Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
॥ अनंतलब्धिनिधान श्री गौतमस्वामिने नमः ।।
॥ योगनिष्ठ आचार्य श्रीमद् बुद्धिसागरसूरीश्वरेभ्यो नमः ॥
॥ कोबातीर्थमंडन श्री महावीरस्वामिने नमः ॥
आचार्य श्री कैलाससागरसूरि ज्ञानमंदिर
Websiet : www.kobatirth.org Email: Kendra@kobatirth.org
www.kobatirth.org
पुनितप्रेरणा व आशीर्वाद
राष्ट्रसंत श्रुतोद्धारक आचार्यदेव श्रीमत् पद्मसागरसूरीश्वरजी म. सा.
श्री
जैन मुद्रित ग्रंथ स्केनिंग प्रकल्प
ग्रंथांक : १
महावीर
श्री महावीर जैन आराधना केन्द्र
आचार्यश्री कैलाससागरसूरि ज्ञानमंदिर कोबा, गांधीनगर - श्री महावीर जैन आराधना केन्द्र आचार्यश्री कैलाससागरसूरि ज्ञानमंदिर
कोबा, गांधीनगर-३८२००७ (गुजरात) (079) 23276252, 23276204 फेक्स: 23276249
जैन
।। गणधर भगवंत श्री सुधर्मास्वामिने नमः ।।
॥ चारित्रचूडामणि आचार्य श्रीमद् कैलाससागरसूरीश्वरेभ्यो नमः ।।
अमृतं
आराधना
तु
केन्द्र कोबा
विद्या
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
For Private And Personal Use Only
卐
शहर शाखा
आचार्यश्री कैलाससागरसूरि ज्ञानमंदिर शहर शाखा
आचार्यश्री कैलाससागरसूरि ज्ञानमंदिर त्रण बंगला, टोलकनगर परिवार डाइनिंग हॉल की गली में पालडी, अहमदाबाद - ३८०००७ (079) 26582355
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
P10p4
॥ श्री ओघ-पिण्ड नियुक्ति सूत्रम् ।।
For Private And Personal Use Only
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
છે - એકત્ર કર્યા
IIMની યુ /.
એ એકલા હ,
કલા હાથે જઇ ,
BIHISI
' પૂ. આચાર્ય હેતુ થી દસાગરસૂરીશ્વરજી મ. I.ના ચરણો રાત્ શત્ ાં ઉl..
For Private And Personal Use Only
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
देवसूरतपागच्छसमाचारीसंरक्षक-सुविहितसिध्यांतपालक बहुश्रुतोपासक-गीतार्थ-चारित्रचूडामणि-आगमोध्यारक पूज्यपादआचार्यदेवेश
श्रीआनंदसागरसूरीश्वरजीमहाराजा संशोधित-संपादित ४५आगमेषु
TarelindiTINEITHERefriges
॥ श्री ओधनियुक्ति सूत्र॥
-
• आलेखन कार्य - प्रेरक - वाहकः . प्रवचन प्रभावक पू. आ. श्री हेमचन्द्रसागरसूरिजी म.सा. शिष्यरत्न पू. गणिवर्य श्री पूर्णचन्द्रसागरजी म.सा.
• आलेखन कार्य वाहक संस्था . पूज्यपाद सागरजी महाराजा संस्थापित जैनानंद पुस्तकालय - सुरत
For Private And Personal Use Only
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
आलेखन कार्ये किंचित् संस्मरणाणि * आलेखन कार्ये आशीवृष्टि कारका : पू. गच्छा. आ. श्री सूर्योदयसागर सूरीश्वरजी म.सा. पू. आ. श्री. नरेन्द्रसागर सूरीश्वरजी म.सा. पू. आ. श्री अशोकसागर सूरिजी म.सा. पू. आ. श्री जिनचन्द्रसागर सूरिजी म.सा.
पू. आ. श्री हेमचन्द्रसागर सूरिजी म.सा. | * आलेखन कार्य के चित् मार्गदर्शका :
पू. आ. श्री दोलतसागर सूरिजी म.सा. पू. पं. श्री हर्षसागरजी म.सा. पू. गणीश्री सागरचन्द्रसागरजी म.सा. पू. गणी श्री नयचन्द्रसागरजी म.सा. पू. गणी श्री अक्षयचन्द्रसागरजी म.सा.
पू. मुनि श्री लब्धिचन्द्रसागरजी म.सा. | माहिती दर्शक पत्र
आलेखन कार्ये सहयोग प्रदाता : मुनिश्री आगमचन्द्रसागरजी म.सा. श्राद्धगुण संपन्न श्री नरेन्द्रभाई मुक्तिलाल महेता (सूईगाभवाला) - प्रथम संस्करण - सं. २०६१, का. सु.५. - कृति - २५० - कोऽधिकारी...?- श्रूत भाण्डागारं श्रमण प्रधान चतुर्विध संघाश्च/ - संग्राहकालय - जैनानंद पुस्तकालय, गोपीपुरा, सुरत। - व्यवस्थापका:
श्री उमाकांतभाई झवेरी- श्री नरेशभाई मद्रासी-श्री श्रेयन के. मर्चन्ट - आवास : निशा-११ले माले ,गोपीपुरा, काजी- मेदान,
तीनबत्ती, सुरत. दूरभाष - २५९८३२६(०२६१) - मुद्रण कार्यवाहक श्री सुरेश डी. शाह (हेष्मा)-सुरतो
संपादक श्री
For Private And Personal Use Only
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ો પ્રા-હૃથનો | ઋલ્થ અઢારસો પાણી સુષમા-કોષ રૂપિયા, હો; કાઢી ઋાં દૂતા....!ન દૂતો ગુરૂ નિણામો છે દુષ્મકાળે જિનાગમ-જિન પ્રતિમા ભવિયણ કું આધારા...!!
ભવાટવીમાં ભ્રમિત પ્રાણીને ભીમ મહાટવીમાંથી બહાર લાવનાર મિથ્યાત્વરૂપ અંધકારમાંથી પ્રકાશ તરફ ગતિ કરાવનાર શ્રુતજ્ઞાનની મહત્તા અદ્વિતીય કક્ષાની છે. શ્રુતજ્ઞાનનો મહીમા પરમ મનનીય અને માનનીય હોવાના કારણે પ્રભુ શાસનમાં પરમ આધાર ભૂત કરણ તરીકે ગણના કરી છે. આગમએ વીર પ્રભુની વાણી સ્વરૂપ છે.
આગમોની રચના કાળઃ- પ્રભુ મહાવીર સ્વામીના શાસનની અપેક્ષાએ વીર નિર્વાણ સંવત પૂર્વે ૨૯, વિક્રમ સંવત પૂર્વે ૪૯૯ વર્ષે વૈશાખ સુદ એકાદશી દિને તારક તીર્થંકર પ્રભુ મહાવીર દેવની ત્રિપદીને પામી આદ્ય ગણધર અનંતલબ્ધિ નિધાન શ્રી ઈન્દ્રભૂતિ (ગૌતમસ્વામીજી) આદિ એકાદશ ગણધરોએ આગમોની રચના કરી તેજ ક્ષણે પ્રભુએ તેની યથાર્થતા-ગણાનુજ્ઞા-શાસનાનુજ્ઞા આદિના વાસક્ષેપથી જાહેર કરી.
ગણધર ભગવંતના શિષ્યો-મુનિઓએ યથાયોગ્યતાનુંસાર શિષ્ય-પ્રશિષ્યાદિ પરિવારને વિનયપૂર્વક શાસ્ત્ર નિર્દિષ્ટ વિધિ-મર્યાદા પૂર્વક ગુરૂ પાસેથી મુખપાઠ રીતે દ્વાદશાંગીનો અભ્યાસ કરતા હતાં, લખીને કે લખેલ પુસ્તકો દ્વારા ભણવા અંગે તત્કાળે પરંપરા ન હતી.
' પ્રથમ વાચના - વીર પ્રભુના નિર્વાણબાદ તેમની પટ્ટ પરંપરામાં પાંચમા કેવલી તરીકે પ્રસિધ્ધ શ્રી ભદ્રબાહુ સ્વામીજીના સમયમાં વિષમકાલના બલના પ્રભાવે ભયંકર બાર વષય દુકાળ પડ્યો સાધુઓ અનુકૂળતા મુજબ વેર વિખેર થયાં, સાથો સાથ વીર નિ. સં. ૧૫૫ લગભગમાં નંદવંશના સામ્રાજ્યનો પલટો થયો, દેશમાં ભયંકર આંધી વ્યાપી, જૈન શ્રમણોના વિહારના કેન્દ્રરૂપ મગધદેશની || Rપ્રાર્થ નો |
સંપરસ્ટ શ્રી |
For Private And Personal Use Only
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
રાજધાની પટણા અને પંજાબ વચ્ચેના પ્રદેશો ભીષણ પરિસ્થિતિમાં મૂકાયા, શ્રમણ સમુદાયના વિખરાઈ જવાથી આગમોનું પઠન-પાઠન ખુબ જ અવ્યવસ્થિત થયું, જ્ઞાની પુરૂષોમાંથી કેટલાયે સ્વર્ગે પધાર્યા, મુખપાઠની પધ્ધતિ પર એક જબરદસ્ત ધક્કો લાગ્યો પરિસ્થિતિને સુધારવા વીર નિ. સં.-૧૬૦ લગભગમાં પાટલીપુત્ર નગરે (પટના-બિહાર) શ્રી સ્યુલભદ્ર સ્વામીની અધ્યક્ષતામાં શ્રમણ સંઘ એકત્રિત થયો, ગીતાર્થોની સલાહ મુજબ દ્વાદશાંગીની સંકલના વ્યવસ્થિત કરવાનો પ્રયાસ કર્યો, પ્રાયઃ આ પ્રથમ આગમ વાચના થઈ તેનું નામ “ શ્રી દ્વાદશાંગશ્રુતસંકલન' નામે પંકાયાનો ઇતિહાસ મળે છે.
દ્વિતીય વાચના :- તેમના પછી જિનકલ્પીના અભ્યાસક આર્ય મહાગિરીજીના ગુરૂ ભ્રાતા પૂ. આ. શ્રી આર્ય સુહસ્તિ સૂરિ પ્રતિબોધિત પ્રભુ શાસનના ચરમ ભક્ત સમ્રાટ સંપ્રતિએ ઉજ્જૈનમાં આર્ય સુહરિ મ. ને વિનંતી કરી તેમના સાનિધ્યમાં વીર નિ.સં. ૨૪૫ થી ૨૮૧ના વર્ષોમાં જિનાગામની સાચવણી સુરક્ષિત રહે તેવા યથાર્થ પ્રયાસો કર્યા, પઠન-પાઠનની વ્યવસ્થામાં આવેલી ખામીને દૂર કરી જેથી આ બીજી વાચનાનું નામ “આગમ સંરક્ષણ વાંચના' દૃષ્ટિ ગોચર થાય છે.
વૃતીય વાચના:- મૌર્ય રાજવંશીઓનો સેનાપતિ પુષ્યમિત્રે રાજદ્રોહ કરી રાજા બન્યો ધર્માધ બનેલા સમ્રાટ સંમતિની શાસન પ્રભાવનાને નામ શેષ કરવા તેણે જૈન શ્રમણો તથા બૌધ્ધ શ્રમણોના શિરચ્છેદ કરાવી કાળો કેર વર્તાવ્યો, સાધુઓ પ્રાણ રક્ષાર્થે કલિંગ દેશ તરફ ચાલ્યા ગયા, કલિંગાધિપતિ મહામેઘવાહન ખારવેલ મહારાજા પરમ જૈન હતાં. આ પ્રમાણે પ્રાણ બચાવવાની વ્યથામાં જિનાલયો તથા, આગમ પઠન-પાઠનની વ્યવસ્થાને જબરદસ્ત હાની થવા પામી, કલિંગ દેશના રાજા ભિખુરાય ખારવેલે તેનો પરાજય કરી ફરી જીવંત કરવા પ્રયાસ કર્યો વીરનિ. સં. ૩૦૦ થી ૩૩૦ સુધીના મધ્યાહ્ન કાલમાં મુનિ સમેલનમાં જિનકલ્પિની તુલના કરનાર પૂ.આ. મહાગિરીના શિષ્યોપ્રશિષ્યો આ. બલિસ્સહ સૂ.મ. આ. દેવાચાર્ય, આ. ધર્મસેન વિગેરે ૨૦૦ શ્રમણો, આ. સુસ્થિત સૂરિ વગેરે સ્થવિર કલ્પિ ૩00 શ્રમણો, આર્યા પોઈણી વિગેરે 800 શ્રમણીઓ, સીવંદ, ચૂર્ણક, સેલગ વગેરે ૭00 શ્રાવકો અને પૂર્ણ મિત્રાહિ 800 શ્રાવિકા દ્વારા ત્રીજી આગમ પ્રા-૨થના
__संपादक श्री ।
For Private And Personal Use Only
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
વાચનામાં અગિયાર અંગો અને દશ પૂર્વોના પાઠોને વ્યવસ્થિત કરવામાં આવ્યા.
વાચના:- કાલાધિન અંતિમ દશપૂર્વધર, બાલ વૈરાગી, અનુપમ સંવેગી શ્રી વજસ્વામીએ અંતિમ સમયે સ્વ પટ્ટધર ! શ્રીવજસેન સૂ.મ.ને ભયંકર દુકાલના ચરમ સમયની જાણમાં ‘લાખ સોનૈયા આપીને એક હાંડી ભાતની ચડશે તેના બીજા દિવસથી સુકાલ | થશે’ આ વાત જણાવી આવો ભયંકર દુકાળ વીર વિ. સં. ૧૮૦ થી ઉત્તર ભારતમાં વ્યાપ્ત થયો. જેમાં ગણો-કુલો-વાચકવંશો માત્ર નામશેષ થઈ ગયા. આગમ વારસો ટકાવનાર મુનિપુંગવોની સંખ્યા જૂજ થઈ ગઈ કાળ-બળ ક્ષયે ધારણા શક્તિની અનુકૂળતા પ્રમાણે પણ આગમનું સંકલન કરવામાં નહીં આવે તો રહ્યા સાધુઓ પણ રહેલા આગમના વારસાને સાચવવા સમર્થ ન નિવડી શકે માટે ભવિષ્યના અલ્પશક્તિવાળા પણ મેઘાવી સાધુઓને રાખવામાં વિષયાનુસંધાન દ્વારા સુગમતા સાંપડે તેથી સમકાલીન અન્ય પ્રભાવક આચાર્યોની સંમત્તિ લઈ શ્રી આર્યરક્ષિત સૂરિ મ. ચાર અનુયોગની વ્યવસ્થા કરી. આગમોને ચિરંજીવ બનાવ્યા વીર નિ. સં.૫૯૨ લગભગમાં દશપુર (મંદસૌર) (માલવા) નગરે ચોથી વાચના થઈ.
પંચમ વાચના:- વીર સં. ૮૩૦ થી ૮૪૦ લગભગમાં પૂ. આ. સ્કંદિલ સૂરિએ ઉત્તરાપથના મુનિઓને મથુરામાં તથા નાગેન્દ્રવંશીય પરમ પ્રભાવક શ્રી હિમવંત ક્ષમા શ્રમણના શિષ્ય આ. શ્રી નાગાર્જુન સૂરિએ દક્ષિણાપથના મુનિઓને વલભીમાં આગમોની સંકલના કરવા એકઠા થયા કીંતુ તે સમયની દેશગત અંધાધુંધીના કારણે એક જ સાથે ભિન્ન-ભિન્ન સ્થળે આગમવાચનાઓ કરી ભવિષ્યમાં માથુરી અને વલભીવાચનાઓના પાઠ ભેદોનું સમન્વય સહજ થઈ જશે આ હેતુપૂર્વક પાંચમી વાચના કરી.
ષષ્ઠી વાચના:- તેજ ભાવનાઓ અનુસાર માઘુરી વાચનાના વારસદાર આ. શ્રી દેવદ્ધિગણી ક્ષમાશ્રમણે તથા વલભીવાચનાના વારસદાર આ. શ્રી કાલક સૂરિએ ભેગા મળી. શ્રમણ સંઘને એકત્રિત કરી, કાલક્રમે વિણસી જતા આગમના ખજાનાને સ્થાયી બનાવવાના શુભ આશયથી શ્રી શત્રુંજ્યાધિષ્ઠાયક શ્રી કપર્દીયક્ષ આદિ દૈવીક સહાયકથી ૫00 આચાર્યાદિઓએ મળી વલભીપુર(વળા સૌરાષ્ટ્ર)માં પ્રિ-ઋથના |
संपादक श्री
For Private And Personal Use Only
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
પુસ્તકારૂઢ રૂપ આગમ વાચના કરી, આ વાચનામાં ચોરાશી આગમોનું વ્યવસ્થિત સંકલન તાડપત્રના પાના ઉપર લિપિબધ્ધ કરી આગમોને પુસ્તકારૂઢ કરવાનું કાર્ય સાધુ ભગવંતોએ કર્યું. તેમજ અન્ય મહત્ત્વના ગ્રંથોનું પુસ્તકાલેખન કાર્ય થયેલ, ત્યારબાદ સાધુ સત્યમિત્ર સ્વર્ગ ગયા| અને વીર વિ. સં. ૧૦00માં વર્ષ પૂર્વજ્ઞાનનો વિચ્છેદ થયો તેમ મનાય છે.
પ્રભુવીરના શાસનમાં ઉપરોક્ત “છ' વાચનાઓના માધ્યમે ૧૦૦૦ વર્ષના ગાળામાં થયેલ શ્રુતોધ્ધારનો ઇતિહાસ મોજૂદ છે. ત્યાર પછી ૧૫૦૦ વર્ષ સુધી આગમ વાચનાનો કે શ્રતોદ્ધારનો કોઈ ઉલ્લેખ નથી મળતો.
તેમજ વિષમકાળના પ્રભાવથી ૧૦મી સદીની સમાપ્તિ કાળથી શિથિલાચારની વૃધ્ધિ થવાથી આગમિક જ્ઞાનની પરંપરા સુવિહિત ગીતાર્થ, આચાર સંપન્ન શ્રમણોના હાથમાં રહી નહીં પરિણામે હસ્તલિખિત પ્રતોમાં રહેલ આગમો અધિકારીને પણ મળવા દુર્લભ બન્યા.
છેવટે વીસમી સદીના ઉત્તરાર્ધના પ્રારંભકાળે સુવિહિત સંવેગી સાધુઓમાં આચાર નિષ્ઠા, વિશિષ્ટ વૈરાગ્યની પ્રબલ ભૂમિકા આદિ સુદૃઢ હોવા છતાંય આ બધાને ટકાવવા માટેના જરૂરી સંજોગો ન મળતાં આગમિક જ્ઞાનની માત્રા પઠન-પાઠનની શાસ્ત્રીય પરંપરા સુરક્ષિત ન રહી શકવાના કારણે ખુબ જ અલ્પ માત્રામાં રહેવા પામી
આવા અવસરે શ્રમણ સંઘની ૧૮ પ્રસિધ્ધ શાખાઓમાં વધુ પ્રભાવશાળી “સાગરશાખા'ના અદ્વિતીય પ્રતિભા સંપન્ન પ્રૌઢધીષણશાલી અનેકવાદો કરી તપાગચ્છની વિજય પતાકા ફેલાવનાર પૂ. મુનિરાજ શ્રી ઝવેરસાગરજી. મ.ના. એક માત્ર શિષ્ય નવ માસના ટૂંકા ગાળાનો જ ગુરૂ સહવાસ છતાં પૂર્વજન્મની આરાધનાના બળે એકલે હાથે ન્યાય-વ્યાકરણ, આગમટીકા આદિ અનેક સાધના ગ્રંથોનું અગાધ વિદ્વત્તા પૂર્ણ જ્ઞાન મેળવી પૂ. ગુરૂદેવ શ્રી ઝવેરસાગરજી મ.ની આગમોની પારદેશ્વતાના વારસાને તે ગુરૂદેવશ્રીના અન્તિમ સમયના “ બાગમાં શ્રી મગામ વલોવર સ્રરના” શબ્દ પાછળ રહેલ ઉંડા અંતરના આશિષના બળે આગમિક તલસ્પર્શી અગાધ માર્મિક જ્ઞાન આપ મેળે મેળવી વીર નિ. સં. ૨૪૪૦ વિ.સં. ૧૯૭૦માં કો'; મંગલ ચોઘડીએ જિનશાસનના એક મહાન ધુરંધર સમર્થક પ્રભાવક શાસ્ત્રોના પારગામી | પ્રાસ્ટ્ર-ઍથનો |
संपादक श्री
For Private And Personal Use Only
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
આચાર્યભગવંતો વર્ષો જૂની શ્રમણસંઘની ફરજ અને જવાબદારી રૂપ આગમોના અણમોલ વારસાને સુરક્ષીત રાખવાના પ્રશ્ન ફરીથી ઉપસ્થિત કરી.
રાજ્યકારી ઉપદ્રવો, ધમધ ઝનુન, બ્રિટીશ હકુમત, જનતામાં ફેલાયેલ ક્રાન્તિકારી વિચારધારા, પશ્ચાત્ય કેળવણીના સંસ્કાર આદિ સંઘર્ષ કાળમાં પુસ્તકો પ્રતો મેળવવી અતિકઠીન હતી તે સમયે જુદા જુદા ખૂણે રહેલી હસ્તપ્રત-તાડપત્ર આદિ પરથી સંશોધન કરી જાત મહેનતે પ્રેસકોપીથી માંડીને સુધારવા સુધીની સંપૂર્ણ દેખરેખ જવાબદારીથી આગમ ગ્રંથોની મર્યાદિત પ્રતિઓ છપાવી સામુદાયિક વાચનાઓ વિ. સં. ૧૯૭૧થી ૧૯૭૭ સુધીમાં પાટણ-કપડવંજ-અમદાવાદ-સુરત આદિ ક્ષેત્રોમાં છ-છ મહીનાની વાચનાઓ ગોઠવી સેંકડો સાધુસાધ્વીઓને આગમોને વાંચવાની પરિપાટી આદિનો સંપૂર્ણ ખ્યાલ કરાવ્યો સાત સામુહીક વાચનાઓમાં ર૬ ગ્રંથો વાંચ્યા તેમાં લગભગ ૨,૩૩,૨૦૦ શ્લોકની વાચના આપી તથા આગમ દિવાકર પૂ. મુનિશ્રીપુણ્યવિજયજી મ. આદિને પણ આ ક્ષેત્રે આગળ વધવા અંગૂલ નિર્દેશ કરી આ મહાપુરુષે શ્રત સરિતાને ધોધમાર વહેતી કરી છે.
આ મહાપુરુષ તે પ્રાતઃ સ્મરણીય ગુજરાત-માલવા-રાજસ્થાન-બંગાલ- બિહાર આદિ અનેક ક્ષેત્ર સંઘો તથા સુરત સંઘના આમૂલચૂલ ઉપકારી, આગમોધ્ધારક ધ્યાનસ્થ સ્વર્ગસ્થ પ.પૂ. આયાર્યશ્રી આનંદસાગર સૂરીશ્વરજી મહારાજ જેઓ “પૂ. સાગરજી મ.’ ના લાડીલા, હુલામણા નામથી પણ પ્રસિદ્ધ હતાં તેમના જ સંશોધિત આગમો અમને પ્રતાકારે પુર્ન મુદ્રિત કરાવવાનો લાભ પ્રાપ્ત થયો છે. તા.ક. વર્તમાન કાળે ગ્રન્થો, શાસ્ત્રો, સુવિહિત ગીતાર્થ આચાર્ય ભગવંતો, ઈતિહાસકારો પાસેથી પ્રાપ્ત થતી માહિતી અનુસાર વીર નિર્વાણના ૧૦૦૦ વર્ષમાં છ-છ વાચના-સંકલન બાદ ૧૫૦૦ વર્ષ સુધીમાં આવું કોઈ કાર્ય થયેલ જણાતું નથી ત્યાર બાદ એકલા હાથે આપ બળે સૌ પ્રથમ આગમ ઉધ્ધારના ભગીરથ કાર્ય કરનાર ગુરૂદેવને કોટી-કોટી વંદના...
| પ્રાર્થ ના |
संपादक श्री
For Private And Personal Use Only
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
For Private And Personal Use Only
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www. kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
॥ श्री ओघनियुक्ति सूत्रं ॥
णमो अरहंताणं णमो सिद्धाणं णमो आयरियाणं णमो उवज्झायाणं णमो लोए सव्वसाहूणं 'एसो पंचनमुक्कारो, सव्वपावप्पणासणो । मंगलाणं च सव्वेसिं, पढमं हवइ मंगलं ॥१॥ (दुविहोवक्कमकालो सामायारी अहाउयंचेव । सामायारी तिविहा आहे दसहा |पयंविभागे ॥ १ ॥ नवमयपच्चक्खाणाभिहाणपुव्वस्स तइयवत्थूओ । वीसइमपाहुडाओ तओ इहानीणिया जड़या ॥ २ ॥ सो उ उवक्कमकालो तयत्थनिव्विग्धसिक्खणत्थं च। आईय कयं चिय पुणो मंगलमारंभये तं च ॥ ३ ॥ प्र०) अरहंते वंदित्ता चउदसपुवी तहेव दसपुव्वी । एक्कारसंगसुतत्थधारए सव्वसाहू य॥१॥ आहेण उ निज्जुत्तिं वुच्छं चरणकरणाणुओगाओ। अम्पक्खरं महत्थं अणुग्गहत्थं सुविहियाणं ॥ २ ॥ जुम्मं ओहे पिंडण समासे संखेवे चेव होंति एगट्ठा। निज्जुत्तत्ति य अत्था जं बद्धा तेण निज्जुत्ती ॥ १ માખી
वय समणधम्म संजम वेयावच्चं च बंभगुत्तीओ। नाणाइतियं तव कोहनिग्गहाई चरणमेयं ॥ २ ॥ पिंडविसोही समिई भावण पडिमा य इंदियनिरोहो । पडिलेहण गुत्तीओ अभिग्गहा चेव करणं तु॥३ ॥ चोदगवयणं छट्ठी संबंधे कीस न हवइ विभत्ती ? | ॥ श्री ओघनियुक्तिसूत्रं ॥ पू. सागरजी म. संशोधित
१
For Private And Personal Use Only
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
| तो पंचभी 3 भणिया किमत्थि अन्नेऽवि अणुओगा?॥४॥ चत्तारि 3 अणुओगा चरणे धम्म गणियाणुओगे यो दवियाणुजोगे य | तहा अहक्कभं ते महिड्ढीया॥५॥ सविसयबलवत्तं पुण जुजुइ तहविअ महिड्ढिअंचरणी चारित्तरखणट्ठा जेणिअरे तिन्नि अणुओगा॥६॥चरणपडिवत्तिहे धमकहाकालदिक्खमाईआ।दविए सणसुद्धी सणसुद्धस्स चरणं तु ॥७॥जह रण्णो विसएसुं वयरे कणगे अस्यय लोहे ओचत्तारि आगरा खलु चण्ह पुत्ताण ते दिना॥८॥ चिंता लोहागरिए पडिसेहं सो उ कुणइ लोहस्स। वयराईहि अगहणं करिति लोहस्स तिन्नियः॥९॥ एवं चरणमि ठिओ करेइ गहणं विहीइ इयरेसिं। एएणकारणेणं हवइ 3 चरणं महड्ढी॥१०॥ अप्पक्खरं महत्थं महक्खरऽप्यत्थ दोसुऽवि महत्थीदोसुवि अपंच तहा भणिअंसत्थं चविगप्पं ॥१॥सामायारी आहे नायज्झयणाय दिहिवाओ योलोइअप्पासाई अणुक्कमा कारगा चउरो॥२॥ बालाईणऽणुकंपा संखडिकरणमि होअगारीणी ओमे य बीयभत्तं रण्णा दिन जणवयस्स॥३॥ भा०। एवं थेरेहिं इमा अपावमाणाण पयविभागं तु साहूणऽणुकंपट्टा उवइट्ठा ओहनिजुत्ती॥४॥भाध्या पडिलेहणं च पिंडं उवहिपमाणं अणाययणवजी पडिसेवणमालोअण जह य विसोही सुविहियाण॥३॥ आभोग मग्गण गवेसणा य ईहा अपोह पडिलेहा। पेक्खण निरिक्षणाविय आलोय पलोयणेगहा॥४॥ पडिलेहओ य पडिलेहणा य पडिलेहियव्वयंचेव। कुंभाइसु जह तित्यं परुवणा एवमिहयंपि॥५॥ एगो व अणेगो वा दुविहा पडिलेहगासमासेणी ते दुविहा नायव्वा निक्कारणिआय कारणिआ६॥ असिवाई कारणिआ निक्कारणिआय चक्थूभाई। तत्थेगं कारणिअंवोच्छं ठप्पा 3 ॥श्री ओपनियुक्तिसूत्र]
पू. सागरजी म. संशोधित
For Private And Personal Use Only
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
तिन्निथरे ॥७॥असिवे ओमोयरिए रायभए खुहिअ उत्तमढे आफिडिअ गिलाणाइसए( प्र० णे अद्धसेस) देवया चेव आयरिए॥८॥ संवच्छरबारसएण होही असिवंति ते तओ णिति सुत्तत्थं कुव्वंता अइसयमाईहि नाऊण॥१५॥ भा०।अइसेस देवया वा निमित्तगहणं सयं व सीसो वा। परिहाणि जाव पत्तं निगमणि गिलाणपडिबंधो॥६॥ संजयगिहितदुभयभहिआ य तह तदुभयस्सवि अ पंता। चउवजण वीसुं उवस्सए य तिपरंपराभत्तं ॥७॥ असिवे सदसं वत्थं लोहं लोणं च तहय विगईओ। एयाई वजिजा चउवजणयंति जं भणि॥८॥ उव्वत्तण निल्लेवण बीहंते अणभिओगऽभीरू य ? अगहिअकुलेसु भत्तं गहिए दिष्टुिं परिहरिज्जा॥९॥ पुव्वाभिग्गहवुड्ढी विवेग संभोइएसु निक्खिवणी तेऽविय पडिबंधठिआ इयरेसु बला सगारदुगं॥२०॥ कूयंते अब्भत्थण समत्थभिक्खुस्स णिच्छ तदिवस। जइ विंदघाइभेओ तिदुवेगो जाव लाउवमा॥१॥ संगारो रायणिए आलोयण पुव्व पत्त पच्छ। वासोममुहिकालरत्तच्छऽणंतरे एक्को दो विसए॥२॥एमेवय ओमम्मिविभेओ उ अलंभि गोणिदिलुतोरायभयं च चउद्धा चरिभदुगे होइ गणभेओ॥३॥ निव्विसउत्तिय पढभो बिइओ मा देह भत्तपाणं तु(प्र० से)। तइओ उवगरणहरो जीवचरित्तस्स वा भेओ॥४॥ अहिमर अणि दरिसणवुग्गाहणया तहा अायारे।अवहरण दिक्खणा व आणालोवेव कुप्पिज्जा॥५॥अंतेउरप्पवेसो वायणिभित्तं व सो पउस्सेजा। खुभिए मालुजेणी पलायणं जो जओ तुरिय॥६॥ तस्स पंडियमाणिस्स, बुद्धिलस्स दुरप्पणो। मुद्धं पाएण अक्कम, वाई वाउरिवागओ॥७॥ निजवगस्स सगासं असई एगाणिओ व गच्छिज्जा। सुत्तत्थपुच्छगो वा गच्छे अहवाऽवि ||॥श्री ओधनियुक्तिसूत्र॥
पू. सागरजी म. संशोधित ||
For Private And Personal Use Only
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
पडिअरिज॥८॥फिडिओवपरिरएणं मंदगई वावि जावन मिलिज्जासोऊणं व गिलाणं ओसहकज्जे असई एगो॥९॥अइसेसिओ व सेहं असई एगाणियं पठावेज्जा (प्र० पयट्टेजा)। देवय कलिंगरुवणा पारणए खीर रुहिरं च ॥३०॥ चरिमाए संदिट्ठो ओगाहेउण मत्तए गंठी। इहरा कयउस्सग्गो परिच्छ आमंतिआ सगणं॥१॥ गच्छेज को णु? सव्वेऽवऽणुग्गहो कारणाणि दीविता। अमुओ एत्थ समत्थो अणुग्गही उभय किइकम्म॥३२॥ भाष्यी पोरिसिकरणं अहवावि अकरणं दोच्च पुच्छणे दोसा। सरण सुय् साहु सन्ती अंतो बहि अनभावणं॥९॥बोहण अपडिबुद्धे गुरुवंदण घट्टणा अपडिबुद्धेोनिच्चलणिसण्णझाई दर्छ चिढे चलं पुच्छे ॥१०॥ अप्पाहि अणुनाओ ससहाओ नीइ जा पहायंति। उवओगं आसण्णे करेइ गामस्स सो उभए॥१॥ हिमतेणसावयभया दारा पिहिया पहं अयाणंतो। अच्छइ जाव पभायं वासियभत्तं च से वसभा॥२॥ठवणकुल संखडीए अणहिंडते सिणेहपयवजी भत्तढिअस्स गमणं अपरिणए गाउयं वहइ॥३॥ अत्थंडिलसंकमणे चलवक्खित्तऽणुवउत्तसागरिए। पडिवक्खेसु 3 भयणा इयरेण विलंबणं लोग॥४॥ पुच्छाए तिण्णि तिआ छक्के पढम जयणा तिपंचविहा। आउम्मि दुविह तिविह। तिविहा सेसेसु काएसु॥५॥ पुरिसो इथि नपुंसग एकेक्को 2 मझिमो तरुणो। साहम्मिअन्नधम्मिअगिहत्थदुग अप्पणा तइओ॥६॥ साहम्मिअपुरिसासइ मज्झिमपुरिसं अणुण्णविअ पुच्छे। सेसेसु होति दोसा सविसेसा संजईवग्गे॥७॥ थेरो पहं न याणइ बालो पवंचे न याणई वावि। पंडिस्थिमझ संका इयरे न याणंति संकाय ॥८॥पासहिओ य पुच्छेज वंदमाणं अवंदमाणं वा।अणुवइऊण व पुच्छे तुण्हिवं माय पुच्छेज्जा॥९॥ | ॥श्री ओघनियुक्तिसूत्र॥
पू. सागरजी म. संशोधित
For Private And Personal Use Only
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
पंथब्भासे य ठिओ गोवाई मा य दूरि पुच्छिज्जा। संकाईया दोसा विराहणा होइ दुविहा उ॥२०॥ असई मज्झिमथेरो दढस्सुई भद्दओ य जो तरुणो। एमेव इस्थिवगे नपुंसवग्गे र संजोगा॥१॥ एत्थं पुण संजोगा होति अणेगा विहाणसंगुणिआ। पुरिसित्थिनपुंसेसुं मझिम तह थेर तरुणेसुं॥२॥ तिविही पुढविकाओ सच्चित्तो मीसओ अ अच्चित्तो। एकेको पंचविहो अच्चित्तेणं तु गंतव्वं॥३॥ सुक्कोल्ल उल्लगमणे विराहणा दुविह सिग्गखुप्पंत सुक्कोवि य धूलीए ते दोसा भट्ठिए गमणं॥४॥ तिविहो उ होइ उल्लो महसित्थो | पिंडओ य चिक्खल्लो। लत्तपहलित उड्डुअ खुपिजइ जत्थ चिक्खिल्लो॥३३॥ भाष्यी पच्चावाया वालाइ साक्या तेण कंटगा मेच्छ।। अकंतमणकंते सपच्चवाएयरे चेव५॥ तस्सासइ धूलीए अकंत निरच्चएण गंतव्वी मीसगसच्चित्तेसुऽवि एस गमो सकउल्लाइं॥६॥ उडबद्धेश्यहरणं वासावासास पायलेहणिआवड उंबरे पिलंख तस्स अलंभंमि चिचिणिआ॥७॥बारसअंगलदीहा अंगुलमेगं तु होइ विच्छिन्ना।धणमसिणनिव्वणाविअ पुरिसे पुरिसे य पत्तेयं ॥८॥ उमओ नहसंठाणा सच्चित्ताचित्तकारणा मसिणा। आउकाओ दुविहो भोमो तह अंतलिक्खो य॥९॥ महिआवासंतह अंतरिक्खिअंदतु तं न निग्गच्छे। आसनाओ नियत्तइ दूरगओ दं च रुक्खं वा॥३०॥ सभए वासत्ताणं अच्चुदए सुखरुखचडणं वो नइकोप्परवरणेणं भोमे पडिपुच्छिा गमण॥१॥ नेगंगिपरंपर(चलथिर)पारिसाडिसालंबवजिए सभए। पडिवखेण 3 गमणं तजाइयरे व संडेवा॥२॥चलमाणमणकंते सभए परिहरिअगच्छ इयरेणी दगसंघट्टणलेवो पमज्ज पाए अदरंमि॥३॥ पाहाणे महसित्थे वालुअतह कद्दमे य संजोगा। अकंतमणकंते || श्री ओपनियुक्तिसूत्र॥
पू. सागरजी म. संशोधित
For Private And Personal Use Only
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
सपच्चवाएयरे घेव॥४॥ जंघद्धा संघट्टो नाभी लेवो परेण लेवुवरि। एगो जले थलेगो निष्पगले तीरमुस्सागो॥३४॥ भा०। निभएऽगारित्थीणं तु मग्गओ चोलपट्टमुस्सारे। सभए अत्थग्धे वा ओइण्णेसुंधणं पढें ॥५॥दगतीरे ता चिट्ठे निष्पगलो जाव चोलपट्टो 3। सभए पलंबमाणं गच्छइ काएण अफुसंतो॥६॥ असइ गिहि नालियाए आणखेडे पुणोऽवि पडियरण। एाभोग पडिग्गह केई सव्वाणि न य पुरओ॥७॥सागारं संवरणं ठाणतिअंपरिहरित्तुऽनाबाहे( नावाए)। ठाइ नमोकारपरी तीरे जयणा इमा होइ॥८॥ नवि पुरओ नवि मग्गओ मझे उस्सम्ग पण्णवीसाउ। दइउद(डु )यतुंबेसु अ एस विही होइ संतरणे॥९॥ वोलीणे अणुलोमे | पडिलोमऽद्देसु ठाइ तणरहिए। असई य गत्तिणंतगउल्लतलिगाइ डेवणया॥४०॥ जह अंतरिक्खमुदए नवरि निअंबे य वणनिगुंजे यो ठाणं सभए पाउण घणकप्पमलंबमाणं तु॥१॥ तिविहो वणस्सई खलु परित्तऽणतो थिराथिरेक्केक्को। संजोगा जह हेट्ठा अक्कंताई तहेव इह ॥२॥ तिविहा बेइंदिय खलु थिरसंघयणेयरा पुणो दुविहा। अताई य गमो जाव 3 पंचिंदिआ नेआ॥३॥ पुढविदए य पुढविए उदए पुढवि तस वाल कंटा या पुढविवणस्सइकाए ते चेव 3 पुढविए कमण॥४॥ पुढवितसे तसरहिए निरंतरतसेसु पुढविए चेवा आउवणस्सइकाए वणेण नियमा वणं उदए ॥५॥ तेजवाउविहूणा एवं सेसावि सव्वसंजोगा। नच्चा विराहणदुर्ग वजंतो जयसु उवउत्तो॥६॥ सव्वत्थ संजमं संजमाउ अयाणमेव रक्खिज्जा (प्र० क्खंतो)। मुच्चइ अइवायाओ पुणो विसोहीन याविरई॥७॥ संजमहे देहो धारिजइ सो कओ उ तदभावे? संजमफाइनिमित्तं च देहपरिपालणा इवाम्॥ | ॥श्री ओपनियुक्तिसूत्र॥
पू. सागरजी म. संशोधित
For Private And Personal Use Only
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
चिक्खाल्लवालसावयसरेणुकंटयतणे बहुजले आलोगोऽवि नेच्छइ पहे को णु विसेसो भयंतस्स?॥९॥ जयणमजयणं च गिही सचित्तमीसे परित्तऽणते यो नवि जाणंति न यासिं अवहपइण्णा अह विसेसो॥५०॥ अविअ जणो मरणभया परिस्समभया व ते विवजेही ते पुण दयापरिणया मोक्खथमिसी परिहरंति॥१॥ अविसिटुंमिवि जोगमि बाहिरे होइ विहुरया इहरा सुद्धस्स उ संपत्ती अफला जं देसिआ समए॥२॥ एकमिवि पाणिवहमि देसिअं सुमहदंतरं समए। एमेव निजरफला परिणामवसा बहुविहीआ॥३॥जे जत्तिआ य हेऊ भवस्स ते चेव तत्तिआ मुक्खोगणणाईया लोगा दुण्हवि पुण्णा भवे तुल्ला ॥४॥इरिआवहमाईआ जे चेव हवंति कम्मबंधाय। अजयाणं तेचेव 3 जयाण निव्वाणगमणाय॥५॥ एगंतेण निसेहो जोगेसु न देसिओ विही वावि। दलियं पथ्य निसेहो होज विही वा जहा रोगे॥६॥ जमि निसेविजंते अइयारो होज कस्सइ कयाइ। तेणेव य तस्स पुणो कयाइ सोही हवेजाहि॥७॥अणुमित्तोऽविन कस्सइ बंधो परवत्थुपच्चओ भणिओ।तहविय जयंति जइणो परिणामविसोहिमिच्छंत्ता॥८॥ जो पुण हिंसाययणेसु वट्टई तस्स नणु परीणामो। दुट्टो न य तं लिंग होइ विसुद्धस्स जोगस्स॥९॥ तम्हा सया विसुद्धं परिणाम इच्छया सुविहिएणी हिंसाययणा सव्वे परिहरियव्वा पयत्तेण॥६०॥ वजेमित्ति परिणओ संपत्तीए विमुच्चई वेश। अविहंतोऽवि न मुच्चइ किलिट्ठभावोत्ति वा तस्स॥१॥ पढमबिइया गिलाणे तइए सण्णी चउत्थ साहम्मी। पंचमियम य वसही छटे ठगणडिओ होइ॥२॥एहिअपारत्तगुणा दुत्रिय पुच्छ। दुवे यसाहम्मी। तत्थेक्वेक्का दुविहा चहा जयणा दुहेक्केका ॥३॥पडिदारगाह इहलोइआ ॥श्री ओघनियुक्तिसूत्र।
पू. सागरजी म. संशोधित
For Private And Personal Use Only
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
| पवित्ती पासणयातेसि संखडी सड्डो । परलोइआ गिलाणे चेइय वाई य पडिणी ॥४॥ अविहीपुच्छा अस्थित्थ संजया ? नत्थि, | तत्थ समणीओ। समणीसु अता नत्थी संका य किसोरवडवाए ॥ ५ ॥ सड्ढेसु चरिअकामो संकाचारी य होइ सड्ढीसुं। चेइयघरं व नत्थि तुम्हा उ विहीइ पुच्छेज्जा ॥६॥ गामदुवारब्भासे अगडसमीवे महाणमज्झे वा । पुच्छेज्ज सयंपक्खा विआलणे तस्स | परिकहणा॥७॥ निस्संकिअ थूभाइस काउं गच्छेज्ज चेइअघरं तु। पच्छा साहुसमीवं तेऽवि अ संभोइया तस्स ॥८ ॥ निक्खिविडं | किइकम्मं दीवणणाबाह पुच्छण सहाओ । गेलण्ण विसजणया अविसज्जुवएस दावण्या ॥९ ॥ पुणरवि अयं खुभिज्जा अयाणगा मोस भणिज्ज संचिक्खे। उभओऽवि अयाणंता वेज्जं पुच्छंति जयणाए ॥७०॥ गमणे पमाण उवगरण सउण वावार ठाण उवएसो । | आणण गंधुदगाई उट्टमणुट्टे अ जे दोसा ॥१॥ पढमावियारजोगं नाउं गच्छे बिइज्जए दिण्णे । एमेव अण्णसंभोइयाण अण्णाइ वसहीए ॥ २ ॥ एगागि गिलाणंभि उ सिद्धेतो किं न कीरई वावि ? | छ्गमुत्तकहणपाणगधुवणऽत्थर तस्स नियगं वा ॥३॥ सारवणं | साहल्लय पागड धुवणे य सुइ समायारा। अइबिंभले समाही सहस्स आसास पडिअरणं ॥ ४ ॥ सयमेव दिट्ठपाढी करेइ पुच्छइ अयाणओ | वेज्जं । दीवण दव्वाइंमि अ उवएसो जाव लंभो ॥५ ॥ कारणिअ हट्ट पेसे गमणऽणुलोमेण तेण सह गच्छे। निक्कारणिअ खरंटण | बिइज्ज संघाडए गमणं ॥६॥ समणिपवेसि निसीहिअ दुवारवजण अदिट्ठ परिकहणं । थेरीतरुणिविभासा निमंत्रणाबाहपुच्छाय ॥७॥ सिटुंमि सहू पडिणीयनिग्गहं अहव अण्णहिं पेसे । उवएसो दावणया गेलन्ने वेजपुच्छा ॥८॥ तह चेव दीवण चउक्कएण अन्नत्थ [ ॥ श्री ओघनिर्युक्तिसूत्रं ॥
पू. सागरजी म. संशोधित
८
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
For Private And Personal Use Only
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
वसहि जा पढमा। तह चेवेगाणीए आगाढे चिलिमिली नवरं॥९॥ निकारणिअंचमढण कारणिअंनेइ अहव अव्याहे। गमणित्यि मीससंबंधिवजिए असइ एगागी॥८०॥ एगबहू सभणुण्णाण वसहीए जो य ए। अमणुत्रो। अभणुनसंजईण य अण्णहिँ एक्कं चिलिमिलीए॥१॥ विहिपुच्छाए पवेसो सण्णिकुले चेइ पुच्छ साहम्भी। अन्नत्य अस्थि इह ते गिलाणकज्जे अहिवडंति॥२॥सव्वंपि न घेत्तव्वं निमंतणे जं तहिं गिलाणस्सो कारणि तस्स य तुझ य विउलं दव्वं तु पाउगं॥३॥ जाए दिसाए गिलाणो ताए दिसाए । उ होइ पडियरणा। पुव्वभणिअंगिलाणो पंचण्हवि होइ जयणाए॥८४॥ तेसि पडिच्छण पुच्छण सुटुकयं अस्थि नत्थि वा लंभो। खग्गूडे विलओलणदाणमणिच्छे तहिं नयण ॥३५॥ भा०। पंतं असहू करित्ना निवेयण गहण अहव समणुना। खंगूड देहि तं चिअ कमढग तस्सप्पणो पाए॥६॥ किं कीर3? जं जाणसि अतरंति सढेत्ति वच्च तं भंते!। निद्धम्मा न करेंती करणमणालोइय सहाओ॥७॥उभओ निद्धभ्मेसुं फासुपडीआर इयरपडिसेहो।परिमिअदाण विसज्जण सच्छंदोद्धंसणा गमणं॥८॥एस गमो पंचण्हवि होइ नियाइण गिलाणपडियरणे। फासुअकरण निकायण कहण पडिक्कामणा गमणं॥९॥ संभावणेऽविसहो देउलि अखरंट जयण उवएसो। अविसेसण्हिगाणविन एस अहं तओ गमणं॥४०॥ तारेहि जयणकरणे अमुगं आणेहऽकप्प जणपुरओ। नवि एरिसया समणा जयणाए तओ अवक्कमणं॥१॥ चोअगवयणं आणा आयरिआणं तु फेडिआ तेणी साहम्मिअकज्जबहत्त्या य सुचिरेणवि न गच्छे ॥२॥ तित्थगराणा चोयग! दिलुतो भोइएण नरवडणाजत्तुग्गय भोइअ दंडिए अ घरदार पुव्वकए॥३॥रण्णो तणघरकरणं ||श्री ओपनियुक्तिसूत्र।।
पू. सागरजी म. संशोधित
For Private And Personal Use Only
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
सचित्तकम्मं तु गामसामिस्सा दोण्हंपि दंडकरणं विवरीयऽण्णेणुवणओ ॥४॥ जह नरवइणो आणं अइकमंता पमायदोसे। पावंति बंधवहरोहछिज्जमरणावसाणाई॥५॥ तह जिणवराण आणं अइकमंता पमायदोसेणी पावंति दुग्गइपहे | विणिवायसहस्सकोडीओ॥६॥ तित्थगरवयणकरणे आयरिआणं कयं पए होइ। कुजा गिलाणगस्स 3 पढमालिय जाव बहिगमण॥७॥ जइ ता पासत्थोसण्णकुसीलनिण्हवगाणंपि देसिअंकरणी चरणकरणालसाणं सब्भावपरंमुहाणं च॥८॥ किं पुण जयणाकरणुजयाण दंतिंदिआण गुत्ताणं?। संविग्गविहारीणं सव्वपयत्तेण कायब४९॥भाध्या एवं गेलनहा वाघाओ अह इयाणि भिक्खट्ठा। वइयग्गामे संखडि सत्री दाणे य भद्दे य॥८५॥ उव्वत्तणमध्यत्तं च पडिच्छे खीरगहण पहगमणे। वोसिरणे छकाया धरणे मरणं दवविरोहो॥६॥खद्धादाणिअगामे संखडि आइन खद्ध गेलन्नोसण्णी दाणे भद्दे अप्पत्तमहानिनादेसु॥७॥पड्डच्छिखीर सतरं घयाइ तकस्स गिण्हणे दीह। गेहि विगिंचणियभया निसट्ट सुवणे य परिहाणी॥८॥ गामे परितलिअगमाइमम्गणे संखडी छणे विरूवा। सण्णी दाणे भद्दे जेमण विगई गहण दीहं॥९॥ अह जग्गइ गेलनं अस्संजयकरण जीववाघाओ। इच्छमणिच्छे मरणं गुरुआणा छड्डणे काया॥९०॥ तकोयणाण गहणे गिलाण आणा( बाला )इया जढा होति। अप्पत्तं च पडिच्छे सोच्चा अहवा सयं नाउं॥१॥ दूरुट्ठिअखुड्डलए नव भड अगणी अपंत पडिणीए। अप्पत्तपडिच्छण पुच्छ बाहिं अंतो पविसिअव्वं ॥२॥ कक्खडखेत्तचुओ वा दुब्बल अद्धाण पविसमाणो वो खीराइगहण दीहं बहुं च उवमा अयकडिल्ले ॥३॥ जे चेव || ॥श्री ओपनियुक्तिसूत्र॥
