke - aleztI, kevalI, ayogI na kahevA. bAkI pUrvavat + X + X + * vivecana-996 thI 1002 :- uddezA-2 thI 11 e rIte uddezA-2 thI 11nI vyAkhyA karavI. vizeSa A - uddezA-2mAM maM me navaLa arthAt bhavyatvanA A lakSaNa che. kriyAvAdI, zuklapAkSika, mizradRSTi bhavya ja hoya, abhavya nahIM. bAkInA bhavya ke abhavya hoya. aleztI, samyagdaSTi, jJAnI, avedI, akaSAyI, ayogInuM bhavyatva prasiddha ja che. uddezA-3-mAM daMDakatraya kahyuM. arthAt kriyAvAdAdi prarUpaNA daMDaka, AyurgaMdhaka daMDaka, bhavyAbhavyadaMDaka. uddezA-11mAM aleztI, kevalI, ayogI varSavA. muniparatnasAgare karela zataka-30no TIkAsahitano anuvAda pUrNa Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 39/-/9/9003 maiM zataka-31 -- * - * -- 0 zataka-30mAM cAra samavasaraNo kahyA. catuSkanA sAdharmsathI caturmugma vaktavyatAnugata 28-uddezA, yukta A 31muM zataka kahe che - * sUtra-1003 : che zataka-31, uddezo-1 jI -- * -- * - * -- * - 189 rAjagRhe yAvat Ama pUchyuM - bhagavan ! yugma keTalA che ? gautama ! 2112. - kRtayugma, soja, dvAparayugma, kalyoja. - bhagavan ! ema kema kahyuM ke cAra kSudrayugma che ? gautama ! je rAzI catuSka apahArathI apaharatA chelle cAra zeSa vadhe, te mudrakRtayugma. je rAzI cAra-cAranA pahArathI zeSa traNa vadhe te sudra jyoja. je rAzI cAra-cAranA pahArathI chelle zeSa-be vadhe te mudra dvAparayugma je rAzI cAra-cAranA apahArathI chelle zeSa-eka vadhe te yuddha kalyoja. bhagavan! zuddha kRtayugma nairayika kyAM upa? zuM nairayikAdathI upaje, prazna? gautama! nairayikathI AvIne na upaje, e pramANe nairayikono upapAta 'vyutkrAMti' padamAM kahyA mujaba kahevo. bhagavan! te jIvo eka samayamAM keTalA upaje gautama! cAra, ATha, bAra ke soLa ke saMkhyAta-asaMkhyAta. bhagavan ! te jIvo kaI rIte upaje ? gautama ! jema koI kUdaka kudavAnA adhyavasAya e rIte zataka-25, uddezA-8-mAM nairayika vakatavyatAmAM kahyuM, tema ahIM paNa kahevuM. sAvat AtmapayogathI upaje, parapayogathI nahIM. bhagavan ! ratnaprabhA pRthvI mudrakRtayugma naiyika kyAMthI AvIne upaje ? audhika nairayikanI vaktavyatA saMpUrNa ahIM ratnaprabhAmAM paNa kahevI yAvat parapayogathI na upaje. e rIte zarkarA5bhA yAvat adhaHsaptamImAM kahevuM. e rIte utpAda, "vyutkrAMti" pada mujaba kahevo. [kyAM sudhI kahevuM asaMtI pahelI sudhI, sarIsarpa bIjI sudhI, pakSI trIjI sudhI ItyAdi gAthA mujaba utpAda sudhI kahevuM. bAkI pUrvavat jANavuM. bhagavan! kSudra jyoja nairayika kyAMthI AvIne upaje? zuM nairayikathI Adi? utpAda, 'vyutkrAMti' pada mujaba kahevo. bhagavanA te jIvo eka samayamAM keTalA upaje? gautama! traNa, sAta, agiyAra, paMdara ke saMkhyAta ke asaMkhyAta upaje. bAkI badhuM kRtayugma nairayika samAna jANavuM. e rIte adhaH saptamI sudhI. bhagavan ! sudra dvAparayugma nairasika kayAMthI AvIne utpanna thAya ? kSudra kRtayugma samAna jANavuM. vizeSa e ke - parimANa be-cha-daza-cauda ke saMkhyAta ke asaMkhyAta upaje. bAkI pUrvavat cAvat adhaHsaptamI. kSudra kalyoja nairayika kyAMthI AvIne upaje ? zudra kRtayugma samAna jANavuM. mAtra parimANamAM bheda che - eka, pAMca, nava, tera, saMkhyAta ke asaMkhyAta = 190 bhagavatI-aMgasUtra saTIkaanuvAda/pa upaje. bAkI pUrvavat e pramANe adhaHsaptamI sudhI kahevuM. bhagavan ! te ema ja che, ema ja che, yAvat vicare che. zataka-31, uddezo-2 U -- x -- x -- x -- x -- - sUtra-1004 - bhagavan ! sukRtayugma kRSNaleztI nairayika kyAMthI AvIne upaje che ? audhikagama anusAra jANavuM yAvat parapayogathI na upaje. vizeSa e ke upapAta, vyutkrAMti pada samAna kahevo. teno upappAta dhUmapabhA pRthvImAM thAya. bAkI pUrvavat jANavuM. dhUmamA pRthvI kRSNaleI kSudratA yugma nairayika kyAMthI AvIne upaje che? saMpUrNa pUrvavat jANavuM. - - e rIte tamA ane adhaHsaptamI pRthvI sudhI jANavuM. vizeSa e ke - upapAta sarvatra vyutkrAMti pada mujaba kahevo. kRSNalezmI kSudra jyoja nairayika kyAMthI AvIne upaje che ? pUrvavat vizeSa e ke traNa, sAta, agiyAra, paMdara, saMkhyAta ke asaMkhyAta upaje. bAkI pUrvavat yAvat adhaHsaptamI jANavuM. kRSNaleztI zudra dvAparayugma nairayika kyAMthI AvIne upaje ? pUrvavat vizeSa e - be, cha, daza, cauda Adi pUrvavat. A pramANe dhUmapabhAthI adhaHsaptamI sudhI jANavuM. - - - kRSNalesTI kSudra kalyoja nairayika kyAMthI AvIne upaje ? pUrvavat. vizeSa e ke - eka, pAMca, nava, tera, saMkhyAta ke asaMkhyAta upaje. bAkI pUrvavat e pramANe dhUpabhAmAM, tamAmAM ane adhaHsaptamImAM paNa jANavuM. bhagavan ! te ema ja che, ema ja che. kSa zataka-31, uddezo-3 -- * - -- * - * - - sUtra-1005 : bhagavan ! kSudra kRtayugma nIlaleztI nairayika kAMthI AvIne upaje ? kRSNalezmI kSudra kRtayugma samAna jANavuM. vizeSa e ke upapAta vAlukApabhA samAna jANavo. bAkI pUrvavat vAlukApabhApRthvI nIlalezmI yuddha kRtayugma nairayika ? pUrvavat e pramANe paMkaprabhAmAM paNa jANavuM, dhUmaprabhAmAM paNa jANavuM. - - - A pramANe cAre yugmomAM jANavuM. vizeSa e ke parimANa jANI levuM. parimANa kRleztI uddezA mujaba che. bAkI pUrvavat. bhagavan ! te ema ja che. dma zataka-31, uddezo-4 -- -- -- x -- x -- - sUtra-1006 : kApotalethI kSudra kRtayugma naiyika kyAMthI AvIne upaje ? kRSNalezmI yuddha kRtayugma samAna jANavuM. vizeSa e - upapAta ratnapabhApRthvI samAna jANavo. Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 31/-/4/1006 bAkI pUrvavat. upapAta ratnaprabhAmAM thAya. - - e pramANe cAre yugmomAM jANavuM. vizeSa e ke parimANa jANavuM. parimANa, kRSNaleI uddezA samAna che. bAkI pUrvavat. bhagavan ! te ema ja che (2) # zataka-31-uddezo-5 ka -- * -- -- -- - sUtra-1007 - X bhagavan ! sukRtayugma bhavasiddhika nairayika kayAMthI AvIne upare ? . audhika gamaka mujaba saMpUrNa kahevuM. cAvat parapayogathI na upaje. ratnaprabhA pRthvI bhavasiddhika kSudra kRyugma nairayika ? saMpUrNa pUrvavat. e pramANe adhaHsaptamI pRthvI sudhI kahevuM. e pramANe - 4 - kSudra jyoja yAvat kalyoja sudhI jANavuM - X - parimANa pUrva kathita uddezaka-1-mujaba jANavA. che zataka-31, uddezo-6 -- * - * - * -- * sUtra-1008 : bhagavan ! kRSNavezmI bhavasiddhika kSudra kRyugma naiyika kyAMthI AvIne upaje? audhika kRSNaleztI uddezA mujaba saMpUrNa jANavuM. cAre yugmomAM kahevuM. yAvat adhaHrAptamI pRthvI kRSNavezmI kSudra kalyoja naiyika kyAMthI AvIne upaje ? pUrvavat. bhagavan ! te ema ja che (2) O zataka-31-uddezo-7 F -- * - * -- * -- 191 sUtra-1009 H nIlalezmI bhavasiddhika cAre yugmomAM audhika nIlaleztI uddezaka mujaba kahevA. - - bhagavat te ema ja che yAvat vicare che. che zataka-31-uddezo-8 che -- * - * - * -- sUtra-1010 : kApotalezmI bhavasiddhika cAre yugmomAM utpAda, audhika kApotalezmI uddezA mujaba kahevo. - - bhagavan ! te ema ja che, yAvat vicare che. che zataka-31-uddezA-9 thI 28 jI -- x -- * - * -- * - * sUtra-1011 thI 1015 :- [uddezAno krama sAthe nodhela che. [1011- u9 thI 12] jema bhavasiddhikanA cAra uddezA kahyA, tema abhavasiddhikanA paNa cAre uddezA, kApotaleztI uddezA sudhI kahevA. [1012-u0 13 thI 16] e pramANe samyakdaSTine vezyA sahita cAra uddezA kahevA. vizeSa e - samyagdaSTinuM kathana pahelA ane bIjA e be bhagavatI-aMgasUtra saTIkaanuvAda/pa uddezAmAM che. adhaHrAptamI pRthvImAM upapAta na kahevo. bAkI pUrvavat [1013-6 17 thI 20] mithyAdaSTinA paNa cAra uddezo bhavasiddhika samAna kahevA. * * bhagavan ! te ema ja che, ema ja che. [1014-u 21 thI 24] e pramANe lezmA saMyukta kRSNapAkSikanA paNa cAra uddezA bhavasiddhika samAna kahevA. bhagavan ! te ema ja che. [1015-30 25 thI 28] zukalAjJikanA cAra uddezA A pramANe ja kahevA yAvat vAlukApabhA pRthvI kapotaleztI zuklapAkSika kSudra kalyoja nairayika kyAMthI AvIne upaje che ? pUrvavat ja yAvat parapayogathI na upaje. bhagavan ! te ema ja che, ema ja che. * vivecana-1003 thI 1015 - [uddezA-1 thI 28 192 yugma-kahevAnAra rAzi vizeSa, te moTI paNa hoya che. tethI kSudra zabda mUkyo. temAM cAra, ATha, bAra Adi saMkhyAvAna rAzi kSullaka mRtayugma kahevAya che. e rIte traNa, sAta, daza Adi kSullaka jhyoja kahevAya. be, cha vagere kSullaka dvAparayugma kahevAya. eka, pAMca, vagere kSullaka lyoja kahevAya. vyutkrAMti eTale prajJApanAnuM chaThThuM pada. jemake - paMcendriyatiryaya ane garbhaja manuSyothI AvIne nArako utpanna thAya che. ItyAdi - 4 - "adhyavasAya" AnA dvArA adhyavasAya nirvartita karaNopAya sUcavela che. A pahelo uddezo thayo. bIjo kRSNalezyA AzrIta che. te pAMcamI, chaThThI, sAtamI pRthvImAM hoya che, ema karIne sAmAnya daMDaka tenA traNa daMDaka ahIM thAya. ahIM kRSNalezyA prakAMta, te dhUmaprabhAmAM hoya, temAM je jIvo utpanna thAya, teono je utpAda kahevo. te asaMjJI, sarisRpa, pakSI, siMha varjita che. trIjo uddezo nIla lezyAzrita che. te trIjI, cothI, pAMcamI pRthvImAM hoya che, tethI sAmAnya daMDaka, tenA traNa daMDaka ahIM thAya. nIlalezyAvALA vAlukAprabhAmAM hoya, temAM je jIvo utpanna thAya, teno ja utpAda kahevo. te asaMjJI ane sarisRpa varjIne hoya - x >> X - cothA uddezo kApotalezyAzrita che, te pahelI traNa pRthvImAM hoya, tethI sAmAnya daMDaka ane ratnaprabhAdi traNa daMDaka ahIM thAya. ItyAdi - 4 - muni dIparatnasAgare karela zataka-31-no TIkAsahitano anuvAda pUrNa Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32/-/32/1016 bhagavatI-aMgasUtra saTIkaanuvAda/5 6 zataka-32 ka - X - X -- 0 zataka-31mAM nAkono utpAda kahyo, ahIM tenuM udvartana kahe che che. zataka-32, uddezo-1 @ - X - X - X - * sUtra-1016 - bhagavAna ! zava kRtayuga nairayika udvartita thaIne kyAM jAya che te kyAM upaje che? zuM nairayikAdimAM utpanna thAya che ? uddhatanA, vyakrAMti pada mujaba jANavI. - - bhagavan! te jIvo eka samayamAM keTalA upaje? gautama! cAra, ATha, bAra, soLa, saMkhyAta ke asaMkhyAta udvarte che. * - bhagavana ! te jIvo kaI rIte uddhatuM? gautama! jema koI kUdanAro Adi pUrvavatuM. e pramANe te gamaka yAva4 AtmapayogathI uddhatuM, parapayogathI nahIM. ratanapamAM pRthvI nairayika saddha kRtayua7 ranapabhA samAna uddhanA jANavI. e rIte yAvat adhaHsaptamI. - - e rIte zuddha ja, zuddha dvAparayu, zuddha kalyoja jANavA, mAtra parimANa jANI levuM. che zataka-3ra-uddezA-2 thI 28 che - X X - X - * sUjha-1013 : kRdeNI kRtayuma nairayikao? e pramANe A kamathI jema upapAtA zatakamAM 28 GzA kahyA, tema uddhanAmAM 28-uddezA saMpUrNa kahevA. vizeSa e. ke - "uddhatuM che" ema kahevuM. bAkI pUrvavat bhagavad ! temaja che. * vivecana-1016,1017 :- [uddeza-1 thI 8) udvartanA, vyutkrAMti pada mujaba * te arthathI A pramANe - nakathI nIkaLI paryApta saMkhyAta garbhaja jIvomAM upaje. 