Sankshipta Nandisutra

Author(s): Shobhna Kamdar
Publisher: Nima Kamdar

Page 5

શ્રુતજ્ઞાનના મૂળસ્રોત હોય છે. તેઓના દરેક વચન પણ શ્રોતાઓને શ્રુતજ્ઞાન રૂપે પરિણતા થાય છે.
મહાવીર પ્રભુના ચાર અતિશય
જ્ઞાનાતિશય યુક્ત, કષાય વિજયી, સુરાસુરો દ્વારા વંદિત અને કર્મરૂપ રજથી વિમુક્તા હોવાથી કલ્યાણ રૂપ છે.
સંઘને ઉપમા
સુત્રકારે સંઘને નગરની, ચક્રની, રથની, પદ્મકમળની, ચંદ્રની, સમુદ્રની, મેરૂ પર્વતની ઉપમાથી ઉપમિત કરવામાં આવેલ છે. અને આઠ ઉપમાઓથી યુક્ત સંઘને વંદન કરેલ છે. આ રીતે સંઘનું વિશેષ મહત્ત્વ દર્શાવવામાં આવ્યું છે.
ચોવીસ જીન સ્તુતિ અને વંદનઃ
સુત્રકારે વર્તમાન અવસર્પિણી કાળના ચોવીસ તીર્થકરોની સ્તુતિ કરેલ છે. તીર્થંકરનું પદ વિશ્વમાં સર્વોત્તમ ગણાય છે. તીર્થંકર દેવ ધર્મનીતિના મહાન પ્રવર્તક હોય છે. ભગવાન મહાવીર સ્વામી ચોવીસમા તીર્થંકર દેવ થયા. દરેક તીર્થકર સાધુ-સાધ્વી અને શ્રાવક-શ્રાવિકા રૂપ તીર્થની સ્થાપના કરે છે. તેઓ ત્રણ લોકના પૂજનીય અને વંદનીય હોવાથી તેઓના કોઇ ગુરુ હોતા નથી. કારણ કે તેઓ સ્વયંભુદ્ધ હોય છે. તેમની સાધનામાં કોઇ સહાયક હોતા નથી. તેમને જન્મતાં જ ત્રણ જ્ઞાન હોય છે. તેઓ દિક્ષિત થાય કે તરત જ વિપુલમતિ મન:પર્યવ જ્ઞાન થાય છે. ઘાતિકર્મનો સર્વથા નાશ થતાં કેવળજ્ઞાન થાય છે. ત્યારબાદ ધર્મતીર્થની સ્થાપના કરે છે તેથી તીર્થકર કહેવાય છે.
અગિયાર ગણધરોઃ
ભગવાન મહાવીરના અગિયાર પ્રધાન શિષ્ય હતા. તેમની પવિત્ર નામાવલિ આ પ્રમાણે છેઃ ૧) ઇન્દ્રિભૂતિજી ૨) અગ્નિભૂતિજી ૩) વાયુભૂતિજી ૪) વ્યક્તજી ૫) સુધર્માસ્વામી ૬) મંડિતપુત્રજી ૭) મૌર્યપુત્રજી ૮) અકંપિતજી ૯) અચલભ્રાતાજી ૧૦) મેતાર્યજી ૧૧) પ્રભાસજી
આ અગિયાર શિષ્યોએ ગણની સ્થાપના કરી. ગણના અંતર્ગત આવતા મુનિઓના અધ્યયન અને સંયમ રાધનની સમસ્ત જવાબદારી સંભાળતા હતા. તેથી ગણધર કહેવાયા.