| १०
पू. सागरजी म. संशोधित
For Private And Personal Use Only
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
पडिच्छणदीहखद्धसुवणेसु वण्णिा दोसा ते चेव सपडिवक्खा होति इहं कारणजाए॥१४॥ विहिपुच्छाए सण्णी सोउं पविसे न बाहि संचिक्खे। उग्गमदोसभएणं चोयगवयणं बहिं ठाउं ॥५०भा० सोच्चा दह्णं वा बाहिठिअं उग्गमेगयर कुना। अप्पत्त पविठ्ठो पुण चोयग! दढे निवारेज्जा॥५१॥ भा०। उग्गभदोसाईणं कहणा उपायणेसणाणं च। तत्थ उ नत्थी सुन्ने बाहिं सागार कालदुवे॥१५॥ फेडेज्ज व सइकालं संखडि घेत्तूण वा पए गच्छे। सुण्णघाइप्लोयण चेइय आलोयणाऽबाहं ॥५२॥ भा० | उगमएसणकहणं न किंचि करणिज अह विहिदाणी कस्सऽट्ठा आरंभो तुझेसो? पाहुणा डिंभा॥३॥ रसवइपविसण पासण मिअममिअमुवखडे तहा गहणी पजत्ते तत्थेव 3 उभएगयरे य ओयविए॥४॥ असइ अपजत्ते वा सुण्णघराईण बाहिं संसद्धे। लट्ठीइ दारघट्टण पविसण उस्सग्गआसत्थे५॥आलोअणमालावो अहिटुंमिवि तहेव आलावोकिं उल्लावं न देसी? अदिव निस्संकिअं भुंजे॥६॥ दिट्ठ असंभम पिंडो तुन्झविय इमोत्ति साह वेउव्वी। सोवि अगारी दोच्चा नीइ पिसाउत्तिकाऊणं॥७॥ निव्वेण व मालेण व वउपवेसेण अहव सढयाए। गमणं च कहण आगम दूरभासे विही इणमो॥८॥ थोवं भुंजइ बहुअं विगिंचई पउमपत्तपरिगुणणी पत्तेसु कहिं भिक्खं? विट्ठमदिढे विभासा ३॥९॥ अहिढे किं वेला? तेसिं निबंधमि दायणे खिंसा। ओहामिओ 3 बडुओ वण्णो य पहाविओ तहि॥६०॥ सुण्ण घरासइ बाहिं देवकुलाईसु होइ जयणा । तेगिच्छिधाउखोभो मरणं अणुकंप पडिअरण॥१॥ इरियाइ पडिकतो परिगुणणं संधिआ भि का गुणिआ?| अम्हं एसुवएसो धमकहा दुविहपडिवत्ती॥२॥ डिल्लासइ चीरं || श्री ओघनियुक्तिसूत्र।
पू. सागरजी म. संचित
For Private And Personal Use Only
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
निवायसंरक्खणाइ पंचेवासेसंजा थंडिल्लं असईए अण्णगामंमि॥३॥अपहप्पंते काले तं चेव दुगाउयं नइक्काम। गोमुत्तिअदड्ढाइसु || भुंजइ अहवा पएसेसुं॥६४॥ भा० दिट्ठमदिट्ठा दुविह। नायगुणा चेव हुंति अनाया। अहिठ्ठावि य दुविहा सुअमसुअ पसत्थमपसत्था॥९६॥ दिट्ठा व समोसरणे न य नायगुणा हवेज ते समणा। सुअगुण पसत्थ इयरे समणुनिअरे य सव्वेवि॥७॥ जइ सुद्धा संवासो होइ असुद्धाण दुविह पडिलेहो अभितरबाहिरिआ दुविहा दव्वे य भावे य॥८॥ घाइतलिअदंडग पाउय संलग्गिरी अणुवओगो। दिसि पवण गाम सूरिय वितहं अच्छोलणा दव्वे॥९॥ विकहा हसिउग्गाइय भित्रकहाचकवालछलिअकहा। माणुसतिरिआवाए दायणआयरणया भावे ॥१००॥ बाहिं जइवि असुद्धा तहावि गंतूण गुरु परिक्खा । अहव विसुद्धा तहवि 3 अंतो दुविहा उ पडिलेह॥१॥ पविसंत निमित्तमणेसणेव साहइन एरिसा समणा अम्हंपि ते कहती कुक्कुडखरियाइठाणंच॥२॥ दव्यंमि ठाणफलए सेज्जासंथारकायउच्चारे। कंदप्पगीयविकहावुग्गहकिड्डा य भावंमि॥३॥ संविग्गेसु पवेसो संविग्गऽमणुन बाहि किइकम्मी ठवणकुलापुच्छणया एत्तोच्चिय गच्छ गविसणया॥४॥ संविग्गसंनिभद्दा सुन्ने निइयाइ भोत्तु हाछंदे। वच्चंतस्सेतेसुं वसहीए मग्गणा होइ॥५॥ वसही समणुण्णेसुं निइयादमणुण्ण अण्णहिं निवेए। संनिगिहि इत्थिरहिए सहिए वीसु घरकुडीए॥६॥ अहणुव्वासिअ सकवाड निब्बिले निच्चले वसइ सुण्णे। अनिवेइएयरेसिं गेलने न एस अहंति॥७॥ नीयाइअपरिभुत्ते सहिएयर पक्खिए व सज्झाए। कालो सेसमकालो वासो पुण कालचारीसु॥८॥ तेण परं पासत्थाइएसु न य वसइऽकालचारीसु। | ॥श्री ओघनियुक्तिसूत्र॥
पू. सागरजी म. संशोधित
For Private And Personal Use Only
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
गहिआवासगकरणं ठाणं गहिएणऽगहिएणं ॥९॥ निसिअ तुयट्टण जग्गण विराहणभएण पासि निक्खिवइ। पासत्थाईणेवं निइए नवरं अपरिभुत्ते॥११०॥एमेव अहाछंदे पडिहणा झाण अझयण कना ठाणढिओ निसामे सुवणाहरणा य गहिएण॥१॥असिवे ओमोयरिए रायढे भए नहाणे। फिडिअगिलाणे कालगवासे ठाणडिओ होइ॥२॥ तत्थेव अंतरा वा असिवादी सोउ परिरयस्सऽसही संचिक्खे जाव सिवं अहवावी ते तओ फिडिआ॥३॥ पुण्णा व नई चउमासवाहिणी नविय कोइ उत्तारे। तत्थंतरा व देसो व उढिओ न य लब्भइ पवत्ती॥६५॥ भा० फिडिएसु जा पवित्ती सयं गिलाणो परं व पडियरहो कालगया व पवत्ती ससंकिए जाव निस्संकं ॥६६॥ भा०। वासासु उब्भिण्णा बीयाई तेण अंतरा चिढे तेगिच्छि भोइ सारक्खणहढे ठाणमिच्छंति॥४॥ संविग्गसंनिभग अहप्पहाणेस भोइयघरे वा। ठवणा आयरियस्सा सामायारी पउंजणया॥५॥ एवं ता कारणिओ दुइजड़ अप्पमाएको निहारणिअं एत्तो चइओ आहिंडिओ चेव॥६॥ जह सागरंमि मीणा संखोहंसागरस्स असहता। निति तओ सुहकामी निग्गयमित्ता विनस्संति॥७॥एवं गच्छसमुद्दे सारणवीईहिं चोइया संता। निति तओ सुहकामी मीणा व जहा विणस्संति॥८॥उवएस अणुवएसा दुविहा आहिंडआ समासेणं। उवएस देसदसण अणुवएसा इमे होति॥९॥ चक्के थूभे पडिमा जम्मण निक्खमण नाण निव्वाणे। संखडि विहार आहार उवहि तह दंसणढाए॥१२०॥ एते अकारणा संजयस्स असमत्ततदुभयस्स भवे। ते चेव कारणा पुण गीयत्थविहारिणो भणिआ॥१॥ गीयत्थो य विहारो बिइओ गीयत्थमीसिओ भणिओ। एत्तो तइअविहारो नाणुनाओ ||श्री ओपनियुक्तिसूत्र॥
| १३ ।
पू. सागरजी म. संशोधित
For Private And Personal Use Only
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
| जिणवरेहिं ॥२॥ संजमआयविराहण नाणे तह दंसणे चरित्ते यो आणालोव जिणाणं कुव्वइ दीहं तु संसारं ॥३॥ संजमओ छकाया ||
आयाकंटऽट्ठिजीरगेलने। नाणे नाणायारो दंसण चरगाइ वुग्गाहे ॥६७॥ भा०णेगावि होति दुविहा कारणनिकारणे दुविहभेओ। जं एत्थं नाणत्तं तमहं वोच्छं समासेणं॥४॥ जयमाणा खलु एवं तिविह। 3 समासओ समक्खाया। विहरताविय दुविहा गच्छगया निग्गया चेव ॥४॥प्र० जयमाणा विहरंता ओ हाणाहिंडगा चउद्धा जयमाणा तत्थ तिहा नाणहा सणचरित्ते॥५॥ पत्तेयबुद्ध जिणकप्पिया य पडिमासु चेव विहरता। आयरिअथेरवसभा भिक्खू खुड्डा य गच्छंमि॥६॥ ओहावंता दुविह। लिंग विहारे य होति नायव्वा लिंगेणऽगारवासं नियया ओहावण विहारे॥७॥ उवएस अणुवएसा दुविहा आहिंडया मुणेयव्वा उवएस देसदसण | थूभाई हुंतिऽणुवएसा ॥८॥ पुण्णमि मासकप्पे वासावासासु जयणसंकमणा आमंतणा य भावे सुत्त्य न हायई जत्थ॥९॥ अपडिलेहियदोसा वसही भिक्खं च दुल्लहं होजाबालाइगिलाणाण व पाउग्गं अहव सझाओ॥१३०॥ तम्ह। पुव्वं पडिलेहिऊण पच्छा विहीए संकमणी पेसेइ जइ अणापुच्छिउँ गणं तत्थिमे दोसा ॥१॥ अइरेगोवहिपडिलेहणाए कथवि गयत्ति तो पुच्छे। खेत्ते पडिलेहे अमुगत्थ गयत्ति तं दुटुं॥२॥ तेणा सावय मसगा ओमऽसिवे सेह इथि पडिणीए। थंडिल्ल अगणि उट्ठाण एवमाई भवे दोसा॥३॥ पच्चंति तावसीओ सावयदुब्भिक्खतेणपउराई। णियगपट्टाणे फेडणहरियाइ( हरिहरिय) पण्णीए॥४॥ सीसे जइ
आमंतइ पडिच्छगा तेण बाहिरं भाव। जइ इयरे तो सीसा तेवि समत्तंमि गच्छंति॥५॥ तरुणा बाहिरभावं न य पडिलेहोवही न || ॥श्री ओघनियुक्तिसूत्र॥
पू. सागरजी म. संशोधित
For Private And Personal Use Only
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
| किइकम्मं मूल्यपत्तसरिसया परिभूया वच्चिमो थेरा ॥६॥ जुण्णमएहिं विहूणं जं जूहं होइ सुठुवि महल्लं । तं तरुण्रहसपोइयमयगुम्मइअं सुहं हंतुं ॥ ७ ॥ थुइमंगलमामंतण नागच्छइ जो य पुच्छिओ न कहे । तस्सुवरिं ते दोसा तुम्हा मिलिएसु पुच्छेज्जा ॥८॥ केई भांति पुव्वं पडिलेहिअ एवमेव गंतव्वं । तं च न जुज्जइ वसही फेडण आगंतु पडिणीए ॥ ९ ॥ कयरी दिसा पसत्था ? अमुई सव्वेसिं अणुमई गमणं । चउदिसि ति दु एगं वा सत्तग पणगं तिग जहण्णं ॥ १४० ॥ अणभिग्गहिए वावारणा उ तत्थ उ इमे न वावारे । बालं वुड्ढमगीअं | जोगिं वसहं तहा खमगं ॥ १ ॥ हीलेज्ज व खेलेज्ज व कज्जाकज्जं न याणई बालो । सो वाऽणुकंपणिज्जो न दिंति वा किंचि | बालस्स ॥६८॥ भाष्यं । वुड्ढोऽणुकंपणिज्जो चिरेण न य मग्गथंडिले पेहे । अहवावि बालबुड्ढा असमत्था गोयरतियस्स ॥ ९ ॥ पंथं च मासवासं उवस्सयं एच्चिरेण कालेणं । एहामोत्ति न याणइ चउव्विहमणुण्ण ठाणं च ॥७०॥ तूरंतो य ण पेहे पंथं पाढडिओ न चिर हिंडे । विगई पडिसेहेइ तम्हा जोगिं न पेसेज्जा ॥१॥ ठवणकुलाणि न साहे सिद्वाणि न देंति जा विराहणया । परितावण अणुकंपण तिन्हऽसमत्थो भवे खमगो ॥ ७२ ॥ भा० । एए चेव हवेज्जा पडिलोमेणं तु पेसए विहिणा। अविही पेसिज्जते ते चेव | तहिं तु पडिलोमं ॥२॥ सामायारिमगीए जोगमणागाढ खवग पारावे । वेयावच्चे दायण जुयलसमत्थं व सहियं वा ॥३॥ पंथुच्चारे | उदए ठाणे भिक्खंतरा य वसहीओ । तेणा सावय वाला पच्चावाया य जाण विही॥४॥ सो चेव उ निग्गमणे विही उ जो वन्निओ उ एगस्स । दव्वे खेत्ते काले भावे पंथं तु पडिलेहे ॥७३॥ भा० । कंटग तेणा वाला पडिणीया सावया य दव्वंमि। समविसमउदय थंडिल ॥ श्री ओघनिर्युक्तिसूत्रं ॥
१५
पू. सागरजी म. संशोधित
For Private And Personal Use Only
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
भिक्खायरि अंतरा खेत्ते ॥४॥ दियराउऽपच्चवाए य जाणई सुगमदुग्गमे काले। भावे सपक्खपरपक्खपेल्लणा निण्हगाईया॥७५॥ || भाध्या सुत्तत्थं अकरिता भिक्खं काउं अइंति अवरहे। बिइयदिणे सझाओ पोरिसिअद्धाइ संघाडो॥५॥खेत्तं तिहा करेत्ता दोसीणे नीणिअंमि अ वयंति। अण्णो लद्धो बहुओ थोवं दे माय रूसेजा॥६॥ अहव ण दोसीणं चिअ जायामो देहि दहि घयं खीरें। खीरे घयगुलपेजा थोवं थोवं च सव्वत्थ॥७॥ मझण्हि परभिक्खं परिताविअपिज्जजूसपयकढिी ओभट्ठमणोभटुं लब्भइ जं| जत्थ पाउग्गं॥८॥ चरिमे परितावियपेज्जजूस आएस अतरणढाए। एक्केवगसंजुत्तं भत्तटुं एकमेक्कस्स॥९॥ ओसह भेसजाणि य| कालं च कुले य दाणमाईणिो सग्गामे पेहित्ता पेहंति ततो परग्गामे॥१५०॥ चोयगवयणं दीहं पणीयगहणे य नणु भवे दोसा। जुज्जइ तं गुरुपाहुणगिलाणगट्ठा न दप्पट्टा॥१॥ जइ पुण खद्धपणीए अकारणे एक्कसिपि गिण्हेजा। तहिअंदोसा तेण उ अकारणे खद्धनिद्धाइं॥२॥ एवं रुइए थंडिल वसही देउलिअसुण्णगेहमाईणि पाओगमणुण्णवणा वियालणे तस्स परिकहणा॥३॥ सिंगक्खोडे कलहो ठाणं पुण नेव (प्र० नत्थि) होइ चलणेसुं।अहिठाणि पोट्ट रोगो पुच्छंमि य फेडणंजाण॥७६॥ भा०। मुहमूलंमि य चारी सिरे य कहे य पूयसकारो।खंधे पट्टीए भरो पोर्टेमि यथावओ वसहो॥७७॥ उद्देसणुपुवीए वुच्चत्थं पेहमाणिणो दोसा। जे य गुणा पढमाए ते वाघायंमि सेसासु॥५०५॥ परन्न पाण पढमा बीयाए भत्तपाण न लहंति। तइआ उवगरणहरी नत्यि चउत्थीइ सझाओ॥६॥ पंचमिआए संखडि छट्ठीइ गणस्स भेयणं जाणो सत्तमिआ गेलनं मरणं पुण अट्ठमी बिंति॥७॥ बुद्धीए पुव्वमुहं श्री ओपनियुक्तिसूत्र।
पू. सागरजी म. संशोधित
For Private And Personal Use Only
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
वसहमिओ गंतु उत्तरे पासेो एवं पुव्वुत्तरओ वसहिं गिण्हिज्ज निहोसं॥८॥ रुइए महथंडिल्लं पेहिज्जा चोयगो भाइ एवंी ठायंतच्चिय तुज्झ य अभंगलं कुव्वहा भंते!॥९॥आहायरिओ लोए नगरनिवेसंमि पढमवत्थुमि। सीयाणं पेहिजइ न य दिटुं तं अमंगलयं ॥१०॥ दिसा अवरदक्खिणा दक्खिा य अवरा य दक्खिणापुव्वा अवरुत्तरायपुव्वा उत्तरपुव्वुत्तरा चेव॥११॥ उद्दिढकमेणासिं पढम पडिलेहिऊण वाघाए। बीयं पडिलेहिजा एवं उद्देसओऽहाणी॥१२ प्र०॥ दव्वे तणडगलाई अच्छणभाणाइधोवणा खेत्ते काले उच्चाराई भावेण गिलाणकूरुवमा ॥७८॥भा० जाव गुरूण य तुझ य केवइया? तत्थ सागरेणुवमा। केवइकालेणेहिह? सागार | ठवंति अण्णेवि॥४॥ पुन्बुद्दिढे इच्छइ अहव भणिज्जा हवंतु एवइया। तत्थ न कप्पइ वासो असई खेत्ताणऽणुनाओ॥५॥ सकारो सम्भाणो भिक्खग्गहणं च होइ पाहुणए। जइ जाणउ वसइ तहिं साहम्मिअवच्छलाऽऽणाई॥६॥जइ तिनि सव्वगमणं एसुन एसुत्ति | दोसुविय दोसा।अण्णपहेणगुणता निययावासोऽह मा गुरुणो॥७॥ गंतूण गुरुसभीवं आलोएत्ता कहेंति खेत्तगुणान य सेसकहण मा होज संखडं रत्ति साहेति ॥८॥ पढमाए नस्थि पढमा तत्थ 3 घयखीरकूरदहिलंभो। बिइयाए बिइ तइयाए दोवि तेसिंच धुवलंभो॥९॥ ओहासिअधुवलंभो पाउग्गाणं चउत्थिए नियमा। इहरावि जहिच्छाए तिकालजोगं च सव्वेसिं॥१६०॥ मयगहणं आयरिओ कत्थ वया मोत्ति? तत्थ आयरिओ( जागरिया)।खुभिआ भगति पढमतं चिअ अणुओगतत्तिल्ला ॥१॥बिइयं च सुत्तगाही उभयग्गाही अतइययं खेत्तो आयरिओ अ चउत्थं सो उ पमाणं हवइ तत्थ॥२॥ मोहब्भवो 3 बलिए दुब्बलदेहो न साहए जोए। ॥श्री ओधनियुक्तिसूत्र।।
| १७ ।
पू. सागरजी म. संशोधित
For Private And Personal Use Only
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
तो मज्झबला साहू दुट्ठस्सेणेत्थ दिट्टंतो ॥३॥ पणपण्णगस्स हाणी आरेणं जेण तेण वा धरई । जइ तरुणा नीरोगा वच्छंति चउत्थगं | ताहे ॥४॥ अह पुण जुण्णा थेरा रोगविमुक्का य असहुणो तरुणा । ते अणुकूलं खेत्तं पेसंति न यावि खग्गूडे ॥ ५ ॥ एगपण अद्धमासं | सट्ठी सुणमणुयगोणहत्थीणं । राईदिएण उ बलं पणगं तो एक्क दो तिन्नि ॥६॥ सागारिऽपुच्छगमणे बाहिरा मिच्छ छेय कयनासी । | गिहि साहू अभिधारण तेणगसंकाइ जं चऽण्णं॥७॥ अविहीपुच्छा उग्गाहिएण सिज्जातरी उ रोएज्जा। सागारियस्स संका कलहे |य सएज्जिआ खिसे ॥ १६८ ॥ वसहीए वोच्छेओ अभिसंघारितयाण साहूणं । पुणरावत्ती होज्ज व पव्वज्जा उज्जुअमईणं ॥१३॥ प्र० । | हरिअच्छेयण छप्पइय घच्चणं किच्चणं च पोत्ताणं। छण्णेयरं च पगयं इच्छमणिच्छे य दोसा ३ ॥ ९ ॥ जड़आ चेव उ खेत्तं गया उ पडिलेहगा तओ पाए। सागारियस्स भावं तणुएंति गुरु इमेहिं तु ॥ १७० ॥ उच्छू वोलिंति वई तुंबीओ जायपुत्तभंडा यो वसभा | जायत्थामा गामा पव्वायचिक्खल्ला ॥१॥ अप्योदगा य मग्गा वसुहावि य पक्कमट्टिआ जाया । अण्णक्कंता पंथा साहूणं विहरि | कालो ॥ २ ॥ समणाणं सउणाणं भमरकुलाणं च गोउलाणं च । अनियाओ वसहीओ सारइयाणं च मेहाणं ॥ ३ ॥ आवस्सगकयनियमा | कल्लं गच्छाम तो उ आयरिओ। सपरिजणं सागारिअ वाहरिडं दिंति अणुसिद्धिं ॥ ४ ॥ पव्वज्ज सावओ वा दंसण भद्दो जहण्णयं | वसहिं । जोगंमि वट्टमाणे अमुगं वेलं गमिस्सामो ॥५॥ तदुभय सुत्तं पडिलेहणा य उग्गयमणुग्गए वावि। पडिछाहिगरणतेणे नट्टे( ट्ठे) | खग्गूड संगारो ॥ १७६ ॥ पडिलेहंतच्चि बेटियाउ काऊण पोरिसि करिति । चरिमा उग्गाहेउं सोच्चा मज्झण्हि वच्चति ॥७९॥ भा० । ॥ श्री ओघनियुक्तिसूत्रं ॥ पू. सागरजी म. संशोधित
१८
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
For Private And Personal Use Only
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
| तिहिकरणंमि पसत्थे नक्खत्ते अहिवइस्स अणुकूले। घेत्तूण निंति वसभा अक्खे सउणे परिक्खंता॥८०॥ वासस्स य आगमणे अवसरणे पहिआ निवत्तंति। ओभावणा पवयणे आयरिआ मग्गओ तम्हा॥१॥ मइल कुचेले अब्भंगिएल्लए साण खुज वड या। एए 3 अप्पसत्था हवंति खित्ताउ निताणं॥२॥ नारी पीवरगब्भा वड्डकुमारी य कट्ठभारो यो कासायवत्थ कुच्चंधरा य कजं | नसाहेति॥३॥चक्कयामि भमाडो भुक्खामारो य पडुरंगमितच्चन्नि रुहिरपडणंबोडियमसिए धुवं मरणं प्र०१४॥जंबू यचासमअरे | भारदाए तहेव नउले यो दसणमेव पसत्थं पयाहिणे सव्वसंपत्ती॥४॥ नंदी तूरं पुण्णस्स दंसणं संखण्डहसहो या भिंगारछत्तचामर ध्यप्पडागा पसत्थाई॥५॥ समणं संजयं दंतं, सुमणं मोयगा दहि। मीणं घंटे पडागं च, सिद्धमत्थं विआगरे॥६॥ सेजातरेऽणुभासइ आयरिओ सेसा चिलिमिलीए। अंतो गिण्हन्तवहिं सारविअ पडिस्सया पुट्वि॥७॥ बालाई उवगरणं जावइयं तरति तत्तियं गिण्हे। जहणेण जहाजायं सेसं तरुणा विरिचिंति॥८॥ आयरिओवहि बालाइयाण गिण्हंति संघयणजुत्ता। दो सोत्ति उण्णिसंथारए य गहणेकपासेणं॥९॥आउज्जोवण वणिए अगणि कुडुंबी कुकम्म कम्मरिए। तेणे मालागारे उब्भामग पंथिए जंते॥१०॥भा०संगार बीय वसही तइए सण्णी चउत्थ साहम्मी। पंचमगंमि य वसही छठे ठाणहिओ होति॥१७७॥ दाराआओसे संगारो अमुई वेलाए निग्गए ठाण। अभुगत्थ वसहि भिक्खं बीओ खग्गूड संगारो॥९१॥भा०॥रतिं न चेव कप्पइ नीयदुवारे विराहणा दुविहा। पण्णवणे बहुयरगुणे अणिच्छ बीओ व उवही वा॥२॥ सुवणे वीसुवधातो पडिबझंतो य जो 3 न मिलेजा। जग्गण अपडिबझण जइवि ॥श्री ओघनियुक्तिसूत्र]
| १९ ।
पू. सागरजी म. संशोधित
For Private And Personal Use Only
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobetirth.org
Acharya Shri Kailassa garsuri Gyanmandir
चिरेणं न उवहम्मे ॥१३॥ भा०। पुरओ मझे तह भग्गओ य ठायंति खितपडिलेहो। दाइंतुच्चाराइं भावासण्णाइरक्खट्ठा॥॥ डहरे भिक्खग्गामे अंतरगामंमि ठावए तरुणे। उवगरणगहण असहू व ठावए जाणगं चेग॥९॥ दूरुट्ठिअखुड्डलए नव भड अगणी य पंत पडिणीए। संघाडेगो धुवकमिओ व सुण्णे नवरि रिक्खा॥१८०॥ जाणंतठिए ता ए3 वसहीए नस्थि कोइ पडियरहो अण्णाएऽजाणतेसु वावि संघाड धुवकम्मी॥१॥ जइ अब्भासे गमणं दूरे गंतुं दुगाउयं पेसे। तेवि असंथरमाणा इंती अहवा विसति॥२॥ पढमबियाए गमणं गहणं पडिलेहा पवेसो ३ काले संघाडेगो वऽसंथरंताण तह चेव॥३॥ पढमबितियाए गमणं बाहिं ठाणं च चिलिमिणी दोरे। चित्तूण इंति वसहा वसहिं पडिलेहिउँ पुब्बि॥१४॥ भा० वाघाए अण्णं मग्गिऊण चिलिमिणि पमजणा वसहे। पत्ताण भिक्खवेलं संघाडेगो परिणओ वा॥४॥ सव्वे वा हिडंता वसहिं मग्गति जह व समुयाणी लद्धे संकलियनिवेयणं तु तत्थेव 3 नियट्टे ॥५॥ एक्को घरेइ भाणं एको दोण्हवि पवेसए उवहिं। सव्वो उवेइ गच्छो सबाल वुड्ढाउलो ताहे ॥६॥ चोयगपुच्छ। दोसा मंडलिबंधमि होइ आगमणी संजमआयविराहण वियालगहणे य जे दोसा ॥७॥ अइभारेण 3 इरियं न सोहए कंटगाइ आयाए। भत्तद्विय वोसिरिया अइंतु एवं जढा दोसा॥८॥ आयरियवयण दोसा दुविहा नियमा ३ संजमायाए। वच्चह न तुझ सामी असंखडं मंडलीए वा॥९॥ कोअहल आगमणं संखोभेणं अकंठ गमणाईते चेव संखडाइं वसहिं वन दंति जं वऽन्न ॥१९०॥ भारेण वेयणाए न पेहए थाणुकंट आयाए। इरियाइ संजमंमि य परिगलमाणेण छक्काया॥१॥ सावयतेणा ॥श्री ओपनियुक्तिसूत्र]
पू. सागरजी म. संबोधित
For Private And Personal Use Only
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
दुविहा विराहणा जाय उवहिणा 3 विणातणअग्गिगहणसेवण वियालगभणे इमे दोसा॥२॥ पविसणभग्गणठाणे वेसित्यिदुगुछिए य बोद्धव्वेसज्झाए संथारे उच्चारे चेव पासवणे॥३॥सावयतेणा दुविहा विराहणा जाय उवहिणा उविणा। गुम्मियगहणाऽऽहणणा गोणाईचमढणा चेव॥४॥ फिडिए अण्णोण्णारण तेण य राओ दिया य पंथंमि। साणाइ वेसकुत्थिन तवोवणं मूसिआ जं च॥५॥ अप्पडिलेहि अकंटाविलंमि संथारगंमि आयाए। छक्कायसंजमंमि य चिलिणे सेहऽनहाभावो ॥६॥ कंटगथाणुगवालाविलंमि जइ वोसिरेज आयाए। संजमओ छक्काया गमणे पत्ते अइंते य॥७॥ मुत्तनिरोहे चक्खू वच्चनिरोहेण जीवियं चयइ। उड्ढनिरोहे कोढे गेलनं वा भवे निसुवि॥८॥ जइ पुण वियाल पत्ता पए व पत्ता उवस्मयं न लभे। सुनघरदेउले वा उजाणे वा अपरिभोगे॥९॥ आवाय चिलिमिणीए रपणे वा निभए समुद्दिसणी सभए पच्छन्नासइ कमढय कुरुया य संतरिआ॥२००॥ कोढग सभा व पुब्दि काले वियाराइभूमिपडिलेहो। पच्छा अइंति रत्तिं पत्ता वा ते भवे रत्ति॥१॥ गुम्भियभेसण सभणा निब्भय बहिठाण वसहिपडिलेहा। सुन्धर पुत्वभणिअं कंचुग तह दारुदंडेणं ॥२॥ संथारगभूभितिगं आयरियाणं तु सेसगाणेगा। रुंदाए पुष्फइन्ना मंडलिआ आवली इयरे॥३॥ संथारग्गहणाए बेंटिअउक्खेवणं तु कायव्वी संथारो घेत्तव्यो मायामयविष्यमुक्केणं॥४॥ पोरिसिआपुच्छणया सामाइय उभय कायपडिलेहा। साहणिये दुवे पट्टे पमज्ज भूमिं जओ पाए॥५॥ अणुजाणह संथारं बाहुवहाणेण वामपासेणं। कुक्कुडिपायपसारणअतरंत पमज्जए भूमि॥६॥संकोए संडासंउव्वत्तंते य कायपडिलेहादिव्वाईउवओगंणिस्सासनिरंभणाऽऽलोयो७॥ ॥श्री ओघनियुक्तिसूत्र।
पू. सागरजी म. संशोधित
For Private And Personal Use Only
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
दारं जा पडिलेहे तणभए दोण्णि सावए तिण्णिा जइ य चिरं तो दारे अण्णं ठावेत्तु पडिअइ॥८॥ आगम्म पडिक्कतो अणुपेहे जाव चोहसवि पुवे। परिहाणि जा तिगाहा निहपमाओ जढो एवं॥९॥ अतरंतो व निवजे असंथरंतो य पाउणे एक। गहभदिटुंतेणं दो तिण्णि बहू जह समाही ॥२१०॥ वसहित्तिदा। दुविहो य विहरियाविहरिओ 3 भया 3 विहरिए होइ। संदिट्ठो जो विहरितो अविहरिअविही इभो होइ॥१॥ अविहरि विहरिओ वा जइ सड्ढो नत्थि नत्थि निओगो। नाए जइ ओसण्णा पविसंति तओ य पण्णरस॥९५॥ भा० संविगमणुण्णाए अइंति अहवा कुले विरंचंति। अण्णाउंछं व सहू एमेव य संजईवगे॥६॥ एवं तु
अण्णसंभोइयाण संभोइयाण ते चेवा जाणित्ता निब्बंधं वत्थव्वेणं 3 पमाणं॥७॥ असइ वसहीए वीसुं राइणिए वसहि | भोयणागम्म। असहू अपरिणया वा ताहे वीसुं सहूवियरे॥८॥ तिण्हं एक्केण समं भत्तट्ठो अपणो अवड्ढं तु। पच्छ। इयरेण सम आगमणविरेगु सो चेव॥९॥ चेइयवंद निमंतण गुरूहिं संदिट्ट जो वऽसंदिट्ठो। निब्बंध जोगगहणं निवेय नयणं गुरुसगासे॥१०॥ अविहरियमसंदिट्ठो चेइय पाहुडियमेत गेण्हंति। पाउगपउरलंभे नऽम्हे किं वा न भुंजंति?॥१॥ गच्छस्स परीमाणं, नाउ घेत्तुं तओ निवेयंति। गुरुसंघाडग इयरे लद्धं नेयं गुरुसमीव॥२॥ भा० मा वच्चह गिण्ह गुरुजोग॥ एवइ वा गिण्हह पजत्तं वा नियत्तह य भंते! अणिवेइए अ गुरुणो हिंडताणं इमे दोसा॥०१५॥ दरहिंडिय वुड्ढाई आगंतु समुहिस्संति जं किंचिो दवविरुद्धं च
क्यं गुरूहि जंकिंचि वा भुत्तं ॥१६५०॥ एगागिसमुद्दिसगा भुत्ता 3 पहेणएण दिटुंतो। हिंडणदव्वविणासो निद्धं महरं च पुवं | ॥श्री ओघनियुक्तिसूत्र॥
पू. सागरजी म. संशोधित
For Private And Personal Use Only
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
तु॥३॥भा०सनित्ति भत्तटिय आवस्सग सोहे तो अइंति अवरहे। अब्भुट्ठाणं दंडाइयाण गहणेकवयणेणं॥२॥खुड्डलविगढ़तेणा उण्हं अवरण्हि तेण उपएवि। पक्खित्तं मोत्तूणं निक्खिवमुक्खित्तमोहेणं॥३॥ अप्या मूलगुणेसुं विराहणा अप्प उत्तरगुणेसु। अध्या पासत्थाइसु दाणग्गहसंपओगोहा॥४॥भुंजह भुत्ता अम्हे जो वा इच्छे अभुत्त सह भोजीसव्वं च तेसि दाउं अनं गेण्हंति वत्थव्वा ॥५॥ तिणि दिणे पाहुन्नं सव्वेसिं असइ बालबुड्ढाणी जे तरुणा सग्गामे वत्थव्वा बाहि हिंडंति॥६॥ संघाडगसंजोगो आगंतुगभद्दएयरे बाहिं। आगंतुगा व बाहिं वत्थव्वगभद्दए हिंडे ॥७॥ वित्थिण्णा खुडुलिआ पमाणजुत्ता य तिविह वसहीओ। पढमबिझ्यासु ठाणे तत्थ् य दोसा इमे होति॥८॥खरकम्मिअवाणियगा कप्पडिअसरक्खगा य वंठा योसंमीसावासेणं दोसा य हवंतिणेगविहा॥९॥ आवासगअहिकरणे तदुभय उच्चारकाइयनिरोहे। संजमआयविराहण संका तेणे नपुंसित्थी॥२२०॥ आवासयं करिते पवंचए झाणजोगवाधाओ। असहण अपरिणया वा भायणभेओ य छक्खाया॥१॥ सुत्तत्थ्ऽकरण नासो करणे उड्ढचगाइ अहिगरण। पासवणिअरनिरोहे गेलनं दिट्ठि उड्डाहो॥२॥ मा दच्छिहिंति तो अपडिलिहिए (थंडिल्ले ) दूर गंतु वोसिरति। संजमआयविराह गहणं आरक्खितेणेहिं॥३॥ ओणयपमज्जमाणं दटुं तेणेत्ति आहणे कोई। सागारिअसंघट्टण असुमित्थी गेण्ह साहइ वा॥४॥ ओरालसरीरं वा इथि नपुंसा बलावि गेण्हंति। सावाहाए ठाणे निते आवडणपडणाई॥५॥ तेणोत्ति मण्णमाणो इमोवि तेणोत्ति आवडइ जुद्ध। संजमआयविराहणभायणभेयाइणो दोसा ॥६॥ तम्हा पमाणजुत्ता एक्केकस्स उ तिहत्थसंथारो भायणसंथारंतर जह ॥श्री ओघनियुक्तिसूत्रा
| २३ ।
पू. सागरजी म. संशोधित
For Private And Personal Use Only
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
वीसं अंगुला इंति॥७॥ मज्जा रभूसगाइ य नवि वारे नवि य जाणुघट्टणया। दो हत्था य अबाहा नियमा साहुस्स साहूओ॥८॥ भुत्ताभुत्तसमुत्था भंडणदोसा य वजिआ एवं। सीसंतेण व कुड्डं तु हत्थं मोत्तूण ठायंति॥९॥ पुव्वुद्दिवो 3 विही इहवि वसंताण होइ सो वो आसज तित्रि वारे निसत्र आउंटए सेसा ॥२३०॥आवस्सिअमासजं नीइ पमजंतु जाव उच्छन्त्री सागारिय तेणुब्भामए य संका तउ परेणं॥१॥ नत्थि ३ पमाणजुत्ता खुड्डलिया चेव वसति जयणाए। पुरहत्य पच्छ पाए पमज जयणाए निग्गमणं॥२॥ उस्सीस भायणाई मझे विसमे अहाकडा उवशिओवगहिओ दोरो तेण य वेहासि लंबणया॥३॥खुड्डलियाए असई विच्छिन्नाए 3 मालणा भूमी। बिलधम्मो चारभडा साहरणेगंतकडपोत्ती॥४॥ असई य चिलिमिलीए भए व पच्छन्न भूइए लक्खेआहारा | नीहारो निगमणपवेस वजेह ॥५॥ पिंडेण सुत्तकरणं आसज निसीहियं च न करिति। कासण न पमजणया न य हत्थो जयण वेरति॥ वसहित्तिोपत्ताण खेत्त जयणा काउणावस्सयंतत्तो ठवणा। पडणीयपत्त( सम्मत्त मामग भद्दग सद्धे य अचियत्ते॥७॥ बाहिरगामे वुच्छ। उजाणे वाणवसहिपडिलेहा। इहरा 3 गहिअभंड। वसही वा पाय उड्डाहो ॥१०४॥भा०। मइल कुचेले अब्भंगिएल्लए साण खुज वडभे या। एए 3 अप्पसत्था हवंति खित्ताउ निंताणं॥५॥ नारी पीवरगब्मा वड्डकुमारी य कट्ठभारो यो कासायवत्थ कुच्चंधरा य कजं न साहेति॥६॥ चक्षयरंमि भमाडो भुक्खामारो य पंडुरंगंमि। तच्चनि रुहिरपडणं बोडियमसिए धुवं मरणं॥७॥ जंबू चास मउरे भारदाए तहेव नउले यो दसणमेव पसत्थं पयाहिणे सव्वसंपत्ती॥८॥ नंदी तूरं पुण्णस्स दंसणं ॥श्री ओधनियुक्तिसूत्र।
पू. सागरजी म. संशोधित
For Private And Personal Use Only
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobetirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
संखण्डहसदो या भिंगार छत्त चामर ध्यप्पडागा पसत्थाई॥९॥ समणं संजयं दंतं, सुमणं मोयगा दहि। मीणं घंटे पडागं च, सिद्धमत्थं विआगरे॥११०॥ तम्हा पडिलेहिअ दीवियंभि पुव्वगय असइ सारविए। फड्डयफड्डपवेसो कहणा न य उ8 इयरेसिं॥१॥ आयरियअणुट्ठाणे ओहावण बाहिरा यऽदक्खिण्णा। साहणय वंदणिज्जा अणालवंतेऽवि आलावो॥२॥ वुड्ढा निरोक्यारा अगहणमलोगजत्त वोच्छेओ। तम्हा खलु आलवणं सयमेव 3 तत्थ धम्मकहा॥३॥ वसहिफलं धमकहा कहणअलद्धी 3 सीस वावा।पच्छ। अइंति वसहिं तत्थ य भुजो इमा जयणा॥४॥पडिलेहण संथारगआयरिए तिण्णि सेस 3 कमेणा विंटिअउक्खेवणया पविसइ ताहे य धम्मकही ॥५॥ उच्चारे पासवणे लाउय निल्लेवणे य अच्छणए। पुव्वट्ठिय तेसि कहेऽकहिए आयरणवोच्छेओ॥६॥ भत्तद्विआ व खवगा अमंगलं चोयए जिणाहरणी जइ खभगा वंदंता दायंतियरे विहिं वोच्छं ॥७॥ सव्वे दतुं उग्गाहिएण ओयरिअ भयं समुपज्जे। तम्हा ति दु एगो वा उग्गाहिअ चेइए वंदे॥८॥सद्धाभंगोऽणुग्गाहियंमि ठवणाइया य दोसा 31 गरचेइअ आयरिए कइवयगमणं च गहणं च॥९॥ खेत्तंमि अपुव्वंभी तिहाणट्ठा कहिंति दाणाई। असई य चेइयाणं हिंडता चेव दायंति॥१२०॥ दाणे अभिगमसद्ध सम्मत्ते खलु तहेव मिच्छत्ते। मामाए अचियत्ते कुलाई दायंति गीयत्था॥१॥ क्यउस्सग्गामंतण पुच्छणया अकहिएगयरदोसा। ठवणकुलाण य ठवणा पविसइ गीयत्थसंघाडो॥२॥ गच्छंमि एस कप्पो वासावासे तहेव उडुबुद्धे। गामागरनिगमेसुं अइसेसी ठावए सड्ढी॥३॥ भा०। किं कारणं चमढणा दव्वखओ उग्गमोऽविय न सुझे। गच्छंमि निययकज्जे श्री ओघनियुक्तिसूत्र।
| २५ ।
पू. सागरजी म. संशोधित
For Private And Personal Use Only
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
आयरियगिलाणपाहुणए॥२३८॥ पुष्विपि वीरसुणिया छिया छिक्का पहावए तुरियो सा चमढणाए सि खि)ना संतंपि न इच्छए घेत्तुं॥४॥ भा०। एवं सड्ढकुलाई चमढिजताई ताई अण्णेहिं निच्छंति किंचि दाउं संतंपि त्यं गिलाणस्स॥५॥ दव्वक्खएण पंतो इत्थिं धाएज कीस ते दिण्ण?। भहो हठ्ठपहट्टो करेज्ज अन्नपि सभणहा॥६॥ आयरिअणुकंपाए गच्छो अणुकंपिओ महाभागो। गच्छाणुकंप्याए अव्वोच्छित्ती कया तित्थे॥७॥ परिहीणं तं दव् चमढिजतं तु अण्णमण्णेहि परिहीणमि य दव्वे नत्थि गिलाणस्स जंजोग्ग॥८॥चत्ता होति गिलाणा आयरिया बालवुड्ढसेहा याखभगा पाहुणगाविय मज्जायमइक्कभंतेणं॥९॥सारक्खिया गिलाणा आयरिया बालवुड्ढसेह। यो खमया पाहुणगाविय मज्जायं ठावयंतेणं॥१३०॥ भा०। जड्डे महिसे चारी आसे गोणे अ तेसि जावसिआ। एएसिं पडिवक्खे चत्तारि ३ संजया हुंति॥२३९॥ जड्डो जं वा तं वा सुकुमारं महिसिओ महरमासो। गोणो सुगंधदव्वं इच्छइ एमेव साहूवि ॥१॥भा०एवं च पुणो ठविए अपविसंते भवे इमे दोसो।वीसरण संजयाणं विसुक्ख गोणो अआरामो॥२॥ अलसं घसिरं सुविरं खमगं कोहमाणमायलोहिल्लं। कोहलपडिबद्धं वेयावच्चं न कारिजा॥१३३॥भा० ता अच्छइ जा फिडिओ सइकालो अलस सोविरे दोसा। गुरुमाई तेण विणा विराहणुस्सक ठवणाई।०१७॥अपत्ते अविलंभो हाणी ओसकणाइ अइभहे। अणहिंडतो अ चिरं न लहइ जंकिंचि वा णेइ॥१८॥ गिण्हामि अपणो ता पजत्तं तो गुरूण पच्छ। ३। चित्तूण तेसि पच्छ। सीअलओसक्कमाईओ॥१९॥ परिआविजइ खवगो अह गिण्हइ अप्पणो इअरहाणी॥ अविदिन्ने उमपाणाइ थद्धो न 3 गच्छई | ॥श्री ओघनियुक्तिसूत्र॥
| २६ ।
पू. सागरजी म. संशोधित |
For Private And Personal Use Only
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
पुणो जं च । माई भद्दगभोई पंतेण उ अध्पणो छाए ॥ २० ॥ ओहासइ खीराई विजंतं वा न वारई लुद्धो । जे अगवेसणदोसा एगस्स | य ते उ लुद्धस्स ॥ २१ ॥ नडभाई पिच्छंतो ता अच्छइ जाव फिट्टई वेला । सुत्तत्थे पडिबद्धो ओसक्कणुसकमाईआ ॥ प्र०२२ ॥ एयद्दोसविमुक्कं कडजोगिं नायसीलमायारं । गुरुभत्तिमं विणीयं वेयावच्चं तु कारेज्जा ॥१३४॥ भा० । साहंति य पिअधम्मा एस दो अभिग्गहविसेसे। एवं तु विहिग्गहणे दव्वं वड्ढति गीयत्था ॥ ५ ॥ दव्वप्यमाण गणणा खारिअ फोडिअ तहेव अद्धा यो संविग्ग एगठाणे अणेगसाहूसु पन्नरस ॥६॥ संघाडेगो ठवणाकुलेसु सेसेसु बालवुड्ढाई | तरुणा बाहिरगामे पुच्छा दिद्वंतऽगारीए ॥१३७॥ | भा० । पुच्छा गिहिणो चिंता दिट्टंतो तत्थ खुज्जबोरीए । आपुच्छिऊण गमणं दोसा य इमे अणापुच्छे ॥ २४० ॥ परिमिअभत्तगदाणे | नेहादवहरड़ थोव भोवं तु । पाहुण वियाल आगम विसन आसासणा दाणं ॥ ८ ॥ भा० । एवं पीइविवुड्डी विवरीयऽण्णेण होइ दिट्टंतो। | लोउत्तरे विसेसो असंत्र्या जेण समणा ३ ॥ ९ ॥ जणलावो परगामे हिंडिन्ताऽऽणेति वसइ इह गामे। दिज्जह बालाईणं कारणजाए य सुलभं तु ॥ १४० ॥ पाहुणविसेसदाणे निज्जर कित्ती य इहर विवरीयं । पुव्वं चमढणसिग्गा न देंति संतंपि कज्जेसु ॥१॥ गामब्भासे बयरी नीसंदकडुष्फला य खुज्जा यो पक्कामालसडिंभा घा(खा )यंति घ(य)रे गया दूरे ॥२॥ गामम्भासे बयरी नीसंदकडुष्फला य खुज्जा यो पक्कामालसडिंभा खायंतियरे गया दूरं ॥ ३ ॥ सिग्घयरं आगमणं तेसिंऽण्णेसिं च देति सयमेव । खायंती एमेव उ आयपरहिआवहा तरुणा ॥४॥ खीरदहिमाइयाणं लंभो सिग्घतरगं च आगमणं । पइरिक्क उग्गमाई विजढा अणुकंपिआ इयरे ॥ ५ ॥
॥ श्री ओघनिर्युक्तिसूत्रं ॥
पू. सागरजी म. संशोधित
२७