6 zataka-33 * - X - X - o zataka-32mAM nArakonI udvartanA kahI, teo udvartIne ekendriyomAM na upaje ekendriya prarUpaNAyukta, avAMtara zatakathI kahe che. 8 zataka-33, zataka zataka-1, uddezA-1 thI 11 -- X - X - X - X = x = x = x - * sUtra-1018 thI 1021 - [1018,6dezo-1] bhagavana! ekendriyo keTalAM che gautama pAMca bhedapRvIkAyika yAvatu vanaspatikAyika* - bhagavan! pRvIkAyika keTalA bheda che ? gautama be bhede - sUkSma ane bhAdara bhagavana ! sUkSma pRedIkAyika keTalA bhede che ? gautama! be bheda. patito ane apati sUkSmapRthavIkAyika. - - bhagavAna! bhAdara pRdIkAyika keTalA bheTe che ? gautama ! sUmasamAna. * - e rIte akAki paNa cara bhede kahevA. e pramANe vanaspatikAyika kahevA. bhagavan ! aparyAptaka sUkSma pRthvIkAyikonI keTalI karma prakRtti che ? gautama ATha. - jJAnAvaraNIya yAvatu aMtarAya. *** jayati sUkSma pRvIkAyikanI keTalI kamapakRti che gautama ! ATha, pUrvavatuM. e pramANe apati ane pati bhAdara pRthavIkAyikamAM paNa ATha prakRtti jANavI. * * * e rIte A kramathI yAvatuM. pati bhAdara vanaspatikAyika che. bhagavAna / aparAptiA sUkSma pRvIkAyika keTalI kamapakRti bAMdhe ' gautama . sAta bheda paNa bAMdhe, ATha bhede paNa bAMdhe. sAta bAMdhato Ayune vajIne sAta kamapakRtio bAMdhe, ATha bAMdhato pratipUrNa ATha kamapakRti bAMdhe. bhagavAna ! pati sUkSma pRvIkAyika keTalI kamapakRti bAMdhe ? pUvava4. e pramANe badhI yAvat he bhagavana! prayatA bAdara vanaspatikAyika keTalI kamapakRtio bAMdhe ? pUrvavatu. bhagavAna ! apacatA sUkSmapRSIkAyiko keTalI kamapakRti vede che? gautama ! cauda. * jJAnAvaraNIya yAvatuM aMtarAya, zrotra-cakSu-ghANa-jIbhaIndriya AvaraNa, lI-puruSavedAvaraNa. e pramANe cAre bheda sahita cAvatu bhagavAna ! pati bhAdara vanaspatikAyika keTalI kamapakRtio vede? gautama! e pramANe ja cauda kampakRti vede. -- bhagavana te ema ja che () che [1019, uddezo-2) . bhagavAna ! Attaroux ekendriya keTalA bheda che ? gautamAM pAMca bhede - pRthavIkAyika yAvatu vanaspatikAyika. * * bhagavana anaMtarotpanna vRedIkAyika keTalA bhede che ? gautama be bhede - sUkSma ane bAdara praNavIkAyika. e pramANe be-be bheda vanaspatikAyika paryanta jANavA. muni dIparatnasAgare karelA zataka-3rano TIkA sahitano anuvAda pUrNa 13/13 Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 33/-1thI 11 195 bhagavan! anaMtaroum sUkSma pRdIkAcikane keTalI karmapakRtio che ? gautama ATha - jJAnAvaraNIya yAvatuM aMtarAya. * * bhagavana / anaMtara utpanna bAdara pRvIkAyikane keTalI kamapakRtio che ? gautama ! ATha. pUrvavatuM. e pramANe cAvatu anaMtarAtmaka bhAdara vanaspatikAcikonI jANavI. bhagavad ! anaMtarotpanna sUkSma pRvIkAyika keTalI kampakRti bAMdhe? gautamaAyune vajIne sAta bAMdhe. e rIte cAvatuM anaMtarojha bAdara vanaspatikAyikanI jANavI. * * - bhagavan! anaMtaroug sUma pRvIkAyika keTalI kampakRtio vade che ? gautama! cauda. pUrvavat - jJAnAvaraNIya yAvata paravezAvaraNa. e pramANe anaMtarotajJa bAdara vanaspatikAyika sudhI jANavuM. * [1020-uddezo-3] bhagavana! paraMparopav#ka ekendriyo keTalA bheda che ? gautamAM pAMca bheda - pRedIkAyikAdi, audhika uddezAnusAra tenA cAra cAra bhedo kahevA. . - bhagavana! paraMparokSa apati sUmapRvIkAcikane keTalI kamapakRtio che ? e rIte A abhizApathI audhika uddezaka mujaba badhuM ja kahevuM cAvatu caudane vede che . - bhagavan! te ema ja che. [1o25-uddezA-4 thI 11 - (4) anaMtarAvagADha, anaMtarouptvatuM. (5) paraparAvagADha, paraMparowwvata. (6) anaMtarAhAraka, anaMtarotpawvatu. () paraMparAhAka, paraMparovatuM. (8) anaMtara patika, anaMtarotpapyvatuM. (9) paraMparaspatiko, pararotpawvatuM. (10) caramo paNa paraMparouppva. (11) e pramANe acarama paNa jaNAvI. * * * A pramANe 11-uddezAo che. bhagavan! te ema ja che, cAvatuM vicAre che. ekendriya zataka pUruM. che zataka-33, zatakazataka-2, uddezA 1 thI 11 ju - X - X - X - X - X - X - X - * sUtra-1022 - bhagavAna ! kRSNavespI ekendriya keTalA bheTe che ' gautamapAMca bheda. * pRedIkAyika yAvatuM vanaspatikAcika. - - bhagavana ! kRSNalacI pRvIkAyika keTalA bheTe che ? be bheda - sUkSma ane bAdara pRvIkAyika. bhagavAna kRSNavecchI sUma pRvIkAyika keTalA bheda che ? gautama! A AlAvA vaDe e rIte cAra cAra bhedo jema odhika uddezAmAM kahyA tema vanaspatikAya sudhI kahevuM. bhagavAna kRSNavecI apayA sukSma pRvIkAcikane keTalI karma prakRtio che? pUrvavata, audhika uddezAnusAra A AlAvo kahevo. * * e pramANe ja bAMdhe che, e pramANe ja vede che. * * bhagavan! temaja che (2) bhagavad ! anaMtarotpanna kRNalezyI ekendriya keTalA bheTe che gautama pAMca bheda. e rIte A abhilApa vaDe pUrvavata be-be bhedo yAva4 vanaspatikAyika kahevA. * - bhagavat ! anaMtarotaww kRNalekacI sUkSma pRedIkAyikonI keTalI karma prakRtio che ? e rIte A abhilAya vaDe, odhika anaMtaroww Gai 196 bhagavatI-aMgasUtra saTIkaanuvAda/5 mujaba ja "vede che" sudhI kahetuM. bhagavAna ! temaja che. bhagavan! paraMparokSa kRSNaleksI ekendriya keTalA bheda che ? gautama ! pAMca bheda-pRvIkAyikAdi. e rIte A abhilapa vaDe pUrvavat cAra bhedo, vanaspatikAyika sudhI kahevA. * * - bhagavana ! paraMparoux kRNAleyI piyati sUkSma pRvIkAyikane keTalI kamapakRti che ? e rIte A abhilApaNI odhika paraMparotAjha uddezA mujaba cAvatu "vede che" kahetuM. e rIte A abhilapa vaDe jema audhika ekendriya zatakanA 11-uddezA kahyA, tema kRSNalezmI zataka paNa acarama-carama kRSNaleksI ekendriya sudhI kahevo. zataka-33, zatakazataka-3, uddezA-1 thI 11 che - X - X - X - X - X - X - X - * sUtra-1023 :kRSNaleyI mAphaka nIlalezyI zataka paNa kahevo. bha* temaja che. zataka-33, zatakazataka-4 thI 12 che. - X - X - X - X - X - * sUtra-1024 thI 1032 :[1024-gna-4] e rIte kApotalezyI zataka kahevuM. * * * * * [1025-za-5] bhagavatA bhavasiddhika kendriyo keTalA bhede che? gautama! pAMca bheda. - pRthavIyAvat vanaspatikAyika. cAra-cAra bheda, yAvat vanaspatikAyika. . . bhagavana! bhavasiddhika aparyAptA sUkSma pRvIkAyikane keTalI kamapakRtio che ? e rIte A AlAvA vaDe pahelA ekendriyazataka mujaba bhavasidrikazataka paNa kaheza. uddezaka paripATI temaja acarama sudhI kahevI. - - bhagavana! te ema ja che . pAMcamuM kendriya zataka pUrNa [1026-za.6] bhagavana ! kRSNalezyI bhavasiddhika ekendriyo keTalA bheda che ? gautamAM pAMca bheda * yenIkAyika cAvatuM vanaspatikAyika. * - bhagavana ! kRSNalezyI bhavasihika pRvIkAyika keTalA bheda che ? gautama ! be bheda - sUMo ane bAdamRedIkAyika. -- bhagavan! kRSNaleI bhavasiddhika sUkSma pRthvIkAyika keTalA bhede che ? gautama ! be bhede - paryAptaka ane apayaktika. A pramANe bAdara paNa jANavA. pUrvavatu cAra bhedya kahevA. bhagavAna kRSNaleksI bhavasiddhika apayatika pRvIkAyikane keTalI kamapakRtio che ? A AlAvA vaDe audhika uddezaka anusAra pUrvavat kahevuM. cAvatu vede che. - - - bhagavAna ! anaMtaroww kRSNaleyI bhavasiddhika ekendriyo keTalA bheTe che ? gautama! pAMca bheda - pRvIkAyAdi. bhagavAna ! anaMtarotpanna kRSNalecI bhavasiddhika pRvIkAyika keTalA bheda che ? gautama be bhede - sUkSma ane bAdara e rIte be bhedo. Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavatI-aMgasUtra saTIkaanuvAda/5 33/4 thI 12-1 thI 9 193 bhagavanA anaMtarotpaNa kRNAleyI bhavasiddhika sUkSma pRvIkAyikane keTalI kamapakRtti che? A AlAvAthI audhika anaMtarotpanna uddezaka anusAra veda che" sudhI kahevuM. e rIte A AlAvA vaDe agiyAre uddezA audhikazataka mujaba "acarima" sudhI pUrvavata kahevA. [1027-za. kRSNavezayI bhavasiddhika zataka mujaba ja nIlalethI bhavasiddhika zataka kahevo. * * sAtamuM ekendriya zataka pUrNa. [10ra8-za.8] e rIte kApotaleyI bhAsiddhika kahevuM. [10ra9-za.6] bhagavat ! bhavasiddhika ekendriyo keTalA bheTe che ? gautama! pAMca bhede - pRnIkAyika yAvata vanaspatikAyika. e pramANe bhavasiddhika zataka mujaba kahevuM. vizeSa e ke - carama, Acama uddezako laIne nava uddezako kahevA. bAkI pUrvavat - navamuM zataka pUrNa. [1930-za.1] e rIte kRSNalecI abhivasihika zataka che. [1031-za.11] nIlaleyI bhavasiddhika zataka e rIte ja. [103ra-za.1kApotaleksI abhivasiddhika zataka paNa e rIte kahevuM. * A pramANe [zataka-9 thI 1ra e cAra bhavasiddhika zataka che. te pratyekamAM nava-nava uddeza che. - - e rIte ekendriya zataka-12- che. * vivecana-1018 thI 1032 - [zatakazataka-1 thI 12] cauda karyaprakRtti - ATha jJAnAvaraNAdi, te sivAyanI che, tenI vizeSabhUta che. zrobendriya vadhya-hananIya, te matijJAnAvaraNa vizeSa che. e pramANe bIjI paNa jANavI. temAM sparzanendriya vadhya nathI. kemake tema karatA ekendriyavanI hAnino prasaMga Ave. jenA udayathI veda na pamAya te strIveda vadhya. e rIte pRveda vadhya, napuMsaka veda vadhya, teomAM napuMsaka vedavartitva nathI. bAkI suprasiddha che. vizeSa e ke - rva supavi parevi - anaMtaro5Na ekendriyonA payartika-apayartika bhedanA abhAve cAra bheda asaMbhava che. tethI dvipada bheda vaDe kahela che. tathA abhavasiddhikone acaramasva hovAthI garamAgarama vibhAgo nathI, tethI "caramAgarama uddezakone vajIna" ema kahyuM. muni dIparatnasAgare karela zataka-33no TIkAsahitano anuvAda pUrNa zataka-34 * - X - X - * ekendriyo kahyA, ahIM bIjA bhaMgo vaDe tenI ja prarUpaNA che - sTa zataka-34, zatakazataka-1, uddezo-1 che - X - X - X - X - X - X - X - * sUjha-1033 - bhagatanA ekendriyo keTalA bhede che ? gautama! pAMca bhede che . pratIkAyika yAva4 vanaspatikAyika. A rIte A bheda catuSka kahevA. bhagavan! pati sUkSmapRetIkAcika A ratnapabhA pReLInI pUrvadizAnA caramatamAM samughAtathI marIne, je A ratanapabhA pRthvInA pazcima caramatamAM apayapti sUkSma pRvIkAyikapaNe upajavA yogya hoya, te he bhagavana ! keTalA samayanA vigrahathI upaje re gautama ! eka, be ke traNa samayika vigraha vaDe upaje. - - bhagavan! ema kema kahyuM - X - ? gautama! meM sAta zreNIo kahI che - kavAyatA, ekatolakA, duhatoSakA, ekatokhA, duhatokhA, cakavAlA, AdhacakavAlA zreNI. temAM - kavAyatA zreNIe upajanAra eka samayika vigrahathI upaje. ekatovA zreNIe upajanAra ne samayika vigrahathI upaje. duhatoSakA zreNI vaDe upanAra gisamayika vigraha vaDe upaje. tethI he gautama ! ema kahyuM. bhagavana! apati sUma pRdIkAlika A ratanapabhAnA pUrva caramatamAM samavahata thaIne je A ranapabhAnA pazcima caramatamAM pati sUkSma pRvIkAvikapaNe upaje, to he bhagavan! te keTalA samayanA vigrahathI upaje ? gautama ! ekasamayika bAkI pUrvavata yAvatuM tethI kahyuM ke cAvata vigrahathI upaje che - - A pramANe aparyApta sUkSmapRthavIkAyika pUrva caramatamAM samavahata thaIne pazcima caramAMtamAM bhAdara pRnIkAyikamAM paryAptAmAM upaje. * * te ja pUrvavat payAmAM kahevuM. e pramANe akAyikamAM cAra alAvA kahevA - (1) sUkSma piyapitA, () sUkSma patA , (3) bAdara aparyAptA, (4) bAdara payatAno upapAta kahevo. * * e pramANe sUkSma teukAcikanA baMne upapAta kahevA. bhagavAna! pati sUkSma pRthvIkAyika, ranapabhAnA pUrva caramatamAM samavahata thaIne je manuSya kSetramAM aparyApta bhAdara teu kAyikapaNe upajavA yogya hoya, te he bhagavan! keTalA samayanA vigrahathI upaje bAkI pUrvavata. e rIte paryApta bhAdara teukAyikapaNe utpAda kahevo. ** vAyukAyika sUkSmabAdaramAM, akAyikanA upapAta samAna utpAda kahevo. e pramANe vanaspatikAcikamAM paNa kahevuM. [ra bheda thayAM.]