Prabuddha Jivan 2015 02 Gandhi Jivanno Antim Adhyay Visheshank

Author(s): Dhanvant Shah
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh

Page 8

ગાંધી જીવી
અથ પૃષ્ઠ ૮ ૯ પ્રબુદ્ધ જીવન ગાંધી જીવનનો અંતિમ અધ્યાય વિશેષાંક ૯ ફેબ્રુઆરી ૨૦૧૫ અંતિમ ’ |ષાંક ક
બે બોલ...
Eસોનલ પરીખ
ગાંધી જીવનનો અંતિમ અધ્યાય વિશેષાંક 5 ગાંધી જીવનનો અંતિમ અધ્યાય વિશેષાંક 5 ગાંધી જીવનનો અંતિમ અધ્યાય વિશેષાંક 5 ગાંધી જીવતનો અંતિમ અધ્યાયવિશેષાંક 5 ગાંધી
લગભગ દોઢ મહિના પહેલા મારા ગુરુ નરેશભાઈ વેદનો ફોન સાથે કેવી રીતે સાંકળવા-કશું સૂઝે નહીં. અઘરું લાગે તેથી ગભરાઈ આવ્યો, “બેટા!” તેઓ મને આ રીતે જ સંબોધે છે. “એક સરસ જવાનું તો સ્વભાવમાં નહીં, પણ વિષય ઘણો વિરાટ છે-તેને યોગ્ય છે 5 કામ સોંપવું છે તને.” અને એમણે મને કહ્યું કે તેમના મુંબઈવાસી રીતે મૂકવો હશે તો જવાબદારીપૂર્વક અને ખૂબ મહેનત કરવી પડશે હું મિત્ર અને મુંબઈ જૈન યુવક સંઘના મંત્રી ડૉ. ધનવંતભાઈ શાહ, તે બરાબર સમજાતું હતું. કે મહાત્મા ગાંધીની પુણ્યતિથિ નિમિત્તે “પ્રબુદ્ધ જીવન’નો વિશેષ અંક મનુષ્યયત્ન ને ઈશ્વરકૃપા. અંતે મૂંઝવણનું વાદળ આછર્યું. અદ્ભુત છે તે તૈયાર કરવા માગે છે અને “તારે એ અંકનું સંપાદન કરવાનું છે.” સાથ પણ મળતો ગયો. પ્યારેલાલ, નારાયણ દેસાઈ, મહેન્દ્ર મેઘાણી, કે 9 આવો સરસ પડકાર ઝીલવાનું કોને ન ગમે? થોડા દિવસ પછી ધીરુબહેન પટેલ, નગીનદાસ સંઘવી, નરેશભાઈ વેદ, ચુનીભાઈ વૈદ્ય, .
ડેવિડ સાસુન લાયબ્રેરીમાં ધનવંતભાઈ અને હું મળ્યાં. આ અમારી લૉર્ડ ભીખુ પારેખ, દિનકર જોશી, યોગેન્દ્ર પરીખ, નીલમ પરીખ, યોગેન્દ્ર મેં પહેલી મુલાકાત હતી.
પારેખ, તુષાર ગાંધી, જિતેન્દ્ર દવે જેવા ધુરંધરોની મુલાકાત વાચકોને આ મહાત્મા ગાંધી એટલે અનંત, અખૂટ વિષય. એ મહાસાગરમાંથી અંકના પૃષ્ઠ પર કરાવવાનું શક્ય બન્યું. હું કયાં ટીપાં અમારે અમારી અંજલિમાં ભરવા? ધનવંતભાઈ બાપુ એટલે આજે આ અંક સુજ્ઞ વાચકો સામે મૂકાય છે. મહાત્મા હું હું અને મીરાંબહેનના પત્રોનું નવું પ્રગટ થયેલું પુસ્તક લાવ્યા હતા. ગાંધીના જીવનના અંતિમ તબક્કા સાથે સંકળાયેલા ભારતના જુ છે ‘ગાંધીજીનું અધ્યાત્મ' વિષય પણ વિચારી જોયો. અંતે ગાંધી જીવનનો ભાગલા, કોમી હિંસા, સ્વાતંત્ર્ય પ્રાપ્તિ, મહાત્મા ગાંધીના છેલ્લા 8 * અંતિમ અધ્યાય” એ વિષય પર પસંદગીની મહોર લાગી. ઉપવાસ, તેમની હત્યા, હત્યારાઓ પર ચાલેલો કેસ-સજા,