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
For Private And Personal Use Only
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
आपुच्छि उगाहिअ अण्णं गामं वयं तु वच्चामो। अण्णं च अपज्जत्ते होति अपुच्छे इमे दोसा॥६॥ तेणाएसगिलाणे सावय | इत्थी नपुंस मुच्छ। यो आयरिअबालवुड्ढा सेहा खमगा य परिचत्ता॥१४७॥भा० आयरिए आपुच्छ। तस्संदिढे व तंमि उवसंते। चेइयगिलाणकज्जाइएसु गुरुणो य निग्गमणं॥२४१॥ भण्णइ पुव्वनिउत्ते आपुच्छित्ता वयंति ते समणा। अणभोगे आसन्ने काइयउच्चारभोमाई॥२॥ दवमाइनिग्गयं वा सेजायर पाहुणं च अप्पाहे । असई दूरगओऽविय नियत्त इहरा उ ते दोसा॥३॥ अण्णं गामं च वए इमाई कजाई तत्थ नाऊणी तत्थवि अप्पाहणया नियत्तई वा सईकाले॥४॥ दूरहिअ खुड्डलए नव भड अगणी य पंत पडिणीए। पाओग्गकालऽइक्कम एक्कगलंभो अपज्जत्तं ॥५॥ पाउगाईणमसई संविगं सण्णिमाइ अप्पाहे। जइ य चिरं तो इयरे ठवित्तु साहारणं भुंजे॥६॥ जाए दिसाए 3 गया भत्तं घेत्तुं तओ पडियरंति। अणपुच्छनिग्गयाणं चउद्दिसं होइ पडिलेहा॥७॥ | पंथेणेगो दो उपहेण सहं करेंति वच्चंता। अक्खरपडिसाडणया पडियरणिअसि मग्गेणं ॥८॥ गामे व गंतु पुच्छे घरपरिवाडीए जत्थ उ न दिट्ठा। तत्थेव बोलकरणं पिंडियजणसाहणं चेव॥९॥ एवं उग्गमदोसा विजढा पइरिक्षया अणोमाणी मोहतिगिच्छ। य क्या विरियायारो य अणुचिण्णो॥२५०॥ अणुकंपायरियाई दोसा पइरिक्वजयणसंसटुं। पुरिसे काले खमणे पढमालिय तीसु ठाणेसु॥१॥ चोयगवयणं अप्पाऽणुकंपिओ ते य मे परिच्चत्ता। आयरियअणुकंपाए परलोए इह पसंसणया॥८॥ भा०। एवंपि
अपरिचत्ता काले खवणे य असहपुरिसे यो कालो गिम्हो उ भवे खमगो वा पढमबिइएहिं॥९॥ जइ एवं संसटुं अपत्ते दोसिणाइणं | ॥श्री ओधनियुक्तिसूत्र
| २८ ।
पू. सागरजी म. संशोधित
For Private And Personal Use Only
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
गहणीलंबणभिक्खा दुविहा जहण्णमुक्कोस तिअपणए॥१५०॥भा०एगत्थ होइ भत्तं बिइयंमि पडिग्गहे दवं होइ। पाउगायरियाई मत्ते बिइए 3 संसत्तं ॥२॥ जइ रित्तो तो दव मत्तगंमि पढमालियाए करणं तु। संसत्तगहण दवदुलहे य तत्थेव जं पत्तं ॥३॥ अंतरपल्लीगहियं पढमागहियं व सव्व भुंजेज्जा धुवलंभसंखडीयं व जंगहियं दोसिणं वावि॥४॥ दरहिंडिए व भाणं भरियं भोच्चा पुणोवि हिंडिजा। कालो वाऽइक्कमई भुंजेज्जा अंतरा सव्वं॥५॥ एसो 3 विही भणिओ तंमि वसंताण होइ खेत्तंमिपडिलेहणंपि इत्तो वोच्छं अप्पक्खरमहत्थं॥६॥ दुविहा खलु पडिलेहा छउत्थाणं च केवलीणं च। अभितर बाहिरिआ दुविहा दव्वे य भावे | य॥७॥ पाणेहि 3 संसत्ता पडिलेही होइ केवलीणं तु संसत्तमसंसत्ता छउत्थाणं तु पडिलेहा॥८॥ संसजइ धुवमेअं अपेहियं तेण पुव्व पडिलेहे। पडिलेहिअपि संसजइत्ति संसत्तमेव जिणा॥९॥नाऊण वेयणिज अइबहुअंआउअंच थोवागो कम्म पडिलेहेङ वच्चंति जिणा समुग्धाय॥२६०॥ संसत्तमसंसत्ता छउमत्थाणं तु होइ पडिलेहा। चोयग जह आरक्खी हिंडिताहिंडिया चेव॥१॥ तित्थयरा रायाणो साहू आरक्खि भंडगं च पुरं। तेणसरिसा य पाणा तिगं च रयणा भवो दंडो॥२॥ किं कय किं वा सेसं किं करणिजं तवं च न करेमि? पुव्वावरत्तकाले जागरओ भावपडिलेहा॥३॥ठाणे उवगरणे या थंडिलउवयंभमागपडिलेहा। किंमाई पडिलेहा पुवण्हे चेव अवरण्हे ॥२६४॥ ठाणनिसीयतुयट्टणउवगरणाईण गहणनिक्खेवे। पुव्वं पडिलेहे चक्खुणा 3 पच्छ। पम्जेज्जा॥१५१॥ भा० उड्ढनिसीयतुयट्टण ठाणं तिविहं तु होइ नायव्वी उड्ढं उच्चाराई गुरुमूलपडिकमागम्म॥२॥ पक्खे ||श्री ओपनियुक्तिसूत्र।
| २९ ।
पू. सागरजी म. संशोधित
For Private And Personal Use Only
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
उस्सासाई पुरतो अविणीयमग्गओवाऊोनिक्खम पवेसवजण भावासण्णो गिलाणाई॥३॥भारे वेयणखभगुण्हमुच्छपरियावछिंदणे कलहो। अव्वाबाहे ठाणे सागारपमजणा जयणा॥४॥ संडास पमज्जिता पुणोवि भूमि पमज्जिा निसिए। राओ य पुव्वभणिों तुयट्टणं कप्पई - दिवा॥५॥ अद्धाणपरिस्संतो गिलाणवुड्ढा अणुण्णवेत्ताणी संथारुत्तरपट्टो अत्थरण निवजणाऽऽलोग६॥ उवगरणाईयाणं गहणे निक्खेवणे य संकमणे ठाण निरिक्वपमजण काउं पडिलेहए उवहिं॥७॥उवगरण वत्थपाए वत्थे पडिलेहणं तु वोच्छामि। पुवण्हे अवरण्हे मुहणंतगमाइ पडिलेहा॥१५८॥ भाष्यो उड्ढं थिरं अतुरिअंसव्वं ता वत्थ पुव्व पडिलेहे। तो बिइअं | पकोडे तइयं च पुणो पमज्जेजा॥५॥ वत्थे काउड्डेमि य परवयण ठिओ गहाय दसियंते। तं न भवति उक्कुडुओ तिरिअं पेहे जह विलितो॥१५९॥भा०॥धेत्तुं थिरं अतुरिअंतिभाग बुद्धीय चक्खुणा पेहे।तो बिइयं पफोडे तइयं च पुणो पमज्जेजा॥१६०॥भा०॥ अणच्चाविअं अवलिअं अणाणुबंधि अभोसलिं चेवा छप्पुरिमा नव खोडा पाणी पाणपमजणं॥६॥ वत्थे अप्पाणमि य चउहअणच्चाविअं अवलिअं च। अणुबंधि निरंतरया तिरिउड्ढह य घट्टणा मुसली॥१६१॥भा० आरभडा सम्मदा वजेयव्वा य भोसली तइया। पप्फोडणा चउत्थी विक्खित्ता वेइया छट्ठा॥७॥ वितहकरणे च तुरिअं अण्णं अण्णं व गेण्हणाऽऽरभडा। अंतो व होज कोणा निसियण तत्थेव संभहा॥२॥ भा०। मोसलि पुबुद्दिवा पप्फोडण रेणुगुंडिए चेवा विक्खेवं तुक्खेवो वेइयपणगं च छद्दोसा ॥३॥ भा०। पसिढिल पलंब लोला एगामोसा अणेगरूवधुणा। कुणइ पमाणपमायं संकियगणणोवगं कुज्जा॥८॥ ॥श्रीओघनियुक्तिसूत्र।
पू. सागरजी म. संशोधित
For Private And Personal Use Only
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
| पसिढिलमघणं अतिराइयं च विसमगहणं व कोणं वा। भूमीकरलोलणया कड्ढणगहणेकआमोसा॥१६४॥ भा० धुणणा तिण्ह | परेणं बहूणि वा घेतु एक्कई धुणइ। खोडणपमजणासु य संकियगणणं करि पमाई॥१६५॥ भा० अणूणाइरिनपडिलेहा, अविवच्चासा तहेव या पढम् पयं पसत्थं, सेसाणि य अव्यसत्थाणि॥२६९॥ नवि ऊणा नवि रित्ता अविवच्चासा उ पढमओ सुद्धो। सेसा होइ असुद्धा उवरिल्ला सत्त जे भंगा॥१६६॥ भा० खोडपमजणवेलाउ चेव ऊणाहिया मुणेयव्वा। अरुणावासग पुव्वं परोप्परं पाणिपडिलेहा॥२७०॥ एते 3 अणाएसा अंधारे उग्गएविह न दीसे। मुहरयनिसिज्जचोले कप्पतिग दुपट्ट थुइ सूरो॥१॥ पुरिसुवहिविवच्चासो सागरिए करिज्ज उवहिवच्यासो आपुच्छित्ताण गुरुं पहच्चमाणेयरे वितहं ॥२॥ पडिलेहणं करेंतो मिहो कहं कुणइ जणवयकहं वादे व पच्चक्खाणं वाएइ सयं पडिच्छइ वा॥३॥ पुढवीआऊक्काएतेऊवाऊवणस्सइतसाणी पडिलेहणापमत्तो छण्हंपि विराहओ होइ॥४॥ घडगाइपलोडणया मट्टिय अगणी य बीय कुंथाई। उदगगया व तसेयर ओमुय संघट्ट झावणया॥५॥ इय दव्वओ उ छण्हंपि विराहओ भावओ इहरहावि। उवउत्तो पुण साहू संपत्तीए अवहओ ॥२३५०॥ पुढवीआउछाएतेऊवाऊवणस्सइतसाणी पडिलेहणमाउत्तो छण्हंऽपाराहओ होइ॥६॥ जोगो जोगो जिणसासणंमि दुक्खक्ख्या पउंजते। अण्णोण्णमबाहाए असवत्तो होइ कायव्वो ॥७॥ जोगे जोगे जिणसासणमि दुक्खक्ख्या पउंजते। एक्कमि अणंता वटुंता केवली जाया॥८॥ एवं पडिलेहंता अईयकाले अणंतगा सिद्धा। चोयगवयणं सत्यं पडिलेहेमो जओ सिद्धी॥९॥ सेसेसु अवतॄतो पडिलेहंतोवि देसमाराहे। ॥श्री ओधनियुक्तिसूत्र॥
पू. सागरजी म. संशोधित ||
For Private And Personal Use Only
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www. kobetirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
जइ पुण सव्वाराहणमिच्छसि तो णं निसामेहि ॥२८०॥ पंचिंदिएहिं गुत्तो मणमाईतिविहकरणमाउत्तो। तवनियमसंजमंमि अ जुत्तो || आराधओ होइ॥१॥ इंदियविसयनिरोहो पत्तेसुवि रागदोसनिग्गहणी अकुसलजोगनिरोहो कुसलोदय एगभावो वा॥१६७॥ भा०॥ अभितरबाहिरगं तवोवहाणं दुवालसविहं तु। इंदियतो पुव्वुत्तो नियमो कोहाइओ बिइओ॥८॥ पुढविदगअगणिमारुअवणस्सइबितिच्क्षपंचिंदी। अजीव पोत्थगाइसु गहिएसु असंजमो जेणं॥९॥ पेहेत्ता संजमो वुत्तो, उपेहित्तावि संजमो। पमजेता संजमो वुत्तो, परिहावेत्तावि संजमो॥१७०॥ठाणाइ जत्थ चेए पुव्वं पडिलेहिऊण चेएजा।संजयगिहिचोयणऽचोयणे य वावारओवेहा॥१॥ उवगरणं अइरेगं पाणाई वाऽवहटु संजमणी सागारिएऽपमज्जण संजम सेसे पमजणया॥२॥ जोगतिगं पुव्वभणिों सभत्तपडिलेहणाए सझाओ। चरिमाए पोरिसीए पडिलेह तआ 3 पाय दुगं॥१७३॥ भा०पोरिसि पमाणकालो निच्छयववहारिओ जिणक्खाओ।निच्छयओ करणजुओ ववहारमतो परं वोच्छं ॥२८२॥ अयणाईयदिणगणे अट्ठगुणेगट्ठिभाइए लद्धी उत्तरदाहिणमाई पोरिसि पयसुझपक्खेवा॥३॥ अद्वैगसद्विभागा खयवुड्ढी होइ जं अहोरत्ते। तेणढगुणकारो एगट्ठी सूरतेएणं।०२४॥ आसाढे मासे दो पया, पोसे मासे चउप्पया। चित्तासोएसु मासेसु, तिपया हवइ पोरिसी ॥४॥ अंगुलं सत्तरत्तेणं, पक्खेणं तु दुअंगुली वड्ढए हायए वावि, मासेणं चउरंगुली५॥ आसाढबहुलपक्खे भद्दवए कत्तिए य पोसे यो फग्गुणवइसाहेसु य बोद्धव्वा ओमरत्ताओ॥६॥ जेट्ठामूले आसाढसावणे छहिं अंगुलेहिं पडिलेहो। अहिं बीअतियंमि य तइए दस अट्ठहिं चउत्थे॥७॥ उवजिऊण पुव्वं तल्लेसो ||॥श्री ओपनियुक्तिसूत्र॥
[ ३२
पू. साम्रजी म. संबोधित
For Private And Personal Use Only
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
जइ करेइ उवओगी सोएण चक्खुणा पाणओ य जीहाए फासेणं॥८॥ पडिलेहणियाकाले फिडिए कल्लाणगं तु पच्छित्तो पायस्स पासु बेटो सोयादुवउत्त तल्लेसो॥१७४॥ भा०। मुहणंतएण गोच्छं गोच्छगगहिअंगुलीहिं पडलाइं। उकुडुयभाणवत्थे पलिमंथाईसु तं न भवे॥९॥चउकोण भाणकण्णं पमज पाएसरीय तिगुणं तु भाणस्स पुष्पगं तो इमेहिं कजेहिं पडिलेहे ॥२९०॥ भूसयरयउकेरे, घणसंताणए इयो उदए मट्टिआ चेव, एमेया पडिवत्तिओ॥१॥ नवगनिवेसे दूराउ उक्लेरो मूसएहिं उकिण्णो। निद्धमहि हरतणू वा ठाणं भेत्तूण पविसेज्जा॥२॥ कोत्थलगारिअघरगंधणसंताणाझ्या व लग्गेजा। उकेरं सहाणं हरतणु संचिट्ठ जा सुक्को॥३॥ इयरेसु पोरिसितिगं संचिक्खावेत्तु तत्तिअंछिंदे। सव्वं वावि विगिंचइ पोराणं मट्टिताहे ॥४॥ पत्तं पमजिऊणं अंतो बाहिं सई तु पफोडे। केइ पुण तिणि वारा चउरंगुल भूमि पडणभया॥५॥ विंटिअबंधणधरणे अगणी तेणे य दंडियक्खोभे। उउबद्ध धरणबंधण वासासु अबंधणा ठवणा॥२७६॥ रयताण भाण धरणा उउबद्ध निक्खिवेज वासासु। अगणीतेणभएण व रायक्वोभे विराहणया॥१७५॥ मा०। परिगलमाणा हीरेज्ज डहणा भेया तहेव छक्काया। गुत्तो व सयं डझे हीरेज व जं च तेण विणा॥६॥ वासासु नत्थि अगणी नेव य तेणा 3 दंडिया सत्था। तेण अबंधणठवणा एवं पडिलेहणा पाए॥७॥ भा० अणावायमसंलोए अणवाए चेव होइ संलोए। आवायमसंलोए आवाए चेव संलोए॥७॥ तत्थावायं दुविहं सपक्सपरपक्खओ य णायव्व। दुविहं होइ सपक्खे संजय तह संजईणं च॥८॥ संविग्गमसंविग्गा संविग मणुण्णएयरा चेवा असंविग्गावि दुविहा तप्पक्खियएअरा ॥श्री ओघनियुक्तिसूत्र।
पू. सागरजी म. संशोधित ||
For Private And Personal Use Only
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www. kobatirth.org
चेव ॥९ ॥ परपक्खेविय दुविहं माणुस तेरिच्छिअं च नायव्वं । एक्क्क्कंपि य तिविहं पुरिसित्थिनपुंसगे चेव ॥ ३०० ॥ पुरिसावायं तिविहं | दंडिअ कोडुंबिए य पागइए। ते सोय सोयवाई एमेवित्थी नपुंसा य ॥१॥ एए चेव विभागा परतित्थीणंपि होइ मणुयाणं । तिरिआणंपि विभागा अओ परं कित्तइस्सामि ॥ २ ॥ दित्तादित्ता तिरिआ जहण्णमुक्कोसमज्झिमा तिविहा। एमेवित्थिनपुंसा दुछि अदुगुछिआ || नेया ॥३॥ गमण मणुण्णे इयरे वितहायरणंमि होइ अहिगरणं । पउरदवकरण दठ्ठे कुसील सेहऽण्णहाभावो ॥४॥ जत्थऽम्हे वच्चामो | जत्थ य आयरइ नाइवग्गो णे। परिभव कामेमाणा संकेयगदित्रया वावि॥५॥ दव अप्प कलुस असइ अवण्ण पडिसेह विप्परीणामो । संकाईया दोसा पंडित्थिगहे य जं चणं ॥६॥ आहणणाई दित्ते गरहिअतिरिएस संकमाईया। एमेव य संलोए तिरिए वज्जेत्तुं मणुयाणं ॥७॥ कलुसदवे असई य व पुरिसालोए हवंति दोसा 31 पंडित्थीसुवि एए खद्धे वेउव्वि मुच्छा य॥८ ॥ आवायदोस तइए बिइए संलोयओ भवे दोसा । ते दोवि नत्थि पढमे तहिं गमणं तत्थिमा मेरा ॥ ९ ॥ कालमकाले सण्णा कालो तइयाइ |सेसयमकालो। पढमा पोरिसि आपुच्छ पाणगमपुफियऽण्णदिसिं ॥ ३१०॥ अइरेगगहण उग्गाहिएण आलोय पुच्छिउं गच्छे। एसा 3 अकालंमी अणहिंडिय हिंडिया कालो ॥१॥ कप्पेऊणं पाए एक्केक्स्स उ दुवे पडिग्गहए। दाउं दो दो गच्छे तिण्हऽट्ठ दवं तु घेत्तूणं ॥ २ ॥ अजुगलिया अतुरंता विकहार हिया वयंति पढमं तु । निसिइत्तु डगलग्रहणं आवडणं वच्चमासज्ज ॥ ३ ॥ अणावायमसंलोए, | परस्सणुवधाइए। समे अज्झसिरे यावि, अचिरकालकयंमि य ॥४॥ वित्थिण्णे दूरमोगाढे, नासण्णे बिलवज्जिए । तसपाणबीयर हिए, ॥ श्री ओघनिर्युक्तिसूत्रं ॥ पू. सागरजी म. संशोधित
३४
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
For Private And Personal Use Only
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
www.kobatirth.org
उच्चाराईणि वोसिरे॥५॥ एगद्गतिगचउरगपंचछसत्तद्वनवगदसगेहिं। संजोगा कायव्वा भंगसहस्सा चउव्वीस॥६॥ उभयमुहं रासि दुगं हेछिल्लाणंतरेण भय पढमी लद्धहरासिविभत्ते तस्सुवरिगुणं तु संजोगा।२५५०। आयापवयणसंजम तिविहं उग्धाइमं तु नायव्व आरामं वच्च अगणी पिट्टण असुई य अनत्थ॥१७८॥भा०विसम पलोट्टण आया इयरस्स फ्लोट्टणंमि छक्काया। झुसिमि विच्छुगाई उभयकमणे तसाईया॥९॥ जे जंमि उमि क्या पयावणाईहि थंडिला ते 31 होतियामि चिरक्या वासा वुच्छेय बारसगं॥१८०॥ हत्थायाम चउरस्स जहण्णं जोयणे बिछक्किया। चउरंगुलप्यमाणं जहण्णयं दूरमोगाढं ॥१॥ दव्वासण्णं भवणाइयाण तहियं तु | संजमायाए। आयापवयणसंजमदोसा पुण भावआसण्णे॥२॥ होति बिले दो दोसा तसेसु बीएसु वावि ते चेवा संजोगओ अ दोसा मूलगमा होति सविसेसा॥१८३॥ भा० दिसिपवणगामसूरियछायाए पमजिऊण तिक्खुत्तो। जस्सोग्गहोत्ति काऊण वोसिरे आयमेज्जा वा॥३१७॥ उत्तरपुव्वा पुज्जा जम्माए निसियरा अहिवडंति। घाणारिसा य पवणे सूरियगामे अवण्णो उ॥४भा०॥ संसत्तरगहणी पुण छायाए निग्गयाए वोसिरहा छायासइ उण्हंमिवि वोसिरिय मुहत्तयं चिट्ठे ॥१८५॥ भा० उवगरणं वामे ऊरुगंमि मत्तं च दाहिणे हत्थे । तत्थऽन्नत्य व पुंछ तिहि आयमणं अदूरंमि ॥८॥ पढमासइ अमणुन्नेयराण गिहियाण वावि आलोए। पत्तेयमत्त कुरुकुय दवं च परं गिहत्थेसु ॥९॥ तेण परं पुरिसाणं असोयवाईण वच्च आवायो इत्थिनपुंसालोए परंमुहो कुरुकुया सा 3 ॥३२०॥ तेण परं आवायं पुरिसेअरइत्थियाण तिरियाणी तत्थविअ परिहरेजा दुगुछिए दित्तचित्ते य ॥१॥ तत्तो इत्थिनपुंसा तिविहा ॥श्रीओघनियुक्तिसूत्र]
पू. सागरजी म. संशोधित
For Private And Personal Use Only
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
तत्थवि असोयवाईसु। तहिअंतु सद्दकरणं आउलगमणं कुरुकुया य ॥२॥ अव्वोच्छिना तसा पाणा, पडिलेही न सुज्झई। तम्हा | हट्ठपहस्स, अवटुंभो न कप्पई ॥३॥ संचर कुंथुद्देहिअलूयावेहे तहेव दाली आ घरकोइलिआ सध्ये विस्संभर उंदुरे सरडे ॥४॥ संचारगा चउद्दिसि पुस्विं पडिलेहिएवि अन्नेति। उद्देहि मूल पडणे विराहणा तदुभए भेओ ॥१८६॥ भा० लूयाइचमढणा संजमंमि आयाए विच्छुगाईया एवं घरकोइलिआ अहिउंदुरसरडमाईसु॥१८७॥ भा० अतरंतस्स 3 पासा गाढं दुक्खंति तेणऽवटुंभ।संजयपट्टी थंभे सेलछुहाकुड्डविट्टीए॥५॥ पंथं तु वच्चमाणा जुगंतरं चक्खुणा व पडिलेहा। अइदूरचक्खुपाए सुहुमतिरिच्छागय न पेहे ॥६॥ अच्चासननिरोहे दुक्खं दहुँपि पायसंहरण। छक्कायविओरमणं सरीर तह भत्तपाणे य॥७॥ उड्ढमुहो कहरत्तो अवयक्खंतो वियक्खमाणो यो बातरकाए वहए तसेतरे संजमे दोसा॥८॥ भा० निरवेक्खो वच्चंतो आवडिओ खाणुकंटविसमेसु। पंचण्ह इंदियाणं अनतरं सो विराहेजा॥९॥ भत्ते वा पाणे वा आवडियपडियस्स भिन्नपाए वा। छक्कायविओरमणं उड्डाहो अपणो हाणी॥१९०॥ दहि घय तवं पयमंबिलं व सत्थं तसेतराण भवे। खद्धमि य जणवाओ बहुफोडो जं च पारिहाणी॥१९१॥ भा०॥ पत्तं च भागमाणे हवेज पंथे विराहणा दुविहा। दुविह। य भवे तेणा परिकम्मे सुत्तपरिहाणी॥८॥ एसा पडिलेहणविही कहिया भे धीरपुरिसपनत्ता। संजमगुणड्ढगाणं निग्गंथाणं महरिसीण ॥९॥ एयं पडिलेहणविहिं जुंजता चरणकरणमाउत्ता। साहू खवंति कम्म अणेगभवसंचियमणंत॥३३०॥ पिंडं व एसणं वा एत्तो वोच्छं गुरूवएसेणी गवेसणगहणघासेसणाए तिविहाए विसुद्धं ॥१॥ ॥श्री ओपनियुक्तिसूत्र]
पू. सागरजी म. संशोधित
For Private And Personal Use Only
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
| पिंडस्स उ निक्खेवो चउक्कओ छक्कओ य कायव्वो । निक्खेवं काऊणं परूवणा तस्स कायव्वा ॥२॥ नामं ठवणापिंडो दव्वपिंडो य भावपिंडो य । एसो खलु पिंडस्स उ निक्खेवो चउविहो होइ ॥ ३ ॥ गोण्णं समयकयं वा जं वावि हवेज तदुभएण कयं । तं बिंति नामपिंडं ठवणापिंडं अओ वोच्छं ॥४॥ अक्खे वराडए वा कट्ठे पोत्थे व चित्तकम्मे वा । सम्भावमसम्भावा ठवणापिंड वियाणाहि ॥ ५ ॥ तिविहो य दव्वपिंडो सच्चित्तो मीसओ य अच्चित्तो। अच्चित्तो य दसविहो सच्चित्तो मीसओ नवहा ॥६॥ पुढवी | आउक्काए तेऊवाऊवणस्सई चेव । बिअतिअचउरो पंचिंदिया य लेवो य दसमो ॥ ७ ॥ पुढविक्काओ तिविहो सच्चित्तो मीसओ |य अचित्तो। सच्चित्तो पुण दुविहो निच्छयववहारिओ चेव ॥८ ॥ निच्छयओ सच्चित्तो पुढविमहापव्वयाण बहुमज्जे । अच्चित्तमी सवज्जो सेसो ववहारसच्चित्तो ॥ १९ ॥ खीरदुमहेट्ठ पंथे कट्टोल्ला इंदणे य मीसो यो पोरिसि एगदुगतिगं बहुइंधणमज्झथोवे २ ॥ ३४० ॥ सीउण्हखारखत्ते अग्गीलोणूस अंबिले नेहे। वक्कंतजोणिएणं पओयणं तेणिमं होति ॥ १ ॥ अवरद्धिग विसबंधे लवणेण व | सुरभिउवलएणं च । अच्चित्तस्सउ गृहणं पओयणं होइ जं चऽन्नं ॥ २ ॥ ठाणनिसीयतुयट्टणउच्चाराईणि चेव उस्सग्गो । घट्टगडगलगलेवो | एमाइ पओयणं बहुहा ॥३॥ घणउदही घणवलया करगसमुद्दद्दहाण बहुमज्झे । अह निच्छंयसच्चित्तो ववहारनयस्स अगडाई ॥४॥ उसिणोदगमणुवत्ते दंडे वासे य पडिअमेत्ते या मोत्तूणाएसतिगं चाउलउदगं बहु पसन्नं ॥ ५ ॥ आएसतिगं बुब्बुय बिन्दू तह चाउला | न सिज्यंति। मोत्तूण तिण्णिडवेए चाउल उदगं बहु पसण्णं ॥ ६ ॥ सीउण्हखारखत्ते अग्गीलोणूस अंबिले नेहे । वक्कंतजोणिएणं पओयणं ॥ श्री ओघनिर्युक्तिसूत्रं ॥ पू. सागरजी म. संशोधित
३७
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
For Private And Personal Use Only
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
तेणिभं होति॥७॥ परिसेयपियणहत्थाइथोयणा चीरधोयणा चेवा आयमण भाणधुवणे एमाइ पओयणं बहुहा॥८॥ उउबद्धधुवण | बाउस बंभविणासो अठाणठवणं चो संपाइमवाउवहो पलवण आतोपघातो य॥९॥ अइभार चुडण पणए सीयल पावरण अजीर गेलने। ओभावण कायवहो वासासु अधोवणे दोसा॥३५०॥ अप्पत्ते चिय वासे सव्वं उवहिं धुवंति जयणाए। असइए व दवस्स उ जहन्नओ पायनिजोगो॥१॥आयरियगिलाणाणं मइला मइला पुणोवि धोवंतिीमा हु गुरूण अवत्रो लोगमि अजीरणं इयरे ॥२॥ | पायस्स पडोयारं दुनिसज तिपट्ट पोत्ति रयहरणी एते ण 3 विस्सामे जयणा संकामणा धुवणा॥३॥अभितरपरिभोगं उवरि पाउणइ
णातिदूरे यो तिनि य तिनि य एवं निसि काउं पडिच्छेज्जा ॥४॥ केई एक्वेकनिसिं संवासेउ तिहा पडिच्छंति। पाउणिय जइ ॥ लग्गति छप्पया ताहे धोवेजा॥५॥ निव्वोदगस्स गहणं केई भाणेसु असुइ पडिसेहो। गिहिभायणेसु गहणं ठिय वासे मीसिअं छारो॥६॥ गुरुपच्चक्खाणगिलाणसेहमाईण थोवणं पुव्वं। तो अपणा पुवमहाकडे य इतरे दुवे पच्छा॥७॥ अच्छोडपिट्टणासु तण धुवे धावे पतावणं न करे।परिभोगमपरिभोगे छायातव पेह कल्लाणं॥८॥इट्टगपागाईणं बहुमझे विजुयाइ निच्छइओ।इंगालाई इयरो मुमुरमाई र मिस्सो ३॥९॥ ओदणवंजणपाणगआयामुसिणोदगं च कुम्मासा। डगलगसरक्खसूई पिप्पलमाई य परिभोगो॥३६०॥ सवल्यधणतणुवाया अतिहिम अतिदुद्दिणे य निच्छइओ। ववहार पाय(इ)माई अक्तादी य अच्चित्तो॥१॥ हत्थसयभेग गंता दइ3 अचित्तो विइय संमीसो। तइयंमि उ सचित्तो वत्थी पुण पोरिसिदिणेहिं॥२॥ दइएण वस्थिणा वा पओयणं ||श्री ओघनियुक्तिसूत्र।
| ३८
पू. सागरजी म. संशोधित
For Private And Personal Use Only
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
| होज वाउणा मुणिणो। गेलनंमि व होज्जा सचित्तमीसे परिहरेजा॥३॥ सव्वी वऽणंतकाओ सच्चित्तो होइ निच्छयनयस्सो ववहारा
अ सेसो मीसो पव्वायरोट्टाई॥४॥ संथारपायदंडगखोमिअकप्पाइ पीढफलगाई।ओसहभे सज्जाणि य एमाइ पओयणं तरुसु॥५॥ बियतियचउरो पंचिंदिया य तिप्पभिई जत्थ उ समेति। सट्ठाणे सट्ठआणे सो पिंडो तेण कजमिण॥६॥ बेइंदियपरिभोगो अक्खा ससंखसिप्पमाईणी तेइंदियाण उद्देहिगाइ जंवा वर विजो॥७॥चरिदियाण मक्खियपरिहारो आसमक्खिया चेवो पंचिंदिअपिंडमि 3 अव्ववहारी 3 नेरइया ॥८॥चम्मद्विदंतनहरोमसिंगअमिलाइछगणगोमुत्ते खीरदहिमाइयाणं पंचिंदिअतिरिअपरिभोगो॥९॥सच्चित्तो पव्वावण पंथुवदेसे य भिक्खदाणाईसीसट्ठिय अच्चित्ते मीसट्टि सरक्खपहपुच्छ। ॥३७०॥खमगाइकालकजातिएसु पुच्छेज्ज देवयं | किंचिो पंथे सुभासुभे वा पुच्छेज व दिव्वभुवओगो॥१॥अह होइ लेवपिंडो संजोगेणं नवण्ह पिंडाणी नायव्यो निष्फन्नो परूवणा तस्स कायव्वा ॥२॥अव्वकालिअलेवं भणति लेवेसणा नवि अदिहाते वत्तव्वा लेवो दिवो तेलुकदंसीहिं॥३॥आयापवयणसंजमउवधाओ दीसई जओ तिविहो।तम्हा वदंति केई न लेवगहणं जिणा बिंति॥१९२॥भा०रहपडणउत्तिमंगाइभंजणं घट्टणे य करघाओ। अह आयविराहणया जक्खुलिहणे पवयणमि॥३॥ गमणागमणे गहणा तिहाणे संयमे विराहणया। महिसरिउम्मुगहरिआ कुंथू वासं रओ व सिया॥४॥दोसाणं परिहारो चोयग! जयणाइ कीरई तेसिंी पाए उ अलिप्पंते ते दोसा हुंति णेगगुणा॥५॥ उड्ढाई विरसंभी भुंजमाणस्स हुँति आयाए। दुग्गंधि भायणमि य गरहइ लोगो पवयणमि॥६॥ पवयणधाया अन्नेवि होति जयणा 3 कीरई तेसिं। ॥श्री ओघनियुक्तिसूत्र॥
पू. सागरजी म. संबोधित
For Private And Personal Use Only
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
आयमणभोयणाइ लेवे तव मच्छरो को ?॥१९७॥ भाखंडंमि मग्गियंमि य लोणे दिनमि अवयवविणासो।अणुकंपाई पाणंमि होइ उदगस्स 3 विणासो ॥४॥ पूलिअलग्गअगणी पलीवणं गाममाइणो होजा। रोट्टपणा तरुंमी भिगुकुंथादी व छटुंमि॥५॥ पायग्गहणंमी देसियंमि लेवेसणावि खलु वुत्ता। तम्हा आणयणा लिंपणा य पायस्स जयणाए॥६॥ हत्थोवधाय गंतूण लिंपणा सोसणा य हत्थंमिसागारिए पभु जिंघणा य छक्कायजयणा य॥७॥ चोदगवयणं गंतूण लिंपणा आणणे बहु दोसा। संपाइमाइघाओ अतिउव्वरिए य उस्सागो॥१९८॥ भा० एवंपि भाणभेओ वियावडे अत्तणो य उवधाओ। नीसंकियं च पायंमि गिण्हणे इहरहा संका॥९॥ जइ ते हत्थुवधाओ आणिजंतम्मि होइ लेवम्मिी पडिलेहणाइ चिट्ठा तम्हा उन काइ कायव्वा ॥२६ प्र०॥ चोएइ पुणो लेवणं आणे लिंपिऊण तो हत्थे। अच्छउ धारेमाणो सहवनिक्खेवपरिहारी॥२००॥ एवं होउवधाओ आताए संजमे पवयणे यो मुच्छाई पवडते तम्हा उ न सोसए हत्थे॥१॥ भा०। दुविहा य होति पाया जुन्ना य नवा य जे उ लिप्पंति। जुने दाएऊणं लिंपइ पुच्छ। य इयरेसिं॥८॥ पाडिच्छगसेहाणं नाऊणं कोइ आगमणमाई। दढलेवेवि 3 पाए लिंपइ मा एसु देज्जेजा॥९॥ अहवावि विभूसाए लिंपड़ जा सेसगाण परिहाणी। अपडिच्छणे य दोसा सेहे काया अओ दाए॥२०२॥ भा० पुव्वण्ह लेवदाणं लेवगहणं सुसंवरं का लेवस्स आण णालिंपणे य जयणाविही वोच्छं ॥३८०॥ पुव्वण्ह लेवगहणं काहंति चउत्थगं करेजाहि। असहू वासिअभत्तं अकारऽल्भे य दितियरे ॥३॥ भा० कयकितिकम्मो छंदेण छंदिओ भाइ लेवऽहं घेत्तु तुब्भपि अस्थि अट्ठो? आमं श्री ओधनियुक्तिसूत्रा
| ४०
पू. सागरजी म. संशोधित
For Private And Personal Use Only
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
न कित्तिरं किं वा?॥१॥ सेसेवि पुच्छिऊणं कयास्सग्गो गुरुं पणमिऊणी मालगरूवे गिण्हइ जइ तेसिं कपिओ होइ॥२॥ गीयत्थपरिग्गाहिअ अयाणओ रूवमालए घेत्तुंछारं च तत्थ वच्चाइ गहिए तसपाणरक्खट्ठा॥३॥ वच्चंतेण य दिटुं सागारिदुचक्कगं तु अब्भासे। तत्थेव होइ गहणं न होइ सो सागरिअपिंडो॥४॥ गंतुं दुचनमूलं अणुन्नवेत्ता पहंति साहीणी एत्थ य पहत्ति भणिए कोई गच्छे निवसमावे॥५॥ किं देमित्ति नरवई? तुझं खरमक्खिा दुचक्केत्तिा सो अ पसत्थो लेवो एत्थ य भहेतरे दोसा ॥६॥ तम्हा दुचकवइणा तस्संदिद्वेण वा अणुनाए। कडुगंधजाणणहा जिंधे नासं तु अफुसंता॥७॥ हरिए बीए चले जुत्ते, वच्छे साणे जलहिए। पुढवी संपाइमा सामा, महवाते महियाऽमिए॥८॥ हरिए बीएसुतहा अणंतरपरंपरेविय चउको।आया दुपयं च पतिढियंति एत्यंपि चउभंगो॥२०४॥भा०दव्वे भावे य चलं दव्वंमि दुपइटिअंतु जं दुपयो आया य संजमंमि अदुविहा 3 विराहणा तत्थ॥५॥ भावचलं गंतुमणं गोणाई अंतराइयं तत्था जुत्तेवि अंतरायं वित्तस चलणे य आयाए॥६॥ वच्छो भएण नासइ भंडिक्खोभेण आयवावत्ती। आया पवयण साणे काया य भएण नासंति॥७॥ जो चेव य हरिएसुं सो चेव गमो 3 उदगपुढवीसु। संपाइमा तसगणा सामाए होइ चउभंगो॥८॥ वाउंमि वायमाणेसु संपयमाणेसु वा तसगणेसु। नाणुनायं गहणं अमियस्स २ मा विगिचणया॥२०९॥भा०एयद्दोसविमुकं घेत्तुं छारेण अकमित्ताणीचरिणबंधिणं गुरुमूल पडिकमालोए॥९॥दसिअछंदिअगुरुसेसएसु ओमत्थियस्स भाणस्सोकाउं चीरं उरिरूयं च छुभेज तो लेवं॥३९०॥अंगुठ्ठपएसिणिमज्झिमाए घेत्तुं घणं तओ ची आलिंपिऊण श्रीओघनियुक्तिसूत्र
। ४१
पू. सागरजी म. संशोधित
For Private And Personal Use Only
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassa garsuri Gyanmandir
भाणे एवं दो तिण्णि वा घटे॥१॥अनोऽन्न अंकमि उ अन्नं घट्टेइ वारवारेण आणेइ तमेव दिणं दवंरए अभत्तट्ठी॥२॥अभट्ठियाण दाउं अनेसि वा अहिंडमाणाणी हिंडेज्ज असंथरणे असहू घेत्तुं अइयं तु॥३॥ न तरेज्जा जइ तिण्णि हिंडावे तओ य छारेणी उच्चुण्णे हिंडइ अन्ने य दवं सि गेण्हंति॥४॥ लेत्थारियाणि जाणि ३ घट्टरमाईणि तत्थ लेवेणी संजमफाइनिमित्तं ताई भूईई गुंडेजा॥५॥ एवं लेवग्गहणं आणयणं लिंपणा य जयणा यो भणियाणि अतो वोच्छं परिकम्मविहिं तु लेवस्स॥६॥ लित्ते छगणिअछारो घणेण चीरेणऽबंधि उण्हे। अंछण परियतण घट्टणे य धोवे पुणो लेवो॥७॥ दाउं सरयत्ताणं पत्ताबंधं अबंधणं कुजा साणाइरक्खणट्ठा पमज्ज छाउण्हसंकमणा॥२१०॥ तद्दिवसं पडिलेहा कुंभमुहाईण होइ कायव्वा। छन्ने य निसं कुज्जा क्यकजाणं विउस्सग्गो॥२११॥मा०। अड्डगहे लेवाहियं तु सेसं सरूवगं पीसे। अहवावि नत्यि कजं सरूवमुझे तओ विहिणा॥८॥पढमचरिमा सिसिरे गिम्हे अद्धं तु तासि वजेजा। पायं ठवे सिणेहातिरक्खणहा पवेसो वा॥९॥उवओगंच अभिक्खं करेइ वासाइरक्खणहए।वावारेइ व अन्ने गिलाणमाईसु कजेसु॥४००॥ एक्को व जहन्नेणं दुग तिग चत्तारि पंच उक्कोसा। संजमहे लेवो वजित्ता गारवविभूसा॥१॥अणुवटुंते तहवि हु सव्वं अवणित्तु तो पुणो लिंपे। तजाय सच्चोप्पडगं घट्टगरइयं ततो थोवे॥२॥ तज्जायजुत्तिलेवो खंजणलेवो य होइ बोद्धव्यो। मुद्दिअनावाबंधो तेणयबंधेण पडिकुट्ठो॥३॥ जुत्ती 3 पत्थराई पडिकुट्टो सो उ सनिही जे णी दय सुकुमार असन्निहि खंजणलेवो अओ भणि॥४॥ संजमहे लेवो न विभूसाए वदंति तित्थयरा। सइ असइ ॥श्रीओपनियुक्तिसूत्र]
पू. सागरजी म. संशोधित
[ ४२
For Private And Personal Use Only
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
यदिद्रुतो सइ साहम्मे उवणओ ॥५॥भिजिज लिप्पमाणं लित्तं वा असइए पुणो बंधो। मुद्दिअनावाबंधो न तेणएणं तु बंधिजा॥६॥ खरअयसिकुसुंभसरिसव कमेण उक्कोसमझिमजहन्ना। नवणीए सप्पिवसा गुडेण लोणेणऽलेवो ॥७॥ पिंड निकाय समूहे संपिंडण पिंडणा य समवाए।समोसरण निचय उवचय चए य जुम्मे यरासी य॥८॥ दुविहो य भावपिंडो पसत्यओ होइ अप्पसत्थो यो दुगसत्तदुचकर जेणं वा बझए इयरो॥९॥तिविहो होइ पसत्थो नाणे तह दंसणे चरित्ते यो मोत्तूण अप्पसत्थे पसथपिंडेण अहिगारो॥४१०॥ लित्तंमि भायणमि ३ पिंडस्स उगहो उ कायव्वो। जुत्तस्स एसणाए तमहं वोच्छं समासेणं॥२१२॥भा० नामं ठवणा दविए भावंमि य एसणा मुणेयव्या। दव्वंमि हिरण्णाई गवेसगह जा भावे॥१॥ पमाण काले आवस्सए य संघाडए य उवकरणे। मत्तग काउस्सग्गो जस्स य जोगो सपडिवक्खो॥२॥ दुविहं होइ पमाणं कालं भिक्खा पवेसमाणं चो सन्ना भिक्खायरिआ भिक्खे दो काल पढमद्धा॥२१३॥ भा० आरेण भद्दपंता भद्दा उट्ठवण भंडण पदोसा। दोसीणपउरकरणं ठवियगदोसा य भईमि॥४॥अद्दागऽमंगलं वा उब्भावण खिसणा हणण पंतीफिडिउग्गमे य ठविया भद्दगचारी किलिस्सणया॥५॥ भिक्खस्सविय अवेला ओसक्कऽहिसक्कणे भवे दोसा। भद्दगपंतातीया तम्हा पत्ते चरे काले॥६॥ आवस्सग सोहेउं पविसे भिक्खस्सऽसोहणे दोसा। उग्गाहिअवोसिरणे दवअसईए य उड्डाहो ॥७॥ अइदूरगमणफिडिओ अलहंतो एसणंपि पेल्लेजा। छड्डावण पंतावण धरणे मरणंच छक्काया॥२१८॥ भाएगाणियस्स दोसा इत्थी साणे तहेव पडिणीए। भिक्खऽविसोहि महव्वय ||॥श्री ओघनियुक्तिसूत्र॥
पू. सागरजी म. संशोधित
For Private And Personal Use Only
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
तम्हा सबितिजए गमणं॥४१३॥ संघाडगअगहणे दोसा एगस्स इत्थियाउ भव।साणे भिक्खुवओगे संजमआएगयरदोसा॥२१९॥ भा० दोण्णि 3 दुद्धरिसतरा एगोत्ति हणे पदुट्ठपडिणीए। तिघरगहणे असोही अग्गहण पदोसपरिहाणी॥२२०॥ पाणिवहो तिसु गहणे पउंजणे कोंटलस्स बितियं तु। तेणं उच्छुद्धाई परिग्गहोऽणे सणग्गहणे॥१॥ विहवा पउत्थवइया पयारमलभंति दट्ठभेगागि। दारपिहाणय गहणं इच्छमणिच्छे य दोसा उ॥२२२॥ भा० गारविए काहीए माइल्ले अलस लुद्ध निद्धम्म। दुल्लभ अत्ताहिट्ठिय अमुन्ने वा असंघाडो॥४१४॥ संघाडगरायणिओ अलद्धि ओमो य लद्धिसंपत्रो। जेटुग्ग पडिग्गहगं मुह(य) गारवकारणा एगो॥२२३॥ भा० काहीउ कहेइ कहं बिइओ वारेइ अहव गुरुकहणी एवं सो एगागी माइल्लो भद्दगं भुंजे॥४॥ अलसो चिरं न हिंडइ लुद्धो ओहासए विगईओ।निद्धम्मोऽणेसणाई दुल्लहभिक्खे व एगागी॥५॥अत्ताहिट्ठियजोगी असंखडीओ वणि सव्वेसि एवं सो एगागी हिंडइ उवएसऽणुवदेसा॥६॥ सव्वोवगरणमाया असहू आयारभंडगेण सह। नयणं तु मत्तगस्सा न य परिभोगो विणा कन्जे॥७॥ आपुच्छणत्ति पढमा बिइया पडिपुच्छणायकायव्वा आवस्सिया यतइया जस्सय जोगो चउत्थो उ॥२२८॥भा० आयरियाईणऽट्ठा ओमगिलाणट्ठया यबहसोऽवि। गेलनखमगपाहुण अतिप्पएऽतिच्छिए यावि॥५॥ अणुकंपापडिसेहो कयाइ हिंडेज्ज वा न वा हिंडे। अणभोगि गिलाणहा आवस्सगऽसोहइत्ताणं॥६॥ आसन्नाउ नियत्ते कालि पहुप्पंति दूरपत्तोवि। अपहुप्यते तो च्चिय एगु धरे वोसिरे एगो॥७॥ भावासन्नो समणुन अन्नओसन्नसड्ढवेज्जघरे। सल्लपरूवण वेज्जो तत्थेव परोहडे वावि॥८॥ एएसिं असईए रायपहे ॥श्रीओधनियुक्तिसूत्र।
| ४४
पू. सागरजी म. संशोधित
For Private And Personal Use Only
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