. bhagavan! pati sUkSma pRdIkAyika, A ratanapabhA pRdInA ItyAdi ? payata sUkSma pRvIkAcika paNa pUrva caramatamAM samavahata thaIne A ja krama vaDe Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34/1/1/1033 19 200 bhagavatI-aMgasUtra saTIkaanuvAda/pa A ja vIza sthAnomAM bAdara pathati vanaspatikAcika sudhI upauta kahevo [4a bheda]. e rIte apayata bAdara pRvIkAyika paNa kahevA. 6i0 bheda] e rIte Apayata bAdara pRedIkAyika paNa kahevA [80 bheda]. e pramANe kAvikapaNa cAre gamakamAM pUrva caramAMtathI samavahata thaIne A ja vakatavyatAthI pUrvokta vIza sthAnomAM upapAta kahevo [160 bheda] apayata ane ati sukSama teukAcikono A vItha sthAnomAM upapAta kahevo. * * bhagavan! apayata bAdara teukAyika, manuSya kSetramAM samavahata thaIne A ranamabhA mRedInA pazcima caramatamAM aparyApta sUkSma pRedIkANikapaNe upajavA yogya hoya, to he bhagavana te keTalA samayanA vihaelI upaje ? badhuM ja pUrvavatuM. cAvatuM tethI Ama kahyuM. A pramANe cAre prakAranAmRedIkAyikamAM, e rIte apakAyamAM pUrvavatuM upapAta kahevo. apati-pati sUkSma teukAcikamAM e pramANe ja upapata kahevo. * - bhagavano aparyApta bhAdara teukAyika manuSya kSetramAM samavahata thaIne. je manuSya kSetramAM apayata bAda teukAyikapaNe upajavA yogya hoya, te he bhagavAna ! keTalA samayanA vigrahathI upaje? badhuM pUrvavatuM. e rIte pati bAdara teukAyikapaNe paNa upapAta kaheto. vAyakAyikapaNe ane vanaspatikAlikapaNe, pRvIkAyikanA upapati samAna cAra bheda vaDe upauta kahevo. e rIte vayapti bAdara teukAyika paNa samayamAM samavahata thaIne A ja vIza sthAnomAM upapAta kaheto jema piyaktiAno kahyo. -- e rIte sarvatra paNa bhAdara teukAyika apatA ane patino samayamAM utpAda ane samuddAta kaheto ra40 bheda] vAyakAyika ane vanaspatikAcikane pRvIkAyikava4 bheda catuka vaDe upapAta kahevo cAvatu paryAptA. [4oo bheda bhAvanA bAda vanaspatikAyika. A ranapabhA pRedInA pUrva caramatamAM samavahata thaIne je A ranapabhAnA pazcimI caramatamAM pati bhAdara vanaspatikAyikapaNe upajavA yogya hoya, te keTalA samayanA vigrahathI ? badhuM pUrvavatuM. * * bhagavana / apati sUkSmapRetI. A ratanapabhAnA pazcima camatamAM samavahata thaI je A ratanapabhAnA pUrva caramatamAM apati sUkSma pRthavI upajavA yogya hoya te keTalA samayanA vigrahathI ? pUrvavatu. * * e pramANe jema parva samAMtamAM sarve padomAM samavahata thaIne pazcimI caramatamAM samayakSetramAM upAtika ane je samayakSetramAM samavahata pazcimI caramatamAM samayogamAM upapAtika e rIte A kramathI pazcimI caramatamAM samayakSetramAM samavahata thaI pUrva caramatamAM samaya kSetramAM upayata te ja gamaka vaDe kahevo.. e pramANe A ja gamaka vaDe dakSiNI camate samavahata thaIne utarila caramatamAM samayogamAM upapAta, e pramANe uttarIya camate ane manuSyogamAM samavahata thaIne dakSiNI caramAMtamAM ane samayogamAM upapAta te ja gamaka vaDe kahevo. bhagavan! payati sUkSma pRdIkAyika zarkarApabhAnA pUrva caramatamAM samavahata thaIne zarkarApabhAnA pazcimI caramatamAM piyapti sUjha pRthvI upajavA yogya hoya ? ratanapabhAmAM kahyA mujaba kahetuM. e rIte A krama vaDe yAvat payata sUkSama teukAyikomAM kahevuM. bhagavanA aparyApta sUkSma pratIkAyika zarkarApabhAnA pUrva caramatamAM samavahata thaIne samaya kSetramAM apati bhAdara teukAyikapaNe upajavA yogya hoya, te keTalA samayanA? be ke traNa samayanA vigrahathI upaje. ema kema kahuM ? gautama! meM sAta zreNI kahI che - RjavAyatA yAvatuM ardha cakavAlA. ekatoSakA zreNIthI upajanAra be samayika vigrahathI upaje duhatoSakA zreNIzI upajanAra triAmayika vigrahathI utpanna thAya. tethI e pramANe bhAdaradRAyikamAM kahevuM. bAkI ranapabhAvatuM. je bhAdara teukAyika apayatA ane prayatAo manuSya kSetramAM samavahata thaIne bIjI pRthvInA pazcimI caramAMtamAM caturvidha pRthvIkAyikamAM, caturvidha prakAyikamAM, dvividha teukAyikamAM, caturvidha vAyukAcikamAM, caturvidha vanaspatikAcikamAM upaje che teno paNa A rIte be ke traNa samayanA vigrahathI utpAda kahevo. * * payati, apayata bAdara teukAyika je temAM ja upaje to ranapabhA samAna eka-be-traNa samayika vigraha kahevo, bAkI ranapabhA mujaba badhuM jANavuM. zakarAbhA mAphaka adhaHsaptamI sudhI kathana karavuM. * vivecana-1033 : che ahIM lokanADIne AzrIne vicAraNA che.. eka samaya jemAM thAya tevI vakagati athavA viziSTa sthAna prAptinA hetubhUta gati te vigrahagati. temAM 'javAyatA' * maraNa sthAnathI utpatti sthAna samazreNIe hovuM. tenA vaDe jatAM eka samayavALI gati thAya. jo maraNa sthAnathI utpattisthAna eka pratara vizreNImAM varte to ekatovakA". temAM be samaye utpatti sthAna prApti thAya. - X * jo maraNa nathI. utpatti sthAna nIce ke uparanA prataramAM vizreNImAM hoya to dvivakAzreNi thAya, temAM gaNa samaye utpatti sthAne javAya. bAdara tejaskAyika sUtramAM ranaprabhAkame je kahyuM, te bAdaratejathI anya upADvA asaMbhavathI kahyuM. vIza sthAna-pRthvI Adi pAMca, sUma bAdara be bhedathI daza, pratyekanA patA-pitAthI vIsa. eka jIvasthAnamAM ahIM vIsa gamo che. e rIte pUrvanA aMta sudhInA gAmonA 400 bheda. e rIte pazcimanAM. ema ratnaprabhA prakaraNamAM 16oo gamo che. * X - X - ItyAdi - X - X - * sUtra-1034 - bhagavatu ! apayata sukha pRedIkAcika adholoka kSetra nADIthI bahAranA mamAM samAvahata thaIne je udloka kSetra nADInA bAhya kSetramAM apayati sUma pRthvI upajavA yogya hoya to he bhagavana ! te keTalA samayanA vigrahathI Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34/1/1/1034 201 202 bhagavatI-aMgasUtra saTIkaanuvAda/5 upaje 1 gautama! traNa ke cAra samayanA. - - ema kema kahyuM - x * gautama ! apati sUkSma pRdI adholokanADInA bahAranA kSetramAM samavahata thaIne utdloka nADInA bahAranA kSetramAM Apati sUkSmapRnI eka patara anuNI vaDe ujavA yogya hoya. te traNa samaya vigrahathI upaje je vizreNI upajavA yogya hoya te cAra samayika vigrahathI upaje, tethI e kahyuM. e pramANe pati sUkSma pRetI paNa jANavuM. e rIte yAvat payapti sUma teukAyikapaNe jANavuM. - - bhagavan! apati sUkSma pRnI adholoka cAvatu samavahata thaIne samaya kSetramAM apayata bAdaradu upajavA yogya hoya, te keTalA samayanA vigrahathI upaje? gautama! be ke traNa samayanA. ema kema kAM? meM sAta zreNI kahI che - 8vAyA yAvata adhacakavAlA. ekatoSakA zreNIe upajatA be samaya ane duhovA zreNIe upajatA traNa samaya vigrahathI upaje che, tethI ema kahyuM che. e pramANe pacatA bhAdara teukAcikamAM utpAda kahevo. vAyukAya, vanaspatikAcamAM bheda caturkathI, akAyavatuM utpAda kaheto. e rIte apayata sUkSma pRthvInA gamana samAna paryAptA sUkSma paNa kahevA. te rIte vIsa sthAnamAM utpAda kahevo. * - adholoka kSetra nADInA bahAranA kSetramAM samavahata thaIne, e pramANe bhAdarapRvIkAyanA apayatA ane ApatA paNa kahevA. * - e rIte apukAyanA cAre bhedone paNa kahevA. * * sukha teukAyanA baMnenA paNa (gamako) e pramANe ja jANavA. [2eo bheda thayA] - bhagavanA apayafpta bhAdara teukAya samayogamAM samavahata thaIne je utdloka nADInA bAhya kSetramAM apayata sUkSma pRdlo upajavA yogya hoya, te keTalA samayanA vigrahathI upaje. gautama! be-traNa ke cAra ema kema kahyuM ? ratanapabhAmAM kahyA mujaba teno artha sAta zreNI sudhI jANavo. bhagavAna ! apayata bAda teukAyika, samaya kSetramAM samavahata thaIne je udarvaloka satra nADInA bAhya kSetramAM paryApta sUkSma teu upajavA yogya hoya, te badhuM pUrvavatu. -- bhagavana apati bhAdara teukAya samayakSetramAM samavahata thaIne samaya kSetramAM apAta bAdaraduo upajavA yogya hoya, te keTalA samayanA vigrahathI upaja ? gautama ! eka-be ke traNa samayanA. ema kema ? rApabhA mujaba ja sAta zreNI sudhI badhuM kahevuM. e pramANe bhAdara teukAlikapaNe paNa utpAda kaheto. vAyukAya ane vanaspatikAyamAM, pRthavIkAyanA utpAda mAphaka cAra bheda vaDe. utpAda kahejo. e pramANe payata bAdara du paNa A ja sthAnomAM utpAda kahevo. vAyukAyika ane vanaspatikAyamAM pRpIkAyamAM kahyo te pramANe ja utpAda kahevo. bhagavan! apati sUkSma pRnI uMloka nADIthI bahAranA kSetramAM samavahata thaIne, dholoka otra nADInA bahAranA kSetramAM pati sUma pRthvI upajavA yogya hoya, te keTalA samayanA 7 utdloka kSetra nADIthI bahAranA kSetramAM samavahata thaIne adholoka homa nADInA bahAranA homamAM utpanna thanAra samAna te gamaka saMpUrNa kahevo yAvatu bhAdara vanaspatikAcika payaratAno bhAdara vanaspatikAyika prayatAmAM utpAda (sudhI) kahevuM. bhagavana / aparyApta sUma pRdIkAyika, lokanA pUrva caramAMd samavahata thaIne lokanA camatamAM paryApta sUkSma pRthvI upajavA yogya hoya to keTalA samayanA vigrahathI upaje? gautama ! eka, be, traNa ke cAranA. ema kema kahyuM? gautama / meM sAta zreNI kahI che - RjavAyatAthI AdhacakavAlA. temAM kavAyatA zreNIthI unna thanAra eka samaya vigrahathI, ekatoLakA zreNIthI upajato, be samaya vigrahathI, duhovA zreNIthI upajato je ekapatara anuzreNIthI upajavA yogya hoya te traNa samaya vigrahathI ane vizreNIe upajavA yogya hoya, te cAra samaya vigrahathI utpanna thAya, tethI kahyuM.. e pramANe apayati sUkSma pRedIkAyika lokanA pUvacaramAMte samavahad Ine lokanA pazcima caramAMte paryAptA, payaktiA sUpRthvI Ayue duo vAyukAyikamAM bhAdaravAyu sUkSma vanaspatikAyikamAM A bAra sthAnomAM A ja kamathI kahetA. * * * apayata sUkSma pRdIkAyikano upayata e pramANe saMpUrNa bare sthAnomAM kaheto. [24] e rIte A gamaka vaDe cAvatu pati sUkSma vanaspatikAyikano pati sUkSma vanaspatikAyikamAM upapAta kahevo. bhagavAna ! pati sUkSmapRetI lokanA pUrva caramAMte samavahata thaIne je lokanA dakSiNa caramatamAM apayata sUkSma pRdI upajavA yogya hoya, te keTalA samayanA vigrahathI upaje? gautama ! be, traNa ke cAra samayanA. ema kema kahyuM? gautama! meM sAta zreNIo kahI che - kavAyatA yAvatuM citalA. ekatoSakA zreNIe upajatA be samayika vigraha, duhatoDakA zreNI upajadi je ekAtara anuzreNIthI upaje te traNa samayika vigraha, je vizreNIo upajavA yogya hoya te cAra samayika vigraha vaDe upaje che, tethI ema kahyuM. e pramANe A gamaka vaDe pUrva caramAMtamAM samavahata thaIne dakSiNa caramatamAM utpAda kahevo yAvatu yatA sumavanaspatikAyikathI paryatA sUma vanaspatimAM kahevuM. badhe be, traNa ke cAra samaya vigraha. bhagavAna ! apayata sUkSma pRvIkAdhika lokanatA pUrva cazmAMte samavahad thaIne je lokanA pazcimI caramAMte aparyApta sUkSmayvImAM upajavA yogya hoya te keTalA samayanA vigrahathI upaje? gautama ! eka, be, traNa ke cAra samayanA. ema kema? e rIte jema pUrva caramatamAM samavahata thaIne pUrva caramatamAM