________________ સંઘભેદ નામનું મહાપાપ વિશાખ વદ અમાસનો ક્ષય હતો. તેથી બારસ તેરસ ભેગા કર્યા ને ચઉદશ ઉદયાત્ વિરાધ્યાનું સ્યો ફળ? સ્યો લાભ? આ લખાણથી સ્પષ્ટ થાય છે કે બે અમાસની બે તેરસ અને બે પડવા કરી. આવા બે પક્ષ પડવાથી સંઘ લોકોમાં ઘણી અકળામણ અને ચૂંથાચુંથા થઈ. આજે જ્યારે દાંત પીસી પીસીને બોલવામાં આવે છે કે તિથિના ઝઘડાએ શાસનની ઘોર ખોદી નાંખી છે ત્યારે એ લોકોને કહેવાનું મન થાય છે કે ‘ભાઈ, જરા ટાઢા પડો. ઈતિહાસ જુઓ. આવું તો ૧૮૮૯માં પણ થયું હતું પણ તે લોકો આમાં કોઈને નિશાન બનાવી તૂટી પડ્યા ન હતા. તમે લોકો પૂ. આ. શ્રી રામચન્દ્ર સુ.મ.ને બદનામ કરવા માટે ખોટી શાસનદાઝ બતાવી રહ્યા છો.” આમાં નોંધપાત્ર વાત એ છે કે અહીં બોલ્ડ કરેલા ટાઈપવાળી વાત ફરી ધ્યાનથી વાંચી જાઓ. ખંભાતના શ્રી સંધે ઉદયાત તિથિનો જ આગ્રહ રાખ્યો છે અને તત્કાલીન ગીતાર્થો પં. વીર વિજયજી મ., પં. રૂપ વિજય મ., પં. ઉદ્યોત વિજય મ. વગેરેએ પણ તેને જ અનુમોદન આપ્યું છે. બે તેરસ કરનારને વિરાધક માન્યા છે. આજે ઉદયાત્ તિથિની વાત પૂ. આ. શ્રી રામચંદ્ર સૂ.મ. કહી રહ્યા છે તે કોઈ નવી નથી. તિથિવિવાદમાં પણ પૂનમઅમાસની ક્ષય-વૃદ્ધિએ બે તેરસ કરનાર કે તેરસનો ક્ષય કરનાર માટે વપરાયેલા શબ્દો આંખ ઉઘાડનારા છે. પૂનમ-અમાસની ક્ષયવૃદ્ધિએ તેરસની ક્ષયવૃદ્ધિ કરવાથી ચૌદશની વિરાધના થાય છે તે બાબતમાં ખંભાતના શ્રી સંઘના શબ્દો વિ. સં. ૧૮૮૯ની સાલમાં કેવા હતા તેનો વિચાર અત્યારે ખાસ કરવા જેવો છે. આજે જ્યારે પૂનમ-અમાસની ક્ષયવૃદ્ધિના સમયે તેરસની ક્ષયવૃદ્ધિ કરી નાંખવામાં આવે છે ત્યારે આવું કરનારાને વિ. સં. 1889 ની સાલમાં ‘વિરાધક, ચૌદશ ન હોય તે દિવસે પખ્ખી કરનારા, ચૌદશે લીલોતરીનો મહારંભ કરનાર' તરીકે ઓળખાવવામાં આવ્યા છે એ જરાય ભૂલવા જેવું નથી. તે સમયે કદાચ એ બધાને “સંઘભેદ કરનારા તરીકે પણ ઓળખાવી શકાય. આજે પરિસ્થિતિ પલટાઈ છે. આજે પૂનમ-અમાસની ક્ષયવૃદ્ધિને જેમ છે તેમ જ રાખીને ઉદયાત