दो घराण वा मझेो हत्थं हत्थं मुत्तुं मझे सो नरवइस्स भवेप्र०२७॥ उग्गह काइयवज छंडण ववहारु लब्भए तत्थो गारविए पन्नवणा तव चेव अणुग्गहो एस ॥९॥ जइ दोण्ह एग भिक्खा न य वेल पहुप्पए तओ एगो सव्वेवि अत्तलाभी पडिसेहमणुन पियधम्म ४२०॥ अमणुन अनसंजोइया उसव्वेविणेच्छण विवेगो।बहुगुणतदेक्कदोसे एसणबलवं नउ विगिंचे॥१॥ इत्थीगहणे धम्म कहेइ क्यठवण गुरुसमीवंमि। इह चेवोवर रज्जू भएण मोहोवसम तीए॥२॥साणा गोणा इयरे परिहरऽणाभोग कुड्डकडनीसा। वारइ य दंडएणं वारावे वा अगारेहिं॥३॥ पडिणीयगेहवजण अणभोगपविट्ठ बोलनिक्खमणी मझे तिण्ह घराणं उवओग करेउ गेण्हेज्जा॥४॥ वेंटल पुट्ठो न याणे आयनातीणि वजए ठाणे सुद्धं गवेस उंछं पंचऽइयारे परिहरंतो॥५॥ जहणेण चोलपट्टो वीसरणालू गहाय गच्छेजा। उस्सग काउ गमणे मत्तयऽगहणे इमे दोसा॥६॥ आयरिए य गिलाणे पाहणए दुलहे सहसला। संसत्तभत्तपाणे मत्तगगहणं अणुनाय॥७॥ पाउग्गायरियाई कह गिण्ह3 मत्तए अगहियंमि। जा एसि विराहणया दवभाणे जं दवेण विणा॥२२९॥भा०। दुल्लहदव्द व सिया ध्याइ गिण्हे उवग्गहकर तु। पउरऽन्नपाणल्भो असंथरे कत्थ् य सिया ?॥२३०॥ संसत्तभत्तपाणे मत्ता सोहेउ पक्खिवे उवरि । संसत्तगं च णा परिहवे सेसरक्वट्ठा॥२३१॥ भा० गेलनकज्जतुरिओ अणभोगेणं च लित्त अगहणी अणभोग गिलाणहा उस्सग्गादीणि नवि कुज्जा॥८॥ जस्स य जोगमकाऊण निगमो न लभई तु सच्चित्ती न य वत्थपायमाई तेण्णं गहणे कुणसु तम्हा॥९॥ सो आपुच्छि अणुनाओ सम्गामे हिंड अहव परगा। सग्गामे सइकाले पत्ते || श्री ओपनियुक्तिसूत्र॥
| ४५ ।
पू. सागरजी म. संशोधित
For Private And Personal Use Only
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
परगामे वोच्छामि ॥४३० ॥ पुरतो जुगमायाए गंतूणं अन्नगामबाहिठिओ। तरुणे मज्झिम थेरे नव पुच्छाओ जहा हेट्ठा ॥ १ ॥ पायपमज्जणपडिलेहणा उ भाणदुग देसकालंमि । अप्पत्ते ऽविय पाए पमज्ज पत्ते य पायदुगं ॥ २ ॥ समणं समणिं सावग साविय | गिहि अन्नतित्थि बहि पुच्छे । अत्थीह समण सुविहिया सिट्टे तेसालयं गच्छे ॥३॥ समगुण्णेसु पवेसो बाहिं ठविऊण अन्न किइकम्मी खग्गूडे सन्नेसुं ठवणा उच्छोभवंदणयं ॥४॥ गेलन्नाइ अबाहा पुच्छिय सयकारणं च दीवित्ता। जयणा ठवणकुले पुच्छइ दोसा अजयणाइ ॥ ५ ॥ दाणे अभिगमसड्ढे संमत्ते खलु तहेव मिच्छत्ते । मामाए अचियत्ते कुलाई जयणाइ दायंति ॥६॥ सागारि वर्णिम सुणए गोणे पुन्ने दुर्गाछियकुलाई। हिंसागं मामागं सव्वपयत्तेण वज्जेज्जा ॥७॥ बाहाए अंगुलीय व लट्ठीइ व उज्जुओ ठिओ संतो न पुच्छेज्ज न दाएज्जा पच्चावाया भवे दोसा ॥८॥ अगणीण व तेणेहि व जीवियववरोवणं तु पडिणीए । खरओ खरिया सुहा गट्टे वट्टक्खुरे संका ॥९॥ पडिकुटुकुलाणं पुण पंचविह। थुभिआ अभिन्नाणं । भग्गघर गोपुराई रुक्खा नाणाविहा चेव ॥ ४४० ॥ |ठवणा मिलक्खुनेड्ड अचियत्तघरं तहेव पडिकुट्ठ । एयं गणधरमेरं अइक्कमंतो विराहेज्जा ॥१॥ छक्कायदयावंतोऽवि संजओ दुल्लहं | कुणइ बोहिं । आहारे नीहारे दुगुछिए पिंडगहणे य॥२॥ जे जहिं दुर्गाछिया खलु पव्वावणवसहिभत्तपाणेसु । जिणवयणे पडिकुट्ठा | वज्जेयव्वा पयत्तेणं ॥ ३ ॥ अट्ठारस पुरिसेसुं वीसं इत्थीसु दस नपुंसेसुं । पव्वावणाए एए दुगुछिया जिणवरमयंमि ॥४॥ दोसेण जस्स अयसो आयासो पवयणे य् अग्गहणं । विष्परिणामो अम्पच्चओ य कुच्छा य उप्पज्जे ॥ ५ ॥ पवयणमणपेहंतस्स तस्स निर्द्धधसस्स ॥ श्री ओघनिर्युक्तिसूत्रं ॥
पू. सागरजी म. संशोधित
४६
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
For Private And Personal Use Only
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
लुद्धस्सा बहुमोहस्स भगवया संसारोऽणंतओ भणिओ॥६॥जो जह व तह व लद्धं गिण्हइ आहारउवहिमाईयो समणगुणमुक्कजोगी संसारपवड्ढओ भणिओ॥७॥ एसणमणेसणं वा कह ते नाहिंति जिणवरमयं वा कुरिणमिव पोयाला जे मुक्का पव्वइयमेत्ता?॥८॥ गच्छंमि केइ पुरिसा सउणी जह पंजरंतरनिरुद्धा। सारणवारणचइया पासत्थगया पविहरंति॥९॥ तिविहोवधायमेयं परिहरमाणो गवेसए पिंड। दुविहा गवसणा पुण दव्वे भावे इमा दवे॥४५०॥ जियसत्तुदेविचित्तसभपविसणं कणगपिट्ठपासणया। डोहल दुब्बल पुच्छा कहणं आणाय पुरिसाणं॥१॥सीवन्निसरिसमोदगकरणं सीवन्निरुक्खहेढेसुआगमण कुरंगाणं पसत्थअपसत्थउवमा 3॥२॥ विइयमेयं कुरंगाणं, जया सीवन्नि सीदई। पुरावि वाया वायंति, न उणं पुंजगपुंजगा॥३॥ हस्थिगहणंमि गिम्हे अरह हिं भरणं तु सरसीणी अच्चुदएण नलवणा अभिरूढा गयकुलागमण॥४॥ विइय मेयं गयकुलाणं, जहा रोहंति नलवणा। अन्नयावि झरंति सरा, न एवं बहुओदगा॥५॥ण्हाणाईसु विरइयं आरंभकडं तु दाणमाईसुआयरियनिवारणया अपसत्थितरे उवणओ ॥६॥ धम्मइ अजवयरे लंभो वेब्वियस्स नभगमणी जेट्ठामूले अट्ठम उवरि हेढा व देवाणं॥७॥आयावणऽटमेणं जेवामूलंमि धम्मरुइणो उगमणऽन्नगामभिक्खट्ठया य देवस्स अणुकंपा॥२३२॥भा०कोंकणरूवविउव्वण अंबिल छड्डेमऽहं पियसु पाणीछड्डेहित्तिय बिइओ तं गिण्ह मुणित्ति उवओगो॥३॥ तण्हाछुहाकिलंतं दठूणं कुंकणो भणइ साहं। उज्झामि अंबकंजिय अजो! गिहाहि णं तिसिओ॥४॥ सोऊण कोंकणस्स य साहू वयणं इमं विचिंतेइ। गविसणविहिए निउणं जह भणिों सव्वदंसीहिं ॥५॥ ॥श्री ओधनियुक्तिसूत्र
| ४७
पू. सागरजी म. संशोधित
For Private And Personal Use Only
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
गविसणगहणकुडंग नाऊण मुणी 3 मुणियपरमत्थो। आहडरक्खणहे उवउंजइ भावओ निउण॥६॥ उक्कोसदव्य खेत्तं च अण्णं कालओ निदाहो 3 भावे हट्ठपहट्ठी हिट्ठा उवरिं च उवओगो॥७॥ दह्ण तस्स रूवं अच्छिनिवेसं च पायनिक्खेवी उवजिऊण पुब्धि गुझिगमिणमोत्ति वजेइ॥४॥ सत्ताहवद्दले पुव्वसंगई वणियविरूवुवक्खडणी आमंतण खुड्ड गुरू अणुणवनं बिंदु उवओगो॥२३९॥ भा० एसा गवसणविही कहिया भे धीरपुरिसपन्नत्ता। गहणेसणंपि एत्तो वोच्छं अप्पक्खरमहत्थं ॥८॥ नामं ठवणा दविए भावे गहणेसणा मुणेयव्वा। दव्वे वानरजूहं भावंमि य ठाणमाईणि॥९॥ परिसडियपंडुपत्तं वणसंड द अन्नहि पेसे। जूहवई पडियरिए जूहेण समं तहिं गच्छे ।।४६०॥ सयमेवालोए जूहवई तं वणं समं तेहिं। वियरइ तेसि पयारं चरिऊण य ते दहं गच्छे॥१॥ ओयरंत पयं दटुं, उत्तरंतं न दीसइ। नालेण पियह पाणीयं, नेस निकारणो दहो॥२॥ ठाणे य दायए चेव, गमणे गहणागमोपत्ते परियत्ते पाडिए य गुरुयं तिहा भावे॥३॥आया पवयण संजम तिविहं ठाणं तु होइ नायव्वी गोणाइ पुढविमाई निद्धमणाई पवयणमि ॥२४०॥ भा० गोणे महिसे आसे पेलण आहणण मारणं भवइ। दरगहियभाणभेदो छड्डणि भिक्खस्स छक्काया॥४॥ चलकुड्डपडणकंटगबिलस्स व पासि होइ आयाए। निक्खमपवेसवजण गोणे महिसे य आसे य॥५॥ पुढविदगअगणिमारुयतरुतसवजमि ठाणि ठाइजा। दिती व हेतु उवरि जहा न घट्टे फलमाई॥६॥ पासवणे उच्चारे सिणाण आयमणठाण उकुरुडेनिद्धमणमसुइमाई पवयणहाणी विवजेजा॥७॥अवत्तमपह थेरे पंडे भत्ते य खित्तचित्ते या दित्ते जक्खाइटे ॥श्री ओपनियुक्तिसूत्र]
पू. सागरजी म. संशोधित
| ४८ ।
For Private And Personal Use Only
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassa garsuri Gyanmandir
करचरछिन्नेऽन्थ् णियले य॥८॥ तद्दोसगुम्विणीबालवच्छकंडंतपीसभजती। कत्ती पिजंती भइया दगमाइणो दोसा॥९॥ कप्पट्टिगअप्पाहणदिन्ने अन्नोत्रगहणपजती खंतियमग्गणदिनं उड्डाहपदोसचारभडा॥२४१॥भा० अप्पभु भयगाईया उभएगतरे पदोस पहु कुज्जा थेरे चलंत पडणं अप्पभुदोसा य ते चेव॥२॥ आयपरोभयदोसा अभिक्खगहणमि खुब्मण नपुंसे। लोगदुगुंछ। संका एरिसगा नूणमेतेऽवि॥३॥अवयास भाणभेदो वमणं असुइत्ति लोगउड्डाहो। खित्ते य दित्तचित्ते जक्खाइडे य दोसा ॥४॥ करछिन्न असुइ चरणे पडणं अंधिल्लए य छकाया। नियलाऽसुइ पडणं वा तद्दोसी संकमो असुइ॥५॥ गुव्विणि गब्भे संघट्टणा 3 उटुंति निविसमाणीयो बालाई मंसडग मज्जाराई विराहेजा॥६॥ बीओदगसंघट्टण कंडणपीसंत भजणे डहणी कत्ती पिंजंती हत्थे लित्तम उदगवह ॥२४७॥भा०। भिक्खामेत्ते अवियालणं तु बालेण दिजमाणमि। संदिढे वा गहणं अइबहुयवियालऽणुन्नाओ॥४७०॥ अप्पहुसंदिढे वा भिक्खामित्ते व गहणऽसंदिढे। थेरपहू थरथरते धरणं अहवा दढसरी ॥१॥ पंडगअप्पडिसेवी मत्तो सड्ढोवअप्पसागरिए खिताइ भद्दगाणं करचर बिटुऽप्यसागरिए॥२॥सड्ढोव अन्नरंभण अंधे सवियारणा य बद्धमि। तद्दोसए अभिन्ने वेला थणजीवियं थेरा॥३॥ उक्खित्तऽपच्चवाए कंडे पीसे वाछूढ भजन्ती। सुवं व पीसमाणी बुद्धीय | विभावए सम्मा४॥ मुसले उक्खित्तमि य अपच्चवाए य पीस अच्चित्ते। भजती अच्छुढे भुंजन्ती जा अणारद्धा॥२४८ भा०
कतंतीए थूलं विक्षिण लोढण जतिय निद्ववियो पिंजण असोयवाई भयणागहणं तु एएसिं॥५॥गमणं च दायगस्सा हेढा उवरि ||श्री ओघनियुक्तिसूत्र
| ४९ ।
पू. सागरजी म. संशोधित |
For Private And Personal Use Only
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
चहोइ नायव्वीसंजमआयविराहण तस्स सरीरे य मिच्छत्त॥६॥ वच्चंती छकाया पमहए हिट्ठ उवरि तिरियंचो फलवलिरुक्खसाला || तिरिया मणुया य तिरियं तु॥२४९॥ भा० कंटगमाई य अहे उप्पिं अहिमादि लंबणे आया। तस्स सरीरविणासो मिच्छत्तुड्डाह वोच्छेओ॥२५०॥भा०। नीयदुवारुग्घाडणकवाडठिय देह दारमाइने। इड्डिरपत्थियलिंदे गहणं पत्तस्सऽपडिलेहा॥७॥ नियमा ३ दिढगाही जिणमाई गच्छनिग्गया होतिथेरावि दिट्ठगाही अदिहि करेंति उवओग॥२५१॥भा०णीयदुवारुवओगे उड्डाह अवाउडा पदोसो यो हियनलुमि य संका एमेव कवाडउग्घाडे ॥२॥ देहऽन्नसरीरेण व दारं पिहिअंजणाउलं वावि। इड्डरपत्थियलिंदेण वावि पिहियं तहिं वावि॥३॥ एतेहिऽदीसमाणे अग्गहणं अह व कुज उवओगी सोतेण चक्खुणा घाणओ य जीहाए फासेण॥४॥ हत्थं मत्तं च धुवे सद्दो उधकस्स अहव मत्तस्स। गंधे व कुलिंगाई तत्थेव रसो फरिसबिंदू॥५॥ सो होइ दिढगाही जो एते जुंजई पदे सव्वे। निस्संकिय निग्गमणं आसंकपयंमि संचिक्खे ॥२५६॥भा०॥ आगमणदायगस्सा हेट्ठा उवरि च होइ जह पुन्धि। संजमआयविराहण दिटुंतो होइ वच्छेण ॥८॥पत्तस्स उ पडिलेहा हत्थे मत्ते तहेव दव्वे योउदउल्ले ससिणिद्धे संसत्ते चेव परियत्ते॥९॥ तिरियं उड्ढमहेविय भायणपडिलेहणं तु कायव्व। हत्थं मत्तं दव्वं तिनि ३ पत्तस्स पडिलेहा॥२५७॥भा० मा ससिणिद्धोदउल्ले तसाउलं गिह एगतर दर्छ। परियत्तियं च मत्तं ससिणिद्धाईसु पडिलेहा॥८॥भा० पडिओ खलु दट्ठव्वो कित्तिम साहाविओ य जो पिंडो। संजमआयविराहण दिटुंतो सिडिकब्बो ॥४८०॥ गरविसअट्ठियकंटय विरुद्ददवंमि होइ आयाए । संजमओ छकाया ||श्री ओघनियुक्तिसूत्र॥
| ५०
पू. सागरजी म. संशोधित
For Private And Personal Use Only
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
तम्हा पडियं विगिंचिजा ॥१॥ अणभोगेण भएण य पडिणी उम्मीस भत्तपाणमि । दिजा हिरण्णमाइ आवजण संकणा दिढे | ॥२॥ उक्खेवे निक्खेवे महल्लया लुद्धया वहो दाहो । अचियते वोच्छेओ छक्कायवहो य गुरुमते ॥३॥ गुरुदवेण व पिहिअं सयं व गुरुयं हवेज जं दव्व। उक्खेवे निक्खेवे कडिभंजण पाय उवरि वा ॥९॥ भा०। महल्लेण देहि मा डहरएण भित्रे अहो इमो लुद्धो । उभएगतरे व वहो दाहो अच्चुण्ह एमेव ॥२६०॥ बहुगहणे अचियत्तं वोच्छेओ तदन्नदव्व तस्सवियो छकायाण य वहणं अइमत्ते तंमि मत्तंमि॥२६१॥भा० तिविहो य होइ कालो गिम्हो हेंमततह य वासासु। तिविहो य दायगो खलु थी पुरिस नपुंसओ चेव॥४॥एकिकोविअतिविहो तरुणो तह मज्झिमो यथेरो योसीयतणुओ नपुंसो सोम्हित्थी मज्झिमो पुरिसो॥५॥ पुरकम्मं उदउल्लं ससिणिद्धं तंपि होइ तिविहं तु। इकिकंपिय तिविहं सच्चित्ताचित्तमीसं तु॥६॥ आइदुवे पडिसेहो पुरओ कय जंतु तं पुरेकम्म। उदउल्लबिंदुसहिअं ससिणिद्धे भग्गणा होइ॥७॥ ससिणिद्धंपिय तिविहं सच्चित्ताचित्तमीसगं चेव। अच्चित्तं पुण ठप्पं अहिगारो मीससच्चित्ते ॥८॥ पव्वाण किंचि अव्वाणमेव किंचिच्च होअणुव्वाणी पाएण हि यात सव्वं एकहाणी य वुड्ढी य॥९॥ सत्तविभागण कर विभायइत्ताण इत्थिमाईणी निन्नुनयइयरेविय रेहा पव्वे करतले य॥४९०॥ जाहे य उन्नयाई उव्वाणाई हवंति हत्थस्सा ताहे तल पव्वाणा लेहा पुण होतऽणुव्वाणा॥१॥ तरुणित्थि एकभागे पव्वाणे होइ गहण गिम्हासु। हेमंते दोसु भवे तिसु पव्वाणेसु वासासु॥२॥ एमेव मन्झिमाए आढत्तं दोसु ठायए चउसु। तिसु आढत्तं थेरी नवरि हाणेसु पंचसु ॥३॥ एमेव || ॥श्री ओघनियुक्तिसूत्र॥
पू. सागरजी म. संशोधित
For Private And Personal Use Only
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
होइ पुरिसो दुगाइछट्ठाणपज्जवसिएसुं।अपुमंतु तिभागाइं सत्तमभागे अवसिते ॥४॥दुविहो य होइ भावो लोइय लोउत्तरो समासेणी एक्किक्कोविय दुविहो पसत्थओ अप्पसत्थो यो५॥ सझिलगा दो वणिया गाम गंतूण करिसणारंभो। एगस्स देहमंडणबाउसिआ भारिया अलसा॥६॥ मुहयोवण दंतवणं अहागाईण कल आवासो पुव्वण्हकरणमप्पण उक्कोसयरं च मझण्हे ॥७॥ तणकट्ठहारगाणं न देइ न य दासपेसवग्गस्सा न य पेसणे निउंजइ पलाणि हिय हाणि गेहस्स॥८॥ बिइयस्स पेसवगं वावारे अनपेसणे कम्मे काले देहाहारं सयं च उवजीवई इड्ढी॥९॥ वनबलरूवहे आहारे जो तु लाभ लभते। अतिरेगन 3 गिण्हइ | पाउग्गगिलाणमाईणी५००॥जह सा हिरण्णमाइसु परिहीणा होइ दुक्खआभागी एवं तिगपरिहीणा साहू दुक्खस्स आभागी॥१॥ आयरियगिलाणहा गिण्ह न महंति एव जो साहू नो वनरूवहेउं आहारे एस 3 पसत्थो॥२॥ उग्गमउप्यायणएसणाए बायाल होति | अवराहा।सोहेउं समुयाणं पडुपने वच्चए वसहिं ॥३॥ सुन्नघरदेउले वा असई य उवस्सयस्स वा दारे। संसत्तकंटगाई सोहेउमुवस्सगं| | पविसे ॥४॥ संसत्तं तत्तो च्चिय परिवेत्ता पुणो दवं गिण्हे। कारण मत्तयगहियं पडिग्गहे छोद पविसणया॥५॥ गामे य कालमाणे पहुच्चमाणे हवंति भंगठ्ठो काले अपहप्ते नियत्तई सेसए भयणा॥६॥ अण्णं च वए गाभं अण्णं भाणं व गेण्ह सइ काले। पढमे वितिए छप्पंचमे य भय सेस य नियत्ते॥७॥वोसिठ्ठमागयाणं उव्वासिय मत्तए य भूमितियो पडिलेहियमत्थमणं सेसऽथमिए जहनो३॥८॥भुत्ते वियारभूमी गयागयाणं तुजह यओगाहे।चरमाए पोरिसीए उक्कोसो सेस मज्झिमओ॥९॥पायप्पमज्जण निसीहिया ॥श्री ओघनियुक्तिसूत्र॥
पू. सागरजी म. संशोधित
For Private And Personal Use Only
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kalassagarsur Gyanmandir
य तिन्नि 3 करे पवेसंमि। अंजलि ठाणविसोही दंडग उवहिस्स निक्खेवो ॥५१०॥ एवं पडुपन्ने पविसओ उ तिन्नि व निसीहिया होति। अगदारे मझे पवेस पाए य सागरिए॥२६२॥ भा० हत्थुस्सेहो सीसप्पणामणं वाइओ नमोकारो। गुरभायणे पणामो वायाए नमो न उस्सेहो॥३॥ उवरि हेढा य पमजिऊण ललुि ठवेज सहाणे। पढें उवहिस्सुवरि भायणवत्थाणि भाणेसु॥४॥ जइ पुण पासवणं से हवेज तो उग्गहं सपच्छागीदाउँ अनस्स सचोलपट्टओ काइयं निसिरे॥२६५॥भा० चउरंगुल मुहपत्ती उज्जुयए वामहत्यि रयहरणो वोसट्टचत्तदेहो काउस्सग्गं करेजाहि॥१॥ चरंगुलमप्पत्तं जाणुगहेट्ठा छिवोवरि नाहिं। उभ्ओ कोप्परधरिअं करेज पढें च पडलं वा॥६॥ भा०। पुव्वुद्दिढे ठाणे ठाउं चउरंगुलंतरं काउंी मुहपोत्ति उज्जुहत्थे वाममि य पायपुंछणयं॥२॥ काउस्सगंमि ठिओ चिंते समुयाणिए अईआरे।जा निगमप्पवेसो तत्थ उ दोसे मणे कुज्जा॥३॥ ते उ पडिसेवणाए अणुलोमा होति विवडणाए यो पडिसेववियडणाए एत्थ चउरो भवे भंगा॥४॥ वक्खित्तपराहत्ते पमत्ते मा कयाइ आलोए। आहारं च करेंतो नीहारं वा जइ करेइ॥५॥ कहणाईवक्खित्ते विकहाइ पमत्त अन्नओ व मुहे। अंतरमकारए वा नीहारे संक भरणं वा॥२६७॥भा०। अव्वक्वित्ताउत्तं वसंतमुवढिअंच नाऊण। अणु-नवेत्तु मेहावी, आलोएजा सुसंजए॥६॥ कहणाइ अवक्खित्ते कोहाइ अगाउले तदुवउत्तेसंदिसहत्ति अणुनं काअण विदिन्नमालोए॥८॥भा० नवलं चलं भासं भूयं तह ढड्ढरं च वजेजा।आलोएज्ज सुविहिओ हत्थं मत्तं च वावा॥७॥ करपायभमुहिसीसऽच्छिउट्ठमाईहिं नहि नामो वलणं हत्थसरीरे चलणं काए य भावे य॥९॥भा०॥ ॥श्री ओघनियुक्तिसूत्र॥
पू. सागरजी म. संशोधित
For Private And Personal Use Only
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
गारत्थियभासाओ य वज्जए मूय ढड्ढरं च सरं। आलोए वावारं संसद्वियरे व करमत्ते ॥ २७० ॥ भा० । एयहोसविमुक्कं गुरुणो गुरुसम्मयस्स वाऽऽलोए। जं जह गहियं तु भवे पढमाओ जा भवे चरिमा ॥८॥ काले य पहुष्पंते उच्चा(व्वा )ओ वावि ओहमालोए। | वेला गिलाणगस्स व अइच्छइ गुरू व उच्चाओ ॥९॥ पुरकम्म पच्छकम्मे अप्पे सुद्धे य ओहमालोए । तुरियकरणंमि जं से न सुज्झई | तत्तिअं कहए ॥ ५२० ॥ आलोइत्ता सव्वं सीसं सपडिग्गहं पमजित्ता । उड्ढमहो तिरियंमी पडिलेहे सव्वओ सव्वं ॥ १ ॥ उड्ढ | पुष्पफलाई तिरियं मज्जारिसाणडिंभाई। खीलगदारु गआवडणरक्खणट्ठा अहो पेहे ॥ २७१॥ भा० । ओणमओ पवडेजा सिरओ पाणा सिरं पमज्जेज्जा। एमेव उग्गहंमिवि मा संकुडणे तसविणासो ॥२॥ काउं पडिग्गहं करयलंमि अद्धं च ओणमित्ताणं । भत्तं वा पाणं | वा पडिदंसिज्जा गुरुसगासे ॥ ३ ॥ ताहे य दुरालोइय भत्तपाण एसणमणेसणाए । अट्ठस्सासे अहवा अणुग्गहादी उझाएजा ॥ २७४ ॥ भा० । विणण पट्टवित्ता सज्झायं कुणइ तो मुहत्तागं । पुव्व भणिया य दोसा परिस्समाई जढा एवं ॥ २ ॥ दुविहो य होइ साहू | मंडलिउवजीवओ य इयरो यो मंडलिमुवजीवंतो अच्छइ जा पिंडिया सव्वे ॥ ३ ॥ इयरोवि गुरुसगासं गंतूण भणइ संदिसह भंते! | | पाहुणगखवगअतरंतबालवुड्ढाण सेहाणं॥४॥ दिण्णे गुरूहिं तेसिं सेसं भुंजेज्ज गुरुअणुन्नायं । गुरुणा संदिट्ठो वा दाउ सेसं तओ | भुंजे ॥ ५ ॥ इच्छिज्ज न इच्छिज्ज व तहविय पयओ निमंतए साहू । परिणामविसुद्धीए अ निज्जरा होअगहिएवि ॥६॥ भरहेरवयविदेहे | पत्ररससुवि कम्मभूमिगा साहू। एक्कमि हीलियंमी सव्वे ते हीलिया हुंति ॥ ७ ॥ भरहेरवयविदेहे पत्ररससुवि कम्मभूमिगा साहू । एक्कमि ॥ श्री ओघनिर्युक्तिसूत्रं ॥
पू. सागरजी म. संशोधित
५४
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
For Private And Personal Use Only
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
पूइयंभी सव्वे ते पूइया हुंति॥८॥ अह को पुणाइ नियमो एकमिवि हीलियंमि ते सव्वे। होति अवमा णिया पूइए य संपूइया | सव्वे?॥९॥ नाणं व दसणं वा तवो य तह संजमो य साहुगुणा एके सव्वेसुवि हीलिएसु ते हीलिया हुंति॥५३०॥ एमेव पूइयंमिवि एकमिवि पूइया जइगुणा 3] थोवं बहुं निवेसं इइ नच्चा पूयए मइम॥१॥ तम्हा जइ एस गुणो एकमिवि पूइयंमि ते सव्वे। भत्तं | वा पाणं वा सव्वपयत्तेण दायव्वं॥२॥ वेयावच्चं निययं करेह उत्तमगुणे धरिन्ताणी सव्वं किल पडिवाई वेयावच्चं अपडिवाई॥३॥ पडिभग्गस्स मयस्स व नासइ चरणं सुयं अगुणणाए।नहु वेयावच्चचिअं सुहोदयं नासए कम्म॥४॥ लाभेण जोजयंतो जइणो लाभंतराइयं हणइ। कुणमाणो य समाहिं सव्वसमाहिं लहइ साहू ॥५॥ भरहो बाहुबलीविय दसारकुलनंदणो य वसुदेवो। वेयावच्चाहरणा तम्हा पडितप्पह जईण॥६॥ होजन व होज लंभो फासुगआहारउवहिमाईणी लंभो य निजराए नियमेण अओ उ कायव्वं ॥७॥वेयावच्चे अब्भुट्टियस्स सद्धाए काउकामस्सोलाभो चेव तवस्सिस्स होइ अद्दीणमणसस्स॥८॥एसा गहणेसणविही कहिया भे धीरपुरिसपनत्ता। घासेसणंपि इत्तो वुच्छं अध्यक्खरमहत्थं॥९॥ दब्वे भावे घासेसणा 3 दव्वंमि मच्छआहरणी गलमंसुंडगभक्खण गलस्स पुच्छेण घट्टणया १५४०॥ अह मंसंमि पहीणे झायंत मच्छियं भणइ मच्छो। किं झायसि तं एवं? सुण ताव जहा अहिरिओऽसि॥१॥ चरियं व कप्पियं वा आहरणं दुविहमेव नायवी अत्थस्स साहणद्वा इंधणमिव ओयणढाए॥२॥ तिबलागमुहा मुक्को, तिक्खुत्तो वलयामुहे। तिसत्तक्खुत्तो जालेणं, सयं छिनोदए दहे ॥३॥ एयारिसं ममं सत्तं, सढं घट्टिअघट्टणी || श्री ओपनियुक्तिसूत्र।
पू. सागरजी म. संशोधित
For Private And Personal Use Only
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
इच्छसि गलेणं घेत्तुं, अहो ते अहिरीयया॥४॥ अह होइ भावधासेसणा 3 अप्पाणमप्पणा चेव साहू भुंजिउकामो अणुसासइ निजहाए॥५॥ बायालीसेसणसंकडंमि गहणमि जीव! नहु छलिओ। एण्हि जह न छलिजसि भुंजतो रागदोसेहिं॥६॥ जह अब्भंगणलेवो सगडक्खवणाण जुत्तिओ होति। इय संजमभरवहणट्टयाए साहूण आहारो॥७॥ उवजीवि अणुवजीवी मंडलियं पुव्ववन्निओ साहू। मंडलिअसमुद्दिसगाण ताण इणमो विहिं वुच्छं ॥८॥ आगाढजोगवाही निजूढऽत्तट्ठिया व पाहुणगा। सेहा सपायछित्ता बाला वुड्डेवभाईया॥९॥ दुविहो खलु आलोगो दव्वे भावे य दव्वि दीवाई। सत्तविही पुण भावे आलोगं तं परिकहेऽहं ॥५५॥ठाण दिसि पगासणया भायण पक्खेवणे य गुरु भावे। सत्तविहो आलोगो सयावि जयणा सुविहियाणं॥१॥ निक्खमपवेसमंडलिसागारियठाण परिहिय हाइ मा एक्कासणभंगो अहिगरणं अंतरायं वा॥२७५ ॥भा०। पच्चुरसिपरंमुहपद्विपक्व एया दिसा विवजेत्ता। ईसाणग्गेई व ठाएज गुरुस्स गुणकलिओ॥६॥ मच्छियकंटट्ठाईण जाणणहा पगासभुंजणया। अद्वियलागणदोसा वगुलिदोसा जढा एवं॥७॥ जं चेव अंधयारे दोसा ते चेव संकडमुहंमि। परिसाडी बहुलेवाडणं च तम्हा पंगासमुहे॥८॥ कुक्कुडिअंडगमित्तं अविगियवयणो 3 पक्खिवे कवली अइखद्धकारगं वा जं च अणालोइयं हुज्जा॥९॥ एएसि जाणणहा गुरु आलोए तओ उ भुंजार नाणाइसंधणद्वा न वनबलरूवविसयट्ठा॥२८०भा० सो आलोइयभोई जो एए जुंजइ पए सव्ये। गविसणगहणग्यासेसणाइ तिविहाइवि विसुद्ध ॥२॥ एवं एगस्स विही भोत्तव्ये वन्निओ समासेणी एमेव अणेयाणवि ॥श्रीओपनियुक्तिसूत्र]
पू. सागरजी म. संशोधित
For Private And Personal Use Only
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www. kobatirth.org
| जं नाणत्तं तयं वोच्छं ॥३॥ अतरंतबालवुड्ढा सेहाएसा गुरू असहवग्गो । साहारणोग्गहा लद्धिकारणा मंडली होई ॥४॥ नाउ नियट्टणकालं वसहीपालो य भायणुग्गाहे । परिसंठियऽच्छदवगेण्हणद्वया गच्छमासज्ज ॥५॥ असई य नियत्तेसुं एकं चअंगुलूण भाणेसु । पक्खिविय पडिग्गहगं तत्थऽच्छदवं तु गालेज्जा ॥६॥ आयरियअभावियपाणगट्टया पायपोस धुवणट्ठा। होइ य सुहं विवेगो सुह आयमणं च सागरिए ॥७॥ एक्कं व दो व तिन्नि व पाए गच्छप्पमाणमासज्ज | अच्छदवस्स भरेज्जा कसट्टबीए विगिंचेज्जा ॥८ ॥ मूइंगाईमक्कोडएहिं संसत्तगं च नाऊणी गालेज्ज छब्बएणं सउणीघरएण व दवं तु ॥ ९ ॥ इय आलोइयपटुविअगालिए मंडलीइ | सट्टाणे । सज्झायमंगलं कुणइ जाव सव्वे पडिनियत्ता ॥ ५६० ॥ कालपुरिसे व आसज्ज मत्तए पक्खिवित्तु तो पढमा | अहवावि पडिग्गहगं मुयंति गच्छं समासज्ज ॥१॥ चित्तं बालाईणं गहाय आपुच्छिऊण आयरिअं जमलजणणीसरिच्छो निवेसई मंडली थेरो ॥२॥ जइ लुद्धो राइणिओ होइ अलुद्धोवि जोऽवि गीयत्थो । ओमोवि हु गीयत्थो मंडलिराइणि अलुद्धो उ ॥ ३ ॥ ठाण दिसि | पगासणया भायण पक्खेवणा य भाव गुरु। सो चेव य आलोगो नाणत्तं तद्दिसागणे ॥४॥ निक्खमपवेस मोत्तुं पढमसमुद्दिस्सगाण ठायंति। सज्झाए परिहाणी भावासन्नेवमाईया ॥२८१॥ भा० । पुव्वमुहो राइणिओ एक्को य गुरुस्स अभिमुहो ठाई। गिण्हइ व पणामेइ व अभिमुहो इहरहाऽवन्ना ॥२॥ भा० । जो पुण हवेज्ज खमओ अतिउच्चाओं व सो बहिं ठाई । पढमसमुद्दिट्ठो वा | सागारियर क्खणट्ठाए ॥५॥ एक्केक्स्स य पासंमि मल्लयं तत्थ खेलमुग्गाले । कट्ठऽट्ठिए व छुम्भइ मा लेवकडा भवे वसही ॥६॥ ॥ श्री ओघनियुक्तिसूत्रं ॥ पू. सागरजी म. संशोधित
५७
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
For Private And Personal Use Only
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
| मंडलिभायणभोयण गहणं सोही य कारणुव्वरिते । भोयणविही उ एसो भणिओ तेल्लुक्कदंसीहिं ॥७॥ मंडलि अहराइणिआ सामायारी य एस जा भणिआ। पुव्वं तु अहाकडगा मुच्यंति तओ कमेणियरे ॥ २८३ ॥ भा० । निद्धमहुराणि पुव्वं पित्ताईपसमणट्टया भुंजे। बुद्धिबलवड्ढणट्ठा दुक्खं खु विकिंचिरं निद्धं ॥४॥ अह होज्ज निद्धमहरणि अष्पपरिकम्मसपरिकम्मेहिं । भोत्तूण निद्धमहुरे फुसिअ करे मुंच हागड ॥ ३ ॥ कुक्कुडिअंडगमित्तं अहवा खुड्डागलंबणासिस्स । लंबणतुल्ले गिण्हइ अविगियवयणो य राइणिओ ॥६॥ गहणे पक्खेवंमि अ सामायारी पुणो भवे दुविहा । गहणे पायंमि भवे वयणे पक्खेवणा होई ॥७॥ कडपयरच्छेएणं भोत्तव्वं अहव सीहखइएणं। एगेहि अणेगेहिवि वज्जेत्ता धूमइंगालं ॥८ ॥ असुरसुरं अचवचवं अदुयमविलंबिअं अपरिसाडिं । मणवयण कायगुत्तो भुंजई अह पक्खिवणसोहिं ॥ २८९ ॥ भा० । उग्गमउप्यायणासुद्धं, एसणादोसवज्जि । साहारणं अयाणंतो, साहू हवइ असारओ ॥८ ॥ उग्गमउपायणासुद्धं, एसणादोसवज्जिओ साहारणं वियाणंतो, साहू हवइ ससारओ ॥९॥ उग्गमउपायणासुद्धं, | एसणादोसवज्जिओ साहारणं अयाणंतो, साहू कुणइ तेणिअं ॥ ५७० ॥ उग्गमउप्पायणासुद्धं, एसणादोसवज्जि । साहारणं वियाणतो, साहू पावड़ निज्जरं ॥१॥ अंतंतं भोक्खामित्ति बेसए भुंजए य तह चेव । एस ससारनिविट्ठो ससारओ उडिओ साहू ॥२॥ एमेव य भंगतिअं जोएयव्वं तु सार नाणाई । तेण सहिओ ससारो समुद्दवणिएण दिट्टंतो ॥३॥ जत्थ पुण पडिग्गहगो होज्ज कडो तत्थ छुब्भए अन्नं । मत्तगगहिउव्वरिअं पडिग्गहे जं असंसट्टं ॥४॥ जं पुण गुरुस्स सेसं तं छुम्भइ मंडली पडिग्गहके । बालादीण ॥ श्री ओघनियुक्तिसूत्रं ॥
पू. सागरजी म. संशोधित
५८
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
For Private And Personal Use Only
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www. kcbatrth.org
Acharya Shri Kailassagarsur Gyanmandir
व दिज्जइ न छुम्मई सेसगाणऽहि ॥५॥ सुक्कोल्लपडिग्गहगे विआणिआ पक्खिवे दवं सुक्के। अभतआिण अट्ठा बहलंभे जं असंसढें ६॥सोही चउक भावे विगइंगालं च विगयधूमंचोरागेण सयंगालं दोसेण सधूमगं होई ॥७॥जत्तासाहणहे आहारेंति जवणट्ठया जइणोछायालीसं दोसेहिं सुपरिसुद्धं विगयरागा ॥८॥हियाहारा मियाहारा, अप्पाहारा यजे नरानि ते विजा तिगिच्छंति, अप्पाणं ते तिगिच्छगा ॥९॥ छण्हमनयरे ठाणे कारणमि उ आगए। आहारेज (3) मेहावी संजए सुसमाहिए ॥५८०॥ वेयण वेयावच्चे इरियढाए य संजमहाए। तह पाणवत्तियाए छठे पुण धम्मचिंताए ॥१॥ नत्थि छुहाए सरिसया वेयण भुजेज्ज तप्पसमणहा। छाओ वेयावच्चंन तरह काउं अओ भुंजे ॥२९०॥भा०ाइरियं नवि सोहेइ पेहाईयंच संजमं काउंथामो वा परिहायइ गुणऽणुप्पेहासु
100 अहवा न कुज्ज आहार, छहिं ठाणेहिं संजए। पच्छा पच्छिमकालंमि, काउं अप्पक्खमं खमं ॥२॥आयंके उक्सग्गे तितिक्खया बंभचेरगुत्तीए । पाणदया तवहे सरीरवोच्छेयणढाए ॥२९२॥ भा० आयंको जरमाई राया सनायगा व उवसग्गा। बंभवयपालणट्ठा पाणदया वासमहियाई ॥३॥ तवहेउ चउत्थाई जाव 3 छम्मासिओ तवो होइ। छठे सरीरवोच्छेयणट्ठया होयऽणाहारो ॥२९४॥ भा० । एएहिं छहिं ठाणेहिं, अणाहारो य जो भवे धम्म नाइकमे भिक्खू, झाणजोगरओ भवे ॥३॥ भुंजतो आहारं गुणोवयारं सरीरसाहारं । विहिणा जहोवइटुं संजमजोगाण वहणट्ठा ॥४॥ भुत्तुष्ट्यिावसेसो तिलंबणा होई संलिहणकप्यो। अपहप्पन्ते अनपि छोढुं ता लंबणे ठवए ॥५॥ संदिट्ठा संलिहिउँ पढमं कप्पं करेइ कलुसेणी तं पाउं मुहमासे बितियच्छदवस्स ||श्री ओघनियुक्तिसूत्र
पू. सागरजी म. संशोधित
For Private And Personal Use Only
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassa garsuri Gyanmandir
| गिव्हंति ॥६॥ दाऊण बितियकप्पं बहिया मन्झटिआ उ दवहारी । तो देति तइयकप्पं दोण्हं दोण्हं तु आयमणं ॥७॥ होज्ज सिआ उद्धरियं तत्थ य आयं बिलाइणो हुज्जा । पडिदंसिअ संदिट्ठो वाहरइ तओ चउत्थाई ॥८॥ मोहचिगिच्छ विगिटुं गिलाण अत्तट्टियं च मोत्तूणी सेसे गंतुं भणई आयरिआ वाहरंति तुमं ॥९॥ अपडिहणतो आगंतुं वंदिउँ भणइ सो 3 आयरिए। संदिसह भुंज जं सरति तत्तियं सेस तस्सेव ॥५९०॥ अभणंतस्स 3 तस्सेव सेसओ होइ सो विवेगो 3 भणिओ तस्स 3 गुरुणा एसुवएसो पवयणस्म ॥१॥ भुत्तंभि पढमकप्पं करेमि तस्सेव देति तं पायं । जावतिअंति अभणिए तस्सेव विगिंचणे सेसं ॥२॥ विहिगहिअं विहिभुत्तं अइरेगं भत्तपाण भोत्तव्वी विहिगहिए विहिभुत्ते एत्थ य चउरो भवे भंगा ॥३॥ उग्गमदोसाइजलं अहवा बीयं जहिं जहापडिओ इय एसो गहणविही असुद्धपच्छायणे अविही ॥२९५॥ भा० कागसियालक्खइयं दविअसं सव्वओ परामर्ल्डो एसो 3 भवे अविही जहगहिअं भोयणमि विही ॥४॥ उच्चिणइ व विट्ठाओ काओ अहवावि विक्खिरइ सव्वी विष्पेक्खइ य दिसाओ सियालो अनोनहिं गिण्हे ॥६॥ भा०। सुरही दोच्चंगट्ठा छोढूण दवं तु पियइ दवियरसं । हेटोवरि आमटुं इय एसो भुंजणे अविही ॥७॥जह गहिअंतह नीयं गहणविही भोयणे विही इणमो। उक्कोसमणुकोसं समकयरसं तु भुंजेज्जा॥८॥ तइएवि अविहिगहिअं विहिभुत्तं तं गुरुहिऽणुन्नायी सेसा नाणु-नाया गहणे दत्ते य निज्जुहणा ॥९॥ अहवावि अकरणाए उवट्ठियं जाणिऊण कल्लाणं
घट्टे दिति गुरू पसंगविणिवारणट्ठाए ॥३००॥ घासेसणा य एसा कहिया भे धीरपुरिसपन्नत्ता संजमतवड्ढगाणं निग्गंधाणं ||श्री ओघनियुक्तिसूत्र॥
पू. सागरजी म. संशोधित
For Private And Personal Use Only
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
महरिसीणं ॥१॥ एयं घासेसणविहिं जुजता चरणकरणमाउत्ता। साहू खवंति कम्म अणेगभवसंचियमणंतं ॥२॥ एत्तो परिठ्ठवणविहिं वोच्छामि धीरपुरिसपन्नत्तं । जं नाऊण सुविहिया करेंति दुक्खक्खयं धीरा ॥३॥ भत्तहिअ उव्वरिअं अहव अभत्तद्रियाण जं सेसीसंबंधेणाणेण उ परिठावणिआ मुणेयव्या ॥३०४॥भा०सा पुण जायमजाया जाया मूलोत्तरेहि 3 असुद्धा। लोभातिरेगगहिया अभिओगकया विसकया वा ॥५॥ मूलगुणेहिं असुद्धं जं गहिअं भत्तपाण साहूहि। एसा 3 होइ जाता वुच्छं सि विहीए वोसिरणं ॥५॥ भा० एगंतमणावाए अच्चित्ते थंडिले गुरुवइटे। आलोएँ एमपुंज तिहाणं सावणं कुजा ॥६॥ लोभातिरेगगहिअं अहव असुद्धं तु उत्तरगुणेहिं । एसावि होति जाया वोच्छं सि विहीएँ वोसिरणं ॥६॥ भा० एगंतमणावाए अच्चित्ते पंडिले गुरुवढे आलोए दुनि पुंजा तिहाणं सावणं कुज्जा ॥७॥ दुविहो खलु अभिओगो दव्वे भावे य होइ नायव्यो। दव्वंमि होइ जोगो विजा मंता य भावमि ॥८॥ विज्जाएँ होअगारी अचियत्ता सा य पुच्छए चरिओ अभिमंतणोदणस्स 3 अणुकंपणमुझणंच खरे॥९॥बारस्स पिट्टणमि अपुच्छण कहणंच होअगारीए। सिढे चरियादंडो एवं दोसा इहंपि सिया १६००॥ जोगमि ३ अविरइया अझुववना सरूवभिक्खूमिा कडजोगमणिच्छंतस्स दे भिक्खं असुभभावे ॥१॥ संकाए स नियट्टो दाऊण गुरुस्स काइयं निसिरे । तेसिपि असुभभावो पुच्छ। उ ममापि उज्झायणा ॥२॥ एमेव विसकयंमिवि दाऊण गुरुस्स काइयं निसिरे। गंधाई वित्राए उन्झगमविही सियालवहे ॥३॥ एवं विजाजोए विसंजुत्तस्स वावि गहियस्सो पाणच्चएवि नियमुझणा 3 वोच्छं श्री ओपनियुक्तिसूत्र।
पू. सागरजी म. संशोधित
For Private And Personal Use Only
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
परिवणं ॥४॥ एगंतमणावाए अच्चित्ते थंडिले गुरुवढे। छारेण अक्कमित्ता तिढाणं सावणं कुजा ॥५॥ दोसेण जेण दुटुं तु] भोयणं तस्स सावणं कुजा। एवं विहिवोसढे वेराओ मुच्चई साहू ॥६॥ जावइयं उवउज्जइ तत्तिअमित्ते विगिचणा नत्यिो तम्हा पमाणगहणं अइरेग होज्ज 3 इमेहिं ॥७॥ आयरिए य गिलाणे पाहुणए दुल्लभे सहसदाणे। एवं होइ अजाया इमा 3 गहणे विही होइ ॥८॥जइ तरुणो निरुवहओ भुंजड़ तो मंडलीइ आयरिओ। असहस्स वीसुगहणं एमेव य होइ पाहुणए ॥९॥सुत्तथिरीकरणं विणओ गुरूपूय सेहबहुमाणो। दाणवतिसद्धवुड्ढी बुद्धिबलवद्धणं चेव १६१०॥ एएहिं कारणेहि 3 केइ सहस्सवि वयंति अणुकंपा। गुरुअणुकंपाए पुण गच्छे तित्थे य अणुकंपा ॥१॥ सति लाभे पुण दव्वे खेत्ते काले य भावओ चेवो गहणं तिसु उक्कोसं भावे जं जस्स अणुकूलं ॥२॥ कलमोतणो उपयसा उक्कोसो हाणि कोहवुब्भजी तत्थवि मिउतुप्पतरयं जत्थ व जं अच्चियं दोसु ॥३०७॥ भा०लाभे सति संघाडो गेण्हइ एगो उइहरहा सव्व। तस्सऽप्पणो य पज्जत गेण्हणा होइ अतिरेगं ॥३॥ गेलननियमगहणं नाणत्तोभासियंपि तत्थ भवे। ओभासियमुवरि विगिंचए सेसगं भुजे॥४॥ दुल्लभदव्वं व सिआ घयाइ घेत्तूण सेस भुञ्जति थोवं देमि व गेण्हामि यत्ति सहसा भवे भरियं ॥५॥ एएहिं कारणेहिं गहियमजाया 3 सा विगिंचणया । आलोगमि तिपुंजा अद्धाणे निग्गयातीणं ॥६॥ एक्को व दो व तित्रि व पुंजा कीरति किं पुण निमित्त विहमाइनिग्गयाणं सुद्धेयरजाणणढाए