upapAta che, tema pUrva caramatamAM samahata thaIne pazcimI caramatamAM sarveno upapAta kahevo. bhagavad ! apati sUkSma pRthvIkAyika lokanA pUrva camate samavahata thaIne je lokanA uttara camatamAM paryApta sUkSma pRthvIpaNe upajavA yogya Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34/1/1/1033 203 hoya, te e rIte jema pUrva caramAMtamAM samavahata thaIne dakSiNa caramatamAM upapAta kahyo, tema A upaSAta - x - paNa kaheto. bhagavan! pati sUkSma pRthvIkAyika lokanA dakSiNI caramatamAM samavahata thaIne je lokanA dakSiNa ja caramatamAM apati sukha pRvIkAvikapaNe upajavA yogya hoya e rIte jema pUrvamAM samavahata thaIne pUrvamAM ja upapAta kaho, tema dakSiNamAM samavahata thaIne dakSiNamAM ja upAta kahevo. te pramANe ja saMpUrNa yAvatu patA sUma vanaspatikAyikathI vayaktiA sUma vanaspatikAyikamAM, dakSiNa caramatamAM utpAta kahevo, e rIte dakSiNamAM samavahata thaI pazcima caramatamAM utpAda kahevo. savasthAnamAM temaja eka-be-traNa-cAra samayika vigraha. pUrvamAM, tema pazcimamAM be, traNa, cAra samayika, pazcimI samAMtamAM samavahata thaIne pazcimamAM ja utpanna thanArane, svasthAna mujaba, uttaramAM utA thanArane eka samayika vigraha nathI. bAkI pUrvavat pUrvamAM, vAna mujaba. dakSiNamAM eka samayika vigraha nathI, bAkI pUrvavata. uttaramAM samavahata thaIne uttaramAM ja utpanna thanArane, vasthAna mujaba. uttaramAM samavahata thaIne pUrvamAM utpanna thanArane pUrvavatuM. vizeSa e - eka samayika vigraha nathI. uttaramAM samavahata thaIne dakSiNamAM upajanArane, vasthAna mujaba. uttaramAM samavahata thaIne pazcimamAM upajanArane eka samayika vigraha nathI, bAkI pUrvavat yAva4 sUkSma vanaspatikAyika payaktio, sUkSma vanaspatikAyika patiAmAM pUrvavata bhagavana! bhAdara pRvIkAyika pafptAnA sthAno kyAM che ? gautama / svasthAnamAM AThe praNavImAM, jema sthAnapadamAM kahyA tema, yAvatuM sumavanaspatikAyika je paryAptA ane je piyartiA che, te badhAM eka ja prakAranA vizeSa ke bhiwtArahita sarvaloka paryApinna kahyA che. bhagavad ! apayata sUkSma pRthvIkAyikane keTalI karma pravRtio kahI che ? gautama! ATha-jJAnAvaraNIya yAvatuM aMtarAya. e rIte cAra-cAra bhedathI ekendriya zataka mujaba cAvatu paryAptA bhAdara vanaspati bhagavan! pati sUkSma pRdIkAyiko keTalI kama prakRti bAMdhe ? gautama ! sAta bAMdhe ke ATha bAMdhe, ekendriya zataka anusAra yAvat payaktiA bAdara vanaspatikAyika kahevuM. bhagavat ! apati sUkSma pRvIkAyika keTalI karma prakRti vede che ? gautama cauda. ekendriya zatakamatAM kahyA mujaba jJAnAvaraNIya yAvatuM paravedadhya, e rIte yAvatu payaktiA bhAdara vanaspatikAyika, bhagavana / ekendriyo kyAMthI AvIne utajJa thAyao uo ? "sukAMti' padanA pRedIkAyikanA utpAda samAna jANavuM. bhagavAna ! ekendriyone keTalA samudyAta che ? gautama! cAra, * vedanA samudyAta cAvat vaikriyasamuThThAta. 204 bhagavatI-aMgasUtra saTIkaanuvAda/5 bhagavAna kendriyo zuM tulya sthitika hoya te tulya ane vizeSAdhika karma bAMdhe ? tulya sthitika ekendriya bhinna-vizeSAdhika karma bAMdhe ? bhinna sthitiko tulya-vizeSAdhika karma bAMdhe ? bhinna sthitika bhinna-vizeSAdhika karma bAMdhe ? gautama! keTalAMka tuvyasthitiko tulyavizeSAdhika karma bAMdhe yAva4 - X - keTalAMka bhinna sthitiko bhi-vizeSAdhika karma bAMdhe. bhagavAna ! ema kema kahyuM - x * ? gautama ! ekendriyo cAra bhede che - (1) keTalAMka samAnAya, samAnotpA, (keTalAMka samAnAyu, viSamokSa, (3) keTalAMka viSamAyu, samAnotpaNa, (4) keTalAMka viSamAyu viSamAnoux. temAM je pahelA bhaMgavALA tulyasthitika che, tulyavizeSAdhika karma bAMdhe che, bIja che te talya Pitika, bhi-vizeSAdhika karma bAMdhe che, bIjI che te bhikhasthitika, tulya-vizeSAdhika karma bAMdhe che, je cothA che te bhinnasthitika, bhi-vizeSAdhika karma bAMdhe che. tethI - 4 - bhagavAna ! te oma ja che, ema ja che, yAvata vicare che. * vivecana-1034 - adholoka kSetramAM je basanADI te adholoka zotra nADI, e rIte urvaloka phona nADI. adholoka kSetramAM nADI bahAra pUviida dizAmAM marIne eka samaye nADI madhya praveza, bIjA samaye uMce jaI, pachI ekapratamAM pUrva ke pazcimamAM jayAM upatti thAya, tyAM anuzreNIcI jaIne trIje samaye utpanna thAya. jo nADI bahAra vAyavyAdimAM mare to eka samayathI pazcima ke uttaramAM jaIne, bIja samaye nADImAM pravezI, bIjA samaye uMce jaI, cothe anuzreNImAM jaIne pUrvAdi dizAmAM upaje. jo ke paMcasamayika gati paNa che - sUtramAM cAra samayathI vadhu gati kahI nathI, jIvane lokamAM pAMca samaya gati paNa yojAya che, je tamatamA vidizAmAM samavahata thaIne brahmaloka vidizAmAM upaje, te niyamathI pAMca samaya gati vaDe jAya, haju, ekato ane dvidhA vakA gati kahI che. traNa, cAra vakAne cAra-pAMca samayika jANavI. kadAca alAvAdithI ke utpAda abhAve te kahela nathI. samaya kSetrathI eka samaye urdhvagatimAM, bIje nADI bahAra utpatti sthAne-te be samayika. ItyAdi vRtti sugama che. lokanA caramAMtane AzrIne kahe che - ahIM lokanA caramAMtamAM bAdara pRthvIay-du-vanaspati nathI. sUkSmo pAMce hoya che. bAdaravAyukAyika pati-apati bhedathI bAra sthAne anusaravA. ahIM lokanA pUrva caramAMtathI pUrva caramatamAM utpanna thanAranI ekathI cAra samayanI gati saMbhave che. - x - pUrvathI dakSiNa caramAMtamAM utpanna thanAranI be Adi samayika gati che. - X - e rIte anyatra paNa vizreNigamana kahyuM. - - utpAda adhikRtya ekendriya prarUpaNA karI. - have tenA sthAnanI prarUpaNA - svasthAnamAM je bAdara pRthvIkAyika tenA vaDe svasthAnathI svasthAna AzrIne. "sthAnapada" prajJApanAmAM bIjuM pada, te A che - Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34/1/1/1034 205 ratnaprabhA, zarkarApabhA, vAlukAprabhA Adi. - prakRta svasthAna Adi vicArathI eka prakAre. yaHIT * vizeSa rahita, jema payaddhiA ane piyaMiA [bhedarahita), nAnAvavarjita. AdhArabhUta AkAzapradezamAM eka, temAM ja bIjA paNa.. upahAta samuThThAta svasthAna vaDe sarvalokamAM varte che. upapAta abhimukhya samuddAta ahIM mAraNAMtika svasthAne, jyAM te rahela che. samuThThAta sUtramAM "vaikriya" vAyukAyikane AzrIne kahyo che. ekendriyone ja bIjA bhaMgoLI batAve che - tulyasthitika eTale parasparApekSAthI samAnAyaka, parasparApekSAthI turApaNe asaMkhyaya bhAgAdi vaDe pUrvakAlabaddha karmanI apekSAe adhikatara te tuvyavizeSAdhika. varSa - jJAnAvaraNAdi bAMdhe che. * - anyonyApekSAe viSama parimANa, koI asaMkhyaya bhAgarUpa. anya saMkhyaya bhAgarUpa je vizeSa tenA vaDe adhika - x * viSama mAnA Ayu jemAM che te vimArAsthita. - x - samasthiti ane samaka ja utpanna, teo tulya sthitika che. sama utpatvathI paraspara samAna yogavathI samAna ja karma kare che. teo pUrvapeikSAe sama, hIna ke adhika karma kare che. ItyAdi cAre bhaMga sUtrArthamAM kahyA, te ja vRttikAre dazavila che. 8 zataka-34, zatazataka-1, udezo-2 che. - X - X - X - X - X - * sUga-1035 - bhagava4 / anaMtarojha ekendriyo keTalA bheTe che gautamapAMca bhede * pRvIkAyikAdi. banne bhedo ekendriya zataka mujaba cAvat bhAdara vanaspatikAyika. * * bhagavan! anaMtarotpanna bAdara pRvIkAyika sthAno jyAM che ? gautama! asthAnamAM AThe pRedImAM rastApabhAmAM jema sthAna pade kahI tema cAvatuM hIpansamudromAM A anaMtarotpaNa bAdara pRthvI sthAno che. - upapAta sarvalokamAM, samAta sarvalokamAM, svasthAnamAM lokanA asaMkhyAta bhAgamAM, anaMtarora sUkSma pRedIkAyika eka prakAranI vizeSa anAnava sarvalokamAM he zramaNAyuSyamAM vyApta che. - A pramANe A kramathI sarve ekendriyo kahevA. svasthAnamAM badhAmAM sthAnapada mujaba che. temAM prayatA bhAdaranA utpAda, samughAta sthAno, tenA Apayati mujaba che. bhAdara ane sUkSma badhAmAM pRedIkAyikamAM kahyA mujaba kahevA yAvatuM vanaspatikAyika jANavuM. anaMtarotpanna sUkSma pRvIkAyikane keTalI kamapakRti che ? gautama ! ATha, ekendriyanA anaMtarotpanna uddezA mujaba kahetI. te rIte ja bAMdhe, te rIte ja vede yAvatu anaMtarotpanna bAda vanaspatikAyika, anaMtarojha ekendriya kyAM upaje che ? audhika uddezavatuM. anaMtarotpanna ekendriyane keTalA samughAta che ? gautama ! be-vedanA ane kaSAya rAmadudhAta. * * tucaritika anaMtarotpaSma ekendriyo zuM tucavizeSAdhika karma bAMdhe prano ? pUrvavatuM. gautama ! keTalAMka tulyasthitika, tuca 206 bhagavatI-aMgasUtra saTIkaanuvAda/5 vizeSAdhika karma bAMdhe, keTalAMka tuvyasthitika bhi-vizeSAdhika karma bAMdhe. oma kema kahyuM? gautamA anaMtarotAekendriyo be bhede - keTalAMka samAnI, samAnotpanna che. keTalAMka samAnAya viSamotpanna che temAM je pahelA che te tasthitiko tarA-vizeSAdhika karma bAMdhe, je bIja che, te tuvyasthitika bhinnavizeSAdhika kama bAMdhe. tethI ema kahyuM. * x - bhagavana! te ema ja che. che zataka-34, zatakazataka-1, uddezA-3 thI 12 che - X - X - X - X - X - X - * sUtra-1036,1037 - [1036, ] bhagavana / paraMparotpanna ekendriyo keTalA bheda che gautama ! pAMca bheda : pRdIkAyikAdi. cAre bhedo cAvatuM vanaspatikAya kahevA. bhagavat / paraMparor# apayata sUkSma pRvIkAyika, A ratanapabhAnA pUva camatamAM samavahata thaIne je A ranapabhAnA yAvatu pazcimI caramatamAM aparyApta sUma pRedIkAvikapaNe upajavA yogya hoya. e rIte AlAvA vaDe pahelA uddezAmAM kahyA mujaba lokarAmata sudhI kahevuM. bhagavana paraMparotpanna pUratIkAyikanA sthAno kyAM che ? gautama! vasthAnamAM AThe pRvImAM, e rIte A AlAvAthI pahelA uddezA mujaba tulya sthitika sudhI kahevuM. - - bhagavAna ! te ema ja che, ema ja che. [1ess, u 4 thI 11] e pramANe bAkInA AThe uddezA yAvatu acarama kahevA. vizeSa e - anaMtara anaMtarasadeza, paraMpara paraMpasaMdeza, carama ane acarama pUrvavata jANavA. e rIte A 11-uddezA che. che zataka-34, zatakazataka-2 thI 12 . - X -- X - X -- X - X - * sUtra-1038 thI 1043:- [zataka kama cheDe Apela che. [138, zao ] bhagavankRNadI ekendriya keTalA bhede che ? gautama! pAMca bheda bheda catuka kRtezyI ekendriya mujaba vanaspatikAyika sudhI kahevA. - - bhagavAna kRNAlerI apayata suma pRvIkAyika, A ratanapabhAnA pUrva camatathI e rIte A A AlAvA vaDe audhika uddeza samAna lokanA camAMtathI sarvatra kRSNalecInA upapAta sudhI kahevuM. bhagavAna ! kRSNaleyI paryApta bAdara pRetIkAyikonA sthAno kyAM che ? e rIte AlAvA vaDe audhika uddezA mujaba tulyasthitika sudhI jANavuM. - - bhagavAna ! te ema ja che. * - A rIte A AlAvA vaDe prathama zreNI zataka mujaba agIyAre uddeza kahevA. [1039, zao 3] e pramANe nIlalacImAM paNa kahevuM. [1040, zae che e pramANe kApotaleyImAM paNa kahevuM. [1041, zao ] bhavasiddhika viSayaka zataka paNa e rIte kahevuM. [1042, za>> 6) anaMtarotpanna kRSNalezyI bhavasiddhika ekendriyo keTalA Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavatI-aMgasUtra saTIkaanuvAda/pa zataka-35 ka - XX 34/ra thI 12-1 thI 11 203 bheTe che : anaMtoux uddezA mujaba ane audhika mujaba