Uvassaggaharam stotra Swadhyay

Author(s): Bhadrabahuswami, Amrutlal Kalidas Doshi, Subodhchandra Nanalal Shah
Publisher: Jain Sahitya Vikas Mandal

Page 151

: ૮૦ :
ઉવસગ્ગહર તેાત્ર સ્વાધ્યાય
અર્થ :—મત્ર સ્વરૂપ આ ગાથાને પાઠ કરતા (મનુષ્ય) જેના મસ્તકને સ્પર્શી કરે તેની અતિદુર એવી પણ મસ્તક વેદના આજે પણ શાન્ત થાય છે.
અહીં આ ગાથાને જ મત્ર માનવામાં આવેલ છે.
તદુપરાંત—
'ॐ संति कुंथु अ अरो, अरिट्ठनेमी जिणिंद पासो य । समरंताणं चक्खू निम्मला ॐ ટ્રોનમઃ ' ।। આ મંત્રમાં પણ માત્ર વિગત જ છે છતાંય ‘ આ મ ંત્રના પ્રયાગથી આંખ દુઃખતી માટે છે' તેમ કહેવાયું છે એટલે નિશ્ચિત થાય છે કે મંત્ર એ એવા શબ્દસમૂહ હાવા જોઈએ કે જેથી તેના અધિષ્ઠાયક દેવનું આકષ ણુ થાય યા તે એવે! શબ્દસમૂહ હાવા જોઈએ કે જેમાં વપરાયેલા અક્ષરાના સૉંચાગ જ એવા પ્રકારના હોય કે જે અમુક ફળ આપે જ.
[૧૦]૩૩. ઉવસગ્ગહરં સ્તેાત્રમાં વપરાયેલ ભગવાન શ્રી પાર્શ્વનાથના ચાર નામેા ઉવસગ્ગહરની પ્રથમ ગાથામાં માજી તથા જાળ અને ચેાથી ગાથામાં ચિન્તામનિ તથા વાયવ (કલ્પપા૪૫) એમ ચાર શબ્દો વપરાયા છે તે ચારે નામના પાર્શ્વનાથ સ્વામીની મૂર્તિએ તે સાંપડે જ છે પરંતુ તે ચારેય નામના શ્રી પાર્શ્વનાથ સ્વામીની મૂર્ત્તિએ એક જ સ્થળે સાંપડતી હોય તેવું પણ જાણવા મળ્યુ છે.
આમૂગિરિ ઉપર ૮ ખરતરવસહી ' નામક મ ́દિરમાં નીચેના માળમાં ચારે બાજુ મૂલનાયક શ્રી પાર્શ્વનાથ ભગવાન છે. તેમની મૂર્તિએ ભવ્ય અને નવ¥ણયુક્ત પરિકરવાળી છે. તે દરેકની નીચે શિલાલેખ છે. ત્યાં પૂર્વ દિશામાં મગલકર પાર્શ્વનાથ (દક્ષિણ દિશાના પાર્શ્વનાથની મૂર્તિમાં નામ વંચાતું નથી) પશ્ચિમ દિશામાં મનારથ કલ્પદ્રુમ પાર્શ્વનાથ અને ઉત્તર દિશામાં ચિન્તામણિ પાર્શ્વનાથ છે. દક્ષિણ દિશાના પા નાથની મૂર્તિનું નામ વંચાતું નથી પરંતુ લાગે છે કે તે કલ્યાણકર પાર્શ્વનાથ હોવા જોઈએ. જો આમ હોય તે આ ચારે પાર્શ્વનાથની મૂર્ત્તિએ અને · ઉવસગ્ગહર'' તેંત્ર વચ્ચે કઇ સંબધ છે કે નઠુિં? તે વિચારવું જોઇએ.
[૧૦] ૩૪, ૮ ઉવસગ્ગહર’· સ્તેાત્રમાં સમાસેા, ક્રિયાપદ અને વિક્તિએ. * ઉવમગ્ગહર'' તેાત્રમાં નીચે મુજબના પંદર સામાસિક પદોના ઉપયાગ થએલ છે. उबसग्गहरंपासं, कम्मघणमुक्कं, विसहरविसनिन्नासं, मंगलकल्लाणआवासं, विसहरफुलिंगમંત, ગોળમારીનુટ્ટુના, વધુો, નfતરિજી, જુવોળાં, ચિંતામળિષવાચવE, અવિષેળ, ક્લચરામાં, મહાચલ !, મત્તિમનિઅરે, ત્તિળનં.
* (૧) શ્રીલરતાણે શ્રીમનોરથ તુમ શ્રીપાર્શ્વનાથઃ સં. મંદહિારિતઃ ॥
(२) श्री खरतरगच्छे श्रीजिनचन्द्रसूरिभिः प्रतिष्ठितः श्री चिन्तामणिपार्श्वनाथः । सं. मंडलिककारितः ॥ (3) श्रीखरतरगच्छे श्रीमङ्गलाकर श्रीपार्श्वनाथ: । सं. मंडलिककारितः ।
i
(૪) શ્રીલરતારછે શ્રી...પાર્શ્વનાથ:। સં. મંઽહિતિઃ શ્રોલરતછે II આબૂ ભા. ૨, પૃ. ૧૭૪-૭૫