॥७॥ एवं विगिंचिउं निग्गयस्स सन्ना हवेज तं तु कहं । निसिरेज्जा? अहव धुवं आहारा होई नीहारो ॥८॥ थंडिल्ल पुव्वभणियं ॥ ॥श्री ओपनियुक्तिसूत्र।।
। ६२ ।
पू. सागरजी म. संशोधित
For Private And Personal Use Only
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
| पढम निहोस दोसु जयणाए। नवरं पुण णाणत्तं भावासनाए वोसिरणं ॥९॥ अणावायमसंलोयं अणवायालोय ततिय विवरीयो
आवातं संलोगं पुव्युत्ता थंडिला चउरो ॥३०८॥ भा०अणावायमसंलोगं निहोस बितियचरिम जयणाए। पउरदवकुरुकुयादी पत्तेयं मत्तगो चेव १६२०॥ तइएवि य जयणाए नाणत्तं नवरि सहकरणमि। भावासत्राए पुण नाणत्तमिणं सुणसु वोच्छं ॥१॥ जदि पढमन तरेजा तो वितियं तस्स असइए तइयो तस्स असई चउत्थे गामे दारे य रत्थाए ॥२॥साही पुरोहडे वा उवस्सए मत्तगंमि वाणिसिरे अच्चुकडंमि वेगे मंडलिपासंमि वोसिरह ॥३॥ तिण्णि सल्ला महाराय!, अस्सि देहे पइडिया। वायमुत्तपुरीसाणं, पत्तवेग न पारए॥४॥ राया विजमि मए विजसुयं भणइ किंच ते अहियं?। अहियंति वायकम्मे विजे हसणा य परिकहणा॥५॥ एसा परिवणविही कहिया भे धीरपुरिसपन्नत्ता। सामायारी एत्तो वुच्छं अपक्खरमहत्या ॥ सनातो आगतो चरमपोरिसिं जाणिऊण
ओगाढ़ी पडिलेहणमप्पत्तं नाऊण करेइ सझाय॥७॥ पुबुद्धिो य विही इहपि पडिलेहणाइ सो चेवाजं एत्थं नाणत्तं तमहं वुच्छं समासेणं॥८॥ पडिलेहगा ३ दुविहा भत्तट्ठियएयरा य नायव्या। दोण्हविय आइपडिलेहणा 3 मुहणंतग सकाय॥९॥ तत्तो गुरू परित्रा गिलाणसेहाति जे अभत्तही। संदिसह पाय मत्ते य अपणो पट्टगं चरिम॥३०॥ पट्टग मत्तय सयमोग्गहो य गुरुमाइया अणुनवणा। तो सेस पायवत्थे पाउँछणगं च भत्तही॥१॥ जस्स जहा पडिलेहा होइ कया सो तहा पढइ साहू। परियट्टे व पयओ करेइ वा अनवावा ॥२॥ भागवसेसाए चरिमाए पडिकमित्तु कालस्सोउच्चारे पासवणे गणे चवीसई पेहे ॥३॥ अहियासिया ॥श्रीओपनियुक्तिसूत्र।।
पू. सागरजी म. संशोधित
For Private And Personal Use Only
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
|| 3 अंतो आसन्ने मन्झि तह य दूरे या तिन्नेव अणहियासी अंतो छच्छच्च बाहिरओ ॥४॥ एमेव य पासवणे बारस चवीसई तु पेहित्ता। कालस्सवि तित्रि भवे अह सूरो अस्थमुक्याई॥५॥ जइ पुण निव्वाघाओ आवासं तो करेंति सव्वेवि। सड्ढाइकहणवाघायताए पच्छ। गुरू ठंति॥६॥ सेसा उ जहासत्ती आपुच्छित्ताण ठंति सट्ठाणेसुत्तत्थझरणहे आयरिए ठियंमि देवसिय॥७॥ जो होज ३ असमत्थो बालो वुड्ढो गिलाण परितंतो। सो आवस्सगजुत्तो अच्छेजा निजरापेही॥८॥ आवासगं तु काउं जिणवरदिटुं गुरूवएसेणी तिन्नि थुई पडिलेहा कालस्स विही इमो तत्थ॥९॥ दुविहो य होइ कालो वाघातिम एयरो य नायव्यो। वाघाओ घंघसालाए घट्टणं सड्ढकहणं वा॥६४०॥ वाघाते तइओ सिं दिज्जइ तस्सेव ते निवेयंति। निव्वाधाते दुन्नि 3 पुच्छंती काल घेच्छामो॥१॥ आपुच्छण किइकम आवस्सिय खलियपडियवाघाओ। इंदिय दिसा य तारा वासम सज्झाइयं चेव॥२॥ जइ पुण वच्चंताणं छीयं जोइं च तो नियत्तंति निव्वाघाते दोन्नि उ अच्छंति दिसा निरिक्खंतः॥३॥ गोणादि कालभूमीए होज संसप्पगा व उडेजा। कविहसियवासविजुक्क्षगजिए वावि उवघातो॥४॥सज्झायमचिंतंता कणगं दठूण तो नियत्तंति वेलाए दंडधारी मा बोलं गंडए उवमा॥५॥आघोसिए बहूहिं सुयंमि सेसेसु निवडइ दंडो।अह तं बहूहिं न सुयं दंडिजइ गंडओ ताहे ॥६॥ कालो सझा य तहा दोवि समप्पंति जह समं चेवो तह तं तुलंति कालं चरिमदिसंवा असञ्झाग॥७॥ पियधम्मो दढधम्मो संविग्गो चेवऽवजभीरू यो खेयन्नो य अभीरू कालं पडिलेहए साहू॥८॥ आउत्तपुव्वभणिए अणपुच्छ। खलियपडियवाघाते। ॥श्रीओषनियुक्तिसूत्र]
पू. सागरजी म. संशोधित
For Private And Personal Use Only
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
|| घोसंतमूढसंकियइंदियविसएविअमणुने॥॥निसीहिया नमोकारे कास्सग्गेय पंचमंगलए।पुयाउत्ता सव्वे पट्ठवणचञ्चनाणत ६५०॥ थोवावसेसियाए सझाए ठाइ उत्तराहत्तो। चवीसगदुमपुफियपुव्वा एक्कयदिसाए॥१॥ भासंतमूढसंकियइंदियविसए य होइ | अमणुने बिंदू य छीयऽपरिणय सगणे वा संकियं तिण्हं ॥२॥ मूढो व दिसऽझयणे भासंतो वावि गिण्हइ न सुझो अन्नं च दिसझयणं संकंतोऽणिहविसयं वा॥३०९॥ भा० जो वच्चंतमि विही आगच्छंतमि होइ सो चेवाजं एत्थं नाणत्तं तमहं वुच्छं समासेणं॥३॥ निसीहिया नमुकारं आसज्जावडणपडणजोइक्खा अपमज्जिय भीए वा छीए छिन्ने व कालवहो॥४॥ आगम इरियावहिया मंगल आवेयणं तु मरु(णं मरुय)नायो सव्वेहिवि पटुविएहि पच्छा करणं अकरणं वा॥५॥ सन्निहियाण वडारो पट्टविय पमाय नो दए कालो बाहिठिए पडियरए पविसइ ताहे व दंडधरो॥६॥ पढविय वंदिए या ताहे पुच्छेइ किं सुयं? भंते! तेविय कहंति सव्वं जंजेण सुयं व दिटुं वा॥७॥ एकस्स व दोण्ह व संकियंमि कीरइन कीरए तिण्ही सगणंमि संकिए परगणमि |गंतुं न पुच्छंति॥८॥ कालचके णाणत्तयं तु पादोसियंमि सव्वेवि। समयं पटुवयंती सेसेसु समं व विसमं वा॥९॥ इंदियमाउत्ताणं हणंति कणगा ३ सत्त उल्होसी वासासु र तिन्नि दिसा उउबद्ध तारगा तिन्निष६०॥ कणगा हणंति कालं ति पंच सत्तेव घि(गिम्ह सिसिरवासे।उका उ सरेहागा रेहारहितो भवे कणतो॥३१०मा० सव्वेवि पढमजामे दोनि ३ वसभा 3 आइमा जामा। तइओ होइ गुरूणं चउत्थओ होइ सव्वेसिं॥१॥ वासासु य तिण्णि दिसा हवंति पाभाइयम्मि कालंमि। सेसेसुतीसु चउरो मि भी ओपनियुक्तिसूत्र।
१. सागरजी म. संशोषित ||
For Private And Personal Use Only
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
चउरो चउदिसिंपि॥३११॥भा०तिसु तिण्णि तारगाउउदुमि पाभाइए अदिढेऽविवासासुअतारागा चउरो छन्ने निविट्ठोवि॥३१२॥भा० ठाणासति बिंदूसु गेण्हइ बिट्ठोवि पच्छिम् काली पडियरइ बाहिं एक्को एक्को अंतढिओ गिण्हे ॥२॥ पाओसियअड्ढरत्ते उत्तरदिसि पुव पेहए कालो वेरत्तियंमि भयणा पुष्वदिसा पच्छिमे काले॥३॥ सझायं काऊणं पढभबितियासु दोसु जागरण। अन्नं वावि गुणंती सुगंति झायति वाऽसुद्धे ॥४॥ जो चेव अ सयणविही गाणं वनिओ क्सहिदारे। सो चेव इहंपि भवे नाणत्तं नवनि सज्झाए॥५॥ एसा सामायारी कहिया भे! धीरपुरिसपनत्ता। एत्तो उवहिपमाणं वुच्छं सुद्धस्स जह धरणा॥६॥ उवही उवगहे संगहे |य तह पगहुग्गहे चेवो भंड। उवगरणे या करणेऽवि य हुंति एगट्ठा॥७॥ ओहे उवगहमि य दुविही उवही 3 होइ नायव्वो। एकेकोऽविय दुविहो गणणाए पमाणतो चेव॥८॥ पत्तं पत्ताबंधो पायट्ठवणं च पायकेसरिया। पडलाइं रयत्ताणं च गुच्छओ पायनिजोगो॥९॥ तिनेव य पच्छागा रयहरणं चेव होइ मुहपत्ती। एसो दुवालसविहो उवही जिणकप्पियाणं तु॥६७०॥ एए चेव दुवालस मत्तग अइरेग चोलपट्टो यो एसो चउद्दसविहो उवही पुण थेरकप्पम्मि॥१॥ जिणा बारसरूवाई, थेरा चउद्दसरूविणो। अजाणं पन्नवीसंतु, अओ उड्ढं उगहो॥२॥ तिन्नेव य पच्छागा पडिग्गहो चेव होइ उक्कोसो। गुच्छग पत्तगठवणं मुहणंतग केसरि जहनो॥३॥पडलाइ रयत्ताणं पत्ताबंधो य चोलपट्टो योरयहरण मत्तओऽवि य थेराणं छव्विहो मझो॥४॥ पत्तं पत्ताबंधो पायट्ठवणं च पायकेसरिया। पडलाइ रयत्ताणं च गोच्चओ पायनिजोगो॥५॥ तिन्नेव य पच्छागा रयहरणं चेव होइ मुहपत्ती। तत्तो य मत्तगो ॥श्री ओघनियुक्तिसूत्र॥
| ६६
पू. सागरजी म. संशोधित
For Private And Personal Use Only
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
| खलु चउदसमो कमढगो चेव ॥६॥ उग्गह णंतगपट्टो अद्धोरुग चलणिया य बोद्धव्वा । अब्भितर बाहिरि(नि)यं सणियं तह कंचुगे | चेव ॥७॥ उक्कच्छिय वेकच्छी संघाडी चेव खंधकरणी या ओहोवहिंमि एए अजाणं पन्नवीसं तु॥८ ॥ नावनिभो उग्गह णंतगो उ सो गुज्झदेसर क्खट्ठा। सो उ पमाणेणेगो घणमसिणो देहमासज्ज ॥३१३॥ भा० । पट्टोवि होइ एक्को देहपमाणेण सो उ भइयव्वो । छायंतो ग्गहणंतं कडिबंधो मल्लकच्छा वा ॥४॥ अड्ढोरुगो उ ते दोवि गेण्हिउं छायए कडिविभागं । जाणुपमाणा चलणी असीविया | लंखियाएव्व ॥५॥ अंतो नियंसणी पुण लीणतरा जाव अद्धजंघाओ। बाहिर खलुगपमाणा कडीय दोरेण पडिबद्धा ॥ ६ ॥ छाएइ अणुक्रमइ उरोरुहं कंचुओ य असीविओ यो एमेव य ओकच्छिय सा नवरं दाहिणे पासे ॥७॥ वेकच्छिया उ पट्टो कंचुयमुक्कच्छियं व छाएइ । संघाडीओ चउरो तत्थ दुहत्था उवसयंमि ॥८॥ दोण्णि निहत्थायामा भिक्खट्टा एग एग उच्चारे। ओसरणे चउहत्था णिसन्नपच्छायणी मसिणा ॥९॥ खंधकरणी य चउहत्थवित्थडा वायविहयरक्खा।। खुज्जकरणी उ कीरइ रुववईणं कुडह हे उं ॥ ३२० ॥ भा० । संघाइमेअरो वा सव्वोवेसो समासओ उवही । पासगबद्धमझुसिरो जं चाइन्नं तयं एयं ॥ प्र०२७ ॥ जिणा बारसरूवाणि० ॥२८॥ उक्कोसगो जिणाणं चउव्विहो मज्झिमोवि एमेव। जहनो चउव्विहो खलु इत्तो थेराण वृच्छामि ॥२९॥ उक्कोसो | थेराणं चउव्विहो छव्विहो अ मज्झिमओ। जहनो चउव्विहो खलु इत्तो अजाण वृच्छामि ॥३०प्र० ॥ उक्कोसो अटुविहो मज्झिमओ होइ तेरसविहो उ। जहनो चउव्विहोविय तेण परमुवग्गहं जाण ॥९॥ एगं पायं जिणकप्पियाण थेराण मत्तओ बिइओ । एयं ॥ श्री ओघनियुक्तिसूत्रं ॥
६७
पू. सागरजी म. संशोधित
For Private And Personal Use Only
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassa garsuri Gyanmandir
गणणपमाणं पमाणमाणं अओ वुच्छं॥६८०॥ तिणि विहत्थी चउरंगुलं च भाणस्स मज्झिमपमाणी इत्तो हीण जहनं अइरेगतरं तु उक्कोस॥१॥ इणमण्णं तु पमाणं नियगाहाराउ होइ निष्फनी कालपमाणपसिद्धं उदरपमाणेण य वयंति॥२॥ उकोसतिसामासे दुगाउअद्धाणमागओ साहू चउरंगुलूणभरियंज पजत्तं तुसाहुस्स॥३॥एयंचेवपमाणं सविसेसयरं अणुग्गहपवत्ती कतारे दुभिक्खे रोहगमाईसु भइयव्वं ॥४॥ वेयावच्चगरो वा नंदीभाणं घरे उवगहियो सो खलु तस्स विसेसो पमाणजुत्तं तु सेसाणं ॥३२१॥ भा०॥ दिजाहि भाणपूरंति रिद्धिमं कोवि रोहमाईसु। तत्थवि तस्सुवओगो सेसं कालं तु पडिकुट्ठो॥५॥ पायस्स लक्खणमलक्खणं च भुजो इमं वियाणित्ता। लक्खणजुत्तस्स गुणा दोसा य अलक्खणस्स इमे॥६॥ वढं समचरंसं होइ, थिरं थावरं च वण्णं चो हुंडं वायाइद्धं, भिन्नं च अधारणिजाई॥७॥संठियंमि भवे लाभो, पतिद्वा सुपतिहितो निव्वणे कित्तिमारोग्गं, वनड्ढे नाणसंपया॥८॥ हुंडे चरित्तभेदो सबलंमि य चित्तविब्भमं जाणो दुप्पत खीलसंठाणे गणेच चरणे च नो ठाणं॥९॥ एउमुष्पले अकुसलं, सव्वणे वणमादिसे। अंतो बहिं च दड्ढमि, मरणं तत्थ उ निदिसे ॥६९०॥ अकरंडगम्मि भाणे हत्थो उर्दु जहा न घट्टेइ। एयं जहन्नयमुह वत्थु पप्या विसालं तु॥१॥ छक्कायरक्खणहा पायगहणं जिणेहिं पन्नत्ती जे य गुणा संभोए हवंति ते पायगहणेवि॥२॥ अतरंतबालवुड्ढासेहाएसा गुरू असहवग्गो। साहारणोग्गहालिद्धिकारणा पादगहणं तु॥३॥ पत्ताबंधपमाणं भाणपमाणेण होइ कायव्वी जह गठिमि कयंमि कोणा चरंगुला हुंति॥४॥ पत्तट्ठवणं तह गुच्छओ य पायपडिलेहणीआ यो तिण्हंपि य प्यमाणं ॥श्री ओपनियुक्तिसूत्र॥
पू. सागरजी म. संशोधित
For Private And Personal Use Only
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
विहस्थि चरंगुलं चेवा५॥ रयमादिरक्षणहा पत्तट्ठवणं जिणेहिं पनत्त( विऊ उवइसंति)। होइ पमजणहे तु गोच्छओ भाणवत्थाणं॥६॥ पायपमजणहे केसरिया पाए पाए एकेका गोच्छग पत्तट्ठवणं एवं गणणमाणेणं॥७॥ जेहिं सविया न दीसइ अंतरिओ तारिसा भवे पडला। तिनि व पंच व सत्त व कयलीगब्भोवमा मसिणा॥८॥ गिम्हासु तिन्नि पडला चउरो हेमंत पंच वासासु। उक्कोसगा 3 एए एत्तो पुण मज्झिमे वुच्छं ॥९॥ गिम्हासु हुंति चउरो पंच य हेमति छच्च वासासु। एए खलु मझिमया |एत्तो उ जहन्नओ वुच्छं ॥७००॥ गिम्हासु पंच पडला छप्पुण हेमंति सत्त वासासु।तिविहंमि कालछेए पायावरणा भवे पडला॥१॥
अड्ढाइजा हत्था दीहा छत्तीसअंगुलेरुदा बितियं पडिग्गहाओससरीराओयनिष्फत्र॥२॥पुष्फफलोदयस्यरेणुसउणपरिहारपायरक्खट्ठा। लिंगस्स य संवरणे वेदोदयरक्खणे पडला॥३॥ माणं तु रयत्ताणे भाणपमाणेण होइ निष्पनी पायाहिणं करेंत मझे चरंगुलं कमइ॥४॥ मूसयरजउकेरे वासे सिण्हा रए य रक्खट्ठा होति गुणा रयताणे पादे पादे य एक्केई ५॥ प्या आयपमाणा अड्डाइज्जा उवित्थडा हत्थाोदो चेव सोत्तिया उत्रिओ यतइओ मुणेयव्वो॥६॥ तणगहणाणलसेवानिवारणा धम्मसुक्कझाणहदिटुं कप्पग्गहणं गिलाणमरणट्ठया चेव७॥घणं मूले थिरं मझे, अग्गे मद्दवजुत्तया। एगंगियं अज्झसिरं, पोराया तिपासिय ८॥ अप्पोल्लं मिउ पम्हं च, पडिपुत्रं हत्थपूरिमारयणीपमाणमित्तं, कुज्जा पोरपरिग्गह ॥३२२॥भा०बत्तीसंगुलदीहं चवीसं अंगुलाई दंडोसेोअटुंगुला दसाओ एगयरं हीणमहियं वा॥९॥ उण्ण्यिं उट्टियं वावि, कंबलं पायपुंछणी तिपरीयल्लमणिस्सटुं, रयहरणं तु धारए एग॥७१०॥ ॥श्री ओधनियुक्तिसूत्र।
| ६९ ।
पू. सागरजी म. संशोधित
For Private And Personal Use Only
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
आयाणे निक्खेवे ठाणनिसीयणतुयट्टसंकोए। पुव्वं पमजणहा लिंगठा चेव स्यहरणं॥१॥ चउरंगुलं विहत्थी एयं मुहणंतगस्स 3 | पमाणो बितिथं मुहप्यमाणं गणणपमाणेण एक्ककं ॥२॥ संपातिमयरेणूपमजणवा वयंति मुहपुत्ति। नासं मुहं च बंधइ तीए वसहिं पमजतो॥३॥जो मागहओ पत्थो सविसेसतरं तु मत्त्ययमाणो दोसुवि दव्वग्गहणं वासावासासु अहिगारो॥४॥ सूवोदणस्स भरिओ दुगाउअद्धाणमागओ साहू। भुंजइ एगट्टाणे एवं किर मत्तयपमाणं॥५॥ संपाइमतसपाणा धूलिसरिक्खे या सरक्खा परिगलंतंमि। पुढविदगअगणिमारुयउद्धंसण खिसणा डहरे॥६॥ आयरिए २ गिलाणे पाहणए दुल्लभे सहसदाणे। संसत्तभत्तपाणे | मत्तगपरिभोगऽणुन्नाओ॥७॥ एकमि उ पाउग्गं गुरुणो बितिओग्गहे य पडिकुटुं। गिण्हइ संघाडेगो धुवलंभे सेस उभयंपि॥८॥ असई लाभे पुण मत्तए य सव्वे गुरूण गेण्हंति। एसेव कमो नियमा गिलाणसेहाइएसुंपि॥९॥ दुल्लभदव्यं व सिया ध्याइ तं मत्तएसु गेण्हंति। लद्धेवि 3 पज्जत्ते असंथरे सेसगढाए॥७२०॥ संसत्तभत्तपाणेसु वावि दो( दे )सेसु मत्तए गहणी पुव्वं तु भत्तपाणं सोहेउ छुहंति इयरेसु॥१॥ दुगुणो चउग्गुणो वा हत्थोचरंस चोलपट्टो । थेरजुवाणाणहा सण्हे थुलंमि य विभासा॥२॥ वेवि वाउडे वातिएऽहिए खद्धपजणणे चेवा तेसिं अणुग्गहत्था लिंगुदयट्ठा य पट्टो 3॥३॥ संथारुत्तरपट्टो अड्ढाइजा य आयया हत्या। दोणअहंपिय वित्थारो हत्थो चउरंगुलंचेव॥४॥ पाणादिरेणुसारक्खणढ़या होति पट्टगा चउरो। छप्पइयरक्षणढा तत्थुवरि खोमियं कुजा॥५॥ स्यहरणपट्टमेत्ता अदसागा किंचि वा समतिरेगा। एकगुणा 3 निसेजा हत्थपमाणा सपच्छागा॥६॥ वासोवगहिओ श्री ओघनियुक्ति
पू. सागरजी म. संशोषित
For Private And Personal Use Only
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
पुण दुगुणो उवही 3 वासकप्पाईआयासंजमहेउँ एक्कगुणो सेसओ होइ॥७॥ जं पुण संपमाणाओ ईसिं हीणाहियं व लंभेजा। उभयंपि अहाकडयं न संधणा तस्स छेदो वा॥८॥ दंडए लट्ठिया चेव, चम्मए चम्मकोसए। चम्मच्छेदण पट्टेवि, चिलिमिली धारए गुरू॥९॥जंचण्ण एवमादी तवसंजमसाहगंजइजणस्सोओहाइरेगगहियं ओवग्गहियं वियाणाहि ॥७३०॥लट्ठी आयपमाणा विलद्धि चरंगुलेण परिहीणा दंडोबाहुपमाणो विदंडओ कक्खमेत्तो॥१॥एकपव्वं पसंसंति, दुपव्वा कलहकारियाोतिपव्वा लाभसंपत्रा, चउपव्वा मारणंतिया॥२॥ पंचपव्वा 3 जा लट्ठी, पंथे कलहनिवारणी। छच्चपव्वा य आयंको, सत्तपव्वा आरोगिया॥३॥ चउरंगुलपइट्ठाणा, अटुंगुलसमूसिया सत्तपव्वा उ जा लट्ठी, मत्ता( ता गयनिवारिणी ॥४॥अट्ठपव्वा असंपत्ती, नवपव्वा जसकारिया। दसपव्वा उजा लट्ठी, तहियं सव्वसंपया॥५॥ वंका कीडक्खइया चित्तलया पोलडाय दड्ढा या लट्ठीय उभसुक्का वजेयव्व पयत्तेणं॥६॥ विसमेसु य पव्वेसुं, अनिष्फनेसु अच्छिसु। फुडिया फरुसवन्ना य, निस्सारा चेव निंदिया॥७॥ तणूई पव्वमझेसु, थूला पोरेसुगंठिला।अथिरा असारजढा, साणपाया यनिंदिया॥८॥घणवद्धमाणपव्वा निद्धा वत्रेण एगवनायोषणमसिणवट्टपोरा लट्ठि पसत्था जइजणस्स॥९॥दुट्ठपसुसाणसावयचिक्खलविसमेसु उदगम सुोलट्ठी सरीररक्खातवसंजमसाहिया भणिया॥७४०॥ मोक्खट्टा नाणाई तणू तयट्ठा त्यठ्ठिया लट्ठी। दिट्ठो जहोवयारो कारणतकारणेसु तहा॥१॥ जं जुज्जइ उवकारे उवगरणं तं सि होइ उवगरणी अतिरेगं अहिगरणं अजतो अजयं परिहरंतो॥२॥उग्गमउप्यायणासुद्धं, एसणादोसवजियोउवहिं धारए भिक्खू, ॥श्री ओपनियुक्तिसूत्र।
। ७१ ।
पू. सागरजी म. संशोधित
For Private And Personal Use Only
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
पगासपडिलेहण॥३॥उम्गमउप्यायणासुद्धं, एसणादोसवजियो उवहिं धारए भिक्खू,जोगाणंसाहणद्वया॥४॥उग्गमउप्यायणासुद्धं, एसणादोसवजियो उवहिं धारए भिक्खू, अप्पदुट्ठो अमुच्छिओ॥५॥ अज्झत्थविसोहीए उवगरणं बाहिरं परिहरंतो। अपरिग्गहीति भणिओ जिणेहिं तेल्लुक्कदंसीहि ॥६॥ उग्गमउप्यायणासुद्धं, एसणादोसवज्जियं उवहिं धारए भिक्खू, सदा अज्झत्थसोहिए॥७॥ अन्झप्पविसोहीए जीवनिकाएहिं संथडे लोए। देसियमहिंसगत्तं जिणेहिं तेलोकदंसीहिं॥८॥ उच्चालियंमि पाए इरियासमियस्स संकमाए। वावजेज कुलिंगी मरिज्जतं जोगमासज॥९॥ न य तस्स तन्निमित्तो बंधो सुहमोवि देसिओ समए। अणवज्जो उ पओगेण सब्वभावेण सो जम्हा॥७५०॥ नाणी कम्मरस खयटुमुट्ठिओऽणुठितो य हिंसाए। जयइ असढं अहिंसत्थमुढिओ अवहओ सो ॥१॥ तस्स असंचेअयओ संचेययतो य जाइं सत्ताइ जोगं ५५ विणस्संति नस्थि हिंसाफलं तस्स॥२॥ जोय पमत्तो पुरिसो तस्स य जोगं पडुच्च जे सत्ता। वावजते नियमा तेसिं सो हिंसओ होइ॥३॥ जेवि न वावजंती नियमा तेसिपि हिंसओ सो ३ सावज्जो ३ पओगेण सव्वभावेण सो जम्हा॥४॥ आया चेव अहिंसा आया हिंसत्ति निच्छओ एसो। जो होइ अप्पमत्तो अहिंसओ हिंसओ इयरो॥५॥ जो य पओगं जुंजइ हिंस्त्थं जो य अन्नभावेणी अमणो उ जो पउंजइ इत्थ विसेसो महं वुत्तो॥६॥ हिंसत्थं
जुजतो सुमहंदोसो अणंतरं इयरो। अमणो य अपदोसो जोगनिमित्तं च विन्नेओ॥७॥ रत्तो वा दुट्ठो वा मूढो वाजं पउंजइ पओगी | हिंसावि तत्थ जायइ तम्हा सो हिंसओ होइ॥८॥नय हिंसामित्तेणं सावजेणावि हिंसओ होइ।सुद्धस्स उ संपत्ती अफला भणिया | ॥श्री ओधनियुक्तिसूत्र।
पू. सागरजी म. संशोधित ||
For Private And Personal Use Only
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
जिणवरेहिं॥९॥ जा जयमाणस्स भवे विराहणा सुत्तविहिसमग्गस्सा सा होइ निजरफला अझत्थविसोहिजुत्तस्स॥७६०॥ परमरहस्समिसीणं समत्तगणिपिडगझरितसाराणी परिणामियं पमाणं निच्छयमवलंबमाणाणं॥१॥ निच्छयमवलंवंता निच्छयओ निच्छयं अयाणंता। नासंति चरणकरणं बाहिरकरणालसा केई॥२॥ एवमिणं उवगरणं थारेमाणो विहीइ सुपरिसुद्ध। हवति गुणाणायतणं अविहि असुद्धे अणाययणं॥३॥ सावजमणायतणं असोहिठाणं कुसीलसंसग्गी। एगट्ठा होति पदा एते विवरीय आययणा॥४॥ वजेत्तु अणायतणं आयतणगवेसणं सया कुजा। तं तु पुण अणाययणं नायव्वं दव्वभावेणं॥५॥ दव्वे रुद्दाइधरा अणायतणं भावओ दुविहमेवा लोइय लोगुत्तरियं तहियं पुण लोइयं इणमो॥६॥ खरिया तिरिक्खजोणी तालायर समण माहण सुसाणे वग्गुरिय वाह गुम्मिय हरिएस पुलिंद मच्छंधा॥७॥ खणमवि न खमं गंतुं अणायतणसेवणा सुविहियाणी जंगंध होइ वणं तंगंध( थो) मारुओ वाइ॥८॥ जे अन्ने एवमादी लोगंमि दुगुंछिया गरहिया यो समणाण व समणीण व न कप्पई तारिसे वासो॥९॥ अह लोउत्तरियं पुणऽणायतणं भावतो मुणेयव्वी जे संजमजोगाणं करेंति हाणिं समत्थावि॥७७०॥ अंबस्स य निंबस्स य दुण्हपि समागयाई मूलाई। संसग्गीए विणट्ठो अंबो निबत्तणं पत्तो॥१॥ सुचिरंपि अच्छमाणो नलथंबो उच्छुवाडभझंमि। कीस न जायइ महरो जइ संसग्गी पमाणं ते?॥२॥ सुचिरंपि अच्छमाणो वेरुलिओ कायमणीय ओमीसे। न उवेइ कायभावं पाहन्नगुणेण नियएण॥३॥ भावुगअभावुगाणि य लोए दुविहाई हुंति दव्वाइं। वेरुलिओ तत्थ मणी अभावुगो अन्नदव्वेणं॥४॥ऊणगसयभागेणं ॥श्रीओपनियुक्तिसूत्र।।
पू. सागरजी म. संशोधित
For Private And Personal Use Only
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
| बिंबाई परिणभंति तब्भावी लवणागराइसु जहा वह कुसीलसंसग्गी ॥५॥ जीवो अणाइनिहणो तब्भावणभाविओ य संसारे। खियं सो भाविजइ मेलणदोसाणुभावेणं॥६॥ जह नाम महरसलिलं सागरसलिलं कमेण संपत्तो पावइ लोणियभावं मेलणदोसाणुभावेणं॥७॥ एवं खुसीलमंतो असीलमंतेहिं मेलिओ संतोपावइ गुणपरिहाणी मेलणदोसाणु भावेणं॥८॥णाणस्स दसणस्स य चरणस्स य जत्थ होइ उवघातो। वजेजऽवजभीरू अणाययणवजओ खिय॥९॥ जत्थ साहम्मिया बहवे, भिन्नचित्ता अणारिया। मूलगुणपडिसेवी, अणायतणं तं वियाणाहि ॥७८०॥ जत्थ साहम्मिया बहवे, भिन्नचित्ता अणारिया। उत्तरगुणपडिसेवी, अणायतणं तं वियाणाहि ॥१॥ जत्थ साहम्भिया बहवे, भिन्नचित्ता अणारिया। लिंगवेसपडिच्छन्ना, अणायतणं तं वियाणाहि॥२॥ आययणंपिय दुविहं दव्वे भावे य होइ नायव्वीदव्वंमि जिणघाई भावंमिय होइ तिविहं तु॥३॥ जत्थ साहम्मिया बहवे, सीलमंता बहुस्सुया चरित्तायारसंपन्ना, आययणं तं वियाणाहि॥४॥ सुंदरजणसंसगी सीलदरिदपि कुणइ सीलड्ढं।जह मेरुगिरीजायंतणंपि कणगत्तणमुवेइ ॥५॥ एवं खलु आययणं निसेवमाणस्स हुज्ज साहुस्सा कंटगपहे व छलणा रागहोसे समासज्ज ॥६॥ पडिसेवणा य दुविहा मूलगुणे चेव उत्तरगुणे यो मूलगुणे छट्ठाणा उत्तरगुणि होइ तिगमाई॥७॥ हिंसाऽलिय चोरिके मेहुन्न परिग्गहे य निसिभत्ते। इय छट्ठाणा मूले उग्गमदोसा य इयरंमि॥८॥पडिसेवणा मइलणा भंगो य विराहणाय खलणा योउवधाओ य असोही सबलीकरणं च एगट्ठ॥९॥छट्ठाणा तिगठाणा एगतरे दोसु वावि छलिएणी कायव्वा 3 विसोही सुद्धा दुक्खक्खयढाए॥७९०॥ आलोयणा
॥श्री ओपनियुक्तिसूत्र।
पू. सागरजी म. संशोधित
For Private And Personal Use Only
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
| 3 दविहा मूलगुणे चेव उत्तरगुणे यो एक्केका चउकना दुवग्ग सिद्धावसाणा य॥१॥ आलोयणा वियडणा सोही सब्भावदायणा
चेवानिंदण गरिह विउट्टण सल्लुद्धरणंति एगढ॥२॥एत्तोसल्लुद्धरणं वुच्छामी धीरपुरिसपत्रत्तीजंनाऊण सुविहिया करेंति दुक्खक्खयं धीरा॥३॥ दुविहा य होइ सोही दव्वसोही य भावसोही योदव्वंमि वत्थमाई भावे मूलुत्तरगुणेसु॥४॥ छत्तीसगुणसमनागएण तेणवि अवस्स कायव्वा। परसक्खिया विसोही सुठुवि ववहारकुसलेणी५॥ जह सुकुसलोऽवि विजो अन्नस्स कहेइ अप्पणो वाहिं। सोऊण तस्स विजस्स सोवि परिकम्ममारभइ ॥६॥ एवं जाणंतेणवि पायच्छित्तविहिमपणो सम्मोतहविय पागडतयं आलोएतव्वयं होइ॥७॥ गंतूण गुरुसकास काऊण य अंजलिं विणयमूली सव्वेण अत्तसोही कायव्वा एस उवएसो॥८॥ नह सुझई ससल्लो जह भणियं सासणे धुयरयाणी उद्धरियसव्वसल्लो सुजइ जीवो धुयकिलेसो॥९॥ सहसा अण्णाणेण व भीएण व पिल्लिएण व परेणो वसणेणायंकेण व मूढेण व रागदोसेहिं॥८००॥ जंकिंचि कयमकजं न हु तं लब्भा पुणो समायरि। तस्स पडिमियव्वं न हु तं हियएण वोढव्व॥१॥ जह बालो जंपतो कजमकजं व उजुयं भणइ। तं तह आलोएज्जा मायामयविष्यमुक्को 3॥२॥ तस्स य पायच्छित्तंज मागविऊ गुरू उवइसति तं तह आयरियव्वं अणवत्थपसंगभीएण॥३॥ नवि तं सत्थं व विसं व दुप्पउत्तो | व कुणइ वेयालो। जंतं व दुप्पउत्तं सप्पो व पमाइणो कुद्धो ॥४॥जं कुणइ भावसलं अणुद्धियं उत्तमढकालंमि। दुल्लभबोहीयत्तं अणंतसंसारियत्तं च॥६॥तो उद्धरंति गारवरहिता मूलं पुणब्भवल्याणीमिच्छादसणसालं मायासालं नियाणं च॥६॥उद्धरियसव्वसल्लो | ॥श्री ओघनियुक्तिसूत्र]
पू. सागरजी म. संशोधित
For Private And Personal Use Only
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
आलोइयनिंदिओ गुरुसगासे । होइ अतिरेगलहुओ ओहरियभरोव्व भारवहो ॥७॥ उद्धरियसव्वसल्लो भत्तपरित्राए धणियमाउत्तो । मरणाराहणजुत्तो चंदगवेज्झं समाणेइ ॥ ८ ॥ आराहणाइ जुत्तो सम्मं काऊण सुविहिओ काल। उक्कोसं तिन्त्रि भवे गंतूण लभेज | निव्वाणं ॥९॥ एसा सामायारी कहिया भे धीरपुरिसपत्रत्ता। संजमतवड्ढगाणं निग्गंथाणं महरिसीणं ॥ ८१०॥ एवं सामायारिं जुंजंता चरणकरणमा उत्ता। साहू खवंति कम्मं अणेगभवसंचियमणंतं ॥१॥ एसा अणुग्गहत्था फुडवियडविसुद्धवंजणाइन्ना। इक्कारसहिं सएहिं एगुणवन्नेहिं संमत्ता ॥ ८१२॥ भाष्यगाथाः ३२२ । प्रशिक्ष्यात २७ ॥ इति श्री ओघनिर्युक्तिः सूत्रं सम्मत्तं ॥ प्रभु महावीरस्वामीनी पट्टपरंपरानुसार कोटीगण - वैरी शाखा - चान्द्रकुल प्रचंड प्रतिभा संपन्न, वादी विजेता परमोपास्य पू. मुनि श्री झवेरसागरजी म.सा. शिष्य बहुश्रुतोपासक, सैलाना नरेश प्रतिबोधक, देवसूर तपागच्छ, समाचारी संरक्षक, आगमोध्धारक पूज्यपाद आचार्यदेवेश श्री आनंदसागर सूरीश्वरजी महाराजा शिष्य प्रौढ प्रतापी-सिध्धचक्र आराधक समाज संस्थापक पूज्यपाद आचार्य श्री चन्द्रसागर सूरीश्वरजी म. सा. शिष्य चारित्र चूडामणी, हास्य विजेतामालवोध्यारक महोपाध्याय श्री धर्मसागरजी म.सा. शिष्य आगम विशारद, नमस्कार महामंत्र समाराधक पूज्यपाद पंन्यास प्रवर श्री अभयसागरजी म. सा. शिष्य शासन प्रभावक, नीडर वक्ता पू. आ. श्री | अशोकसागर सूरिजी म.सा. शिष्य परमात्म भक्ति रसभूत पू. आ. श्री जिनचन्द्रसागर सू.म.सा. लघुगुरु भ्राता प्रवचन प्रभावक पू.आ. श्री हेमचन्द्रसागर म. सा. शिष्य पू. गणी श्री पूर्णचन्द्रसागरजी म.सा. आ आगमिक सूत्र अंगे सं. २०५८ / ५९ / ६० वर्ष ॥ श्री ओघनियुक्तिसूत्रं ॥
पू. सागरजी म. संशोधित
७६
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
For Private And Personal Use Only
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
॥ श्री ओघनिर्युक्तिसूत्रं ॥
| दरम्यान संपादन कार्य माटे महेनत करी प्रकाशन दिने पू. सागरजी म. संस्थापित प्रकाशन कार्यवाहक जैनानंद पुस्तकालय, सुरत द्वारा प्रकाशित करेल छे...
७७
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
For Private And Personal Use Only
पू. सागरजी म. संशोधित
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
For Private And Personal Use Only
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
देवसूर तपागच्छ समाचारी संरक्षक-सुविहित सिध्धांत पालक बहुश्रुतोपासक-गीतार्थवर्थ-चारित्र चूडामणि-आगमोध्धारक पूज्यपाद आचार्यदेवेश
श्री आनंदसागर सूरीश्वरजी महाराजा संशोधित-संपादित ४५ आगमेषु ।
-
॥श्री पिण्डनियुक्ति सूत्र॥
* आलेखन कार्य-प्रेरक-वाहक . प्रवचन प्रभावक पू. आ.श्री हेमचन्द्रसागर सूरिजी म.सा. शिष्यरत्न पू. गणिवर्यश्री पूर्णचन्द्रसागरजी म.सा.
* आलेखन कार्यवाहक संस्था . पूज्यपाद सागरजी महाराजा संस्थापित जैनानंद पुस्तकालय-सुरत
For Private And Personal Use Only
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobetirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
आलेखन कार्य किंचित संस्मराणि * आलेखन कार्ये आशीवृष्टिकारका : पू. गच्छा. आ. श्री सूर्योदयसागर सूरीश्वरजी म.सा. पू. आ. श्री. नरेन्द्रसागर सूरीश्वरजी म.सा. पू. आ. श्री अशोकसागर सूरिजी म.सा. पू. आ. श्री जिनचन्द्रसागर सूरिजी म.सा. पू. आ. श्री हेमचन्द्रसागर सूरिजी म.सा. * आलेखन कार्य के चित् मार्गदर्शका :
पू. आ. श्री दोलतसागर सूरिजी म.सा. पू. पं. श्री हर्षसागरजी म.सा. पू. गणीश्री सागरचन्द्रसागरजी म.सा. पू.गणी श्री नयचन्द्रसागरजी म.सा. पू. गणी श्री अक्षयचन्द्रसागरजी म.सा. पू. मुनि श्री लब्धिचन्द्रसागरजी म.सा. माहिती दर्शक पत्र
• आलेखन कार्ये सहयोग प्रदाता : मुनिश्री आगमचन्द्रसागरजी म.सा. श्राद्धगुण संपन्न श्री नरेन्द्रभाई मुक्तिलाल महेता (सूईगामवाला) - प्रथम संस्करण-सं. २०६१, का.सु.५. - कृति - २५० - कोऽधिकारी...?- श्रूत भाण्डागारं श्रमण प्रधान चतुर्विध संघाश्च - संग्राहकालय - जैनानंद पुस्तकालय, गोपीपुरा, सुरता - व्यवस्थापका :
श्री उषाकांतभाई झवेरी- श्री नरेशभाई मद्रासी-श्री श्रेयस के. मर्चन्ट - आवास : निशा-११ले माले ,गोपीपुरा, काजी, भेदान,
तीनबत्ती, सुरत. दूरभाष - २५९८३२६( ०२६१) - मुद्रण कार्यवाहक श्री सुरेश डी. शाह (हेष्मा)-सुरतो
संपादक श्री ॥
For Private And Personal Use Only
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
તે પ્રા-હથનો હસ્થ અઢારસા પાણી સુષમ-ઢોષ રૂપિયા, ઢી; કાઢી શä ટૂના...! – દૂત્તો ન નિણામો છે દુષ્મકાળે જિનાગમ-જિન પ્રતિમા ભવિયણ શું આધારા...!
ભવાટવીમાં ભ્રમિત પ્રાણીને ભીમ મહાટવીમાંથી બહાર લાવનાર મિથ્યાત્વરૂપ અંધકારમાંથી પ્રકાશ તરફ ગતિ કરાવનાર શ્રુતજ્ઞાનની મહત્તા અદ્વિતીય કક્ષાની છે. શ્રુતજ્ઞાનનો મહીમા પરમ મનનીય અને માનનીય હોવાના કારણે પ્રભુ શાસનમાં પરમ આધાર ભૂત કરણ તરીકે ગણના કરી છે. આગામએ વીર પ્રભુની વાણી સ્વરૂપ છે.
આગમોની રચના કાળ:- પ્રભુ મહાવીર સ્વામીના શાસનની અપેક્ષાએ વીર નિર્વાણ સંવત પૂર્વે ૨૯, વિક્રમ સંવત પૂર્વે ૪૯૯ વર્ષે વૈશાખ સુદ એકાદશી દિને તારક તીર્થકર પ્રભુ મહાવીર દેવની ત્રિપદીને પામી આદ્ય ગણધર અનંતલબ્દિ નિધાન શ્રી ઈન્દ્રભૂતિ (ગૌતમસ્વામીજી) આદિ એકાદશ ગણધરોએ આગમોની રચના કરી તેજ ક્ષણે પ્રભુએ તેની યથાર્થતા-ગણાનુજ્ઞા-શાસનાનુજ્ઞા આદિના વાસક્ષેપથી જાહેર કરી.
ગણધર ભગવંતના શિષ્યો-મુનિઓએ યથાયોગ્યતાનુંસાર શિષ્ય-પ્રશિષ્યાદિ પરિવારને વિનયપૂર્વક શાસ્ત્ર નિર્દિષ્ટ વિધિ-મર્યાદા પૂર્વક ગુરૂ પાસેથી મુખપાઠ રીતે દ્વાદશાંગીનો અભ્યાસ કરતા હતાં, લખીને કે લખેલ પુસ્તકો દ્વારા ભણવા અંગે તત્કાળે પરંપરા ન હતી.
પ્રથમ વાચના:- વીર પ્રભુના નિર્વાણબાદ તેમની પટ્ટ પરંપરામાં પાંચમા કેવલી તરીકે પ્રસિધ્ધ શ્રી ભદ્રબાહુ સ્વામીજીના સમયમાં વિષમકાલના બલના પ્રભાવે ભયંકર બાર વર્ષીય દુકાળ પડ્યો સાધુઓ અનુકૂળતા મુજબ વેર વિખેર થયાં, સાથો સાથ વીર નિ. સં. ૧૫૫ લગભગમાં નંદવંશના સામ્રાજ્યનો પલટો થયો, દેશમાં ભયંકર આંધી વ્યાપી, જૈન શ્રમણોના વિહારના કેન્દ્રરૂપ મગધદેશની | પ્રા-હૃથનો |
સંપાદ્રશેં શ્રી |
For Private And Personal Use Only
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
રાજધાની પટણા અને પંજાબ વચ્ચેના પ્રદેશો ભીષણ પરિસ્થિતિમાં મૂકાયા, શ્રમણ સમુદાયના વિખરાઈ જવાથી આગમોનું પઠન-પાઠન ખુબ જ અવ્યવસ્થિત થયું, જ્ઞાની પુરૂષોમાંથી કેટલાયે સ્વર્ગે પધાર્યા, મુખપાઠની પધ્ધતિ પર એક જબરદસ્ત ધક્કો લાગ્યો પરિસ્થિતિને સુધારવા વીર નિ. સં.-૧૬૦ લગભગમાં પાટલીપુત્ર નગરે (પટના-બિહાર) શ્રી સ્યુલભદ્ર સ્વામીની અધ્યક્ષતામાં શ્રમણસંઘ એકત્રિત થયો, ગીતાર્થોની સલાહ મુજબ દ્વાદશાંગીની સંકલના વ્યવસ્થિત કરવાનો પ્રયાસ કર્યો, પ્રાય: આ પ્રથમ આગમ વાચના થઈ તેનું નામ “શ્રી દ્વાદશાંગશ્રુતસંકલન' નામે પંકાયાનો ઇતિહાસ મળે છે.