kahevuM. bhagavanA parapoww kRSNavezyI bhavasiddhika ekendrio keTalA bheTe che pAMca bheda. paraMparo kRSNaleyI bhavasiddhika ekendriya audhika bhedacatuka cAva4 vanaspatikAyika kahevuM. bhagavAparaMparowleyI bhavasiddhika aparyApta sukha pRvIkAyika, stha ranapamA apImAM A rIte A anivANI vika uddeza mujaba lokanA caramata sudhI kahevuM. * * sama kRSNavecI bhavasiddhikamAM upauta kahevo. * * * bhagavana paraMparoux kRSNavezyI bhavasiddhika yati bhAdara pRvIkAyikanA sthAno che e rIte AzAvAthI dhika uddezA samAna tucasthiti sudhI kahevuM. * * e pramANe A AlAvAthI kRSNaleksI avasiddhika kendriyanA pUrvavat 11 uddeza sahita pUrNa [1043, zao 5 thI 1] nIlavecI bhavasiddhika ekendriyamAM sAtamuM, kApotadNImAM AThamuM, bhavasiddhikanA cAra zataka mujaba bhavasiddhikanI paNa cara zataka kahevA. e rIte A bAra ekendriya zreNI kahI. - 4 - * vivecana-1034 thI 1043 - anaMtarotpanna ekendriya adhikAramAM -x* sUma ane bAdara e be pada bheda che, upapAta abhimukhyathI apAMtarAla gativartI.. samuThThAta mAraNAMtikathI.. tenI ati bahulatAthI sarvalokamAM vyApela che ahIM vRttikAzrI sthApanA citra rajU kare che. ame teno anuvAda mUkela nathI. ahIM anaMtarokava bhAvi bhava apekSAe kahevuM. mAraNAMtika samuThThAta paNa pUrvokta bhavApekSA che. * * ratnaprabhAdi pRthvI ane vimAno lokanA asaMkhyAtamAM bhAge varte che. * * pRthvI Adine pRthvIkAyAdi svasthAna che. te* x * AThe pRthvImAM kahyA. bAdara akAyane sAta ghanodadhimAM bAda teukAyane manuSyogamAM, bAdara vAyukAyane sAta ghanavAta valayamAM, bAdara vanaspatine sAta ghanodadhimAM ItyAdi. upapAta, samuThThAta svasthAno, pRvIkAyikonA aparyAptaka bAdastI mAka jANavA. * * * * * samuThThAta sUramAM be samuThThAta kahyA. kemake anaMtarougutvathI mANAMtika samudhdhAtano asaMbhava che. je samAnAyu anaMtaropakava paryAya AzrIne samaya mAtra sthitivALA che, pachI te paraMparopaka vyapadezathI samAnotpaka eka ja samaye utpattisthAna prAptA teo tulya sthitika che, samAlotpannavaNI samayogatvathI tavya-vizeSAdhika karma bAMdhe che. e pramANe cAre bheda kAryamAM jaNAvela hovAthI ahIM pharI noMdha karela nathI. * * * * * * * A to gamatikA mAtra che, bAkI sUtrasiddha che. mAtra siva - RjavAyatA zreNIpradhAna zataka. zataka-34mAM ekendriya zreNI kahI, ahIM zazi prakama kahe che - che zatarU35, zatakazataka-1, uddezona che - x -x x x -- X -- -- -- * sUtra1044 - bhagaqnA mahAyamAM keTalA kahyA che ? gautama! soLa. te A - (1) kRtayugma kRtayuma, (2) kRtayugma yoja, (3) kRtayu dvAparayu, (4) kRtayuma kalyoja (5) vyoja kRtayuma, (6) cothoja, (0) gona dvApaNu, (8) yoja kalyoja () dvAparayugma kRtayuma, (10) tApabhya yoja, (11) dvAparayuma dvAparayuma, (1ra) dvAparayuma kalyoja, (3) kalyoja kRtayuma, (14) kalyoja soja, (15) kalyoja dvAparayu, (16) kacoja kalyoja * * bhagavan! ema kema kahyuM-16 sumo che gautama. je sazimAM cAra saMkhyA pahAra karadd - (1) zeSa cAra rahe, te rAzinA apahAra samaye te paNa kRtayuma hoya to kRtasukha kRtayu.... (2) zeSa traNa rahe, te rAzinA apahara samaye kRtasukha hoya te guma moja. (3) zeSa be rahe, te rAzi apahAra samaye kRtayu hoya te kataguma dvApasukha (4) zeSa eka rahe, te rAzi pahAra samaye kRtayama hoya che tema kahyoja che. je rAzi cAra vaDe apahAra karIe ane te rAzinA apahAra samaye goja hoya temAM - (1) zeSa cAra vadhe to stroja kRtayuma, (2) zeSa bANa vadhe to . stroja yoja, (3) zeSa be vadhe to yojadvApara yugama, (4) zeSa eka vadhe to yoja kalyo. je rAzinA apahAra samaye te dvAparayukha hoya ane je rAzi cAra saMkhyA vaDe apahAra karatA - (1) zeSa cAra vadhe to dvAparayugma kRtayuma, (2) zeSa traNa vadhe to dvApasuma stroja, (3) zeSa be vaghato dvAparayuga-dvApara yuma ane () zeSa eka vadhe to dvAparayugma kalyoja ANavI. je rAzinA apahAra samaye te kalyo hoya ane jene cAra saMkhyAthI apahAra karatAM - (1) zeSa cAra vadhe to kalyojakRtayuma, () roSa jhaNa vadhe to kahyodhyoja 8) zeSa be vadhe to kalyoja dvAparayugma, (4) zeSa eka vadhe to kalyojakalyo. tethI ema kahyuM ke yAvata kacokalyoja che. * vivecana-1044 - ahIM yugma zabdatI sazi vizeSate kahe che. te kSullaka paNa hoya, jema pUrve tirUpela che. tethI tenA vyavaccheda mATe "mahA" vizeSaNa mUkyu te mahAyu.... tapura tapuE * je sazi sAmayikI catuka apahAra vaDe apaharAtA cAra zeSavALI thAya che, apahAra samaya paNa catuka apahAcchI cAra zeSavALA che. tethI munidIparatnasAgare karela zataka-34-no TIkAsahita anuvAda pUrNa | Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 35/1/1/1044 209 o A rAzi "kRtayugma kRtayugma" ema kahevAya che. kemake apahUiyamANa dravya apekSAthI ane tenA samayanI apekSAthI be vakhata kRtayugmapaNAthI tema che. A pramANe anyatra paNa zabdArtha yojavo. te jaghanyathI 16-rUpe hoya che. A ja catuka apahAra ane cAra zeSa vaDe, cAra samayathI thAya. vRttikArI A rIte moja, dvAparayugma, kalyonI vyAkhyA paNa Ape ja che. paraMtu sUnAmAM te spaSTa ja che, tethI vRttinA anuvAdathI punarukti karI nathI. maes saMkhyA vizeSa onodhI che - jemake kRtayugma goja-jaghanyathI-19, kRta yugmadvAparayugma-jaghanyathI18, kRtayugma kalyoja-17 ItyAdi jANavuM. - x - * sUtra-104pa : bhagavan! kRtama kRtaguma ekendriya kyAMthI AvIne upaje che ? - upaloka mAphaka upadhAta kahevo. -- bhagavan! te jIvo eka samayamAM keTalA upaje che ? gautama! 16, saMprakhyAtA, asaMkhyAtA ke anaMtA. bhagavatu ! te jIvo samaye samaye prazna ? gautama! anaMtA samaye samaye pahAra karAtA anaMtI utsarpiNI-avasarpiNIthI apahAra karAtA paNa teno AuhAra thato nathI. - - tenuM uccatva utpaloddeza mujaba che. bhagavana ! te jIvo jJAnAvaraNIya karmanA baMdhaka che ke baMdhaka ? gautama ! baMdhaka che, AbaMdhaka nathI, Ayune choDIne badhAM kamoMmAM kahevuM. AyukamanA baMka ke abaMdhaka hoya. - - - bhagavana! te jIvo jJAnAvaraNIya karmanA ? gautama vedaka che, Avedaka nathI, e pramANe badhAM kamamAM jANavuM. bhagavad ! te jIvo zuM sAtA vedaka che ke asAtA vedaka gautama sAtavedaka che, asatAvedaka paNa che, e pramANe upaloddezaka paripATI jANavI. badhAM karmonA udayavALA che, anudayI nathI. cha kamoMnA udIraka che, anudIraka nathI. vedanIya-AyunA udIraka ke anudIka che. - bhagavAna ! te jIvo zuM kRSaNalecI che ? gautama ! kRNa-nIla-kApota ke tejovecI che. mAtra mithyAdeSTi che, ajJAnI che - niyamA be ajJAna che . matijJAna, zrutajJAna, mAtra kAyayogI che, sAkAra-anAkara upayukta che. bhagavAna ! te jIvonA zarIro keTalA varSanA che ? utpaloddezaka mujaba samagra prazano karavA gautama utpaloddezaka mAphaka ucchavAsaka ke niHzAsaka che, ke ucchavAsaniHzAsaka che. AhAraka ke anAhAka che, avirata che, kriyA sahita che, sAta ke ATha karmanA baMdhaka che, AhAra yAvata parigraha saMjJA upayukta che, krodha yathAvata lobhakaSAyI che. mAtra napuMsaka vedanALA che. strI-puruSa ke napuMsaka vedanA baMdhaka che. asaMjJI che, Indriya sahita che. bhAvanA te kRtasukha tayamma ekendriyo kALathI keTalo kALa hoya ? gautama janyathI eka samaya, ukRSTathI anaMtakALa * avaMtI utsarpiNI - avasarpiNI rUpa vanaspatikALa. saMvedha na kaheto. AhAra, utpaloddezaka mujaba, vizeSa e ke nivyaghiAtamAM cha dizAthI ane vyAghAta ANIne kadAca traNa-kadAca [13/14] bhagavatI-aMgasUtra saTIkaanuvAda/5 cAra-kadAca pAMca dizAmAMthI. bAkI pUrvavata sthiti jaghanyathI aMtamuhUrta, utkRSTathI rara,ooo varSa. samughAta pahelA cAra. mAraNAMtika samuhyotathI samaHhatuM ke asamavahata thaIne mare che. unA upaloddezaka anusAra gaNavI. bhagavana sarve prANo cAvata sarve satvo kRtayugma kRtayugma ekendriyapaNe pUrve utpanna thayela che? hA, gautamAM anekavAra ke anaMtavAra. * - * bhagavana! kRtayuma yoja ekendriya kyAMthI AvIne upaje che? upapAta pUvava4. * - bhagavan! te jIvo eka samayamAM pravana? gautamAM 19 saMkhyAta, asaMkhyAta ke anaMta upaje che? bAkI badhuM kRtayuma kRtayugma samAna cAvatuM anaMtavAra utpanna thayela che. bhagavana ! kRtayuma dvAparayugma ekendriya kayAMthI AvIne upaje che ? upayata pUrvavatuM. * * bhagavat ! te jIvo eka samayamAM pana ? gautama / 18, saMkhyAtA, asaMkhyAtA ke anaMtA upaje. bAkI pUrvavatuM. - bhagavana! kRtayuma jhoja ekendriyo kyAMthI AvIne upaje che ? uparAMta pUrvavatu. parimANa 17, saMkhyAta, asaMkhyAta ke anaMta. bAkI badhuM pUrvavat yAvatuM anaMtavAra upajela che. bhagavAna ! yoja kRtayugma ekendriya kyAMthI upaje che ? uupAta pUrvavatuM. parimANa-1ra, saMkhyAta, asaMkhyAta ke anaMta. bAkI pUrvavatuM. bhagavana jhoja oja ekendriya kyAMthI AvIne upaje 7 upapAta pUrvavata parimANa-15, saMkhyAta, asaMkhyAta ke anaMta. * * * e pramANe A soLa mahAyugmomAM eka prakAranuM kathana che vizeSa e ke - parimANamAM bheda che. stroja dvArayugmamAM 14, saMkhyAta, asaMkhyAta ke anaMta upaje che. soja kalyomAM 15, saMdhyAta, asaMkhyAta ke anaMta upaje che. dvApasuma kRtayugmamAM ATha, dvAparayugma grojamAM agIyAra, dvAparayuma dvAparayugmamAM daza, dvAparayugma kalyojamAM nava tathA AremAM "saMkhyAta, asaMkhyAta ke anatA AvIne upaje che teTaluM joDavuM. kalyoja kRtayumamAM cAra, kalyoja yojamAM sAMta, kalyoja dvAparayugmamAM cha, kalyoja kalyojamAM pAMca tathA "saMkhyAta, asaMkhyAta ke anaMtA AvIne upaje che" teTaluM A cAremAM joDavuM. bAkI pUrvavatu yAvatu anaMtavara - bhAvanA temaja che. * vivecana-1045 - ekendriyamAM cAranA apahAra karatAM cAra zeSa vadhe, apahAra samaya paNa cAra zeSa hoya te kRtayugma kRtayugma ekendriya, ema badhe. 'utpaloddezaka' te zataka-11, uddezo-1 che. ahIM saMvedha na saMbhave tema kahyuM ke - kRtayugmakRtayugma vizeSaNathI utpAda adhikRta teo vastutaH anaMtA ja utpanna thAya, tethI saMvedhano saMbhava nathI je soLa vagere saMkhyAthI ekendriyomAM utpAda kahyo, te trasakAyikamAMthI utpanna thanAranI apekSA che, paNa pAramArthika anaMtono pratisamaye temAM utpAda nathI. Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 35/1/2/1046 ke zataka-35, zatakazataka-1, uddezo-2 che - X - X - X - X - X -- * sUtra-1046 - bhagavanuM prathama samaya kRtayugmakRtayuma ekendriya kyAMthI AvIne upaje che ? gautama! pUrvavatuM. e rIte uddeza-1-mujaba utapAdaparimANa soLa vakhata bIja udezAmAM paNa kahevA. badhuM pUrvavata vizeSamAM - A dazamAM bhinnatA che - (1) avagAhanA janmathI aMgulano asaMkhyAta bhAga, uckRSTathI paNa temaja (2,3) ANu karmanA baMdhaka nathI, abaMdhaka che. (4,5) AyunA udIraka nathI, anudIraka che. (6 thI 8) ucchavAsaka nathI, niHzAsaka nathI, ucchavAsakaniHzAsaka nathI. (9,10) sAta prakAre karmonA baMdhaka che, ATha bhede karmabaMdhaka nathI. bhagavana! te prathama samaya kRtayugma kRtayuma ekendriya kALathI keTalo kALa hoya? gautama ! eka samaya. eTalI ja sthiti che. samaghAta pahelA be, samavata ane udvartanA na pUchavA, bAkI badhuM saMpUrNa pUrvavatu. soLe gamomAM kahevI yAvatu anaMtavAra. che zataka-35, zatakazataka-1, uddezA-3 thI 11 che. - X - X - X - X - X - X - * sUtra-1047 thI 1056 :- uddezaka kama sAthe Apela che. [104-3] bhagavat ! aprathama samaya kRtayugma kRtayugma ekendriyo kyAMthI AvIne upaje che ? uddeza-na-mujaba soLe suomAM temaja ANavuM. cAvata kalyoja kalyojapaNe cAvatu anaMtavAra. [1048-uo 4) bhagavana carama samaya kRtayuma kRtakuma ekendriya kayAMthI AvIne upaje che ? prathama samaya uddezaka mujaba kahevuM. mAtra devo na upaje tole na pUchatI. bAkI pUrvavatu. (1049-uo 9] bhagavan! ayama samaya kRtayuma kRtayugma ekendriya kyAMthI AvIne upaje che ? pathama samaya uddeza mujaba saMpUrNa kahevuM. : - bhagavana! te ema ja che, ema ja che. [105o-u6] bhagavana! prathama samaya kRtayugma kUtayugma ekendriya kyAMthI AvIne upaje che ? prathama samaya uddeza mujaba badhuM ja saMpUrNa kahevuM. bhagavan! temaja che, cAvata vicare che. [1051-] prathama-apathama samaya kRtayugma kRtayugma ekendriyo kyAMthI AvIne upaje che ? prathama samaya uddezA-mujaba. [105ra-u<< 8] prathama-carama samaya kRtayugma kRtayugma ekendriya kayAMthI upaje che ? carama uddeza mujaba saMpUrNa kahevuM. - x - [1053-] prathama carama samaya kRtayugma kRtayugma ekendriya kakyAMthI upaje che ? bIjA uddeza mujaba saMpUrNa kahevuM. - 4 - [1054- 1] cama carama samaya kRtayugma kRtayugma ekendriya kakyAMthI AvIne upaje che ? cothA uddezA mujaba kahevuM. * x - [1055-u* 11] cama acarama samaya kRtayugma kRtayugma ekendriya kakyAMthI 212 bhagavatI-aMgasUtra saTIkaanuvAda/5 AvIne upaje che? prathama uddezA mujaba badhuM ja kahevuM. [1056] - A pramANe A 11 uddeza che, temAM pahelo, trIja, pAMcamo sadeza gamo che, bAkInA ATha sadeza gamo che. vizeSa e - cotho, cho, AThamo, dazamo - e cAramAM devo na upaje. tejaleyA nathI. * vivecana-1046 thI 1056 : ekendriyavathI utpattimAM pahelo samaya te kRtayugma kRtayugma prathama samaya. - x - saunaHUo - purvokta 16-zazibhedo nAgara vilakSaNava - je pUrvokta bhAvo, te keTalAMka prathama samayotpamAM na saMbhave. temAM avagAhanA uddezakamAM bAdara vanaspati apekSAe morya che, ahIM prathama samayotpannavathI te 5 che. ema bIjAmAM paNa. trIjA uddezAmAM - ekendriyavathI utpanna thayAne be Adi samaya thayA hoya te apayama samaya kRtayugma kRtayugma ekendriya. - x - cothA uddezAmAM - carama samaya zabda vaDe ekendriyonuM maraNa samaya vivakSita che. te para bhavAyunA prathama samaye ja temAM vartamAna carama samaya, saMkhyA vaDe mRtayuma kRtayugma ekendriya. A uddezo prathama samaya ekendriyoddezaka samAna kahevo. temAM audhika uddezaka apekSAe daza nAnAva kahela che, tema ahIM paNa jANavuM. prathama ane carama samayagALAnI vizeSatA kahe che - devotpAda nathI, devotpAdathI ja tejoleyA hoya, tethI tejolezyA vize paNa na pUchavuM. pAMcamAM uddezAmAM - jemAM ukta lakSaNa cama samaya nathI, te acarama samaya. tevA kRtayugma kRtayugma ekendriya. - chaThThA uddezAmAM - ekendriya utpAdanA prathama samaya yogathI je prathama ane prayama samaya kRtayugma kRtayugmata anubhUti jemAM che te. sAtamA uddezAmAM - prathama tathA je apayama samaya kRtayugma kRtayuggad anubhUti je ekendriyomAM che te prathamApathama samaya kRtayugmakRtayugma ekendriyo. ItyAdi - X - X - AThamA uddezAmAM-prathama carama samaya kRtayugmakRtayugma ekendriya-prathama samaya vartI vivakSita saMkhyAnubhUti, maraNa samayavartI te prathama-carama samayA. * * * * * navamA uddezAmAM - prathama ane te rIte ja carama samayA ekendriya utpAda apekSAe prathama samayavartI, ahIM vivakSita caramapaNAnA niSedhathI temAM vidhamAnavathI prathama acama samaya dazamA uddezAmAM - carama carama samaya kRtayugma kRtayugma ekendriya-caramo, te vivakSita saMkhyAnubhUtithI carama samayavartI. agIyAramA uddezAmAM - garamAgarama samaya kRtayugma kRtayugma ekendriyacaramo tema ja acarama samayavALA ItyAdi - 4 - uddezakonA svarUpa nirdhAraNArthe kahe che - pahelo, bIjo. pAMcamo sadezagama che kemake pahelAnI apekSAe bIjamAM je bhinnatA che te trIja, pAMcamAmAM nathI. bAkInA ATha sadeza che. Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 35/ra thI 12-1053 bhagavatI-aMgasUtra saTIkaanuvAda/5 che zataka-35, zatakazataka-2 thI 1ra che -- X - X - X - X - X * sUtra-1057 : kRNalapeyI kRtayugmakRtayugma ekendriya kyAMthI AvIne upaje che ? gautama! upapAta audhika uddezAnusAra jANavo. vizeSa e ke - ATalI bhildi che : bhagavan! te jIvo kRSaNalecI che ? hA, che. bhagavad ! te kRNavecI kRtasukha kRtayugma ekendriya kALathI keTalo kALa hoya? gautama! jaghanyathI eka samaya, ukRSTathI aMtarmuhUrta e rIte sthiti kahevI. bAkI pUrvavata cAvatuM anaMtavAra upajela che. e rIte soLe sumo kahevA. bhagavana temaja che. prathama samaya kRSNaleyI kRtayugma kRtayuma ekendriyo kyAMthI AvIne upaje che ? prathama samayoddezaka mujaba jANatuM. vizeSa e ke - bhagavAna ! te jIvo kRNAleyI che? hA, che. bAkI pUrvavatu. bhagavad ! temaja che. - e pramANe audhikazatakanA 11-uddezA mujaba ja kRSNalakSmInA 11uddezo kahevA. pahelo, bIja, pAMcamo samAna che. bAkInA ATha samAna che. viNa e . cothA, hA, AThamA, dazamAmAM devano uuida nathI. * * * e pramANe nIlalesI zataka, kRSNaleyI zatakanI mAphaka kahevo, tenA 11-uddezo temaja kahevA. bhagavatu. te ema ja che. e pramANe kApotaleyI zataka, kRSNavecI zataka sardeza che. bhavasiddhika kRtasukha kRtayuma ekendriyo kyAMthI AvIne upaje che ? audhikoddezaka samAna kahevuM. mAtra tenA 11-uddezAmAM A vizeSatA che - bhagavana ! sarve prANo yAvat sarve so bhavasiddhika kRtayugma kRtayuma ekendriyapaNe pUrve utpanna thayela che? gautama ! A artha samartha nathI. * * * - kRSNaleksI bhavasiddhika kRtayugma kRtayugma ekendriyo. kyAMthI AvIne upaje che ? e rIte kRSNaleksI bhAsiddhika ekendriya zataka bIja kRNAlerI zataka samAna kaheto. bhagavana ! te ema ja che, ema ja che. e pramANe nIlaleksI bhavasiddhika ekendriya zataka kahevo. e pramANe kApotaleyI bhavasiddhika kendriya zataka 11-uddezako sahita kahevo. te cothA bhavasiddhika zataka samAna kahevo. tyAre zatakamAM sarva prANo cAvatu pUrve utpanna thayA che ? nA, e artha samartha nathI. * x - jema bhavasiddhikanA cAra zatako kahyA, tema abhadsiddhikanI paNa cAra zataka, leyA saMyukata kahevA. sarve prANo pUrvavat e artha samartha nathI. e rIte A bAra ekendriya mahAsuSma zatako che. bhagavan! temaja che. * vivecana-1057 : jaghanyathI eka samaya anaMtara saMkhyAMtara thAya che tethI eka samaya kRSNalesya kRtayugmakRtayugma ekendriyo che. kRSNalezyAvALAnI sthiti kRNavezyAkALavatu jANavI. muni dIparatnasAgare karelA zataka-35-no TIkAsahitano anuvAda pUrNa 6 zataka-36 , -- X - X - 0 zataka-35mAM saMkhyApadathI ekendriyo kahyA. ahIM beIndriya kahe chehuM zataka-36, zatakazataka-1, uddezA-1 thI 11 che - X - X - X - X - X - X - * sUtra-1058,1059 - [1058] kRtayujha (2) beIndriyo kyAMthI upaje che upapAta bhutakAMti mujaba, parimANa-16, saMkhyAtA ke asaMkhyAtA upaje. apahAra, utpaloddezaka mujaba. avagAhanA jaghanyathI AMgulano asaMkhyAtamAM bhAga. utkRSTa 12-cojana. e rIte ekendriya mahAyugmanA uddeza-1-mujaba che. vizeSa e ke - traNa vezyA devo na upaje. rAmyagRSTi, mizrAdaSTi hoya che. jJAnI, ajJAnI hoya. vacana ke kAyayogI hoya. * * te kRtayugma (2) beIndriya kALathI keTalo kALa hoya ? gautama jaghanya eka samaya, utkRSTa saMprakhyAta kALa, sthiti jaghanya eka samaya, utkRSTa bAra varSa. AhAra niyamAM cha dizAthI, maNa samuThThAta, bAkI pUrvavatu cAvatu anaMtavAra. e rIte soLe sugmomAM kahevuM : x - [1959) prathama samaya kRtayugma (2) beIndriya kyAMthI upaje che ? ekendriya mahAyumanI prathama samasyoddezaka mujaba kahevuM. daza bhitpatA ahIM paNa temaja che. 11-mI A * mAtra kAyayogI che. bAkI pUvavava prathama uddezA mujaba. ekendriyamahAyumanA 11-uddezAvatuM kahevuM. mAtra cothA, chaThThA, AThamA, dazamAmAM samyakatva ane jJAno na hoya. * x - zeSa ekendriyavatuM. che zataka-36, zatakazataka-2 thI 12 che. - X - X - X - X - X - * sU-1060 : kRNAlezyI kRtayugma (2) beIndriya kyAMthI upaje che ? kRSNalethImAM paNa 11-uddezaka saMyukata zataka. mAtra lerA, saMciNA, sthiti kendriyakRNa lerI samAna che. * * * e rIte nIlalestrI paNa jANavA * - * e rIte kApota vecchI paNa jANavA. * * * bhavasiddhika kRtayugma (2) beIndriya ? e pramANe bhavasiddhika zatakanA paNa cAre pUrva gamaka mujaba jANavA. vizeSa e * sarve prANonA te artha samartha nathI. bAkI pUrvavatu. A cAra audhika zataka thayA. bhavasiddhika mAphaka abhavasidrikanA cAra zatako kahevA. mAtra samyaka ane jJAno nathI. bAkI pUrvavatuM. A rIte A bAra beIndriya mahAyugma zataka che. muni dIparatnasAgare karelA zataka-36no anuvAda pUrNa [ahIM vRtti racanA nI Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 39/-:/1061 bhagavatI-aMgasUtra saTIkaanuvAda-5 6 zataka-37 E -- X -- X - * sUtra-1061 - kRtayu...(2) teIndriya kyAMthI upaje che ? e rIte beIndriyazataka saMdeza bAra zataka teIndriyamAM paNa kahevA. mAtra avagAhanA jaghanya aMgulano asaMkhyAta bhAga, utkRSTa traNa gAu, sthiti jaghanyamAM eka samaya, utkRSTa 49-divasa. bAkI pUrvavat bhagavan! te ema ja che. muni dIparatnasAgare karelA zataka-37-gno anuvAda pUrNa (108) (Proof-2) # zataka-38 rka - 1 - X* sUtra-1062 - caurindriyanI e pramANe ja bhAra zataka kahevA. mAtra avagAhanA jaghanyathI AMgulano asaMkhyaya bhAga, utkRSTathI cAra gAu, sthiti jaghanya eka samaya, ukRSTa cha mAsa, bAkI badhuM beIndriya mujaba bha temaja che. muni dIpatnasAgare karela | zataka-38no anuvAda pUrNa Saheib\Adhayan-131Book-13C E :Maharaj 6 zataka-40 rka - X - X - o have 40muM zataka kahe che. jemAM ra1-zatakazataka che.] che zataka-40, zatakazataka-1, uddezo-1 ) - X - X - X - X - X - X - * sUtra-1064 - kRtasukha kRtayujha saMjJI paMcendriyo kyAMthI AvIne upaje che? upauta, cAre gatimAMthI thAya. saMkhyAta vAyu, asaMkhyAta vAyu, pati ane apayatiAmAM koIno niSedha nathI. yAvat anuttara vimAna sudhI. * * parimANa, ApahAra, avagAhanA asaMjJI paMcendriya samAna. vedanIya sivAyanI sAta prakRtinA baMdhaka ke abaka che. vedanIyanA baMdhaka che, AbaMdhaka nathI. mohanIyanI vedaka ke vedaka che. bAkInI sAta prakRtinA vedaka che, addaka nathI. sAtaasAtAnA vedaka che, mohanIyanA udagI ke anudayI, bAkInI sAtanA udayI che. nAgomanA uMdIraka che, anudIka nathI, bAkInI chanA udIraka ke anudI che. kRSNa yAvata zukalezyI che. samyakramikSA ke mizra daiSTi che. jJAnI ke ajJAnI che. mavacana-kAyayogI che. upayoga, vaNadi, ucchavAsaka, niHzAsaka, AhAkanuM kathana ekendriyo samAna che. virata-avirata-viratAvirata che, kriyA sahita che. bhagavana ! te jIvo zuM satavidha bAMdhaka che ke