દ્વિતીય વાચના :- તેમના પછી જિનકલ્પીના અભ્યાસક આર્ય મહાગિરીજીના ગુરૂ ભ્રાતા પૂ. આ. શ્રી આર્ય સુહસ્તિ સૂરિ પ્રતિબોધિત પ્રભુ શાસનના ચરમ ભક્ત સમ્રાટ સંપ્રતિએ ઉજ્જૈનમાં આર્ય સુહસ્તિ મ.ને વિનંતી કરી તેમના સાનિધ્યમાં વીર વિ. સં. ૨૪૫ થી ૨૮૧ના વર્ષોમાં જિનાગામની સાચવણી સુરક્ષિત રહે તેવા યથાર્થ પ્રયાસો કર્યા, પઠન-પાઠનની વ્યવસ્થામાં આવેલી ખામીને દૂર કરી જેથી આ બીજી વાચનાનું નામ “આગમ સંરક્ષણ વાંચના' દૃષ્ટિ ગોચર થાય છે.
તૃતીય વાચના:- મૌર્ય રાજવંશીઓનો સેનાપતિ પુષ્યમિત્રે રાજદ્રોહ કરી રાજા બન્યો ધર્માધ બનેલા સમ્રાટ સંપ્રતિની શાસન પ્રભાવનાને નામ શેષ કરવા તેણે જૈન શ્રમણો તથા બૌધ્ધ શ્રમણોના શિરચ્છેદ કરાવી કાળો કેર વર્તાવ્યો, સાધુઓ પ્રાણ રક્ષાર્થે કલિંગ દેશ તરફ ચાલ્યા ગયા, કલિંગાધિપતિ મહામેઘવાહન ખારવેલ મહારાજા પરમ જૈન હતાં. આ પ્રમાણે પ્રાણ બચાવવાની વ્યથામાં જિનાલયો તથા, આગમ પઠન-પાઠનની વ્યવસ્થાને જબરદસ્ત હાની થવા પામી, કલિંગ દેશના રાજા ભિખુરાય ખારવેલે તેનો પરાજય કરી ફરી જીવંત કરવા પ્રયાસ કર્યો વીરનિ. સં. ૩00 થી ૩૩૦ સુધીના મધ્યાહ્ન કાલમાં મુનિ સમેલનમાં જિનકલ્પિની તુલના કરનાર પૂ.આ. મહાગિરીના શિષ્યોપ્રશિષ્યો . બલિસ્સહ સૂ.મ. આ. દેવાચાર્ય, આ. ધર્મસેન વિગેરે ૨૦૦ શ્રમણો, આ. સુસ્થિત સૂરિ વગેરે સ્થવિર કલ્પિ ૩૦૦ શ્રમણો, આ પોઈણી વિગેરે ૩૦૦ શ્રમણીઓ, સીવંદ, ચૂર્ણક, સેલગ વગેરે ૭૦૦ શ્રાવકો અને પૂર્ણ મિત્રાહિ ૭00 શ્રાવિકા દ્વારા ત્રીજી આગમાં પ્રાથનો
संपादक श्री
For Private And Personal Use Only
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
વાચનામાં અગિયાર અંગો અને દશ પૂર્વેના પાઠોને વ્યવસ્થિત કરવામાં આવ્યા.
ચતુર્થ વાચના:- કાલાધિન અંતિમ દશપૂર્વધર, બાલ વૈરાગી, અનુપમ સંવેગી શ્રી વજસ્વામીએ અંતિમ સમયે સ્વ પટ્ટધર શ્રીવજસેન સૂ.મ.ને ભયંકર દુકાલના ચરમ સમયની જાણમાં ‘લાખ સોનૈયા આપીને એક હાંડી ભાતની ચડશે તેના બીજા દિવસથી સુકાલ થશે' આ વાત જણાવી આવો ભયંકર દુકાળ વીર વિ. સં. ૧૮૦ થી ઉત્તર ભારતમાં વ્યાપ્ત થયો. જેમાં ગણો-કુલો-વાચકવંશો માત્ર નામશેષ થઈ ગયા. આગમ વારસો ટકાવનાર મુનિપુંગવોની સંખ્યા જૂજ થઈ ગઈ કાળ-બળ ક્ષયે ધારણા શક્તિની અનુકૂળતા પ્રમાણે પણ જો આગમનું સંકલન કરવામાં નહીં આવે તો રહ્યા સાધુઓ પણ રહેલા આગમના વારસાને સાચવવા સમર્થ ન નિવડી શકે માટે ભવિષ્યના અલ્પશક્તિવાળા પણ મેઘાવી સાધુઓને રાખવામાં વિષયાનુસંધાન દ્વારા સુગમતા સાંપડે તેથી સમકાલીન અન્ય પ્રભાવક આચાર્યોની સંમત્તિ લઈ શ્રી આર્યરક્ષિત સૂરિ મ. ચાર અનુયોગની વ્યવસ્થા કરી. આગમોને ચિરંજીવ બનાવ્યા વીર નિ.સં.૧૯૨ લગભગમાં દશપુર (મંદસૌર) (માલવા) નગરે ચોથી વાચના થઈ.
પંચમ વાચના:- વીર સં. ૮૩૦ થી ૮૪૦ લગભગમાં પૂ.આ. સ્કંદિલ સૂરિએ ઉત્તરાપથના મુનિઓને મથુરામાં તથા નાગેન્દ્રવંશીય પરમ પ્રભાવક શ્રી હિમવંત ક્ષમા શ્રમણના શિષ્ય આ. શ્રી નાગાર્જુન સૂરિએ દક્ષિણાપથના મુનિઓને વલભીમાં આગમોની સંકલના કરવા એકઠા થયા કીંતુ તે સમયની દેશગત અંધાધુંધીના કારણે એક જ સાથે ભિન્ન-ભિન્ન સ્થળે આગમવાચનાઓ કરી ભવિષ્યમાં માથુરી અને વલભીવાચનાઓના પાઠ ભેદોનું સમન્વય સહજ થઈ જશે આ હેતુપૂર્વક પાંચમી વાચના કરી.
ષષ્ઠી વાચના:- તેજ ભાવનાઓ અનુસાર માથુરી વાચનાના વારસદાર આ. શ્રી દેવદ્ધિગણી ક્ષમાશ્રમણે તથા વલભીવાચનાના વારસદાર આ. શ્રી કાલક સૂરિએ ભેગા મળી. શ્રમણ સંઘને એકત્રિત કરી, કાલક્રમે વિણસી જતા આગમના ખજાનાને સ્થાયી બનાવવાના શુભ આશયથી શ્રી શત્રુંજ્યાધિષ્ઠાયક શ્રી કપર્દીયક્ષ આદિ દૈવીક સહાયકથી ૫૦૦ આચાર્યાદિઓએ મળી વલભીપુર(વળા સૌરાષ્ટ્ર)માં | પ્રા-ગ્રંથનો |
સંપાય શ્રી
For Private And Personal Use Only
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
પુસ્તકારૂઢ રૂપ આગમ વાચના કરી, આ વાચનામાં ચોરાશી આગમોનું વ્યવસ્થિત સંકલન તાડપત્રના પાના ઉપર લિપિબધ્ધ કરી આગમોને પુસ્તકારૂઢ કરવાનું કાર્ય સાધુ ભગવંતોએ કર્યું. તેમજ અન્ય મહત્ત્વના ગ્રંથોનું પુસ્તકાલેખન કાર્ય થયેલ, ત્યારબાદ સાધુ સત્યમિત્ર સ્વર્ગે ગયા અને વીર નિ. સં. ૧000માં વર્ષ પૂર્વજ્ઞાનનો વિચ્છેદ થયો તેમ મનાય છે.
પ્રભુવીરના શાસનમાં ઉપરોક્ત “છ” વાચનાઓના માધ્યમે ૧૦૦૦ વર્ષના ગાળામાં થયેલ શ્રતોધ્ધારનો ઇતિહાસ મોજૂદ છે. ત્યાર પછી ૧૫00 વર્ષ સુધી આગમ વાચનાનો કે શ્રતોદ્ધારનો કોઈ ઉલ્લેખ નથી મળતો.
તેમજ વિષમકાળના પ્રભાવથી ૧૦મી સદીની સમાપ્તિ કાળથી શિથિલાચારની વૃધ્ધિ થવાથી આગમિક જ્ઞાનની પરંપરા સુવિહિતા ગીતાર્થ, આચાર સંપન્ન શ્રમણોના હાથમાં રહી નહીં પરિણામે હસ્તલિખિત પ્રતોમાં રહેલ આગમાં અધિકારીને પણ મળવા દુર્લભ બન્યા.
છેવટે વીસમી સદીના ઉત્તરાર્ધના પ્રારંભકાળે સુવિહિત સંવેગી સાધુઓમાં આચાર નિષ્ઠા, વિશિષ્ટ વૈરાગ્યની પ્રબલ ભૂમિકા આદિ સુદૃઢ હોવા છતાંય આ બધાને ટકાવવા માટેના જરૂરી સંજોગો ન મળતાં આગમિક જ્ઞાનની માત્રા પઠન-પાઠનની શાસ્ત્રીય પરંપરા સુરક્ષિત ન રહી શકવાના કારણે ખુબ જ અલ્પ માત્રામાં રહેવા પામી
આવા અવસરે શ્રમણસંઘની ૧૮ પ્રસિધ્ધ શાખાઓમાં વધુ પ્રભાવશાળી ‘સાગરશાખા'ના અદ્વિતીય પ્રતિભા સંપન્ન પ્રૌઢધીષણશાલી અનેકવાદો કરી તપાગચ્છની વિજય પતાકા ફેલાવનાર પૂ. મુનિરાજ શ્રી ઝવેરસાગરજી મ.ના. એક માત્ર શિષ્ય નવ માસના ટૂંકા ગાળાનો જ ગુરૂ સહવાસ છતાં પૂર્વજન્મની આરાધનાના બળે એકલે હાથે ન્યાય-વ્યાકરણ, આગમટીકા આદિ અનેક સાધના ગ્રંથોનું અગાધ વિદ્વત્તા પૂર્ણ જ્ઞાન મેળવી પૂ. ગુરૂદેવ શ્રી ઝવેરસાગરજી મ.ની આગમોની પારદેશ્વતાના વારસાને તે ગુરૂદેવશ્રીના અન્તિમ સમયના “ ગામો છો, અભ્યાસ વરોવર ફરના” શબ્દ પાછળ રહેલ ઉંડા અંતરના આશિષના બળે આગમિક તલસ્પર્શી અગાધ માર્મિક જ્ઞાન આપ મેળે મેળવી વીર નિ. સં. ૨૪૪૦ વિ.સં. ૧૯૭૦માં કો'ક મંગલ ચોઘડીએ જિનશાસનના એક મહાન ધુરંધર સમર્થક પ્રભાવક શાસ્ત્રોના પારગામી પ્રાથના |
संपादक श्री
For Private And Personal Use Only
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
આચાર્યભગવંતો વર્ષો જૂની શ્રમણસંઘની ફરજ અને જવાબદારી રૂપ આગમોના અણમોલ વારસાને સુરક્ષીત રાખવાના પ્રશ્ન ફરીથી ઉપસ્થિત કરી.
રાજ્યદ્વારી ઉપદ્રવો, ધર્માધ ઝનૂન, બ્રિટીશ હકૂમત, જનતામાં ફેલાયેલ ક્રાન્તિકારી વિચારધારા, પશ્ચાત્ય કેળવણીના સંસ્કાર આદિ સંઘર્ષ કાળમાં પુસ્તકો પ્રતો મેળવવી અતિકઠીન હતી તે સમયે જુદા જુદા ખૂણે રહેલી હસ્તપ્રત-તાડપત્ર આદિ પરથી સંશોધન કરી જાત મહેનતે પ્રેસકોપીથી માંડીને સુધારવા સુધીની સંપૂર્ણ દેખરેખ જવાબદારીથી આગમ ગ્રંથોની મર્યાદિત પ્રતિઓ છપાવી સામુદાયિક વાચનાઓ વિ. સં. ૧૯૭૧થી ૧૯૭૭ સુધીમાં પાટણ-કપડવંજ-અમદાવાદ-સુરત આદિ ક્ષેત્રોમાં છ-છ મહીનાની વાચનાઓ ગોઠવી સેંકડો સાધુસાધ્વીઓને આગમોને વાંચવાની પરિપાટી આદિનો સંપૂર્ણ ખ્યાલ કરાવ્યો સાત સામુહીક વાચનાઓમાં ૨૬ ગ્રંથો વાંચ્યા તેમાં લગભગ ૨,૩૩,૨૦૦ શ્લોકની વાચના આપી તથા આગમ દિવાકર પૂ. મુનિશ્રીપુણ્યવિજયજી મ. આદિને પણ આ ક્ષેત્રે આગળ વધવા અંગૂલ નિર્દેશ કરી આ મહાપુરુષે શ્રુત સરિતાને ધોધમાર વહેતી કરી છે.
આ મહાપુરુષ તે પ્રાતઃ સ્મરણીય ગુજરાત-માલવા-રાજસ્થાન-બંગાલ- બિહાર આદિ અનેક ક્ષેત્ર સંઘો તથા સુરત સંઘના આમૂલચૂલ ઉપકારી, આગમોધ્ધારક ધ્યાનસ્થ સ્વર્ગસ્થ પ.પૂ. આયાર્યશ્રી આનંદસાગર સૂરીશ્વરજી મહારાજ જેઓ “પૂ. સાગરજી મ.ના લાડીલા, હૂલામણા નામથી પણ પ્રસિદ્ધ હતાં તેમના જ સંશોધિત આગમો અમને પ્રતાકારે પુર્ન મુદ્રિત કરાવવાનો લાભ પ્રાપ્ત થયો છે. તા.ક. વર્તમાન કાળે ગ્રન્થો, શાસ્ત્રો, સુવિદિત ગીતાર્થ આચાર્ય ભગવંતો, ઈતિહાસકારો પાસેથી પ્રાપ્ત થતી માહિતી અનુસાર વીર નિર્વાણના ૧000 વર્ષમાં છ-છ વાચના-સંકલન બાદ ૧૫00 વર્ષ સુધીમાં આવું કોઈ કાર્ય થયેલ જણાતું નથી ત્યાર બાદ એકલા હાથે આપ બળે સૌ પ્રથમ આગમ ઉધ્ધારના ભગીરથ કાર્ય કરનાર ગુરૂદેવને કોટી-કોટી વંદના..
I tપ્રહ-સૂથના |
संपादक श्री
For Private And Personal Use Only
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
For Private And Personal Use Only
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
| ॥श्री पिण्डनियुक्ति सूत्र।
पिंडे उगम उप्यायणेसणा जोयणा पमाणे यो इंाल धूम कारण अट्ठविहा पिंडनिजुत्ती॥१॥ पिंड निकाय समूहे संपिंडण पिंडणा यसमवाए। समुसरण निचय उवचय चए य जुम्मे य रासी य॥२॥ पिंडस्स उ निक्खेवो चउकओ छकाओ व कायव्यो। निक्खेवं काअणं परूवणा तस्स कायव्वा॥३॥ कुलए य चउभागस्स संभवो छक्कए चउण्हं च। नियमेण संभवो अस्थि छक्कगं| निक्खिवे तम्हा॥४॥ नामंठवणापिंडो दव्वे खेत्ते य काल भावे यो एसो खलु पिंडस्स उ निक्खेवो छव्विहो होइ ॥५॥ गोण्णं समयकयं वा जं वावि हवेज तदुभएण क्या तं बिंति नामपिंडं ठवणापिंडं अओ वोच्छं॥६॥ गुणनिष्पन्न गोण्यं तं चेव जहत्थम( स )त्थवी बेति। तं पुण खवणो जलणो तवोण पवणो पईवो योभाध्यं१॥ पिंडणं बहुदव्वाणं पडिवक्खेणावि जत्थ | पिंडक्खा। सो समयकओ पिंडो जह सुत्तं पिंडपडियाई॥२॥ जस्स पुण पिंडवायट्ठयं पविट्ठस्स होइ संपत्ती। गुडओयणपिंडे हिं तं तदुभयपिंडमाइंसु॥३॥ उभ्याइरित्तमहवा अन्नपि हु अस्थि लोइयं नाम। अत्ताभिप्यायक्यं जह सीहगदेवदत्ताई॥४॥ गोण्णसमयारित्तं इणमन्नं वाऽवि सइयं नामो जह पिंडउत्ति कीरइ कस्सइ नाम मणूसस्सो॥५॥ तुहल्लेऽवि अभिप्याए समयपसिद्धं
श्री पिण्डनियुक्ति सूत्र
पू. सागरजी म. संशोधित
For Private And Personal Use Only
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
|| न गिहए लोओ। जं पुण लोयपसिद्धं तं सामइया उवचरंति॥६॥ भा०। अक्खे वराडए वा कढे पुत्थे व चित्तकम्मे वाjl
सब्भावमसब्भावे ठवणापिंडं वियाणाहि ॥७॥ इको 3 असब्भावे तिण्हं ठवणा उ होइ सब्भावे। चित्तेसु असब्भावे दारुअलेप्पोवले सियरो॥७॥भा०। तिविहो 3 दव्वपिंडो सच्चित्तो भीसओ अचित्तो यो एकेकस्स य एत्तो नव नव भेआ 3 पत्तेयं॥८॥ पुढवी
आउकाओ तेऊ वाऊ वणस्सई चेवा बेइंदियि तेइंदिय चउरो पंचेंदिया चेव॥९॥ पुढवीकाओ तिविहो सच्चित्तो मीसओ य अच्चित्तो। | सच्चित्तो पुण दुविहो निच्छयववहारओ चेव॥१०॥ निच्छयओ सच्चित्तो पुढविमहापव्वयाण बहुमझे। अच्चित्तमीसवज्जो सेसो ववहारसच्चित्तो॥१॥खीरदुमहे? पंथे कट्ठोले इंधणे य भीसो उ। पोरिसि एग दुग तिगं बहुइंधणमझथोवे य॥२॥ सीउण्हखारखते अग्गीलोणूसअंबिलेनेहे।वुकंतजोणिएणं पयोयणं तेणिभं होइ॥३॥अवरद्धिगविसबंधे लवणेण व सुरभिउक्लएणं वा।अच्चित्तस्स उगहणं पओयणं तेणिमंचऽन्न४॥ठाणनिसियणतयण उच्चाराईण चेव उस्सम्गो।घट्टगडगलगलेवो एमाइ पओयणं बहा॥५॥ आउकाओ तिविहो सच्चित्तो भीसओ य अच्चित्तो। सच्चित्तो पुण दुविहो निच्छयववहारओ चेव॥६॥ घणउदही घणवलया करगसमुद्दद्दहाण बहुमझे। अह निच्छ्यसच्चित्तो ववहारनयस्स अघडाई॥७॥ उसिणोदगमणुवत्ते दंडे वासे य पडियभित्तमि। भोत्तूणादेसतिगं चाउलउदगेऽबहु पसत्रं ॥८॥ भंडगपासविलग्गा उत्तेडा बुब्बुया न संमंति। जा ताव भीसगं तंदुला य रझंति जावऽन्ने ॥९॥ एए3 अणाएसा तित्रिवि कालनियमस्सऽसंभवओआलुखेयरभंडगपवणसंभवासंभवाईहिं ॥२०॥ जाव न बहुप्पसनं ॥ श्री पिण्डनियुक्ति सूत्र॥
पू. सागरजी म. संशोधित
For Private And Personal Use Only
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ता भीसं एस इत्थ आएसो होइ पमाणमचित्तं बहुप्पसन्नं तु नायव्वं॥१॥सीउण्हखारखत्ते अग्गीलोणूसअंबिलेनेहे। वुकंतजोणिएणं पओयणं तेणिभं होई ॥२॥ परिसेयपियणहत्थाइधोवणं चीरधोवणंचेवा आयमण भाणधुवणं एमाइ पओयणं बहुहा॥३॥ उउबद्ध धुवण बाउस बंभविणासो अठाणठवणं चीसंपाइमवाउवहो पावण भूओवधाओ य॥४॥अइभार चुडण पणए सीयलपाउरणऽजीर गेलण्णे। ओहावण कायवहो वासासु अधोवणे दोसा५॥ अय्यत्तेच्चिय वासे सव्वं उवहिं धुवंति जयणाए। असईए 3 दवस्स य जहन्नओ पायनिज्जोगो॥६॥ आयरियगिलाणाण य मइला मइला पुणोऽवि धोवंति। मा हु गुरूण अवण्णो लोगंमि अजीरणं इयरे॥७॥ पायस्स पडोयारो दुनिसिज तिपट्ट पोत्ति स्यहरणी एए उन वीसामे जयणा संकामणा धुवण॥८॥ पायस्स पडोयारो पत्तगवज्जोय पायनिजोगीदोनि निसिज्जाओ पण अभितर बाहिरा चेव८॥भा०संथारुत्तरचोलगपट्टा तिनि उहवंति नायव्वा मुहपोत्तियत्ति पोत्ती एगनिसेजं च स्यहरणं॥९॥ एए उन वीसामे पइदिणमुक्ओगओ य जयणाए। संकाभिऊण धोवंति( विज ) छप्पइया तत्थ विहिणा ॥१०॥ भा० जो पुण वीसामिजइ तं एवं वीयरायआणाए। पत्ते धोवणकाले उवहिं वीसामए साहू ॥९॥ अभितरपरिभोगं उवरि पाउणइ नाइदूरे यो तिन्नि य तिन्नि य एगं निसिं तु काउ परिच्छिज्जा॥३०॥ धोवत्थं तिन्नि दिणा उवरि पा( गिप्पा)उणइ तह य(चेव) आसन्नी धारेइ तिन्नि दियहे एगदिणं उवरि लंबंत॥११॥ भा० केई एकेकनिसिं संवासेउ तिहा परिच्छंति पाउणइ जइन लग्गति छप्पइया ताहि धोवंति॥१॥ निव्वोदगस्स गहणं केई भाणेसु असुइ पडिसेहो। गिहिभायणेसु ॥श्री पिण्डनियुक्ति सूत्र
पू. सागर जी म. संशोधित
For Private And Personal Use Only
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
| गहणं ठिय वासे मीसगं छारो ॥ २ ॥ गुरुपच्चक्खाणिगिलाणसेहमाईण धोवणं पुव्वं । तो अप्पणो पुव्वमहाकडे य इयरे दुवे पच्छा ॥३॥ अच्छोड पिट्टणासु य न धुवे धोए पयावणं न करे। परिभोग अपरिभोगे छायायव पेह कल्लाणं ॥ ४ ॥ तिविहो ते उक्काओ सच्चित्तो | मीसओ य अच्चित्तो। सच्चित्तो पुण दुविहो निच्छयववहारओ चेव ॥ ५ ॥ इट्टगपागाईणं बहुमज्झे विज्जुभाइ निच्छयओ । इंगालाई इयरोत्ति मुम्मुरमाई 3 मिस्सो ॥६॥ ओयणवंजणपाणण आयामुसिणोदगं च कुम्मासा | डगलगसरक्खसूई पिप्पलमाई उ | उवओगो॥७॥ वाउक्काओ तिविहो सच्चित्तो मीसओ य अच्चित्तो। सच्चित्तो पुण दुविहो निच्छयववहारओ चेव ॥८॥ सवलय घणतणुवाया अइहिम अइदुद्दिणे य(सु) निच्छयओ । ववहार पाइणाई अकंताई य अच्चित्तो॥९॥ अकंतधंतघाणे देहाणुगए य पीलियाइसु यो अच्चित्त वाउकाओ (तो एवविहो) भणिओ कम्मट्टमहणेहिं ॥ ४० ॥ हत्थसयमेग गंता दइओ अच्चित्तु बीयए मीसो । | तइयंमि उ सच्चित्तो वत्थी पुण पोरिसिदिणेसु ॥ १ ॥ निद्धेयरो य कालो एगंतसिद्धिमज्झिमजहन्नो । लुक्खोव होइ तिविहो जहन्नमज्झो य उक्कोसो॥ २ ॥ एगंतसिणिर्द्धमी पोरिसिमेगं अचेअणो होइ। बिइयाए संमीसो तइयाइ राचेयणो वत्थी ॥३॥ मज्झिमनिद्धे दो पोरिसीउ अच्चित्तु मीसओ तइए। चोत्थीए सच्चित्तो पवणो दइयाइ मझगओ ॥४॥ पोरिसितिगमच्चित्तो निद्धजहन्नंमि मीसग चउत्थी । सच्चित्त पंचमीए एवं लुक्खेऽवि दिणवुड्ढी ॥४५ ॥ दइएण वत्थिणा वा पओयणं होज्ज वाउणा मुणिणो । गेलन्नंमि व होज्जा सचित्तमी से परिहरेज्जा ॥ १२ ॥ भा० । वणसइकाओ तिविहो सच्चित्तो मीसओ य अच्चित्तो। सच्चित्तो पुण दुविहो ॥ श्री पिण्डनिर्युक्ति सूत्रं ॥
पू. सागरजी म. संशोधित
४
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
For Private And Personal Use Only
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
| निच्छयववहारओ चेव॥३॥ सव्वोऽवणंतकाओ सच्चित्तो होइ निच्छयन्यस्सोववहारस्सयसेसो मीसो पव्वायरोट्टाई॥४॥ पुष्पाणं पत्ताणं सरडुफलाणं तहेव हरियाणी वेंटमि मिलाणंमी नायव्वं जीवविष्यजढं॥१५॥ भा० संथारपायदंडगखोमिय कृप्या य पीढफलगाई। ओसहभेसज्जाणि य एमाइ पओयणं बहुहा॥६॥ बियतियचउरो पंचिंदिया य तिप्पभिइ जत्थ उ समेति। सट्ठाणे सट्ठआणे सो पिंडो तेण जमिण॥७॥ बेइंदियपरिभोगो अक्खाण ससिप्पसंखमाईणी तेइंदियाण उद्देहिगादि जंवा वए वेजो॥८॥ चरिदियाण मच्छियपरिहारो चेव आसमक्ख्यिा चेवा पंचेदियपिंडमि 3 अव्ववहारी 3 नेरझ्या॥९॥ चम्मद्विदंतनहरोमसिंगअविलाइछगणगोमुत्तोखीरदधिमाइयाण य पंचिंदियतिरियपरिभोगो॥५०॥सच्चित्ते पव्वावण पंथुवएसे य भिक्खदाणाईीसीसहिग अच्चित्ते मीसहिसरक्खपहपुच्छ।॥१॥ खभगाइ कालकजाइएसु पुच्छिज्ज देवयं कंचि। पंथे सुभासुभे वा पुच्छेई(च्छाए )दिव्य उवओगो॥२॥अह भीसओय पिंडोएएसिं चिय नवण्ह पिंडाणीदुगसंजोगाईओ नायव्यो जाव चरमोत्ति ॥३॥सोवीरगोरसासववेसणभेसज्जनेहसागफले। पोग्गललोणगुलोयण णेगा पिंडा 3 संजोगे ॥४॥ तिन्नि उ पएससमया ठाणद्विइ3 दविए तयाएसा। चउपंचमपिंडाणं जत्थ जया तप्परूवणया॥५॥ मुत्तदविएसु जुजइ जइ अत्रोत्राणुवेहओ पिंडो। मुत्तिविमुत्तेसुवि सो जुजइ नणु संखबाहुल्ला॥६॥ जह तिपएसो खंथो तिसुवि पएसेसु जो स( सो ज) मोगाढो। अविभागिण संबद्धो कहानु नेवं तदाधारो?॥७॥ अहवा चउण्ह नियमा जोगविभागेण जुज्जए पिंडो। दोसु जहियं तु पिण्डो वणिज्जइ कीरए वावि॥८॥ दुविहो 3 भावपिण्डो श्री पिण्डनियुक्ति सूत्र।
पू. सागरजी म. संशोधित
For Private And Personal Use Only
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
|| पसत्थओ चेव अप्पसत्थो यो एएसिं दोण्हंपिय पत्तेय परूवणं वोच्छं ॥९॥ एगविहाइदसविहो पसत्थओ चेव अप्पसत्थो यो संजम | विज्जाचरणे नाणादितिगं च तिविहो ॥६०॥ नाणं दसण तव संजमो य वय पंच छच्च जाणेजा। पिंडेसण पाणेसण उगहपडिमा य पिंडम्मि॥१॥ पवयणमाया नव बंभात्तिओ तह य समणधम्मो यो एस पसत्थो पिंडो भणिओ कम्ममहणेहिं॥२॥ अपसत्थो य असंजम अनाणं अविरई य मिच्छत्तो कोहायासवकाया कम्मेऽगुत्ती ( भयकम्मागुत्तीऽ)हम्मो य॥३॥ बज्झइ य जेण कम्म सो सव्वो होइ अप्पसत्थो 31 मुच्चइ य जेण सो उण पसत्थओ नवरि विन्नेओ॥४॥ दंसणनाणचरित्ताण पज्जवा जे 3 जत्तिया वावि। सो सो होइ त्यक्खो प्रज्जवपेयालणा पिंडो॥५॥कम्माण जेण भावेण अपगं( प्य )चिणइ चिक्कणं पिंडं। सो होइ भावपिंडो पिंडयए पिंडण(ओ) जम्हा॥६॥ दव्वे अच्चित्तेणं भावंभि( वेय) पसत्थएणिहं पगयी उच्चारियत्थसरिसा सीसभइ(सेसा 3)विकोवणढाए ॥७॥ आहारउवहिसेज्जा पसत्थपिंडस्सुवागहं कुणइ। आहारे अहिगारो अहिं ठाणेहिं सो सुद्धो॥८॥ निव्वाणं खलु कज नाणाइतिगं च कारणं तस्सा निव्वाणकारणाणं च कारणं होइ आहारो॥९॥जह कारणं तु तंतू पडस्स तेसिं च होति पम्हाइं। नाणाइतिगस्सेवं आहारो भोक्खनेम( मि )स्स॥७०॥ जह कारणमणुवहयं कज साहेइ अविकलं नियमा। मोक्खक्खमाणि एवं नाणाईणि उ अविगलाई॥१॥ संखेवपिंडियत्थो एवं पिंडो मए समक्खाओ। फुडवियडपायडत्थं वोच्छामी एसणं एत्तो॥२॥ एसण गवेसण मग्गणा य उग्गोवा य बोद्धव्वा। एए 3 एसणाए नामा एगहिया होंति॥३॥ नामंठवणा दविए भावंमि य एसणा ॥ श्री पिण्डनियुक्ति सूत्र॥
पू. सागरजी म. संशोधित
For Private And Personal Use Only
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
मुणेयव्वा। दव्ये भावे एकेकया 3 तिविह। मुणेयव्वा॥४॥ जम्मं एसइ एगो सुयस्स अनो तमेसए नटुं। सत्तुं एसइ अनो पएण अन्नो य से मच्चुं॥५॥ एमेव सेसएसुवि चउप्पयापयअचित्तभीसेसु। जा जत्थ जुज्जए एसणा 3 तं तत्थ जोएज्जा ॥६॥ भावेसणा 3 तिविहा गवेसगहणेसणा उ बोद्धव्वा। गासेसणा उ कमसो पत्रत्ता वीयरागेहिं॥७॥अगविट्ठस्स 3 गहणं न होइ न य अगहियस्स परिभोगो।एसणतिगस्स एसा नायव्वा आणुपुव्वी ॥८॥ नामं ठवणा दविए भावंमि( वेय) गवसणा मुणेयव्वा दव्वंमि कुरंगगया उग्गमउप्यायणा भावे॥९॥जियसत्तुदेविचित्तसभपविसणं कणगपिट्ठपासणया दोहलदुब्बलपुच्छ। कहणं आणाय पुरिसाणं॥८॥ सीवत्रिसरिसभोयगकर( ठवणं सीवनिरुक्खहेढेसो आगमण कुरंगाणं पसत्थ अपसत्थ उवमा उ॥१॥ विइअमेयं कुरंगाणं, जया सीवन्नि सीयइपुरावि वाया वायंता, न उणे पुंजकपुंजका॥२॥ हथिग्रहणं गिम्हे अरहट्टेहिं भरणंच सरसीणी अच्चुदएण नलवणा आ( अहि )रूढा गयकुलागमण॥३॥ विइयमेयं गजकुलाणं, जया रोहंति नलवणा। अन्नयावि झरंति हदा( झरा), न य एवं बहुओदगा॥४॥उगम उग्गोवण मांगा य एगट्ठियाणि एयाणिो नाम ठवणा दविए भावंभि य उग्गभो होइ॥५॥दव्वंभि लड्डुगाई भावे तिविहोगमो मुणेयव्यो। दसणनाणचरित्ते चरिउग्गमेणेत्थ अहिगारो॥६॥ जोइसतणोसहीणं मेहरिणकराणभुगमो दव्वे। सो पुण जत्तो य जया जहा य दव्युग्गमो वच्चो॥७॥ वासहरा अणुजत्ता अत्थाणीजोग्ग किड्डकाले यो घडगसरावेसु कया उ मोयगा लड्डुपियस्स॥८॥ जोग्गा अजिण्ण मारुय निसग तिसमुत्थ तो सुइसमुत्थो। आहारुग्गमचिंता असुइत्ति दुहा मलप्पभवो॥९॥ श्री पिण्डनियुक्ति सूत्र॥
पू. सागरजी म. संशोधित
For Private And Personal Use Only
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
तस्सेवं वेरग्गुग्गमेण सम्मत्तनाणचरणाणी जुगवं कमुग्गमो वा केवलनाणुगमो जाओ॥१०॥दसणनाणप्पभवं चरणं सुद्धेसु तेसु तस्सुद्धीचरणेण कम्मसुद्धी उग्गमसुद्धीइ चरणसुद्धी॥१॥ आहाकम्मुद्देसिय पूईकम्मे य मीसजाए यो ठवणा पाहुडियाए पाओअर कीय पामिच्च॥२॥परियट्टिए अभिहडे, उब्भिन्ने मालोहडे इयो अच्छिज्जे अनिसिढे, अन्झोयरएय सोलसमे॥३॥आहाकम्भियनामा एगहा कस्स वावि किं वावि? परपक्खे य सपक्खे चउरे गहणे य आणाई॥४॥ आह। अहे य कम्भे आयाहम्मे अत्तकम्मे यो पडिसेवण पडिसुणणा संवासऽणुमायणा चेव॥५॥ धणुजुयकायभराणं कुडुंबरज्जधुरमाइयाणं चोखंधाई हिय्यं चि( मि)य |दव्वाहा अंतए धणुणो॥६॥ ओरालसरीराणं उद्दवण तिवायणं च जस्सट्ठा। मणमाहित्ता कीरइ आहाकम्भं तयं बेति॥७॥
ओरालग्गहणेणं तिरिक्खमणुयाऽहवा सुहुमवजा। उद्दवणं पुण जाणसु अइवार विवज्जियंपीडं ॥१६॥भा० कायवइमणो तिनि 3 अहवा देहाउइंदिययाणा सामित्तावायाणे होइ तिवाओय करणेसु(य)॥७॥ हिययंमि समाहे एगमणेगं च गाहगं जो 31 वहणं करेइ दाया कायेण तमाहम्मंति॥१८॥भा० जं दव्वं उदगाइसु छूढमहे वयइ जं च भारेणी सीईए रज्जुएण व ओयरणं दव्वऽहेकम्म॥८॥संजमठाणाणं कंडगाण लेसाठिईविसेसाणी भावं अहेकरेई तम्हा तं भावऽहेकम्मं ॥९॥तत्थाणंता उ चरित्तपज्जवा होति संजभट्ठाणी संखझ्याणि उ ताणि कंडगं होइ नायव्वं ॥१९॥भा संखाईयाणि उकंडगाणि छट्ठाणगं विणिट्ठिी छट्ठाणा 3 असंखा संजमसेढी मुणेयव्वा ॥२०॥ किण्हाइया 3 लेसा उकोसविसुद्धिठिईविसेसाओ। एएसि विसुद्धाणं अयं तम्गाहगो श्री पिण्डनियुक्ति सूत्र॥
पू. सागरजी म. संशोधित
For Private And Personal Use Only
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
कुणइ॥२१ भा० भावोक्यारमाहेउम्प्यगे किंचिनूणचरणग्गो।आहाकम्भग्गाही अहो अहो नेइ अयाणं॥१००॥ बंधइ अहे भवाऊ || परेइ अहोमुहाई कम्माई। घणकरणं तिव्वेण 3 भावेण चओ उवचओ य॥१॥ तेसिं गुरूणमुदएण अप्पगं दुग्गईए पवडंती न चएइ विधारेउं अहरगतिं निंति कमाई॥२॥ अट्टाए अणट्टाए छक्कायपमद्दणं तु जो कुणइ अनियाए य नियाए आयाहम्मं त्यं बेति॥३॥ जाणंतु अजाणतो तहेव (नि)दिसिय ओहओ वावि जाणगमजाणगे वा वहेइ अनिया निया एसा॥२२॥
भादव्वाया खलु काया भावाया तिनि नाणमाईणिो परपाणपाडणरओ चरणायं अपणो हणइ॥४॥ निच्छयनयस्स चरणायवि( णोव )घाए। नाणंदसणवहोऽवि ववहारस्स 3 चरणे हयंमि भयणा 3 सेसाणी५॥ दव्वंमि अत्तकम्म जं जो 3 ममायए तगंदब्बी भावे असहपरिणओ परकम्मं अत्तणो कुण॥६॥आहाकम्मपरिणओ फासयमवि संकिलितपरिणामोआइयमाणो बज्झइतंजाणस अत्तकम्मन्ति॥७॥ परकम्म (म)त्तकम्भीकरेइ तं जो 3 गिहिउँ भुंजे। तत्थ भवे परकिरिया कहनु अत्त्य संकमई?॥८॥ कूडउवमाइ केई परप्पउत्तेऽवि बेति बंधोत्तिभणइ गुरूवि पमत्तो बन्झइ कूडे अदक्खो य॥९॥ एमेव भावकूडे बझइ जो असुभभावपरिणामो। तम्हा उ असुभभावो वज्जेयव्यो पयत्तेणं॥११०॥ कामं सयं न कुव्वइ जाणंतो पुण तहावि तागाही। वड्ढेइ तप्पसंग अगिण्हमाणो 3 वारे ॥१॥अत्तीकरेइ कम पडिसेवाईहिं तं पुण इमेहि। तत्थ गुरूआइपयं लह लह लहुगा कमेणियरे॥२॥ पडिसेवणमाईणं दाराणऽणुमायणावसाणाणी जहसंभवं सरूवं सोदाहरणं पवक्वामि॥३॥अनेणाहाकम्भ उवणीयं असइ चोइओ श्री पिण्डनियुक्ति सूत्र॥
पू. सागरजी म. संशोधित
For Private And Personal Use Only
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
भणइ परहत्थेणंगारे कड्ढतो जह न डन्झइ हु॥४॥एवं खु अहं सुद्धो दोसो देंतस्स कूडउवभाए।सभ्यत्थमजाणतो मूढो पडिसेवणं | कुणइ॥५॥उवओगंमि य लाभं कम्मन्गाहिस्स चित्तरक्खा आलोइए सुलद्धं भणइ भणंतस्स पडिसुणणा॥६॥संवासो उ पसिद्धो अणुभोयण कम्मभोयगपसंसा। एएसिमुदाहरणा एए 3 कमेण नायव्वा ॥७॥ पडिसेवणाए तेणा पडिसुणणाए 3 रायपुत्तो ३। संवासंमि य पल्ली अणुभोयण रायट्ठो य॥८॥ गोणीहरण सभूभी नेऊणं गोणिओ पहे भक्खे। निव्विसया परिवेसण ठियावि ते कूविया प्रत्ये॥९॥ जेविय परिवेसंती, भायणाणि धरति यो तेऽवि बझंति तिव्वेण, कम्भुणा किमु भोइणो?॥१२०॥ सामत्थण रायसुए पिइवहण सहाय तह य तुहियो । तिण्हंपि हु पडिसुणणारण्णा सिटुंमिसा नत्थि॥१॥ भुंज न भुंजे भुंजसु तइओ तुसिणीउ भुंजए पढमो। तिण्हंपि हु पडिसुणा पडिसेहतस्स सा नत्यि॥२॥ आणेत्तु जगा कम्मुणा 3 बीयस्स वाइओ दोसो। तइयस्स य माणसिओ तीहिं विसुद्धो चउत्थो ॥३॥ पडिसेवण पडिसुणणा संवासऽणुभोयणा उ चउरोवि। पियमारगरायसुए विभासियव्वा जइजणेऽवि॥४॥ पल्लीवहंमि नह। चोरा वणिया वयं न चोरत्ति। न पलाणा पावकर( वरय)त्ति का रन्ना उवालद्धा॥५॥ आहाकडभोईहिं सहवासो तह य तव्विवजपि। दसणगंधपरिकहा भाविति सुलूहवित्तिपि॥६॥ रायोरोहऽवराहे विभूसिओ घाइओ नयरमझे। धनाधन्नत्ति कहा वहावहो कप्पडियखोला॥७॥ साउं पज्जतं आयरेण काले रिउक्खमं निद्धी तागुणविकत्थणाए अभुंजमाणेऽवि अणुमन्ना ॥८॥ आहा अहे य कम्मे आयाहम्मे र अत्तकम्मे यो जह वंजणनाणत्तं अत्थेणऽवि पुच्छए एवं॥९॥ श्री पिण्डनियुक्ति सूत्र
पू. सागरजी म. संशोधित
For Private And Personal Use Only
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
एगट्ठा एगवंजण एगट्ठा नाणवंजणा चेवो नाण? एगवंजण नाणट्ठा वंजणानामा॥१३०॥ दिढें खीरं खीरं एगटुं एगवंजणं लोए। एगटुं बहुनामं दुद्ध पओ पीलु खीरं च॥१॥ गोमहिसिअयाखीरं नाणटुं एगवंजणं नेयं (लोए) । घडपडसगडरहाई होइ पिहत्थं पिहनाम॥२॥ आहाकम्माईणं होइ दुरुत्ताई पढमभंगो 3 आहाहेकम्मति य (अहे य कम्मे ) बिइओ सकिंद इव भंगो॥३॥ आहाकम्भतरिया असणाई उचउरो तइयभंगो आहाकम पडुच्चा नियमा सुनो चरिमभंगो॥४॥इंदत्थं जह सदा पुरंदराई 3 नाइवत्तंते। अहम्म आयहम्मा तह आहं नाइवत्तंते ॥५॥ आहाकम्मेण अहे ऐति जहणइ पाणभूयाई। जंतं आइयमाणो. परकम्म अत्तणो कण॥६॥ कस्सत्ति पच्छियंभी नियमा साहम्मियस्सतं होड़ो साहम्मियस्स तम्हा कायव्व परूवा विहिणा (परूवणं तस वोच्छामि)॥७॥नाभं ठवणा दविए खेत्ते काले य पवयणे लिंगे।दसण नाण चरित्ते अभिग्गहे भावणाओ य ॥८॥ नामंभि सरिसनामो ठवणाए कट्ठकम्ममाईयादिव्वंमि जो उ भविओ साहमिसरीरगं चेव (जंच)॥९॥खेत्ते समाणदेसी कालंमिसभाण( उएक )कालसंभूओ। पवयणि संधेगयरो लिंगे रयहरणमुहपोत्ती॥१४०॥ सण नाणे चरणे तिग पण पण तिविह होइ उ चरित्तो दव्वाइओ अभिग्गह अह भावणमो अणिच्चाई॥१॥ जावंत देवदत्ता गिही व अगिही व तेसि दाहामि। नो कप्पई गिहीणं दाहंति विसेसियं कप्ये॥२॥ पासंडीसु(ण)वि एवं भीसामीसेसु होइ हु विभासा समणेसु संजयाण 3 विसरिसनामाणवि न ॥३॥ नीसमनीसा व कडं ठवणासाहम्मियभिम उ विभासाोदव्वे मयतणुभत्तं न तंतु कुच्छा विवजेजा॥४॥पासंडियसभणाणं गिहिनिग्गंथाण चेवउविभासा। ॥ श्री पिण्डनियुक्ति सूत्र
पू. सागरजी म. संशोधित
For Private And Personal Use Only
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
जह नामंमि तहेव य खेत्ते काले य नायव्यं५॥ दस ससिहागा सावग पवयणसाहभ्भिया न लिंगेणी लिंगेण 3 साहभ्भी नो पवयण निण्हगा सव्वे॥६॥ विसरिसदसणजुत्ता पवयणसाहम्मिया न दंसणओ। तित्थगरा पत्तेया नो पवयणदंससाहमी ॥७॥ नाणचरित्ता एवं नायव्वा होति पवयणेणं तु पश्यणओ साहम्मी नाभिन्गहसावगा जइणो॥८॥ साहम भिग्गहेणं नो पवयण निण्ह तित्थ पत्तेया। एवं पवयणभावण एत्तो सेसाण वोच्छामि॥९॥ लिंगाईहिवि एवं एक्वेकेणं तु उवरिमा नेया। जेऽनने उवरिला ते मोत्तुं सेसए एवं॥१५०॥लिंगेण उसाहम्मी नदसणे वीसुदंसि जइनिण्हापत्तेयबुद्ध तित्थंकराय बीयंमिभंगमि॥१॥लिंगेणउ नाभिग्गह अणभिगह वीसुऽभिग्गहा चेवो जइसावग बियभंगे पत्तेयबुहा य तित्थयरा ॥२॥ एवं लिंगेण भावण सणनाणे य पढमभंगो 30 जइसावा विसुनाणी एवं चिय बिइयभंगोऽवि॥३॥दसणचरणे पढमो सावा जइणो य बीयभंगो उ। जइणो विसरिसदंसी दंसेय अभिग्गहे वोच्छं ॥४॥सावज वीसऽभिग्गह रढमो बीओय भावणा चेवी नाणेणऽविनेज्जेवं एत्तो चरणेण वोच्छामि॥५॥ जइणो वीसाभिगह पढमो बिय निण्हसावगजइणो 3 (ईणो)। एवं तु भावणासुऽवि वोच्छं दोण्हंतिमाणित्तो॥६॥ जइणोसावा निण्हव पढमे बिइए य हुंति भंगे यो केवलनाणे तित्थंकरस्स नोकप्पड़ क्यं तु॥७॥ पत्तेयबुद्ध निण्हव उवासए केवलीवि आसज्ज। खइयाइए य भावे पडुच्च भंगे 3 जोएजा॥८॥ जत्थ उ तइओ भंगो तत्थ न कप्पं तु सेसए भया। तित्थंकरकेवलिणो जह कप्पं नो. य सेसाणं॥९॥ किं तं आहाकम्मति पुच्छिए तस्सरूवकहणत्यासंभवपदरिसणत्थं च तस्स असणाइयं भाइ॥१६०॥ In श्री पिण्डनियुक्ति सूत्र
पू. सागरजी म. संशोधित
For Private And Personal Use Only
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
सालीमाई अवडे फ्ले र सुंठाइ साइमं होइ। तस्स कडनिद्वियंभी सुद्धमसुद्धे य चत्तारि॥१॥ कोदवरालगगामे वसही रमणिज्ज | | भिक्ख सम्झाए। खेत्तपडिलेहसंजय सावयपुच्छुज्जुए कहा॥२॥ जुज्जइ गणस्स खेत्तं, नवरि गुरूणं तु नस्थि पाउगो सालित्ति कए रुंपण परिभायण निययगेहेसु॥३॥ वोलिता ते व अन्ने वा, अडता तत्थ गोय। सुगंति एसणाजुत्ता, बालादिजणसंकहा॥४॥ एए ते जेसिमो रद्धो, सालिकूरो घरे धरे। दिन्नो वा सेसयं देभि, देहि वा बिंति वा इभ५॥ थक्के थक्कावडियं अभत्तए सालिभत्तयं जायी मझय पइस्स भरणं दियरस्सय से मया भज्जा॥६॥ चाउलोदगंपि से देहि, सालीआयामकंजियो किमयंति क्यं? नाउं, वजंतऽन्नं वयंति य॥७॥ लोणागडोदए एवं, खाणित्तु महरोदगी दक्किएणऽच्छते ताव, जाव साहुत्ति आगया॥८॥ककडिय अंबगा वा दाडिम रखा य बीयपूराईखाइम हिगरणकरणति साइमं तिगडुगाईय॥९॥असणाईण चउण्हवि आमं जं साहगहणपाउगो तं निहित वियाणसु उवक्खडं तू कडं होइ॥१७०॥ कंडियतिगुणुकंडा उ निहिया णेगदुगुणकंडा उणिट्ठियकडो उ कूरो आहाकम्म दुगगमाह॥१॥ छायपि विवजंती केई फलहेउगाइवुत्तस्सा तं तु न जुज्जइ जम्हा फलंपि कप्पं बिइयभंगे॥२॥ परपच्चझ्या छाया नावे सा रुक्खोव्व वट्टिया कत्ता। नट्ठच्छाए 3 दुमे कप्पइ एवं भयंतस्स॥३॥ वड्ढइ हायइ छाया तत्थि(च्छि )वं पूइयंपिव न कम्पोन य आहाय सुविहिए निव्वत्तयई रविच्छाय॥४॥ अघणघणचारिगगणे छाया नट्ठा दिया पुणो होइ। कप्पइ निरायवे नाम |
आयवे तं विवज्जे (जति)॥५॥ तम्हा नएस दोसो संभवई कम्मलक्खणविहूणो तंपिय हु अइघिणिल्ला वज्जेमाणा अदोसिल्ला॥६॥ || श्री पिण्डनियुक्ति सूत्र
पू. सागरजी म. संशोधित
For Private And Personal Use Only
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
परपक्खो 3 गिहत्था समा समणीउ होइ उ सपक्खोफासुकडं रद्धं वा निट्ठियमियरं कडं सव्वं ॥७॥ तस्स कडनिट्ठियंभी अनस्स कडंमि निहिए तस्सो चउभंगो इत्थं भवे चरमदुगे होइ कप्पं तु॥८॥ चउरो अइक्कम वइक्कमो य अइयारतह अणायारो निद्दरिसण चउण्हवि आहाकम्मे निमंतणया॥९॥ सालीघयगुलगोरस नवेसु वलीफलेसु जाएसुं। दाणे अहिगमसड्ढे आहाय कए निमंतेइ॥१८०॥ आहाकम्मरगहणे अइकमाईसु वट्टए चउसु। नेउरहारिगहत्थीचउतिगदुगएगचलणेणं॥१॥ आहाकम्मामंतण पडिसुणमाणे अइक्कमो होइ। पयभेयाउ वइक्कम गहिए तइएयरो गिलिए॥२॥ आणाइणो य दोसा गहणे जं भणियमह इमे ते
आणाभंगऽणवत्था मिच्छत्त विराहणा चेव॥३॥ आणं सव्वजिणाणं गिण्हंतोतं अइक्कमइ लुद्धो।आणं चऽइक्कभंतो कस्साएसा कुणइ सेसं?॥४॥ एक्केण कयमकज रेइ तप्पच्च्या पुणो अन्नो सायाबहुलपरंपर वोच्छे ओसंजमतवाणं॥५॥ जो जहवायं न कुणई मिच्छट्ठिी तओ हु को अनो?। वड्ढेइ य मिच्छत्तं परस्स संकं जणेमाणो॥६॥ वड्ढेइ तथ्यसंगं गेही य परस्स अप्पणो चेवा सजियंपि भिन्नदाढो न मुयइनिधसो पच्छ।॥७॥ खद्धे निद्धे य रुया सुत्ते हाणी तिगिच्छणे काया। पडियरगाणवि हाणी कुणइ किलेसं किलिस्संतो॥८॥ जह कम्मं तु अप्पं तच्छिकं वाऽवि भायणठियं वा। परिहरणं तस्सेव य गहियमदोसं च तह भणइ॥९॥ अब्भोजे गमणाइ य पुच्छ। दव्वकुलदेस( खित्त )भावे यो एव जयंते छलणा दिद्वंता तस्थिमे दोन्नि॥१९०॥ जह वंतं तु अभोज भत्तं जइविय सुसक्यं आसि। एवमसंजमवमणे अणेसणिज्जं अभोजं तु॥१॥ मजारखइयमंसा मंसासित्थि कुणिमं श्री पिण्डनियुक्ति सूत्र॥
पू. सागरजी म. संशोधित
For Private And Personal Use Only
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
सुण्यवंत। वन्नाइ अन्नमुण्याइयंति किं तं भवे भोज ? ॥२॥ केई भांति पहिए अट्ठा (द्धा ) णे मंसपेसिवोसिरणी संभारिय परिवेसा वट्ट )ण वारेइ सुओ करे घेत्तुं ॥ ३ ॥ अविलाकरहीखीरं ल्हसुण पलंडू सुरा य गोमंसं । वेयसमएवि अभयं किंचि अभोजं | अपेज्जं च ॥४॥ वन्नाइजुयावि बली सपललफलसेहरा असुइनत्था । असुइस्स विप्पुसेणवि जह छिक्काओ अभोज्जा ( हुंति भिक्खा ) ओ ॥५॥ एमेव उज्झियंमिवि आहाकम्मंमि अकयए कप्पे । होइ अभोजं भाणे जत्थ वसुर्द्धपि तं पडियं ॥६॥ वंतुच्चारसरिच्छं कम्मं सोउमवि कोविओ भीओ। परिहरइ सावि य दुहा विहिअविहीए य परिहरणा ॥७॥ साली ओअणहत्थंद | भइ अविकोविओ देंतिं । कत्तोच्चउत्ति साली? वणि जाणइ पुच्छ तं गंतुं ॥८॥ गंतूण आवणं सो वाणियगं पुच्छए कओ | साली ? | पच्चंते मगहाए गोब्बरगामो तहिं वयई ॥९ ॥ कम्मासंकाए पहं मोत्तुं कंटाहिसाव्या अदिसि । छायंपि विवज्जंतो डज्झइ | उण्हेण मुच्छाई ॥ २०० ॥ इय अविहीपरिहारी नाणाईणं न होइ आभागी । दव्वकुलदेसभावे विहिपरिहरणा इमा तत्थ ॥ १ ॥ | ओयणसमिइमसत्तुगकुम्मासाई उ होंति दव्वाई। बहुजणमप्पजणं वा कुलं तु देसो सुट्ठाई ॥ २ ॥ आयरज्णायर भावे सयं व अन्नेण वाऽवि दावणया। एएसिं तु पयाणं चउपय तिपया व भयंणा ॥ ३ ॥ अणुचियदेसं द(स )व्वं कुलमप्पं आयरो य तोपुच्छा । | बहुएवि नत्थि पुच्छासदेसदविए अभावेऽवि ॥४॥ तुज्झट्ठाए कयमिणमन्त्रोन्नमवेक्खए य सविलक्ख । व (त) जंति गाढरूट्ठा का भे तत्तित्ति वा गिण्हे ॥५॥ गूढायारा न करेंति आयरं पुच्छियावि न कहेंति । थोवंति व नो पुट्ठा तं च असुद्धं कहं तत्थ ? ॥६॥ ॥ श्री पिण्डनिर्युक्ति सूत्रं ॥
पू. सागरजी म. संशोधित
१५
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
For Private And Personal Use Only
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
| आहाकम्मपरिणओ फासुयभोईवि बंधओ होइ। सुद्धं गवेसमाणोआहाकम्मेवि सो सुद्धो॥७॥ संधुढिं सोउं एइ दुयं कोइ भोइए
पत्तो। दिनति देहि मझंतिगाउ सोउं तओ लागो॥८॥ मासियपारणगढा गमणं आसनगामगं खभगे। सड्ढी पायसकरणं कयाइ | अजेजिही खमओ॥९॥खेलगमल्लगलेच्छारियाणि डिभग निभच्छ रुंटणया। हंदि सभणत्तिपायस घयगुलजुय जावणढाए॥२१०॥ |एगंतमवक्कमणं जइ साहू इज्ज होज तित्रो मि। तणुकोळंमि अमुच्छ। भुत्तमि य केवलं नाणं॥१॥ चंदोदयं च सूरोदयं च रनो 3 दोनि उजाणा। तेसिं विवरियगमणे आणाकोवो तओ दंडो॥२॥ सूरोदयं गच्छमहं प्रभाए, चंदोदयं जंतु तणाइहारा। दुह। रवी पच्चुरसंतिकाउं, रायावि चंदोदयमेव गच्छे ॥३॥ पत्तलदुमसालगया दच्छामु निवंगणत्ति दुच्चित्ता। उज्नाणपालएहिं गहिया य हया य बद्धा य॥४॥सहस पइट्ठा दिवा इयरेहि निवंगणत्ति तो बद्धा नितस्स य अवरहे दंसणभुमओ वहविसम्गा॥५॥जह ते दंसणखी अपूरिइच्छ। विणासिया रण्णा। दिद्वेऽवियरे मुक्का एमेव इहं समोयारो॥६॥आहाकम्भं भुंजइ न पडिक्कभए य तस्स ठाणस्सा एमेव अडइ बोडो लुक्कविलुक्को जह कवोडो॥७॥आहाकम्मदारं भणियमियाणिं पुरा समुट्ठि। उद्देसियंति वोच्छं समासओ तं दुहा होइ॥८॥ ओहेण विभागेण य ओहे ठप्पं तु बारस विभागे। उद्दिढ कडे कम्भे एक्केकि चउकओ भेओ॥९॥ जीवामु कहवि ओमे निययं भिक्खावि कइवई देभो। हंदि हु नत्थि अदिन्नं भुज्जइ अकयं न य फलेइ॥२२०॥सा उ अविसेसियं चिय मियंमि भत्तमि तंडु(चाउ)ले छुहइ। पासंडीण गिहीण व जो एहिइ तस्स भिक्खट्ठा॥१॥ छउमत्थोधुद्देसं कहं वियाणाइ? चोइए भणइ। उव्उत्तो गुरु एवं श्री पिण्डनियुक्ति सूत्र।
पू. सागरजी म. संशोधित
For Private And Personal Use Only
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
गिहत्थसद्दाइ चिट्ठाए ॥ २ ॥ दिन्ना उ ताउ पंचवि रेहाउ करेइ देइ (न्त )व गणंति। देह इओ मा य इओ अवणेह य एत्तिया भिक्खा ॥३॥ सद्दा (ड्ढा)इएस साहू मुच्छं न करेज गोयरगओ यो एसणजुत्तो होज्जा गोणीवच्छो गवत्तिव्व ॥४॥ ऊसवमंडणवग्गा न पाणियं वच्छए नविय चारि। वणियागम अवरहण्हे वच्छगरडणं खरंटण्या ॥५॥ पंचविहविसयसोक्खक्खणी वहू समहियं गिहं तं तु । न गणेइ गोणिवच्छो मुच्छिय गढिओ गवत्तंमि ॥६॥ गमनागमणुक्खेवे भासिय सोयाइइंदियाउत्तो। एसणमणेसणं वा तह जाणइ तम्मणो समणो ॥७॥ महईए संखडीए उव्वरियं कूरवंजणाईयं । परं दद्रूण गिही भइ इमं देहि पुण्णट्टा ॥८॥ तत्थ विभागुद्देसियमेवं संभवइ पुव्वमुद्दिट्ठ । सीसगणहियट्ठाए तं चेव विभागओ भगइ ॥ २३ ॥ भा० । उद्देसियं समुद्देसियं च आएसियं समाएसी एवं कडे य कम्मे एक्केक्कि चउक्कओ भेओ ॥९॥ जावंतियमुद्देसं पासंडीणं भवे समुद्देस । समणाणं आएसं निग्गंथाणं समाएसं ॥ २३० ॥ छिन्नमछिन्नं दुविहं दव्वे खेत्ते य काल भावे या निष्फाइयनिष्पन्नं नायव्वं जं जहिं कमइ ॥ १ ॥ भत्तुव्वरियं खलु संखडीए | तद्दिवसमन्नदिवसे वा । अंतो बहिं च सव्वं सव्वदिणं देहि अच्छिन्नं ॥ २ ॥ देहि इमं मा सेसं अंतो बाहिरगयं व एगयरं । जाव अमुगत्ति वेला अमुगं वेलं च आरम्भ ॥३॥ दव्वाईछिन्नंपि हु जइ भई आरओऽवि मा देह। तो कम्पइ छिन्नंपि हु अच्छिन्नकडं परिहरति ॥४॥ अमुगाणंति व दिज्जउ अमुकाणं मत्ति एत्थ उविभासा। जत्थ जईण विसिट्ठो निद्देसो तं परिहरति (रिज्जा ) ॥५ ॥ संदिस्त जो सुइ कप्पए तस्स सेसए ठवणा। संकलिय साहणं वा करेंति असुए इमा मेरा ॥६॥ मा एयं देहि इमं पुट्टे सिद्धमि तं परिहरति । जं दिन्नं ॥ श्री पिण्डनिर्युक्ति सूत्रं ॥
पू. सागरजी म. संशोधित
१७
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
For Private And Personal Use Only
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
| तं दिन्नं मा संपइ देहि गेण्हति ॥७॥ रसभायणहेउं वा मा कुच्छिहिई सुहं व दाहामि । दहिमाई आयत्तं करेइ कूरं कडं एयं ॥ ८ ॥ | मा कार्हति अवण्णं परिकट्टलियं व दिज्जइ सुहं तु । वियडेण फाणिएण व निद्धेण समं तु वट्टंति ॥९ ॥ एमेव य कम्मंमिऽवि उण्हवणे नवरि तत्थ नाणत्तं । तावियविलीणएणं मोयगचुन्नीपुणक्करणं ॥ २४० ॥ अमुगंति पुणो रुद्धं दाहमकथ्यं तु आरओ कप्पं । खेत्ते अंतो बाहिं काले सुइव्वं परेव्वं वा ॥१॥ जं जह व कयं दाहं तं कप्पड़ आरओ तहा अकयं । कयपाकमणिट्ठन्ति ठियंपि जावन्तियं मोत्तुं ॥ २ ॥ छक्कायनिरणुकंपा जिणपवयणबाहिरा बहिप्फोड।। एवं वयंति फोडा लुक्कविलुक्का जह कवोडा ॥ प्र० २ ॥ पूर्वकम्मं दुविहं | दव्वे भावे य होइ नायव्वं । दव्वंमि छगणधम्मिय भावंमि य बायरं सुहमं ॥ ३ ॥ गंधाइगुणसमिद्धं जं दव्वं असुइगंधदव्वजुयं । पूइत्ति परिहरिज्जइ तं जाणसु दव्वपूइति ॥४॥ गोट्ठिनिउत्तो धम्मी सहाए आसन्नगोट्टिभत्ताए । समियसुरवल्लमीसं अजिन्न सन्ना महिसिपोहो ॥ ५ ॥ संजायलित्तभत्ते गोट्ठिगगंधोत्ति व ( चु)ल्लवणिआयो । उक्खणिय अन्नछगणेण लिंपणं दव्वपूई ऊ ॥ ६ ॥ | उग्गमकोडी अवयवमित्तेणवि मीसियं सुसुद्धपि । सुर्द्धपि कुणइ चरणं पूर्वं तं भावओ पूई ॥७॥ आहाकम्मुद्देसिय मीसं तह बायरा य पाहुडिया । पूई अज्झोयरओ उग्गमकोडी भवे एसा ॥८॥ बायर सुहमं भावे उ पूइयं सुहममुवरि वोच्छामि। उवगरण भत्तपाणे | दुविहं पुण बायरं पूर्वं ॥ ९ ॥ चुल्लुक्खलिया डोए दव्वीछूढे य मीसगं पूई । डाए लोणे हिंगू संकामण फोडणे धूमे ॥ २५० ॥ सिज्झतस्सुवयारं दिज्जंतस्स व करेइ जं दव्वं । तं उवकरणं चुल्ली उक्खा दव्वी य डोयाई ॥ १ ॥ चुल्लुक्खा कम्माई आइमभंगेसु
॥ श्री पिण्डनिर्युक्ति सूत्रं ॥
१८
पू. सागरजी म. संशोधित
For Private And Personal Use Only
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
तीसुवि अकप्पी पडिकुटुं तत्थत्थं अन्नत्थगयं अणुनाय॥२॥ कम्भियकद्दममिस्सा चुल्ली उक्खा य फड्डगजुया 31 उवगरणपूइमेयं डोए दंडे व एगयरे॥३॥ दव्वीछूटेत्ति जं वुत्तं, कम्मदव्वीए जं दए। कम्मं घट्टिय सुद्धं तु, घट्टए (टेआ) हारपूइयं॥४॥ अत्तद्विय आयाणे डायं लोणं च कम्म हिंगुं वा तं भत्तपाणपूई फोडण अन्नं व जं छुहइ ॥५॥ संकामे कम्मं सिद्धं जंकिंचि तत्थ छूट वा। अंगारधूमि थाली वेसण हेट्ठा मुणीहि( कम्भियवेसण अंगारथाली हेट्ठामुही) धूभो॥६॥ इंधणधूमेगंधेअवयवमाईहिं सुहुमपूई । सुंदरमेयं पूई चोयग भणिए गुरू भणइ॥७॥ इंधणधूमेगंधे अवयवमाई न पूइयं होइ। जेसिं तु एस पूई सोही नवि विजए तेसिं॥८॥ इंधणअगणीअवयव धूमो बप्फो य अत्रगंधो या सव्वं फुसंति लोयं भनइ सव्वं तओ पूई ॥९॥ नणु सुहुमपूइयस्सा पुव्वुविस्सऽसंभवो एवं। इंधणधूमाईहिं तम्हा पूइत्ति सिद्धमिण॥२६०॥ चोयग! इंधणमाईहिं चहिवि सुहुमपूइयं होइ। पन्नवणामित्तमियं परिहरणा नत्युि एयस्स॥१॥ सज्झमसझंकज सझं साहिज्जए न 3 असोजो उ असझं साहइ किलिस्सइ नतं च साहेई॥२॥आहाकम्मियभायणपफोडण काउ अकयए कप्पो गहियं तु(ति)सुहुमपूई धोवणमाईहिं परिहरणा॥३॥धोयंपि निराक्यवं न होइ आहच्च कम्मगहणमि। न य अहव्वा 3 गुणा भन्नई सुद्धा कओ एवं?॥४॥ लोएवि असुइगंधा विपरिणया दूरओ न दूसंदि। न य मारंति परिणया दूरगाय अवि विसावयवा॥५॥ सेसेहि ३ दहिं जावइयं फुसइ तत्तियं पूई। लेवेहि तिहि उपई कप्पड़ कप्पे कर तिगुणे॥६॥ इंधणमाई मोत्तुं चउरो सेसाणि होति दव्वाइंतेसिं पुण परिमाणं त्यप्पमाणाउ आरब्भ७॥ श्री पिण्डनियुक्ति सूत्र
पू. सागरजी म. संशोधित
For Private And Personal Use Only
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
पढमदिवसंमि कम्भ तिन्त्रि 3 दिवसाणि पूइयं होइ। पूईसु तिसु न कप्पइ कप्पइ तइओ जया कथ्यो॥८॥समणकडाहाकम्मं सभणाणं |ज कडेण भीसं तु। आहार उवहि वसही सव्वं तं पूइयं होइ॥९॥ सड्ढस्स थेवदिवसेसु संखडी आसि संघभत्तं वा। पुच्छित्तु | निउणपुच्छं संलावाओ वगारीणं॥२७०॥ मीसज्जायं जावंतियं च पासंडिसाहुमीसं च। सहसंतरं न कप्पइ कप्पइ कप्ये कए तिगुणे॥१॥ दुग्गासे तं समइच्छिउं व अद्धाणसीसए जत्ता सड्ढी बहुभिक्खयरे मीसज्जायं करे कोई॥२४॥भा० जावंतहा सिद्धं नेयं( न एइ) तं देह कामियं जइणी बहुसु व अपहुप्यते भणाइ अन्नपि रंधेह ॥२॥ अत्तट्ठा रंधते पासंडीणपि बिइयओ भाइ। निगंथट्ठा तइओ अत्थट्टाएऽवि रयते (सो होइ) ॥३॥ विसधाइयपिसियासी मुरइ तमनोवि खाइ3 मरइ। इय पारंपरभरणे अणुभाइ सहस्ससो जाव॥४॥एवं मीसज्जायं चरणप्पं हणइ साहु सुविसुद्धा तम्हा तं नो कप्पइ पुरिससहस्संतरगयंपि॥ निच्छोडिए करीसेण वावि उव्वट्टिए तओ कप्या। सुक्खावित्ता गिण्हइ अन्न चउत्थे असुक्के वि॥६॥ सट्टाणपट्टाणे दुविहं ठवियं तु होइ नायव्वी खीराइ पंपरए हत्थगय तरं जाव॥७॥ चुल्ली उवचुल्ली वा ठाणसठाणं तु भायणं पिढरे। सट्ठाणद्वाणमि य भायणठाणे य चउभंगो॥२५॥भा छब्बगवारगमाई होइ पढाणमो वणेगविही सट्ठाणे पिढरे छब्बगे य एमेव दूरे य ॥८॥एकेकं तं दुविहं अणंतर परंपरे य नायव्वं। अविकारि कयं दव्वंतं चेव अणंतरं होई॥९॥ उच्छुक्खीराईयं विगारि अविगारि घ्यगुलाईयो परियावज्जणदोसा ओयणदहिमाईयं वावि॥२८०॥ उभट परिन्नायं अन्नं लद्धं पओयणे घेच्छी। रिणभीया व अगारी दहित्ति दाहं श्री पिण्डनियुक्ति सूत्र॥
पू. सागरजी म. संशोधित
For Private And Personal Use Only
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
|| सुए ठवण॥१॥ नवणीय मथुतकं व जाव अत्तट्ठिया व गिण्हंति। देसूणा जाव ध्यं कुसणंपिय जत्तियं काल॥२॥ रसककवपिंडगुलामच्छंडियखंडसकराणं चहोइ परंपठवणा अन्नत्थ व जुज्जए जत्थ॥३॥ भिक्खग्गाही एगत्थ कुणइ बिइओ 3 दोसु उवओगी तेण परं उक्खित्ता पाहुडिया होइ ठवणा 3॥४॥ पाहुडियावि हु दुविह। बायरं सुहुमा य होइ नायव्वा। ओसक्कणमुस्सकण कब्बट्ठीए समोसरणे॥५॥ कन्तामि ताव पेलुं तो ते दाहामि पुत्त! मा रोवो तं जइ सुणेइ साहू न गच्छए तत्थ आरंभो॥२६॥भा० अनट्ठ उद्विया वा तुब्भवि देमित्ति (दाहामि) किंपि परिहरति। किह दाणि न उद्विहिसी? साहुपभावेण लब्भामो॥२७॥भा० मा ताव झंख पुत्तय! परिवाडीए इहेहि सो साहू। एयस्स उहिया ते दाहं सो विवज्जेइ ॥६॥ अंगुलियाए |घेत्तुं कड्ढइ कप्पटुओ घरं जत्तो( तेणं)। किंति कहिए न गच्छइ पाहुडिया एस सुहुमा उ॥७॥ पुत्तस्स विवाहदिणं ओसरणे अइच्छिए मुणिय सड्ढा ओसवंतोसरणे संखडिपाहेणगदवट्ठा॥८॥ अप्पत्तंमि य ठवियं ओसरणे होहिइत्ति उस्सकणी तं पागडमियरं वा करेइ उज्जू अणुजू वा॥९॥मंगलहेउं पुन्नट्ठया व ओसक्कियं दुहा पगयो उस्सक्कियंपि किंति य पुढे सिटे विवजति॥२९०॥पाहुडिभत्तं भुंजइन पडिकभए य तस्स ठाणस्साएमेव अडइ बोडो लुक्कविलुको जह कवोडो॥१॥लोयविरलुत्तमंगं तवोकिसं जालखरियसरीरं। जुगमेत्तंतरदिष्टुिं अतुरियचवलं सगिहभिंत॥२॥दठूण य ( तम)णगारं सड्ढी संवेगमागया काई विपुलऽन्नपाण घेत्तूण निग्गया निग्गओ सोऽवि॥३॥ नीयदुवारंमि घरे न सुझई एसशत्तिकाऊणी नीहंमिए अगारी अच्छइ विलिया वऽगहिएणं॥४॥ श्री पिण्डनियुक्ति सूत्र॥
पू. सागरजी म. संशोधित
For Private And Personal Use Only
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
चरणकरणालसंमी अन्नंमि य आगए गहिय पुच्छा। इहलोगं पलोगं कहेइ चइउं इमं लोग॥५॥नीयदुवारंभि घरे भिक्खं निच्छंति एसणासभियाोजं पुच्छसि मज्झकहं कप्पइ? लिंगोवजीवीऽहं ॥६॥साहुगुणेसणकहणं आउट्टा तमि (तस्स) तिप्प तहेवा कुकुडि चरंति एए व्यं तु चिन्नव्व्या बीओ॥७॥ पाओकरणं दुविहं पागडणं पगासकरणं चापागड संकामण कुड्डदारपाए २ छिन्ने व॥८॥रयणपईवे जोई न कप्पड़ पगासणा सुविहियाणं अत्तट्ठिय परिभोत्तुं कप्पइ कप्पे अकाऊणं॥९॥ संचारिमा य चुल्ली बहिं वचुल्ली पुरा क्या तेसिंीतहि रंधति क्याई उवही पूई य पाओ य॥३००॥नेच्छह तमिसंमि तओ बाहिरचुल्लीए साह सिद्ध(8)ण्णे। इय सोउं परिहरए पुढे सिटुंमिवि तहेव॥१॥मच्छियधम्मा अंतो बाहि पवायं पगासमासन्नी इय अत्तद्विय गहणं पागडकरणे विभासेयं (सा 3) ॥२॥ कुड्डस्स कुणइ छिड्ड दारं वड्ढे(ट्टे )कुणइ अनं वा। अवणेइ छायणं वा ठावइ रयणं व दिप्यंत॥३॥ जोइ पइवं कुणइ व तहेव कहणं तु पुढे दु( ऽपु)हे वा। अत्तट्टिए 3 गहणं जोइ पईवे 3 वज्जित्ता (जेइ) ॥४॥ पागडण्यासकरणे कयंमि सहसा व अहवडणाभोगा गहियं विगिंचिऊणंगेण्हइ अन्नं अकयक्ष्ये ॥५॥कीयगडंपिय दुविहं दब्वे भावे यदुविहमेक्केछ। आयकियं च परकिय पदव्वं तिविहऽचित्ताइ॥६॥ आयकियं पुण दुविहं दव्ये भावे यदव्व चुनाई। भावंमि परस्सऽट्ठा अहवावी अप्पणा चेव॥७॥ निम्मल्लगंधगुलियावत्रयपोत्ताइ आ(या)यकय दव्वे गेलने उड्डाओ उणे चडुगारि अहिगरणं ॥८॥ वइयाइ मंखमाई प्रभावकयं तु संजय?आए। उप्यायणा निमंतण कीडगड अभिहडे ठविए॥९॥ सागारि मंख छंदण पडिसेहो पुच्छ बहु श्री पिण्डनियुक्ति सूत्र॥
पू. सागरजी म. संशोधित
For Private And Personal Use Only
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
|| गए वासेोक्यरि दिसिं गमिस्सह? अमुइंतहिं संथवं कुण॥३१०॥ दिजते पडिसेहो कज्ने घेच्छं निमंतणं जइणी पुव्वगय आगएसुं | संछुहई एगगेहंमि॥२॥ धम्मकह वाय खमणं निमित्त आयावणे सुयढाणी जाई कुल गण कम्मे सिप्पम्मि य भावकीयं तु॥२॥ धम्मकहाअक्खित्ते धम्मकहाउट्ठियाण वा गिण्हे। कड्द( हयं )ति साहवो चिय तुझं व कहि? पुच्छिए तुसिणी॥३॥ किं वा कहिज्ज छारा दगसोयरिया व अहवऽगारत्था। किं छगलगगलवलया मुंडकुडुंबी व किं कहए?॥४॥ एमेव वाइ खमए निमित्तमायावगम्मि य विभासा सुयठाणं गणिमाई अहवा वाणायरियमाई॥५॥ पाभिच्चंपिय दुविहं लोइय लोगुत्तरं समासेणो लोइय सझिलगाई लोगुत्तर वत्थमाईसु॥६॥सुयअभिगमनाय विही बहि पुच्छ। एग जीवइ ससा तो पविसण पाग निवारण उच्छिदणतेल जइदा॥७॥ अपरिमियनेहवुड्ढी दासत्तं सोय आगओ पुच्छा। दासत्तकहण मा रुय अचिरा मोएमि एत्ताहे ( अप्पा भे)॥८॥ भिक्ख दगसमारंभे कहणाउट्टो कहिं भि वसहित्तिो संवेया आहरणं विसज्ज कहा कइया 3॥९॥ एए चेव य दोसा सविसेसयरा 3 वत्थपाएसुं। लोइयपाभिच्चेसुं लोगुत्तरिया इमे अन्ने॥३२०॥ मइलिय फालिय खोसि मिय)य हिय नढे वावि अन्न मागतो अवि सुंदरेवि दिण्णे दुक्कररोई कलहमाई॥१॥ उच्चत्ताए दाणं दुल्लभ खग्गूड अलस पाभिच्चे। तंपिय गुरुस्स पा( गा)से ठवेइ सो देइ मा कलहो॥२॥ परियट्टियंपि दुविहं लोइय लोगुत्तरं समासेणी एक्केक्कंपिय दुविहं तद्दव्वे अन्नदव्ये य॥३॥ अवरोपसझिलगा संजुत्ता दोवि अन्नमन्नेणी पोग्गलिय संजयद्वा परियट्टण संखडे बोही॥४॥ अणुकंप भगिणिगेहे दरिद्द परियट्टणा य कूरस्सा पुच्छ। कोद्दवकूरे
श्री पिण्डनियुक्ति सूत्रा
पू. सागरजी म. संशोधित
For Private And Personal Use Only
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
मच्छर माइक्ख पंतावे॥५॥इयरोऽविय पंतावे निसि ओसवियाण तेसि दिक्खा यो तम्हा उ न घेत्तव्यं कइ वा जे ओसमेहिंति?॥६॥ ऊणहिय दुब्बलं वा खर गुरु छिन्नं मइल असीयसह । दुव्वन्नं वा नाउ विपरिणमे अन्नभणिओ वा॥७॥ एगस्स भाणजुत्तं न 3 | बिइए एवमाइजेसुगुरुपाभूले ठवणं सो दलयइ अनहा कलहो॥८॥आइन्नमणाइन्न निसिहाभिहडं च नोनिसीहं चीनिसिहाभिहडं ठप्पं वोच्छामी नोनिसीहं तु॥९॥ सग्गाम परग्गामे सदेस परदेसभेव बोद्धव्यं दुविहं तु परग्गामे जलथल नावोडुजंघाए॥३३०॥ जंधा बाह तरीइ व जले थले खंधआरखुरनिबद्ध संजमआयविराहण तहियं पुण संजमे काया ॥१॥अत्थाहगाहपं(घं )कामगरोहारा जले अवाया कंटाहितेणसाव्य थलंमि एए भवे दो॥२॥ सग्गामेऽविय दुविहं तरं नोतरं चेवा तिघरंतरा परेणं तरं तंतु नायव्वं ॥३॥ नोधरंतरऽणेगविहं वा(पा)डगसाहीनिवेसणगिहेसोकाये खंधे भिन्मय कंसेणवतंत आणेजा॥४॥ व असइ कालो पायं व पहेणगं व पासुत्ता इय एइ काइ घेत्तुं दीवेइ य कारणं तं तु॥५॥ एसेव कमो नियमा निसिहाभिहडेऽवि होइ नायव्यो। अविइअदायगभावं निसीहिअंतं तु नायव्व॥६॥ अइदूरजलंतरिया कम्मासंकाए मा न घेच्छंति। आणेति संखडीओ सड्ढो सड्ढी व पच्छत्र॥७॥ निगम देउल दाणं दियाइ सत्राइ निग्गए दाणी सिटुंमि सेसगमणं दितऽन्ने वारयतेऽन्ने ॥८॥ भुंजण अजीर पुरिमड्ढगाइ अच्छंति भुत्तसेसं वा। आगमनिसीहिगाई न भुंजई सावगासंका॥९॥ उक्खित्तं निक्खिय्यइ आसगयं मल्लगंमि पासगए। खामित्तु गया सड्ढा तेऽवि य सुद्धा असढभावा॥३४०॥ लद्धं( नीयं) पहेणगं में अभुगत्थगयाए संखडीए वा। श्री पिण्डनियुक्ति सूत्र॥
| २४
पू. सागरजी म. संशोधित
For Private And Personal Use Only
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
वंदणगढपविठ्ठा देइ तयं पट्ठिय नियत्ता॥१॥ नीयं पहेणगं मे नियगाणं निच्छियं व तं तेहिं। सागरि सयझियं वा पडिट्ठा संखडे रुद्वा ॥२॥ एयं तु अणाइन दुविहंपिय आहडं समक्खायो आइपिय दुविहं देसे तह देसदेसे य॥३॥ हत्थसयं खलु देसो आरेणं होइ देसदेसो यो आइनमिविति( ण्णे तिन्नि गिहा तं चिय उवओगपुव्वागा (काऊणं)॥४॥ परिवेसणपतीए दूरपवेसे य घंधसालगिहे। हत्थसया आइन्नं गहणं परओ उ पडिकुटुं॥५॥ होइ पुण देसदेसो अंतो गिह सा न दीसए जत्थी उक्खेवाई तत्थ उसोयाई देइ उवओगं॥३ प्र०॥ उक्कोसंमझिम जहनगंच तिविहं तु होइ आइन्नी करपश्यित्त जहन्नं सयमुक्कस मज्झिम सेसं॥६॥ | पिहिउब्भिन्नकवाडे फासुय अफासुए य बोद्धवे।अफासुय पुढविमाई फासुय छगणाइदद्दरए॥७॥ उब्भिन्ने छक्काया दाणे कयविका य अहिगरणी ते चेव कवाडंमिवि सविसेसा जंतभाईसु॥८॥ सच्चित्तपुढविलितं लेलु सिलं वाऽवि दाउभोलिती सच्चित्तपुढविलेवो चिरंपि उदगं अचिरलित्ते॥९॥ एवं तु पुव(णो)लित्ते काया उल्लिंपणेऽवि ते चेव(पाणओ हुज्जा) तिम्मे उवलिंपड़ जमुई वावि तावे॥३५०॥ जह चेव पुव्वलित्ते काया दाउं पुणोऽवि तह चेव उवलिप्यंते काया मुइअंगाई नवरि छटे॥१॥ परस्स तं देइ सए व गेहे, तेलं व लोणं व घयं गुलं वा। उग्घाडिए तमि करे अवस्सं, स विक्कयं तेण किणाइ अन्न॥२॥ दाणक्यविक्कया | चेव होइ अहिगरणमजयभावस्सो नियंति जे य तहियं जीवा मुइयंगमूसाई॥३॥ जहेव कुंभाइसु पुव्वलित्ते, उब्भिज्जमाणे य हवंति काया। ओलिंपमाणेवि तहा तहेव, काया कवाडंमि विभासियव्वा॥४॥घरकोइलसंचारा आवत्तण पीढगाइ हेढुवरिरी निते श्री पिण्डनियुक्ति सूत्र॥
| २५
पू. सागरजी म. संशोधित
For Private And Personal Use Only
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ठिए य अंतो डिंभाईलणे दोसा॥५॥ धेष्यइ अकुंचियागंमि कवाडे पइदिणे परिवहते। अजऊमुद्दिय गंठी परिभुज्जइ दद्दरो जो | य॥६॥मालोहडंपि दुविहं जहन्नमुक्कोसगं च बोद्धव्वो अगतले(पए)हि जहनं तब्विवरीयं तु उक्कोसं॥७॥ भिक्खू जहन्नगंभी गेरुय उक्कोसगंमि दिलुतो। अहिडसणमालपडणे य एवमाई भवे दोसा॥८॥ मालाभिमुहं दठूण अगारि निग्गओ तओ साहू। तच्चत्रिय आगमणं पुच्छ। य अदित्रदाणत्ति॥९॥मालंमि कुट्ठ मोयग सुगंध अहि पविसणं करे डक्का।अन्नदिण साह आगम निद्दय कहणा य संबोही॥६॥ आसंदिपीढमंचकजं तोडूखल पडंत उभयवहे। वोच्छेयपओसाई उड्डाहमनाणिवाओ य॥१॥ एमेव य उक्कोसे वारण निस्सेणि गुव्विणीपडणी गब्भित्थिकुच्छिफोडण पुरओ मरणं कहण बोही॥२॥ उड्ढमहे तिरियंपिय अहवा मालोहडं भवे तिविही उड्ढमहे ओयरणं भणियं कुंभाइसू उभयं॥३॥ददरसिलसोवाणे पुव्वारूढे अणुच्चमुक्खित्तेमालोहडं न होइ सेसंभालोहडं होइ ॥४॥ तिरियाय उजुगएण गिण्हई जं करेण पासंतो। एयमणुच्चुक्खित्तं उच्चुक्खित्तं भवे सेसं॥५॥ अच्छिज्जपिय तिविहं पभू य सामी य तेणए चेवो अच्छिज्ज पडिकुटुं सभणाण न कप्पए घेत्तुं॥६॥ गोवालए य भयए खरए पुत्ते य घूय सुण्हाए। अचियत्तसंखडाई केइ पओसं जहा गोवो॥७॥ गोवपओ अच्छेत्तुं दिनं तु जइस्स भइदिणे पहु। ५यभाणूणं दर्छ खिंसइ भोई रुवे चेडा॥८॥ पडियरण पओसेणं भावं नाउँ जइस्स आलावो। तत्रिबंधा गहियं हंदि स(3) मुक्को सि मा बीयं॥९॥ नानिविटुं लब्भइ दासीवि न भुजए रिते भत्ता। दोन्नेगयरपओसं जं काही अंतरायं च॥३७०॥ सामी चारभडा वा संजय दळूण तेसि श्री पिण्डनियुक्ति सूत्र॥
पू. सागरजी म. संशोधित
For Private And Personal Use Only
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
| अट्टाए । कलुणाणं अच्छेज्जं (त्तुं ) साहूण न कम्पए घेत्तुं ॥१॥ आहारोव हिमाई जइ अट्ठाए उ कोइ अच्छिदे । संखडि असंखडीए तं गिण्हंते इमे दोसा ॥२॥ अचियत्तमंतरायं तेनाहड एगऽणेगवोच्छेओ । निच्छु भणाई दोसा तस्स अ(वियालs ) लंभे य जं पावे ॥३॥ | तेणो व संजयट्ठा कलुणाणं अप्पणी व अट्ठाए। वोच्छेय पओसं वा न कप्पई कम्पऽणुन्नायं ॥४॥ संजयभद्दा तेणा आयंती वा | असंथरे जइणं । जइ देति न घेत्तव्वं निच्छुभ वोच्छेउ मा होजा ॥ ५ ॥ घयसत्तुयदिट्टंतो (तेणगरुएण घेत्तुं ) समणुन्नाय व घेत्तुणं | (गिहीवि) पच्छा। दें (वें)ति तयं तेसिं चिय समणुन्नाया व भुंजंति ॥६॥ घयसत्तुगदिट्टंतो अंबापाए य तम्पिया पियरो। काममकामे धम्मो णिओइए अम्हवि कयाई ॥४ प्र० ॥ अइमसि पडिकु अणुनायं कप्पए सुविहियाणी लड्डुग चोल्लग जंते संखडि खीरावणाईसु ॥७॥ बत्तीसा सामन्ने ते कहिँ हाउं गयत्ति इअ वुत्ते । परसंतिएण पुन्नं न तरसि काउंति पच्चाह ॥८ ॥ अविय हु बत्तीसाए दिन्नेहिं तवेग मोयगो न भवे । अष्पवयं बहुआयं जइजाणसि देहि तो मज्झं ॥ ९ ॥ लाभिय नेंतो पुट्ठो किं लद्धं ? नत्थि पच्छिमो दाए । इयरोऽवि आह नाहं देमित्ति सहोढ चोरत्ति ॥ ३८० ॥ गिण्हण कड्ढण ववहार पच्छकड्डुड्डाह पुच्छ (तहय) निव्विसए । | अपहुंमि हुंति दोसा पहुंमि दिन्ने तओ गहणं ॥ १ ॥ एमेव य जंतंभिवि (चतल्लग) संखडि खीरे य आवणाईसुं। सामन्नं पडिकुटुं | कप्पड़ घेत्तुं अणुन्नायं ॥ २ ॥ चुल्लत्ति दारमहुणा बहुवत्तव्वंति तं कथं पच्छा। वन्ने गुरू सो पुण सामियहत्थीण विन्नेओ ॥३॥ छिन्नमछिन्नो दुविहो होइ अछिन्नो निसिद्ध अणिसिट्ठो। छिन्नंमि चुल्लगंमी कप्पड़ घेत्तुं निसिद्वं मि ॥४॥ छिन्ने दिट्ठमदिट्ठो जो य निसिट्ठी
॥ श्री पिण्डनिर्युक्ति सूत्रं ॥
पू. सागरजी म. संशोधित
२७
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
For Private And Personal Use Only
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsur Gyanmandir
भवे अछिन्नो यो सो कप्पइ इयरी उण अदिदिठ्ठो वऽणुन्नाओ॥५॥ अणिसिट्ठमणुन्नायं कप्यइ घेत्तुं तहेव अढिी जड्डस्स य अनिसिटुं न कप्पई कप्पइ अदिटुं॥६॥ निवपिंडो गयभत्तं गहणाई अंतराइयमदिनी डोंबस्स संतिएवि हु अभिक्ख वसहीय | फेडणया॥७॥ अझोयरओ तिविहो जावंतिय सघरमीसपासंडे। मूलंमि य पुवकये ओयरई तिण्ह अट्ठाए॥८॥ तंडुलजलआयाणे
पुष्फफले सागवेसणे लोणे। परिमाणे नाणत्तं अझोयरमीसजाए य॥९॥ जावंतिए विसोही सघरपासंडिभीसए पूई। छिन्ने विसोहि दिन्नम कप्पई न कप्पई सेसं॥३९०॥ छिन्नंमि तओ उक्कड्ढियंमि कप्पइ पिहीकए सेसी आहावणाए दिन्नं च तत्तियं कप्पए सेसं॥१॥ एसो सोलसभेओ, दुहा कीरई उगमो। एगो विसोहिकोडी, अविसोही 3 चावरा॥२॥ आहाकम्मदेसिय चरमतिगं पई | मीसजाए यो बायरपाडियाविय अझोयरए य चरिमदुगं॥३॥ उगमकोडी अवयव लेवालेवे य अकयए कप्पे। कंजियआयामगचाउलोयसंसट्टपूईओ॥४॥ सुक्केणऽवि जं छिक्कं तु असुइणा धोवए जहा लोए। इह सुक्केणऽवि छिवं धोवइ कमेण भाणं तु?॥२८॥भा०। लेवालेवत्ति जं वुत्तं, जंपि दव्वमलेवडं। तंपि घेत्तुं ॥ कप्पंति, तक्काइ किमु लेवडं?॥९॥ आहाय जं कीरइ तं तु कम्म, वजेहिही ओयणभेगमेव। सोवीर आयाभग चाउलो वा( दगं), कम्मति तो तागहणं करेंति॥३०॥ भा० सेसा विसोहिकोडी भत्तं पाणं विगिंच जहसत्ति। अणलक्खिय भीसदते सव्वविवेगेऽवयव सुद्धो॥५॥ दव्वाइओ विवेगो दव्वे जं दव्व
जं जहिं खेने। काले अकालहीणं असढो जं पस्सई भावे॥६॥ सुक्कोल्लसरिसपाए असरिसपाए य एत्थ चउभंगो। तुल्ले तुलनिवाए || श्री पिण्डनियुक्ति सूत्र॥
| २८]
पू. सागरजी म. संशोधित
For Private And Personal Use Only
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
तत्थ् दुवे दोन्नऽतुल्ला उ॥७॥ सुक्के सुझं पडियं विगिंचि होइ तं सुहं पढमो। बीयंभि दवं छोढुं गालंति दवं कर दाउं॥८॥ तइयंभि कर छोढुं उल्लिंचइ ओयणाइ जं तरउ। दुलहदव्वं चरिमे तत्तियमित्तं विगिंचंति ॥९॥ संथरे सव्वमुझंति, चउभंगो असंथरे। असढो सुझई जे(ते )सुं, मायावी जेसु बझई॥४०॥ कोडीकरणं दुविहं उगमकोडी विसोहिकोडी योउगमकोडी छक्कं विसोहि कोडी अणेगविहा॥१। नव चेव अढारसगं सत्तावीसा तहेव चउपना। नई दो चेव सया उ सत्तरी होइ कोडीणं॥२॥ सोलस उगमदोसे गिहिणो 3 समुढ़िए वियाणाहि। उपायणाए दोसे साहूउ समुट्ठिए जाण॥३॥णाणं ठवणा दविए भावे उपायणा मुणेयव्वा दव्वंमि होइ तिविहा भावंमि उ सोलसपया 3॥४॥आसूयमाइएहिं बालचियतुरंगबीयमाईहिं। सुयआसदुमाईणं उप्यायणया उ सच्चित्ता॥५॥ कणगरययाइयाणं जहेतृधाउविहिया 3 (ही य) अच्चित्ता। भीसा उ सभंडाणं दुपयाइक्या 3 उप्पत्ती॥६॥ भावे पसत्थ इयरो कोहाउप्यायणा 3 अपसत्थो। कोहाइजुया थायाइणं च नाणाइ उ पसत्था॥७॥धाई दूइ निमित्ते आजीव वणीमगे तिगिच्छ। यो कोहे माणे माया लोभे य हवंति दस एए॥८॥ पुदिपच्छासंथव विज्जा मंते य चुन्न जोगे यो उप्यायणाइ दोसा सोलसमे भूलकम्मे | य॥९॥खीरे य मजणे मंडणे य कीलावणंकटाई यो एकेकाविय दुविहा करणे कारावणे चेव ॥४१०॥धारेइ धीयए वा धयंति वा तमिति तेण धाई ३। जहविहवं आसि पुरा खीराई पंच धाईओ॥१॥ खीराहारो रोवइ मन्झ कयासायदेहि णं पिज्जे। पच्छ। व मझ दाहिसि अलं व भुजो व एहामि॥२॥ मइमं अरोगि दीहाउओ य होइ अविभाणिओ बालो। दुल्लभयं खु सुयमुहं पिजाहि In श्री पिण्डनियुक्ति सूत्र॥
पू. सागरजी म. संशोधित
For Private And Personal Use Only
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
॥ अहं व से देमि॥३॥अहिगरण भद्दपंता कम्मुदय गिलाणए य उड्डाहो। चडुकारी य अवन्नो नियगो अन्नं च जं संके॥४॥अयमवरो | | 3 विकप्यो भिक्खायरि सड्ढि अद्धिई पुच्छ।। दुक्खसहाय विभासा हियं च धाइत्तणं अजो!॥५॥ व्यगंडतणुयथूलत्तणेहिं तं पुच्छिउँ अयाणंतो। तत्थ् गओ तस्समक्खं भणाइतं पासि बाल॥६॥ अणुद्वियं व अणविक्खियं व इणमं कुलं तु मन्नामि। पुन्नेहिं जहिताए जदिच्छाए व तर( चल )ई बालेण सूएमो॥७॥ थेरी दुब्बलखीरा चिमि( विवि)ढो पेल्लियमूहो अइथणीए। तणुई | उ मंदखीरा कुप्परथणियाए सूइमुहो॥८॥ जा जेण होइ वन्नेण उकड। गहए य तं तेणी गरहइ समाण तिव्वं पसत्यमियरं च दुव्वन्न॥९॥उव्वट्टिया पओसं छोभग उब्भामओ य से जंतु। होज्जा मन्झवि विग्यो विसाइ इयरी व एमेव॥४२०॥ एमेव सेसियासुवि | सुयभाइसु करणकारणं सगिहे। इड्ढीसु य धाईसु य तहेव उव्वट्टियाण गमो॥१॥ लोलइ महीए धूलीए गुंडिओ हाणि अहवणं | मजे। जलभीरु अबलनयणो अइउप्पिलणे अ रत्तच्छो॥२॥ अब्भंगिय संवाहिय उव्वट्टिय मज्जियंच तो बाली उवणेइ मजाधाई मंडणधाईए सुइदेहं ॥३॥ उसुआइएहिं मंडेहि ताव णं अहवणं विभूसेमि। हत्थिच्चगा व पाए कया गलिच्चा व पाए ॥४॥ ढड्ढरसर छुन्न हो मउयगिरो मउयमम्मणुलावो। उल्लावणगाईहिं व करेइ कारेइ वा किड्डं॥५॥ थुल्लीए वियडपाओ भगकडी सुकडाए दुक्खंची निम्भंसकक्खडकरहिं भीरुओ होइ घेण्यते॥६॥कोलइरे वत्थव्वो दत्तो आहिंडओ भवे सीसो अवहरइ धाइपिंड अंगुलिजलणे यसादिव्व॥७॥ओमे संगमथेरा गच्छ विसज्जति जंघबलहीणा।नवभागखेत्तवसही दत्तस्स य आगमो ताहे ॥३१॥भा०। श्री पिण्डनियुक्ति सूत्रा
पू. सागरजी म. संशोधित
For Private And Personal Use Only
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