aSTavidha, kavidha athavA ekavidha baMdhaka che ? gautama ! te cAre che. * * bhagavad ! te jIvo zu AhAra yAva4 parigraha saMjJopayukata che ke nosaMjJopayukta che? gautama AhAra yAvat nosaMjJopayukata che. A pramANe badhe praznottara yojanA karavI. teo krodhakaSAyI yAvatuM lobhakayAyI ke akaSAyI hoya. strI-puruSanapuMsaka vedaka ke avedaka hoya. strIvedaka-puruSaveda-napuMsakavedanA baMdhaka ke baMdhaka hoya. saMjJI che. Indriyasahita che. saMciNA jaghanyathI eka samaya, utkRSTa so sAgaropama pRthakava sAtireka, AhAra pUrvavata cAvata niyamA cha dizAthI. sthiti janya eka samaya, ukRSTa 33-sAgaropama, AdinA cha samuddhAto, mAraNAMtika samaghAtathI samavahata ke ArAmavahata thaIne mare. uddhadnA, upapAta samAna che. anuttara vimAna sudhI koI viSayamAM niSedha nathI. bhagavanusarve pANo yAvata anaMtavAra, e pramANe soLe yugmomAM kahevA cAvatu anaMtaravA. parimANa, beIndriya samAna. bAkI pUrvavatuM. bhagavana! te ema ja che, ema ja che. che zataka-40, zatakazataka-1, uddezo-2 thI 11 X X - X - X -- x = x - * sUjha-1065 - prathama samaya kRtayuma kRtayugma saMjJI paMcendriya kyAMthI AvIne upaje? x zataka-39 rka - X - X -- * sUpha-1063 - kRtayuma kRtayugma asaMjJI paMcendriya kayAMthI AvIne upaje che ? beIndriya mAphaka asaMtImAM paNa bAra zataka kahevA. mAtra-avagAhanA jaghanya aMgulano asaMkhyAta bhAga, utkRSTa 1ooo yojana. saMciTTaNA jAja eka samaya, utkRSTa pUrvakoDI pRthakatva, sthiti jaghanya eka samaya, ukASTa pUvakoDI. muni dIparatnasAgare karela zataka-3hno anuvAda pUrNa Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (109) (Proof-2) 40/1/1/1964 217 upapAta, parimANa, AhAra pahelA uddezA mujaba jANavA. avagAhanA, baMdha, veda, vedanA, udayI, udIkA neIndriyanA zataka-1-mujaba. kRSNalezcI cAvata zukala lI. bAkInuM beIndriyanA pahelA zataka mujaba cAvatuM anaMtavAra. vizeSa e - teo sI-puruSa-napuMsakavedI hoya che, saMjJI hoya, asaMjJI nahIM bAkI pUrvavatuM. e rIte soLe sumomAM jANavuM parimANa pUrvavata. A pramANe agIyAre uddezA pUrvavatu. pahelo, trIja, pAMcamo sardeza gamavALA che, bAkI AThe paNa sardezanamAM che. cothA, chaThThA, AThamA, dazamAmAM koI vizeSatA nathI. -- bhagAvanA te ema ja che, ema ja che. * vivecana-1065 - ahIM vedanIya baMdha vidhi vizeSathI kahevA, tenuM pahelA varjana karyuM. temAM upazAMta mohAdi sAtanA baMdhaka che. - X - X - kevalI sahita badhAM paNa saMjJA paMcendriyo vedanIyanA baMdhaka che. * x- mohanIya, vedana sUmasaM5rAyanA aMta sudhI che. avedana upazAMta mohAdimAM che. * x - kevalI ja cAranA vedaka che kemake teo Indriya vyApArAtItapaNAthI paMcendriya nathI. saMjJI paMcendriyanA evA svarUpacthI. teo sAtA-asAtA vedaka che. teo sUkSma saMparAmAM mohanIyanA udayI, upazAMta mohAdimAM anudayI che. * * * * * * * nAma ane gotramAM akapAyAMta saMjJI paMcendriya sarve paNa udIraka che. bAkInA cha mAM yathAsaMbhava udIraka-anudIraka che. pramatone sAmAnyathI ADenI udIraNAvidhi hoya. * x* apramatAdi cAra vedanIya, Ayune vajIne cha nA, sUkSmasaMparAthI AvalikA kALamAM mohanIya, Ayu, vedanIya sivAya pAMcanA. - x - kSINakaSAyI svaaddhA AvalikAmAM nAma, gotranA ja, - X - ayogI eka paNa karmanA udIraka nathI. saMcITTaNA-jaghanyathI eka samaya, - X* utkRSTathI sAtireka sAta sAgaropama kemake pachI saMjJIpaMcendriyo na hoya. samudyAta ja hoya. - X - che zataka-40, zatakazataka-2 ) - X - X - X - X - * sUtra-1066 :- kRSNalerI kUtayugma kRtayuma saMjJI paMcendriyo kyAMthI AvIne upaje che ? saMstInA pahelA uddeA mujaba jANavuM. vizeSa e ke * baMdha, veda, udaya, udIraNA, vezyA, baMdhaka, saMjJA, kaSAya ane vedabaMdhaka, A pado beIndriyo mAphaka jANavA. * * * malerI saMtIne maNe veda hoya, vedaka na hoya, saMciTTaNA jaLathI eka samaya, utakRSTa aMtamuhUrva adhika 35-sAgaropama, e pramANe sthiti paNa che, mama sthitimAM aMtamuhUrta adhika na kahevuM. bAkI badhuM prathama uddezA mAphaka cAvata anaMtaravAra. e rIte soLe sumomAM kahevuM. - bhaganA prathama samaya kRNAlezyI kRtayuma DUtayugma saMjJI paMcendriya kyAMthI AvIne upaje chesaphalI pondriyanA prathama samaya uddeza mujaba temaja saMpUrNa kahevuM E:\Maharaj Saheib\Adhayan-13\Book-13C\ 218 bhagavatI-aMgasUtra saTIkaanuvAda-5 vizeSa e ke - bhagavanA te jIvo kRSNalecI che? hA, che. bAkI pUrvavata e rIte soLe sumomAM kahetuM bhagavAna che ema ja che. A pramANe A 11-uddezA kRNalespI zatakamAM che. pahelo-ga-pAMcamo samAna gamaka che. bAkI ATha samAna gamaka che - bhagavAna temaja che. che zataka-40, zatakazataka-1, udezA-3 thI 11 che. - X - X - X - X - X - X - * sUtra-1067 - e pramANe nIlavecI zataka che. vizeSa e : saMcikraNa-jaghanya eka samaya, utkRSTa daza sAgaropama ane palyopamano asaMkhyAtamo bhAga adhika. e pramANe sthiti. e rIte traNe uddezAmAM che, bAkI pUrvavatuM. * * * * * e pramANe kApotakeyI zataka paNa che. vizeSa e - saMciTTaNA jaghanya eka samaya, utkRSTa traNa sAgaropama ane palyopamano asaMkhyAta bhAga adhika. e rIte sthiti che, e rIte traNe uddezAmAM che. bAkI pUrvavat * x * e pramANe tenovairayA zataka jANatuM. vizeSa e - saMcikaNA jaEAnya eka samaya, utkRSTathI palyopamano-asaMkhyAta bhAga adhika be sAgaropama. e rIte sthiti paNa che. mAtrano saMjJopayukta che. e rIte traNe uddezAmAM che. bAkI pUrvavata. * * bhagavAna ! temaja che, temaja che. teadyA zataka samAna. jhAlA zataka che. vizeSa e * saMcikra jaghanya eka samaya, utkRSTa aMtamuhUrNa adhika daza sAgaropama. e rIte sthiti paNa che, temAM aMtamuhUrta na kahevuM. bAkI pUrvavata. zukaladyA zataka, baudhika zataka samAna. vizeSa e * saMciNA, sthiti kRNavezyA zataka samAna che. bAkI pUrvavat rAvatuM anaMtavAra bhagavat ! bhavasiddhika kRtayugma kRtayugma saMjJI paMcendriya kyAMthI AvIne upaje7 prathama saMjJI zataka samAna jANavuM. -- bhavasihitakanA lAvAthI zuM sarve prANo? nA, artha samartha nathI. bAkI pUrvavatuM. - 4 - kRSNalecI bhavasiddhika kRtayugma kRtayugma saMjJI paMcendriya kyAMthI AvIne upaje? A AlAvA vaDe audhika kRSNaleyI zataka samAna che. e pramANe nIlaleksI bhavasiddhika zataka jANatuM. - 4 - audhika saMjJI paMcendriyonA sAta zatako samAna bhavasiddhikanA paNa sAta zatako kahevA. vizeSa o * sAte zatakamAM sarve prANo cAvatuM te artha samartha nathI. bAkI pUrvavata. - - bhagavan! temaja che. abhavasiddhaka kRtayugma kRtayugma saMjJI paMcendriyo kyAMthI AvIne upaje che ? uupAta, anuttaravimAnane choDIne badhe jANavo. apahAra, uccatva, baMdha, veda, vedana, udaya, udIraNA kRNAleyIzataka samAna che. teo kRNAleyI yAvatuM zukalalespI hoya, mAtra mizrASTi hoya, ajJAnI ja hoya. e rIte badhuM Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40/1/3 thI 11/1063 216 bhagavatI-aMgasUtra saTIkaanuvAda-5 (110) (Proof-2) kRNavezyA zataka samAna che. vizeSa e - teo avirata che. saMciTTaNA, sthiti audhika uddezaka samAna che. pahelA pAMca samudyAta che. uddhatanA pUrvavat, anuttara vimAna na kahevuM. sarve prANo? te artha samartha nathI. bAkI badhuM kRNavezyA zataka mujaba cAvatu anaMtavAra. e pramANe soLe suomAM che. bhagavan! prathama samaya AbhavAsihika kRtayugma kRtayugma saMjJI pAMcendriyo kyAMthI AvIne upaje? saMjJInA prathama samaya uddezaka samAna. vizeSa e - samyakatva, samyaphamithyAtva, jJAna, sarvatra nathI. bAkI pUrvavatuM. ahIM paNa 11uddezA kahevA. pahelo-trIjo-pAMcamo ekagamaka, bAkI ATha eka gamaka. bhagavan! kRSNalekacI abhavasiddhika kRtayugma kRtayugma saMjJI paMcendriyo kayAMthI AvIne upaje 7 audhika zataka samAna kahevuM. vizeSa e - te jIvo kRNAlI che ? hA, che. sthiti ane saMciThThaNA kRSNalecI zataka samAna che. bAkI pUrvavatuM. bhagavana temaja che, temaja che. e pramANe che vezyAnA cha zatako kRSNavecIzataka samAna kaheu. viroSa e - saMcikRSNa ane sthiti audhika zataka mujaba kahetI. vizeSa e - zukalI ukRSTa aMtamuhUrta adhika 31-sAgaropama, sthiti 31-sAgaropama. jaEAnya pUrvavatuM. saba samyakatva, jJAno nathI. virati, viratAvirati, anutara vimAnotpatti nathI. sarve praNo ? te artha samartha nathI. bhagavana! temaja che. e rIte A sAta abhivasiddhika mahAyugma zataka che. 21-mahAyugma zatako thayA. badhA maLIne kula 81-mahAyugma tako pUrA thayA * vivecana-1066,1067 : A kRNAlezyA avasthAna sAtamI pRthvInI utkRSTa sthiti pUrvabhava paryAvartI, kRSNalezyA pariNAma AzrIne che. nIlalezyA zatakamAM je sthiti kahI te pAMcamI pRthvInA uparitana prataTamAM saMbhave che. * x - kemake nIlalezyA temAM hoya. * x * "traNa uddezAmAM". pahelA, trIjA, pAMcamAmAM. kApotalezyA zatakamAM je sthiti kahI che, te trIjI pRthvInA uparitana prataTane AzrIne che. tejovaizyA zatakamAM kahela sthiti IzAna devanA paramANune AzrIne che. pAlezyA zatakamAM kahela sthiti brahmaloka devAyu Azrita mAnavI. kemake temAM ja pAlezyane ATaluM Ayu hoya. -x- zuklalezyA zatakamAM sAMtamuhUrta 13-sAgaropama avasthAna che, te anuttara vimAna Azrita che. jyAM 31-sAgaropama kahyuM che, te uparanA raiveyakane AzrIne mAnavuM. tyAMja devonuM ATaluM Ayu che, bhavyo utkRSTathI ahIM upaje, pachI nahIM. muni dIparatnasAgare karela | zataka-40no TIkAsahitano anuvAda pUrNa E:\Maharaj Saheib\Adhayan-131Book-13CI 6 zataka-41 6 - X - X - huM zataka-41, uddezo-1 che - X - X - X - * sUtra-1068 : bhagavana saziyama keTalA che ? gautama! cAra : kRtayuma yAvat kasoja. bhagavan! ema kema kahyuM - X *? gautama! je rAzimAM cArathI apahara karatA cAra zeSa rahe, te 'rAzimumma, kRtayugma che. e pramANe cAvatu je rAzi cAra vaDe apahAra karatA zeSa eka rahe te rAziyumma, kalyoja kahevAya. tethI ema kahyuM ke cAvatu lyoja che. bhagavan! rAzimukha kRtayugma nairayika kyAMthI upaje 7 upapAta bhutakAMti pada mujaba kahevo. * - bhagavad ! jIvo eka samayathI keTalA upaje? gautama ! cAra, ATha, bhAra soLa, saMprakhyAtA ke asaMkhyAtA upaje. bhagavAna ! te jIvo sAMtara upaje ke niraMtara ? gautama ! baMne. je sAMtara upaje to jaghanyathI eka samaya, utkRSTathI asaMkhyAta samayanuM aMtara karIne upaje niraMtara upajanAra jaghanyathI ne samaya, utakRSTathI asaMkhya samaya pratyeka samaye avirahita niraMtara upaje.. bhagavana te jIvo je samaye kRtayugma, te samaye goja. je samaye goja te samaye kRtayugma hoya ? nA tema nathI. je samaye kRtayugma te samaye dvAparayugma, je samaye dvAparayugma te samaye kRtayugma hoya ? nA. tema nathI, je samaye kRtayuma, te samaye kalyoja, je samaye kahyauja te samaye kUvayugma hoya ? nA tema nathI. * - * bhagavana! te jIvo kaI rIte upaje? gautama! jema koI kUdanAra kUdato evo upayata zataka mujaba cAvatuM paraprayoge na upaje. bhagavan! jIvo, Atma yazathI upaje ke Atma ayazathI ? gautama ! AbhayazathI nahIM. albha ayazathI upaje. je Atma ayazathI upaje to AtmiyazathI nivahi kare ke Atma ayazathI? gautamI Atma