उसयबाहिं ठाणं अनाउंछेण संकिलेसो यो पूयणचेडे मा रुय पडिलाभण वियडणा सम्म॥२॥ भा० सग्गाम परम्गामे दुविहा दूई उ होइ नायव्वा। सा वा सो वा भणई भणइ व तं छन्नवयणेणं ॥८॥ एक्केकाविय दुविहा पागड छन्ना य छन्न दुविह। 31 लोगुत्तरि तत्थेगा बीया पुण उभयपक्षेवि(सु)॥९॥ भिक्खाइए वच्चंते अप्पाहणि नेइ खंतियाईणी सा ते अमुगं माया सो व पिया ते इमं भणइ ॥४३०॥ दूइत्तं खु गरहियं अपाहिउँ बिइयपच्च्या भणति। अविकोविया सुया ते जा आह मई भणसु खंति॥१॥ उभ्येऽविय पच्छन्ना खंत! कहिनाहि खंतियाए तुम तं तह संजायंतियतहेव अह तं रेजासि हि)॥२॥ गामाण दोण्ह वरं। सेज्जायरि धूय तत्थ खंतस्स (गमो)। वहपरिणय खंतऽज्झत्थ( प्याह) णवणाए कए जुद्ध॥३॥ जामाइपुत्तपइमारणं च देण कहियंति जणवाओ। जामाइपुत्तपइमारएण खंतेण मे सिटुं॥४॥ नियमा तिकालविसएऽवि निमित्ते छव्विहे भवे दोसा सजंतु वट्टमाणे आउभए तत्थिमं नाय५॥लाभालाभं सुहं दुक्खं, जीवियं मरणं तहा।छविहेऽवि निमित्ते उ, दोसा होंति इमे सुणा५प्र०॥ आकंपिया निमित्तेण भोइणी भोइए चिरगयमिो पुवभणिए कह ते आग? रुट्ठोय वड(ल)वाए॥६॥दूराभोयण एगागि आगओ परिणयस्स पच्चोणी। पुच्छा समणे कहणं साइयंकार सुभिणाई॥३३॥भागकोवो वडवागब्भं च पुच्छिओ पंचपुंडमाइंसुोफालण दिटे जइ नेव तो तुहं अवितहं कइ वा॥३४॥भा० जाई कुल गण कम्मे सिप्पे आजीवणा 3 पंचविहा।सूयए असूयाए व अप्याण कहेहि एक्केछ ॥७॥ जाईकुले विभासा गणो 3 मलाइ कम्म किसिमाई। तुण्णाइ सिप्पऽणावज्जगं च कम्मेयराऽऽवज ॥८॥ श्री पिण्डनियुक्ति सूत्र॥
पू. सागरजी म. संशोधित
For Private And Personal Use Only
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
होमायवितहकरणे नजइ जह सोत्तियस्स पुत्तोत्ति वसिओ वेस गुरुकुले आयरियगुणे वसूएइ॥९॥ सम्ममसम्मा किरिया अणेण रणाऽहिण व विवरीया। समिहामंताहुइठाण जागकाले य घोसाई ॥४४०॥ उगाइकुलेसुवि एवमेव गणमंडलप्पवेसाई || देउलदरिसणभासाउवणयणे दंडमाईया॥१॥ कत्तरि पओअणावेक्खवत्थुबहुवित्रेसु एमेवो कम्मेसु य सिप्पेसु य सम्ममसम्मेसु सूईयरा॥२॥ समणे माहणि किवणे अतिही साणे य होइ पंचभए। वणि जायणत्ति वणिओ पायप्पाणं वणेइत्ति॥३॥ भयभाइवच्छगंपिव वणेइ आहारमाइलोभेणीसमणेसु माहणेसु य किविणाऽतिहिसाणभत्तेसु॥४॥निगंथ सकतावस गेरुयं आजीव | पंचहा सभणा। तेसि परिवेसणाए लोभेण वणिज को अप्पं?॥५॥ भुंजंति चित्तकम्भट्ठिया व कारुणिय दाणरुइणो यो अवि
कामगद्दभेसुवि न नस्सई किं पुण जईसु?॥६॥ मिच्छत्तथिरीकरणं उग्गमदोसा य तेसु वा गच्छे । चडुकारऽदिन्नदाणा पच्चत्थिग |मा पुगो इंतु ॥७॥ लोयाणुग्गहकारिसु भूमीदेवेसु बहुफलं दाणी अवि नाम बंभबंधुसु किं पुण छक्कम्मनिरएसु?॥८॥ किवणेसु तुम्मणे(ब्बले)सु र अबंधवायंकजुंगियंगेसुं। पूयाहिज्जे लोए दाणपडागं हरइ दिंतो॥९॥ पाएण दे लोगो उवगारिसुपरिचिएसु झुसिएसोजो पुण अद्धाखिन्नं अतिहिं पूएइ तं दाणं॥४५०॥अवि नाम होज सुलभो गोणाईणं तणाइ आहारो। छिच्छिक्काच्याणं नहु सुलहो होइ सुणहा( गा)॥१॥ केलासभवणा एए, आगया गुज्झगा महि। चरति जक्खरूवेणं, पुयाऽपूया हियाऽहियः॥२॥ | एएण मन्झ भावो दिह्रो लोए पणामहेनमि। एक्वेच्छे पुव्वुत्ता भद्दगपंताइणो दोसा॥३॥ एमेव कागमाई साणग्गहणेण सूइया होति। श्री पिण्डनियुक्ति सूत्र॥
पू. सागरजी म. संशोधित
For Private And Personal Use Only
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
जो वा जंभि पसत्तो वणइ तहिं पुट्ठपुट्ठो वा ॥४॥ दाणं न होइ अफलं पत्तमपत्तेसु सन्निजुज्जंती इय विभणिएडवि दोसा पसंसओ किं पुण अपत्ते ? ॥ ५ ॥ भणड़ य नाहं वेज्जो अहवाऽवि कहेइ अप्पणो किरिया अहवावि विज्जयाए तिविह तिमिच्छा मुणेयव्वा ॥६॥ भिक्खाइ गओ रोगी किं विज्जोऽहंति पुच्छिओ भगइ। अत्थावत्तीए क्या अबुहाणं बोहणा एवं॥७॥ एरिसयं चिय( वा )दुक्खं भेसज्जेण अमुगेण पडणं मे। सहसुम्पन्नं व रुयं वारेमो अट्टमाईहिं ॥८ ॥ संसोधण संसमणं नियाणपरिवज्जणं च जं तत्थ । आगंतु धाउखोभे य आमए कुणइ किरियं तु ॥ ९ ॥ अस्संजमजोगाणं पसंघणं कायघाय अयगोलो। दुब्बलवग्घा हरणं अच्चुदये गिण्हणुड्डाहे ॥ ४६० ॥ हत्थकम्प गिरिफुल्लिय रायगिहं खलु तहेव चंपा यो कडघयपुन्ने इट्टग लड्डुग तह सीहकेसरए ॥१॥ | विज्जातवप्यभावं रायकुले वाऽवि वल्लभत्तं से। नाउं ओरस्सबलं जो लब्भइ ( देइ भया ) कोहपिंडो सो ॥ २ ॥ अन्नेसि दिज्नमाणे जायंतो वा अलद्धिओ कुप्पे । कोहफलंभिऽवि दिट्ठे जो लब्भइ कोहपिंडो सो ॥३ ॥ करडुयभत्तमलद्धं अन्नहिं दाहित्य एव वच्चतो। थेरा भोयण तइए आइक्खण खामणा दाणं॥४॥ उच्छाहिओ परेण व लद्धिपसंसाहिं वा समुत्तइओ । अवमाणिओ परेण य जो | एसइ माणपिंडो सो ॥५॥ इट्टगछणंमि परिपिंडियाण उल्लाव को णु हु पगेव । आणिज्ज इट्टगाओ ? खुड्डो पच्चाह आणेमि ॥६॥ जइविय ता पज्जत्ता अगुलघयाहिं न ताहिं णे कज्जं । जारिसियाओ इच्छह ता आणेमित्ति निक्खतो ॥७॥ ओहासिय पडिसिद्धो भाइ अगारिं अवस्सिमा मज्झ । जइ लहसि तो तं मे नासाए कुणसु मोयंति (सा आह ) ॥८॥ कस्स घर पुच्छिऊणं परिसाए ॥ श्री पिण्डनिर्युक्ति सूत्रं ॥
पू. सागरजी म. संशोधित
३३
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
For Private And Personal Use Only
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
अमुइ कइरउ पुच्छे। किं तेणऽम्हे जायसु सो किविणो स दाहिइ न तुझं॥९॥ दाहामि तेण भणिए जइ न भवसि छण्हमेसि || पुरिसाणी अन्नयरो तो तेऽहं परिसामझूमि पणया( जाए )मि॥४७०॥सेयंगुलि बगुड्डावे, किंकरे व्हायए तहा। गिद्धावरंखि हद्दन्नए | 4 पुरिसाहमा छ। उ॥१॥जायसु न एरिसोऽहं इट्टगा देहि पुव्वमइगंतुमाला उत्तारि 'गुलं भोएमि दिएत्ति आरूढ॥२॥ सिइअवणण पडिलाभण दिस्सियरी बोलभंगुली नासो दुण्हेगयरपओसो आयविवत्ती य उड्डाहो ॥३॥ रायगिहे धम्मरुई असाढभूई य खुड्डओ तस्सो रायनडगेहपविसण संभोइय मोयए लंभो॥४॥ आयरियउवझाए संघाडगकाणखुजतहोसी। नडपासण पज्जत्तं निकायण दिणे दिणे दाण॥५॥धूयदुए संदेसो दाण सिणेह करणं रहे गह(कर)णी लिंगं मुयत्ति गुरुसिद्ध विवाहे उत्तमा पगई॥६॥रायघरे य क्याई निम्महिलं नाडगं नडागच्छी। ता य विहरंमि भत्ता उवरि गिहे दोवि पासुत्ता॥७॥वाधाएण नियत्तो दिस्स विचेला विराग संबोही। इंगियनाए पुच्छ। पजीवणं टुपालंति॥८॥इक्खागवंस भरहो आयंसघरे य केवलालोओबहाराइखिवणगह(म)णं उक्सग्ग न सो नियत्तोति ॥९॥ तेण समं पव्वइया पंच नरसयत्ति नाडए डहणी गेलनखमगपाहुणथेरादिट्ठा य बीयं तु॥४८०॥ लब्भंतपि न गिण्हइ अनं अमुगंति अज्ज घेच्छामि। भद्दरसंति व काउं गिण्हइ खद्धं सिणिद्धाई॥१॥ चंपा छणमि घिच्छामि मोयए तेवि सीहकेसरए। पडिसेह धम्मलाभं काऊणं सीहकेसरए॥२॥ सड्ढऽड्ढरत्तकेसरभायणभरणं च पुच्छ पुरिमड्ढे। उवआंग संतचो( चंदलो)यण साहुत्ति विगिंचणे नाणं॥३॥ दुविहो 3 संथवो खलु संबंधी वयणसंथवो चेवा एकेकोविय दुविही पुब्दि श्री पिण्डनियुक्ति सूत्रा
पू. सागरजी म. संशोधित
For Private And Personal Use Only
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassa garsuri Gyanmandir
पच्छ। य नायव्वो॥४॥ मायपिइ पुव्वसंथव सासूसुसराइयाण पच्छ। 31 गिहि संथव संबंध करेइ पुव्वं च पच्छा वा॥५॥ आयवयं च परवयं नाउ संबंधए तयणुरूवी मम माया एरिसिया ससा व धूया व नत्ताई॥६॥ अद्धिई दिट्ठिपण्हव पुच्छा कहणं ममेरिसी जणणी। थ्णखेवो संबंधो विहवासुण्हाइदाणं च॥७॥ पच्छासंथवदोसा सासू विहवादिधूयदाणं ची भज्जा ममेरिसिच्च्यि सज्जो धाओ व भंगो वा॥८॥ मायावी चडुयारी अहं ओहावणं कुणइ एसोनिच्छुभाई पंतो करिज भद्देसु पडिबंधो॥९॥ गुणसंथवणे पुब्वि संतासंतेण जो थुणिज्जाहिदायारमदिन्नंभी सो पुब्दिसंथवो हवइ ॥४९०॥एसो सो जस्स गुणा वियरंति अवारिया दसदिसासु। इहरा कहासु सुणिमो (ब्वसि) पच्चक्खं अज्ज दिट्ठो सि॥१॥ गुणसंथवेण पच्छ। संतासंतेण जो थुणिज्जाहि। दायारं दिनभी सो पच्छासंथवो होइ॥२॥ विमलीकयऽह चक्खू जहत्थ्या (ओ) वियरिया गुणा तुझी आसि पुराणे संका संपय निस्संकियं जायं॥३॥ विज्जामंतपरूवण विजाए भिक्खुवासओ होइ। मंतंमि सीसवेयण तत्थ मुरुंडेण दिटुंतो॥४॥ परिपिंडणमुल्लावो अइपंतो भिक्खुवासओ दावे। जइ इच्छइ अणुजाणह घयगुलवत्थाणि दावेमि॥५॥ गंतु विजामंतण किं देमि? ध्यं गुलं च वत्थाई। दिन्ने पडिसाहरणं केण हियं केण मुट्ठो मि?॥६॥ पडिविजथंभणाई सो वा अन्नो व से करिज्जाहि। पावाजीवीमाई कम्मणगारी य गहणाई ॥७॥जह जह पएसिणी जाणुगंमि पालितओ भमाडेइ। तह तह सीसे वियणा पणस्सइ मुरुंडरायस्स॥८॥पडिभतथंभणाई सो वा अन्नो व से करिज्जाहि। पावाजीवियमाई कम्मणगारी भवे बीय॥९॥ चुन्ने अंतद्धाणे चाणके पायलेवणेसभिए। मूल विवाहे श्री पिण्डनियुक्ति सूत्र॥
पू. सागरजी म. संशोधित
For Private And Personal Use Only
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
दो दंडिणी उ आयाणपरिसाडे ॥ ५०० ॥ जंघाहीणा ओमे कुसुमपुर सिस्सजोग रहकरणी खुड्डदुगंजणसुणणा गमणं देसंतरे | सरणं॥३५॥ भा० । भिक्खे परिहायंते थेराणं तेसि ओमे दिंताणं। सहभुज्ज चंदगुत्ते ओमोयरियाए दोबलं ॥ ६ ॥ चाणक्कपुच्छ | इट्टालचुण्णदारं पिहित्तु धूमे यो दठ्ठे कुच्छ पसंसा थेरसमीवे उवालंभो ॥३७॥ भा० । जे विज्जमंतदोसा ते च्चिय वसिकरणमाइ चुन्नेहिं । एगमणेग पओसं कुज्जा पत्थारओ वावि ॥१॥ सुभगदुम्भग्गकरा जोगा आहारिमा य इयरे या आघंसंधूववासापायपले वाइणो | इयरे ॥ २ ॥ नइकण्हबिन दीवे पंचसया तावसाण निवसंति। पव्वदिवसेसु कुलवई पालेवुत्तार सक्कारे ॥३॥ जण सावगाण खिंसण समियाक्खण माइठाण लेवेण सावय पयत्तकरणं अविणय लोए चलणधोए ॥४॥ पडिलाभिय वच्चता निब्बुड नइकूल मिलण | समियाऽऽओ। विम्हिय पंचसया तावसाण पव्वज्ज साहा य॥५॥ अकुमार खयं जोणी विवरीयट्ठा णिवेसणं वावि। गम्मपए पायं वा जो कुव्वइ मूलकम्मं ॥६०॥ अधिई पुच्छा आसन्न दिवाहे भिन्नकन्नसाहणया। आयमणपियणओसह अदखय | जज्जीव अहिगरणं॥६॥ जंघा परिजिय सड्ढी अद्धि आणिजए मम सवत्ती | जोगो जोणुग्धाडण पडिसेह पओस उड्डाहो ॥७॥ मा ते फंसेज्ज कुलं अदिज्जमाणा सुया वयं पत्ता । धम्मो यग्लोहियस्सा जड़ बिंदू तत्तिया नरया ॥८॥ किं न ठविज्जइ पुत्तो पत्तो कुलगोत्तकित्ति संताणो। पच्छाविय तं कज्जं असंगहो मा य नासिज्जा ॥९॥ किं अद्धित्ति पुच्छा सवित्तिणी गम्भिणित्ति से देवी। | गम्भाहाणं तुज्झवि करोमि मा अद्धि कुणसु ॥ ५१० ॥ जइवि सुओ मे होही तहवि कणिट्ठोत्ति इयर जुवराया । देइ परिसाडणं ॥ श्री पिण्डनिर्युक्ति सूत्रं ॥ पू. सागरजी म. संशोधित
३६
For Private And Personal Use Only
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
से नाए य पओस प्रत्यारो॥१॥ संखडिकणे काया कामपवित्तिं च कुणइ एगत्था एगत्थुड्डाहाई जजिय भोगंतरायं च॥२॥ एवं तु गविट्ठस्सा उग्गमउप्यायणाविसुद्धस्सा गहणविसोहि विसुद्धस्स होइ गहणं तु पिंडस्स॥३॥ उपायणाए दोसे( सा) साहू3 समुहिए वियाणाहि (या इमे भणिया) गहणे (दसए)सणाइ दोसे आयपर( गिहिसाह )समुट्ठिए वोच्छं॥४॥ दोनि 3 साहुसमुत्थासंकिय तह भावओऽपरिणयं चोसेसा अट्ठविनियमा गिहिणो यसमुट्ठिए जाण५॥ नामंठवणा दविए भावे गहणेसणा मुणेयव्वा। दव्वे वानरजूहं भावंमि य दस पया हुंति॥६॥ पडि(रि)सडियपंडुपत्तं वणसंडं दतु अनहिं पेसे। जूहवई पडियरए जूहेण समं तहिं गच्छे ॥७॥ सयमेवालोएउं जूहवई तं वर्ण समतेणी वियरइ तेसि प्यारं चरिऊण य तो दहं गच्छे ॥८॥ ओयरतं पयं दद्रु, नीह( उत्तर न दीसई। नालेण पियह पाणीयं, नेस निकारणो दहो॥९॥ संकिय मक्ख्यि निक्खित्त पिहिय साहरिय दायगुम्भीसे। अपरिणय लित्त छड्डिय एसणदोसा दस हवंति॥५२०॥ संकाए चउभंगो दोसुवि गहणे य भुंजणे लगो। जं संकियमावन्नो पणवीसा चरिमए सुद्धो॥१॥ उग्गमदोसा सोलस आहाकम्भाइ एसणादोसा। नव मक्खियाइ एए पणवीसा चरिभए सुद्धो॥२॥ छउत्थो सुयनाणी उवउत्तो( गवेसए) उन्नुओ पयत्तेणी आवन्नो पणवीसं सुयनाणपमाणओ सुद्धो॥३॥ ओहो सुओवउत्तो सुयनाणी जइवि गिण्हइ असुद्धी तं केवलीवि भुंजइ अपमाण सुयं भवे इहरा॥४॥ सुत्तस्स अप्यमाणे चरणाभावो तओ य मोक्खस्सा मोक्खस्सऽविय अभावे दिक्खपवित्ती निरत्था 3॥५॥ किंतु(ति)ह खद्धा भिक्खा दिजइ न य तरइ पुच्चि In श्री पिण्डनियुक्ति सूत्र।
पू. सागरजी म. संशोधित
For Private And Personal Use Only
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
| हिरिभी इय संकाए घेत्तुं तं भुंजइ संकिओ चेव॥६॥ हियएण संकिएणं गहिओ अनेणंसोहिया सा यो पगयं पहेणगं वा सोउं | निस्संकिओ भुजे॥७॥ जारिसय च्चिय लद्धा खद्धा भिक्खा भए अभुयगेहे। अन्नेहिवि तारिसिया वियडंत निसामए तइए॥८॥ जइ संका दोसकरी एवं सुद्धपि होइ अविसुद्धी निस्संकमेसियंतिय अणेसणिज्जपि निदोस॥९॥अविसुद्धोपरिणामोएगयरे अवडिओ य पक्खंमा एसिपि कुणइ णेसिं अणेसिमेसिं विसुद्धो ॥५३०॥ दुविहं च मक्खियं खलु सच्चित्तं चेव होइ अच्चित्ती सच्चित्तं पुण तिविहं अच्चित्तं होइ दुविहं तु॥१॥ पुढवी आउ वणस्सइ तिविहं सच्चित्तमक्खियं होइ। अच्चित्तं पुण दुविहं गरहियमियरे य भयणा ॥२॥ सुझेण सरक्खेणं मक्खियमल्लेण पुढविकाएकी सव्वंपि मक्खियं तं एत्तो आउंभि वोच्छामि॥३॥ पुरपच्छकम्म ससिणिद्धल्ले चत्तारि आउभेयाओ।उकिट्ठरसालित्तं परित्तऽणतं महिरुहेसु॥४॥सेसेहि उकाएहिं तीहिवि तेऊसमीरणतसेहि। सच्चित्तं भीसंवा न मक्खितं अत्टि उल्लं वा॥५॥ सच्चित्तमक्खियंमि उ हत्थे मत्ते य होइ चउभंगो।आइतिए पडिसेहो चरिमे भंगे अणुन्ना 3॥६॥ अच्चित्तमक्खियंमि उच्उसुवि भंगेस होइ नया 31 अगरहिएण 3 गहणं पडिसेहो गरहिए होड॥७॥ संसजिमेहि वज अगरहिएहिंपि गोरसदवेहि महुध्यतेल्लगुलेहि य मा मच्छिपिवीलियाघाओ॥८॥ मंसवससोणियासव लोए वा गरहिएहिं विवज्जेजा। उओऽवि गरहिएहिं मुत्तुच्चारेहिं छित्तंपि ॥९॥ सच्चित्तमीसएसु दुविहं काएसु होइ निक्खित्तो एक्वेवं तं दुविहं अणंतर परंपर चेव॥५४०॥ पुढवी आउक्काएतेऊवाऊवणस्सइतसाणी एकेक दुहाऽणंतर परंपरऽगणिमि सत्तविहा॥१॥ सच्चित्तपुढविकाए श्री पिण्डनियुक्ति सूत्र
पू. सागरजी म. संशोधित
For Private And Personal Use Only
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
सच्चित्तो चेव पुढवि निक्खित्तो। आऊतेउवणस्सइसमीरणतसेसु एमेव॥२॥ एमेव सेसयाणवि निक्खेवो होइ जीवकायकाएसुं।|| एकेको सट्टाणे परठामे पंच पंचेव॥३॥ एमेव भीसएसुवि भीसाण सचेयणाण निक्खेवो। मीसाणं भीसेसु य दोण्हंपिय होइ अच्चित्ते॥४॥ जत्थ उ सचित्तमीसे चउभंगो तत्थ चअसुवि अगिझोतं तु अणंतर इयरं परित्तऽणंतं च वणकाए ॥५॥ अहवण सचित्तभीसो उ एगओ एगओ उ अच्चित्तो। एत्थवि चउकभंगो वुकमभेओ)त्थाइति(दुए कहा नस्थि६॥ जं पुण अचित्तदव्यं निक्खिप्पइ चेयणेसु मीसे( दव्वे )सु। तहिं मग्गणा 3 इणमो अणंतरपरंपरा होइ॥७॥ ओगाहिमायणंतर परंपरं पिढरगाइ पुढवीए। नवणीयाइ अणंतर परं नावमाईसु॥८॥ विज्झायमुस्मुरिंगालमेव अप्पत्तपत्तसमजाले। वोकंतेलीणे, जयणाए॥९॥ विझाउत्ति नदीसइ अग्गी दीसेइ इंधणे छूढ़े। आपिंगल अगणिकणा मुम्भुर निजाल इंगाले५५०॥ अप्पत्ता 3 चउत्थे जाला पिढरं तु पंचमे पत्ता। छठे पुण कण्णसमा जाला समइच्छिया चरिमे॥१॥ पासोलित्तकडाहे परिसाडी नत्थि तंपिय विसालोसोऽविय अचिरच्छूढो उच्छुरसो नाइउसिणो य॥२॥उसिणोदगंपिधेप्पड़ गुडरसपरिणामियं अणच्चुसिणीजंच अघट्टियकन्न घट्टियपडणमि मा अग्गी॥३॥ पासोलितकडाहेऽनच्चुसिणे अपरिसाडऽघट्टते। सोलस भंगविगप्या पढमेऽणुन्ना न सेसेसु ॥४॥ | पयसमदुगअब्भासे माणं भंगाण तेसिमा रयणा। एगंतरिय लहुगुरु दुगुणा दुगुणा य वामेसु॥५॥ दुविहविराण उसिणे छड्डण हाणीय भाणभेओयोवाक्खित्ताणंतरपरंपरा पप्पडिय वत्थी॥६॥ हरियाइअणंतरिया परंपरं पिढरमाइसुवर्णमिोपूपाई पिट्ठऽणंतर श्री पिण्डनियुक्ति सूत्र॥
पू. सागरजी म. संशोधित
For Private And Personal Use Only
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
भरिए कुउवाइसू इयरा॥७॥ सच्चित्ते अच्चित्ते मीसग पिहियंमि होइ चउभंगो। आइतिगे पडिसेहो चरिभे भंगमि भया उ॥८॥|| जह चेव उ निक्खित्ते संजोगा चेव होंति भंगा यो एमेव य पिहियंमिवि नाणत्तमिणं तइयभंगे॥९॥ अंगारधूवियाई अणंतरो संतरो सरावाईतत्थेव अइरवाऊ परंपरं वत्थिणा पिहिए॥५६०॥अरं फलाइपिहितं वर्णमि इयरं तु छब्ब( पिच्छ )पिढराईकच्छवसंचाराई अणंतराणंतरे छठे॥१॥ गुरु गुरुणा गुरु लहुणा लहुयं गुरुएण दोऽवि लहुयाई अच्चित्तेणवि पिहिए चउभंगो दोसु अग्गेझ॥२॥ सच्चित्ते अच्चित्ते मीसग साहारणे य चउभंगो। आइतिए पडिसेहो चरिभे भंगमि भयणा 3 (गहणे आणाइणो दोसा) ॥३॥ जह चेव उ निक्खित्ते संजोगा चेव होंति भंगा यो तह चेव उ साहरणे नाणत्तमिणं तइयभंगे॥४॥ मत्ते॥ जेण दाहिइ तत्थ अदिज तु होज्ज असणाई। छोद तयाहि तेणं देई अह होइ साहरण॥५॥ भूमाइएसु तं पुण साहरणं होइ छसुवि काएसुो जं तं दुह। | अचित्तं साहरणं तत्थ चउभंगो॥६॥ सुक्के सुकं पढमो सुक्के उल्लं तु बिइयओ भंगो। उल्ले सुक्कं तइओ उल्ले उल्लं चउत्थो 3॥७॥ एकेके चउभंगो सुक्काईएतु होइ (चउसु) भंगेसु। थोवे थोवं थोवे बहुं च विवरीय दो अने॥८॥ जत्थ ३ थोवे थोवं सुके उल्लं च छुहइ तं गेझो जइ तं तु समुक्खे थोवाहारं दलइ अन॥९॥उखेवे निक्खेवे महल्लभाणमि लुद्ध वह डाहो अचियत्तं वोच्छेओ छक्कायवहो य गुरुमत्ते( दोसुवि भंगेसु बहुआ 3) ॥५७०॥ थोवे थोवं छूढं सुकं उल्लं तु तं तु आइनी बहुयं तु अणाइन कडदोसो सोत्ति काऊणं॥१॥ बाले वुड्ढे मत्ते उम्भत्ते वेविए य जरिए यो अंधिलए पगलिए आरूढे पाउयाहिं च॥२॥ हत्थऽदुनियलबद्धे श्री पिण्डनियुक्ति सूत्र
पू. सागरजी म. संशोधित
For Private And Personal Use Only
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kalassagarsuri Gyanmandir
विवजिए चेव हत्थपाएहिं। तेरासि मुव्विणी बालवच्छ भुंजति घुसुलिती॥३॥ भजति य दलयंती कंडंती चेव तह य पीसंती || पीजंती उंचंती तंति पमद्दमाणी य॥४॥ छक्कायवग्नहत्था समणट्ठा निक्खिवित्तु ते चेवो ते चेवोगाहंती संघटुंताऽरभंती यो५॥ संसत्तेण यदव्वेण लित्तहत्था य लित्तमत्ता यो उव्वतंती साहारणं व दिंती य चोरिययं ॥६॥ पाहुडियं च ठवंती सपच्चवाया परं च उहिस्सो आभोगमणाभोगे दलंती वजणिज्जा ए॥७॥ एएसि दायगाणं गहणं केसिंचि होइ भइयव्वी केसिंची अग्गहणं तविवरीए भवे गहणं॥८॥ कब्बढिग अव्याहण दिने अन्नन्न गहण पज्जत्ती खंतिय मग्दणदिन्ने उड्डाह पओस चारभडा ॥९॥ थेरो गल्तलालो कंपणहत्थो पडिज वा देतो। अपहत्ति य अचियत्तं एगयरे वा उभयओ वा॥५८०॥ अवयास भाणभेओ वमणं | असुइत्ति लोगगरिहा य( उड्डाहो)। पंतावणं च मत्ते वमणविवजा य उम्मत्ते॥१॥ वेविय परिसाडणया पासे व छुभेज भाणभेओ वा। एमेव य जरियमिवि जरसंकमणं च उड्डाहो ॥२॥ उड्डाह कायपडणं अंधे भेओ य पास छुहणं च। तद्दोसी संकमणं गलंत भिस भित्र देहे य॥३॥ पाउयदुरूढपडणं बद्ध परियाव असुइ खिंसा यो करछिनासुइ खिसा ते च्चिय पायेऽवि पडणं च॥४॥ आयपरोभयदोसा अभिक्खगहणमि खोभण नपुंसेलोगदुगुंछ। संका एरिसया नूणमेएऽवि॥५॥ गुम्विणि गब्भे संघट्टणा 3 उटुंतुवेसमाणीए। बालाई मंसुंडग मज्जाराई विराहेजा॥६॥ भुंजती आयमणे उदगं छोट्टीय लोगगरिहा यो घुसुलती संसत्ते करंमि | लिने भवे रसगा॥७॥ दगबीए संघट्टण पीसणकंडदल भजणे डहणी पिंजंत रुचणाई दिने लित्ते करे उदगं॥८॥ श्री पिण्डनियुक्ति सूत्र
पू. सागरजी म. संशोधित
For Private And Personal Use Only
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
लोणदगअगणिवत्थीफलाइमच्छाइ सजिय हत्थंमि। पाएणोगाहणया संघट्टण सेसकाएण॥९॥ खणमाणी आरभए मज्जइ धोयइ व सिंचए किंचिो छेयविसारणमाई छिंदइ छठे फुरुफुरुते ॥५९०॥ छक्कायवग्नहत्था केई कोलाइकवलइयाई। सिद्धत्थगपुष्पाणि य सिरंमि दिवाइं वनंति॥१॥अने भणंति दससुवि एसणदोसेसु नत्थि तगहणी तेण न वज भनइ नणु गहणं दायगग्गहणा॥२॥ संसजिमम्मि देसे संसजिमदव्वलित्तकरमत्ता। संचारो ओयत्तण उक्खिप्यतेऽवि ते चेव॥३॥ साधारणं बहूणं तत्थ उ दोसा जहेव अणिसिद्धे। चोरियए गहणाई भयए सुण्हाइ वा दंते॥४॥ पाहुडिठवियगदोसा तिरिउड्ढमहे तिहा अवायाओ। धम्मियमाई ठवियं परस्स परसंतियं वावि॥५॥अणुकंपा पडिणीयट्ठया व ते कुणइ जाण माणोऽविीएसणदोसे बिइओ कुणइ उ असढो अयाणंतो॥६॥ भिक्खामित्ते अवियालणा उ बालेण दिजमाणंमि। संदिढे वा गहणं अइबहुय वियालणेऽणुना ॥७॥2 पहु थरथरते थरिए अत्रेण दढसरीरे वा। अव्वत्तमत्तसड्ढे अविभले वा असागरिए॥८॥ सुइभद्दगदित्ताई दढग्गहे वेविए जरंमि सिवे। अवधरियं तु सड्ढो देयंधोऽन्त्रेण वा धरिए॥९॥ मंडलपसूतिकुट्ठीऽसागरिए पाउयागए अयलेो कमबद्ध सवियारे इयरे बिढे असागरिए॥६००॥ पंडग अप्पडिसेवी वेला थणजीवि इयर सव्वंपि। उक्खित्तमणावाए न किंचि लग्गं ठवंतीए॥१॥
पीसंती निम्पिटे फासुं वा घुसुलणे असंसत्ती कत्तणि असंखचुन चुनं वा जा अचोक्खलिणी॥२॥ उव्वणिऽसंसत्तेण वावि अट्ठीलए न घटे। पिंजणपमहणेसु य पच्छाकम्म जहा( हिं) नत्थि॥३॥ सेसेसु य पडिवक्खो न संभवइ कायगहणमाईसु। ॥ श्री पिण्डनियुक्ति सूत्र।
पू. सागरजी म. संशोधित
For Private And Personal Use Only
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
| पडिवक्खस्स अभावे नियमा उ भवे तयग्गहणं॥४॥सच्चित्ते अच्चित्ते भीसग उम्भीसगंमि चउभंगो।आइतिए पडिसेहो चरिमे भंगमि भयणा ॥५॥ जह चेव य संजोगा कायाणं हेतुओ य साहरणे। तह चेव य उम्मीसे होइ विसेसो इमो तत्थ॥६॥ दायव्वमदायव्वं च दोऽवि दवाई देइ मीसे। ओयणकुसुणाईणं साहरण तयनहिं छोढुं ॥७॥ तंपिय सुक्के सुक्कं भंगा चत्तारि जह 3 साहरणे। अव्यबहुएऽवि चउरो तहेव आइन्नऽणाइन्ने॥८॥ अपरिणयंपिय दुविहं दव्वे भावे य दुविहमेक्केक्कं दव्वंमि होइ छक्कं भावंमि य होइ सझिलगा॥९॥ जीवत्तंमि अविगए अपरिणयं परिणयं गए जीवे दिलुतो दुद्धदही इय अपरिणयं परिणयं तं च ॥६१०॥ दुगमाई सामन्ने जइ परिणमई 3 तत्थ एगस्सा देभित्ति न सेसाणं अपरिणयं भावओ एय॥१॥एगेण वावि एसिं मणमि परिणामियं न इयरेणी तंपि हु होइ अगिझं सझिलगा सामि साहु वा॥२॥ घेत्तव्यमलेवकडं लेवकडे मा हु पच्छकमाई। न य रसगेहिपसंगो इअ वुत्ते चोयगो भणइ॥३॥ जइ पच्छकम्मदोसा हवंति मा चेव भुंजऊ सययो तवनियमसंजमाणं चोयग! हाणी खमंतस्स॥४॥ लितंति भाणिऊणं छम्मासा हायए चउत्थं तो आयंबिलस्स गहणं असंथरे अप्पलेवं त५॥ आयंबिलपारणए छा खविऊणी जइ न तरइ छम्मासे एगदिणूणं तओ कुण३॥६॥ एवं एक्केक्कदिणं आयंबिलपारणं खदेऊणी दिवसे दिवसे गिण्ह3 आयंबिलमेव. निल्लेव॥७॥ जइ से न जोगहाणी संपइ एसे व होइ तो खमओ। खमणतरेण आयंबिलं तु नियमं तवं कुणइ॥८॥ हेट्ठावणि कोलसगा सोवीरगकूरभोइणो मणुया। जइ तेऽवि जति तहा किं नाम जई न जाविति?॥९॥ तिय सीयं सभणाणं तिय ॥श्री पिण्डनियुक्ति सूत्र।
पू. सागरजी म. संशोधित
For Private And Personal Use Only
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
उण्ह गिहीण तेणऽणुनायी तकाईणं गहणं कट्टरमाईसु भइयव्व।६२०॥आहारउवहिसेज्जा तिण्णिवि उण्हा गिहीण सीएऽवितेण 3 जीरइ तेसिं दुहओ उसिणेण आहारो॥१॥ एयाई चिय तिन्निवि जईण सीयाई होति गिम्हेवि तेणुवहम्मइ अग्गी तओ य दोसा अजीराई॥२॥ ओयणमंडगसत्तुगकुम्भासारायमासकलवा। तूयरिमसूरमुग्गा मासा य अलेवडा सुक्का॥३॥ उब्भिज्जपिज्जकंगू तक्कोल्लणसूवकंजिकढियाई। एए 3 अप्पलेवा पच्छाकम्मं तहिं भइयं॥४॥ खीर दहि जाउ कट्टर तेल्ल घेयं फाणियं सपिंडरसी इच्चाई बहुलेवं पच्छाकम् तहिं नियमा॥५॥ संसट्टेयरहत्थो मत्तोऽविय दव्व सावसेसिया। एएसु अट्ठ भंगा नियमा गहणं तु
ओएसु॥६॥ सच्चित्ते अच्चित्ते मीसग तह छड्डणे य चउभंगो। चउभंगे पडिसेहो गहणे आणाइणो दोसा॥७॥ उसिणस्स छड्डणे देंतओ व डझेझ कायदाहो वा। सीयपडणमि काया पडिए महबिंदुआहरणं॥८॥णामं ठवणा दविए भावे घासेसणा मुणेयव्या। दव्वे मच्छाहरणं भावंमि य होइ पंचविहा॥९॥ चरियं व कप्पियं वा आहरणं दुविहमेव नायव्व। अत्थस्स साहणट्ठा इंधणमिव ओयणट्टाए ॥६३०॥ अह मंसंमि पहीणे झायंत मच्छियं भाइ मच्छो। किं झायसि तं एवं? सुण ताव जहा अहिरिओऽसि॥१॥ तिबलागमुहुभ्मुक्को, तिक्खुत्तो वलयामुहे। तिसत्तक्खुत्तो जालेणं, सइ छिन्नोदए दहे॥२॥ एयारिसं ममं सत्तं, सढं घट्टियघट्टणी इच्छसि गलेण घेत्तुं, अहो ते अहिरीयया ॥३॥बायालीसेसणसंकडंमि गहणंमि जीव! नहु छलिओइण्हि जह न छलिज्जसि भुंजतो रागदोसेहिं॥४॥घासेसणा उ भावे होइ पसत्था तहेव अपसत्था अपसत्था पंचविहा तव्विवरीया पसत्था उ॥५॥दव्वे भावे संजोअणा श्री पिण्डनियुक्ति सूत्र।
| ४४
पू. सागरजी म. संशोधित
For Private And Personal Use Only
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassa garsuri Gyanmandir
3 दव्वे दुहा 3 बहि अंतो। भिक्खं चिय हिंडतो संजोयंतमि बाहिरिया॥६॥ खीरदहिसूवकट्टरलंभे गुडसप्पिवडगवालुंके। अंतो ३ || तिहा पाए लंबण वयणे विभासा 3॥७॥ संयोयणाए दोसो जो संजोएइ भत्तपाणं तु दव्वाई रसहे वाघाओ तस्सिमो होइ॥८॥ संजोया 3 भावे संजोएऊण ताणि दव्वाई। संजोयइ कम्मेणं कम्मेण भवं तओ दुक्ख॥९॥ पत्ते य उरलंभे भुत्तव्वरिए य सेसगमणट्ठा दिट्ठो संजोगो खलु अह कमो तस्सिमो होइ॥६४०॥रसहे पडिसिद्धो संयोगो कप्पए गिलाण जस्सव अभत्तछंदो सुहोचिओऽभाविओ जो य॥१॥ बत्तीस किर कवला आहारो कुच्छिपूरओ भणिओ। पुरिसस्स महिलियाए अट्ठावीसं भवे कवला॥२॥ एत्तो किणाइ हीणं अद्धं अद्धद्धगं च आहारंग साहुस्स बिंति धीरा जायामायं च ओमं च ॥३॥ पगामं च निगाभ च जो पणीयं भत्तपाणमाहारे। अइबहुंय अइबहुसो पमाणदोसो मुणेयव्वो॥४॥ बत्तीसाइ परेणं पगाम निच्चं तमेव उ निकामी जं पुण गलंतनेहं पणीयमिति तं बुहा बेति॥५॥ अइबहुयं अइबहुसो अइप्पमाणेण भोयणं भोत्तुं। हाएज्ज व वाभिज्ज व मारिज व तं अजीरंत॥६॥बहुयातीयमइबहुं अइबहुसो तित्रि तित्रि व परेणीतं चिय अइप्यमाणंभुंजइ जंवा अतिप्पंतो॥७॥हियाहारा मियाहारा, अप्पाहारा य जे नरा।न ते विजा तिगिच्छंति, अप्पाणं ते तिगिच्छगा॥८॥ तेल्लदहिसमाओगा अहिओ खीरदहिकंजियाणं चा पत्थं पुण रोगहरं न य हेऊ होइ रोगस्स॥९॥ अद्धमसणस्स सव्वंजणस्स कुजा दवस्स दो भागे। वाउपवियारणहा छब्भायं ऊणयं कुजा॥६५०॥ सीओ उसिणो साहारणो य कालो तिहा मुणेयव्यो। साहारणमि काले तत्थाहारे इमा मत्ता॥१॥ सीए दवस्स एगो ॥श्री पिण्डनियुक्ति सूत्र
पू. सागरजी म. संशोधित
For Private And Personal Use Only
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
| भत्ते चत्तारि अहव दो पाणे। उसिणे दवस्स दोन्नि उ तिन्नि व सेसा उ भत्तस्स ॥२॥ एगो दवस्स भागो अवद्वितो भोयणस्स दो भागा। वड्ढति व हायंति व दो दो भागा उ एक्के क्के ॥ ३ ॥ एत्थ उ तइयचउत्था दोण्णि य अणवद्विया भवे भागा। पंचमछट्टो पढमो बिइओवि अवट्टिया भागा ॥॥॥ तं होइ सइंगालं जं आहारेइ मुच्छिओ संतो। तं पुण होइ सधूमं जं आहारेइ निंदंतो ॥ ५ ॥ | अंगारत्तमपत्तं जलमाणं इंधणं सधूमं तु । अंगारति पवुच्चइ तं चिय दड्ढं गए धूमे ॥६॥ रागग्गिसंपत्तिो भुजंतो फासूयंपि आहारं । निद्दड्ढंगालनिभं करेइ चरणिंधणं खिप्पं ॥ ७ ॥ दोसग्गीवि जलंतो अम्पत्तियधूमधूमियं चरणं । अंगारमित्तसरिसं जा न हवइ निद्दही ताव॥८ ॥ रागेण सइंगालं दोसेण सधूमगं मुणेयव्वं । छायालीसं दोसा बोद्धव्वा भोयणविहीए ॥९ ॥ आहारंति तवस्सी विगइंगालं |च विगयधूमं च । झाणज्झयणनिमित्तं एसुवएसो पवयणस्स ॥६६० ॥ छहिं कारणेहिं साधू आहारितोवि आयरइ धम्मं । छहिं चेव कारणेहिं णिज्जूहिंतोवि आयरई ॥ १ ॥ वेयण वेयावच्चे इरियट्ठाए य संजमट्ठाए। तह पाणवत्तियार छटुं पुण धम्मचिंताए ॥ २ ॥ नत्थि छुहाए सरिसा वियणा भुंजेज्ज तप्पसमणट्ठा। छाओ वेयावच्चं ण तरइ काउं अओ भुंजे ॥ ३ ॥ इरिअं नवि सोहेई पेहाईअं च संजमं | काउं । थामो (छाओ) वा परिहायइ गुणणुप्पेहासु अ असत्तो ॥ ४ ॥ अहव ण कुज्जाहारं, छहिं ठाणेहिं संजए। पच्छा पच्छिमकालंमि, काउं अध्यक्खमं खमं॥५. आयंके उवसग्गे तितिक्खया बंभचेरगुत्तीसु। पाणिदया तवहे सरीरवोच्छेयणट्ठाए ॥६॥ आयंको जरमाई रायासन्नायगाइ उवसग्गो। बंभवयपालणट्ठा पाणिदया वासमहियाई ॥७ ॥ तवहेउ चउत्थाई जाव उ छम्मासिओ तवो होइ । छट्ठ ॥ श्री पिण्डनिर्युक्ति सूत्रं ॥
पू. सागरजी म. संशोधित
४६
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
For Private And Personal Use Only
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
सरीरवोच्छेयणट्ठया होअणाहारो॥८॥सोलस उग्गमदोला सोलस उपायणाए दोसा । दस एसणाए दोसा संजोयणमाइ पंचेव॥९॥ एसो आहारविही जह भणिओ सव्वभावदंसीहिंधम्मावस्सगजोगा जेणन हायंति तं कुज्जा ॥६७०॥ जा जयभाणस्स भवे विराहणा सुत्तविहिसभागस्सा सा होइ निजरफला अन्झत्थविसोहिजुत्तस्स॥६७१॥ भु महावीरस्वामीनी पट्टपरंपरानुसार कोटीगण-वैरी शाखा-चान्द्रकुल प्रचंड प्रतिभा संपन्न, वादी विजेता परमोपास्य पू. मुनि श्री झवेरसागरजी म.सा. शिष्य बहुश्रुतोपासक, सैलाना नरेश प्रतिबोधक, देवसूर तपागच्छ, समाचारी संरक्षक, आगमोध्धारक पूज्यपाद आचार्यदेवेश् श्री आनंदसागर सूरीश्वरजी महाराजा शिष्य प्रौढ प्रतापी-सिध्धचक्र आराधक समाज संस्थापक पूज्यपाद आचार्य श्री चन्द्रसागरसूरीश्वरजी म. सा. शिष्य चारित्र चूडामणी, हास्य विजेतामालवोध्धारक महोपाध्याय श्री धर्मसागरजी म.सा. शिष्य आगम विशारद, नमस्कार महामंत्र समाराधक पंन्यास प्रवर श्री अभयसागरजी म. सा. शिष्य शासन प्रभावक, नीडर वक्ता पू. आ. श्री अशोकसागर सूरिजी म.सा. शिष्य परमात्म भक्ति रसभूत पू. आ. श्री जिनचन्द्रसागर सू.म.सा. लघुगुरुभ्राता प्रवचन प्रभावक पू.आ. श्री हेमचन्द्रसागर म.सा. शिष्य पू. गणी श्री पूर्णचन्द्रसागरजी म. सा. आ आगमिक सूत्र अंगे सं. २०५८ /५९/६० वर्ष दरम्यान संपादन कार्य माटे महेनत करी प्रकाशन दिने पू. सागरजी म. संस्थापित प्रकाशन कार्यवाहक जैनानंद पुस्तकालय, सुरत द्वारा प्रकाशित करेल छे...
श्री पिण्डनियुक्ति सूत्र
४७
पू. सागरजी म. संशोधित
For Private And Personal Use Only
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
For Private And Personal Use Only
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
હન કરી - એકમ
DOX020
આગમોનું સંશો -
કલા હાથે ૪૫ ,
એકલ,
છા કરી એવા આગ
જે
પૂ. આચાર્યદેવ શ્રી આનંદસાગરસૂરીશ્વરજી મ. સા.ના ચરણે શત્ શત્ વંદન,
For Private And Personal Use Only
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir // श्री ओघ-पिण्ड नियुक्ति सूत्रम् // For Private And Personal Use Only