yazathI nahIM paNa Atma ayazathI niha kare. je Atma ayazathI nihi kare to salerI hoya ke alerI ? gautama! salemI che, aleksI nathI. je savaiyI hoya to sakyi che ke akriya? gautamAM sakriya che, akriya nathI. je sakriya hoya to te ja bhavagrahaNathI siddha thaI cAva4 aMta kare? nA, tema nathI. - - - bhagavA rAzi suSma vasuSma arukumAro kyAMthI upaje? nairayika mArka saMpUrNa kahetuM e pramANe paMcendriya tici pati kahetuM viroSa e - vanaspatikArika yAvata asaMkhyAtA ke anaMtA upaje che. bAkI pUrvavata manuSyo paNa e pramANe kahevA thAvata te Atma yazathI na upaje Atma ayazI upaje che. che te Atma ayazathI upaje to zuM Atma yazathI nivahi kare ke Atma ayazathI ? gautama! baMne rIte kare che AtmayazathI nihi kare to zuM saleksI hoya ke alI ? gautama ! te baMne hoya. je alecI hoya to sakriya hoya ke ayi? gautama sakriya na hoya, a-kriya hoya. je a-kriya hoya to te Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (111) (Proof-2) 41/1/1/1068 221 ja bhavagrahaNathI siddha thAya yAvat aMta kare ? hA, prema kare. che sAcI hoya to sakriya hoya ke ahiMyA gotama ! -kriya hoya, -kica nahIM sa-kriya hoya to te ja bhavagrahaNathI siddha thAya yAva4 aMta kare ? gautama! keTalAMka te ja bhavathI siddha thAya yAvat aMta kare, keTalAMka nahIM. je Atma ayazathI nivahi kare to zuM saMlecI hoya ke aleyI ? gautama ! salezyI che, aleyI nathI. je salecI che to sakriya che ke akriya ? gautama sakriya che, a-kiya nathI. je sa-kriya che, to te ja bhavagrahaNathI silkata thAya yAvatu aMta kare ? nA tema nathI. - - - vyaMtara, jyotika, vaimAnikane nairayika samAna kahevA. - - bhagavan! te ema ja che, ema ja che. che zataka-41, uddezo-ra -X - X - X - * sUtra-1069 : saziyacoja nairasika kyAMthI upaje? pUrvavata uddezo kahevo. parimANa3,7,11,15 saMkhyAta ke asaMkhyAta upaje, sAMtara pUvava4. te jIvo je samaye zroja te samaye kRtayumsa, je samaye kRtayugma-te samaye cauja? nA, tema nathI. e rIte dvAparayugma, kalyoja sAthe kahevuM. bAkI pUrvavatu. cAva4 vaimAnika. vizeSa e ke - upapAta badhe ja "zukrAMti' mujaba kahevo bha0 temaja che. che zataka-41, uddezo-3 che - X - X - X -- * sUraNa-1070 : bhagavAna ! rAziyugma dvAparayugma nairayika kyAMthI upaje 7 pUrvavatu. mae. parimANa-6,10, saMkhyAta ke asaMkhyAta upaje. saMvedha jANavo. * * jIvo je samaye dvAparayugma, te samaye kRtayugma * x * pana. nA te artha samartha nathI. e rIte moja ane kalyoja sAthe paNa jANavuM. bAkI uddezA-1-mujaba vaimAnika sudhI kahetuM. - - bhagavana ! tema emaja che, ema ja che. che zataka-41, uddezo-4 8. - X - X - X - * sUtra-1071 : bhagavana! rAzi kalyoja nairayika kyAMthI upaje? pUrvavata parimANa1,5,9,13, saMkhyAta ke asaMkhyAta upaje. te jIvo je samaye kalyoja che, te samaye kRtayuma che - x * prazna ? nA, tema nathI. e rIte oja ane dvAparayugma sAthe kahevuM. bAkI uddezo-1-mujaba. yAvat vaimAnika che zataka-41, uddezo-5 thI 28 che. - X - X - X - * sUtra-103ra : [N] bhagavanA zalespI ziyugma kRtayugma naivika kayAMthI upaje? upapata, dhUmapabhA mujaba. bAkI uddeza-1-mujaba, asurakumArathI baMtara sudhI temaja manuSyo, nairayika va4. te AtmAyazathI nirvAha kare che. "alecchI Saheib\Adhayan-131Book-13CI araj :\Mah 222 bhagavatI-aMgasUtra saTIkaanuvAda-5 akiMca te ja bhavagrahaNathI siddha thAya te kathana na karavuM. bAkI uddezA-1-mujaba. 6i, kRdeI coka ane dvApama A pramANe ja kahevA. [8] kRSNalakSmI kalyoja temaja. parimANa, saMvedha auvikoza mujaba. [9 thI 12] kRSNalerI samAna nIlalacInA cAre uddezA saMpUrNa kahevA. mAtra nairayikono upayata vAlukApabhA samAna. bAkI pUrvavata. [13 thI 16] kApotalecInA cAra uddezA emaja che. mAtra nairayikono upapAta ranamabhAvatu kahevo. bAkI pUrvavata. - - bhagavan! te ema ja che. [13thI 20] tejaleNI rANIyumsa kRtayugma asukumAra kyAMthI upaje che ? pUrvavatuM. mAtra jene tejaleyA hoya tene kaheu. e rIte kRSNaleyI samAna cAra usa kahevA. * - bhagavana! te ema ja che (2). [1 thI ra4] e rIte pachAteyAnA cAra udde kahevA. pAlezyA-pacandriya tiryaca, manuSya, vaimAnikone che, bAkInAne nathI. - 4 - [5 thI 28] pAleksI va4 zukalalezvInA cAra uddezA kahevA. mAtra manuSyono gamaka audhikoddezaka samAna che. bAkI pUrvavata * * * * * 6 zataka-41, uddezo-ra9 thI pa6 ( - X - X - X - X - * sUraNa-1073 : bhavasiddhika saziyugma kRtayugma nairayika kyAMthI upaje 7 audhikanA pahelA cAra uddezA samAna saMpUrNa kahevA. - - - kRSNalezyI bhavasiMhika rAzI sukha kRtayugma nairayika kyAMthI upaje? kRSNalecInA cAra uddezA samAna ahIM * x * kahevuM. - - - e rIte nIlaleksI bhavasiddhidakanA cAra uddeza kahevA. - - - e rIte kApotalecInA cAra uddezad. - - - tejolecInA cAra uddezA audhika samArana che. * * * pAleyI cAra uddezA temaja che. * * * zuklalacI cAra uddeza audhika samAna che. * * * e rIte bhavasiddhikanI ra8-uddezA. che zataka-41, uddezo-pa3 thI 84 che - X - X -- X - X - * -10 4 - bhavasiddhika rAzIyugma kRtayugma nairayika kyAMthI upaje uddezA-1samAna mAtra manuSyone nairAyika samAna kahevA. bAkI pUvava4. * * * e rIte cAre yugmomAM cAra uddezA. kRNAlezyI bhavasiddhika rAzImumba kRtayugma narayiko kyAMthI upaje? pUrvavat cAre uddezo. e rIte nIlaleyIcAra uddezA. kApotalesIcAra uddeza. tejalecI cAra udezo. pasadI cAra uddezan. zukalalekSI cAra uddezA. e rIte A aThThALasa abhavasiddhika uddezakomAM manuSyo, nairayika gama samAna jANavA. - - bhagavan! temaja che. che zataka-41, uddezo-85 thI 11ra che - X X - X - X -- * sUtra-105 - samyagRSTi saLiyuba kRtayugma nairayika kayAMthI upaje che ? uddeza-1 Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (112) (Proof-2) 41/-I85 thI 112/1075 223 mujaba. cAre sumomAM cAre uddezA bhavasiddhika sardeza kahevA. * * * kRSNavecI samyagRSTi rANalImukha kRtasukha nairayika kyAMthI upaje kRNAlerI sardeza cAre uddezA kahevA. samyakraSTimAM bhavasiddhika saMdeza 28 uddezA. che zataka-41, uddezo-113 thI 168 che - X X - X - X - * sUtra-1036,1077 : [10] mithyAdaSTi rAzIyama kRtayugma nairayika kyAMthI upaje mizrAdeSTinA AlAvAthI abhavasiddhika sardeza 28-uddezA. - - - [1o99] kRSNa pAkSika nairayika kyAMthI upaje? Abhavasiddhika saza 28-udezA kahetA. @ zataka-41, uddezo-169 thI 196 che. - X - X - X - X - * sUtra-1078 : zuklapAkSika rAzIyugma kRtayugma nairayika kyAMthI upaje che ? bhavasiddhika samAna ra8-uddezA thAya. A rIte badhAM maLI 196 uddezA rANIyuma zatakanA thayA. yAvat : zulaleksI zulapAkSika rAgIyugma kalyoja vaimAnika cAvatuM je sakriya hoya to te ja bhavagrahaNathI siddha thAya rAvatu aMta kare ? A artha samartha nathI. * * bhagavan! te ema ja che. * sUtra-1039 : gautamasvAmIe bhagavAna mahAvIrane traNa vakhata dakSiNa pradakSiNA karIne, didI-namIne Ama kahyuM - bhagavan! ema ja che, temaja che, avitatha che, asaMdigdha che, Icchita che, pratiSThita che, Icchita-pratiSThita che. Ape kahyo che A artha satya che. kemake arahaMta bhagavaMto ativacanI hoya che. pharI zramaNa bhagavaMta mahAvIrane vAMdI-namIne, saMyama ane tapa vaDe oNtAnA AtmAne bhAvita karatA vicare che. * vivecana-1068 thI 1039 :- [zataka-45-AkhuM. yugma zabda yugalavAcI paNa che, tethI ahIM zazi zabdathI batAvyo. zazirUpa yugma, te rAziyugma. rAziyugma bhedarUpathI kRtayugma vaDe pramita te zi yugma kRtayu.... - x * x * mAyanasa - AtmasaMbaMdhI yaza arthAt saMyama. 3ya nIti * Azraya kare che, rahe che. aviratatvathI badhe Abha ayazathI utpatti. ItyAdi - x * x * have bhagavatI/vyAkhyAjJiptinA pariNAmane kahetI gAthA - sUtra-1080 thI 1083 ATha gAthA [bhagavatI stranA 138 zataka ane 19zya uddeza che.] [1080] pravara phrAnidarzanadhare A sUtranA 84 lAkha pado kahyA che ane anaMtA bhAvAbhAva kahyA che. - - - [1081 guNa vizALa saMghasamudra sadA jaya pAme che, je jJAnarUpI vimala-vipula jaLathI paripUrNa che, jenI tapa-niyamavinayarUpI velA che. je seMkaDo heturUpa prabaLa vegavALo che. [10] gautamAdi gaNadharane namaskAra thAo. bhagavatI vyAkhyApAtine namaskAra thAo, dvAdazAMga gaNipiTakane namaskAra thAo. [1083) kAcabA sama saMsthita caraNavALI, ajJAna koraTanI kaLI samAna 224 bhagavatI-aMgasUtra saTIkaanuvAda-5 bhagavatI zrutadevI mArA mati aMdhakArane vinaSTa kare. (108) hAthamAM vikasita kamaLavALI, aMdhakArano nAza karela, nitya budha ane vibudra dvArA namaMsita kRtAdhiSThAtrI devI mane buddhi Ape. [18] jenA prasAdathI jJAna zIkhAyuM, te zrata devatAne namuM chuM. tathA zAMta karanArI te pravacanadevIne namuM chuM. -- - [1086) vRtadevatA, kuMbhadhara yakSa, brahmazAMti, vairoDyA, vidhA ane aMta huMDI, lakhanArane avina Apo. 18] vyAkhyA prajJaptinA AraMbhe ATha zatakonA bhaLe uddezakono uddiSTa karAya che. paNa cothA zatakanA ATha uddezakono pahelA divase, bIje divase be uddezakono uddezo karAya che. navamAM zatakathI AraMbhIne jeTaluM-jeTaluM zIkhe teTaluM-teTaluM eka divase uddezAya che. utkRSTathI eka divasamAM eka zataka, madhyathI be divase jaghanyarI jhaNa divasa vaDe vIsamAM zataka sudhI uo karAya che. mAtra gozato eka divasa vaDe uddeAya che. je zeSa rahI jAya che eka AyaMbila vaDe anujJA karAya che. pachI zeSa raheto be AyaMbila vaDe anujJA karAya che. 1 thI 23 zataka eka-eka divasa vaDe uddezAya che. ra4muM zataka be divasa dDe cha-cha udde sparma be divase cha-cha uw dDe, baMdhizataka di ATha zataka eka divasathI, e rIte beIndriyathI asaMjJI paMcendriya sudhInA bAra-bAra zatako tathA rasaMtI paMcendriya mahAyugma zatako A badhAne eka-eka divasa vaDe alaga alaga uddezo karavo. chellA rAzimuzma zatakano uddezo eka divase karavo. * vivecana-1080 thI 1086 : A sAtenI vRtti vRttikAre ghaNI ja suMdara ane mananIya karela che. sthaLa saMkocane lIdhe ema noMdhI nathI, paNa jarUrathI jovA jevI che. muni dIparatnasAgare karela zataka-41no TIkAsahitano anuvAda pUrNa ook-13C1 E:\Maharaj Saheib\Adhayan-131B bhagavatIsUtra-bhAga-5 sAnuvAda samApta 0 0 0 bhagavatIsUtra saTIka anuvAda pUrNa 0 0 - x-x-x-x5 bhAga-13-mo pUrNa 9 Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama saTIka anuvAdanuM vibhAgIkaraNa 15 - 16 | 17 | AgamanuM nAma bhAga kramAMka AcArAMga | | 1 ane 2 sUtrakRtAMga 3 ane 4 sthAnAMga 5 thI 7 samavAyAMga bhagavatI 9 thI 13 jJAtAdharmakathA 14 upAsakadazA, aMtakRtadazA, anuttaropapAtikadazA, praznavyAkaraNa vipAkazruta, aupapAtika rAjapraznIyA jIvAjIvAbhigama 17 thI 19 prajJApanA 20 thI 22 sUrya/caMdra-prajJapti 23,24 jaMbUdvIpa prajJapti 25 thI 27 nirayAvalikA paMcaka ane payannAsUtro-10+1 | 28 nizItha, vyavahAra, bRhatkalpa dazAzrutaskaMdha ane jItakalpa mahAnizIthA Avazyaka 31 thI 34 piMDaniryukti, oghaniryukti | 35 | dazavaikAlika 36 uttarAdhyayana 37 thI 39 naMdIsUtra | 40 anuyogadvArA kalpa (bArasA) sUtra | 42. 29 30 ] 41.