પણ ગાંધીજી જેનું નામ. એમના જીવનનો અંતિમ તબક્કો એ દેશવિદેશના મહાનુભાવોની શ્રદ્ધાંજલિઓ અને વડાપ્રધાન પદ માટે કે હું દેશ માટે પણ મોટી રાજકીય ઊથલપાથલ અને ભયાનક હિંસાચારનો ગાંધીજીએ સરદારના ભોગે પંડિત નહેરુની કરેલી પસંદગી–આ હૈ 3 તબક્કો હતો. અનેક વાતો, અસંખ્ય લખાણો, પારવગરના વિચારો, રીતે વિષયને આવરી લેવાનો યથાશક્તિ યથામતિ પ્રયત્ન કર્યો છે. ૪ હૈ પ્યારેલાલજીનું પૂર્ણાહુતિ', ઉમાશંકર જોશીનું ‘જીવનનો કલાધર', આ અંકની તૈયારી દરમ્યાન જીવનને, ઇતિહાસનાં પૃષ્ઠોને પલટી ?
મહેન્દ્ર મેઘાણીનું “આંસુ લૂછવા જાઉં ', નારાયણ દેસાઈનું ‘મારું નાખે એવી ભવ્ય અને ભીષણ ઘટનાઓમાંથી જે રીતે પસાર થવા ૬ જીવન મારી વાણી’ અને ‘જિગરના ચીરા', લૉર્ડ ભીખુ પારેખનું મળ્યું તે મારે મન ઘણી મોટી પ્રાપ્તિ છે. એ તક મને આપવા માટે હું શું છે ‘ગાંધી’, ઉષાબહેન ઠક્કરનું “અન્ડરસ્ટેન્ડિંગ ગાંધી’, જસ્ટીસ ધનવંતભાઈ તેમ જ મુંબઈ જૈન યુવક સંઘનો જેટલો આભાર માનું હૈ કે ખોસલાનું “ધ મર્ડર ઓફ ધ મહાત્મા’, ચુનીભાઈ વૈદ્યનું “સૂરજ તેટલો ઓછો છે. અંતરની નિસબતથી લેખો મોકલી આપનાર મિત્રો, * સામે ધૂળ', નગીનદાસ પારેખ,
વડીલોનું ઋણ ઉતારવું મુશ્કેલ છે. મનની વાત રામનારાયણ પાઠક, મનુબહેન
મુંબઈ જૈન યુવક સંઘની કાબેલ આ ગાંધી, કમળાબહેન પટેલ, અમે બાળપણથી જાણતા કે મહાત્મા ગાંધી અમારા પૂર્વજ છે.
અને પડ્યો બોલ ઝીલનારી જે અશોકા ગુપ્તના પુસ્તકો, પણ આ વાત અત્યંત સ્વાભાવિકતાથી અમને કહેવાઈ હતી. મોટા
ટીમના સહકાર વગરતો કંઈ થાત કે માણસના વંશજ હોવાની કોઈ સભાનતા વગર અમે ઊછર્યા અને હું ‘કલેન્ટેડ વર્ક્સ ઓફ મહાત્મા
જ નહીં. “જન્મભૂમિ'ના તંત્રી અને હું પોતપોતાના ભાગે આવેલા સંઘર્ષોનો સામનો કરી પોતાનો જીવન ૬ ગાંધી', પ્રાર્થના પ્રવચનો
મારા ઉપરી કુન્દનભાઈ વ્યાસનું ૬ માર્ગ આવડ્યો તેવો કંડાર્યો. અમે કદી કોઈને કહેવા પણ ગયા ૐ “જન્મભૂમિ'ની ચાલુ નોકરી અને નથી કે અમે ગાંધીજીના સંતાનો છીએ, તો તેમના નામનો ઉપયોગ :
પ્રોત્સાહન, ધનવંતભાઈએ પૂર્ણ હૈં રે રોજની મીરારોડ-ચર્ચગેટની કરવાનું તો સૂઝે જ ક્યાંથી ? આવા વલણ માટે અમને મૂર્ખ કહેનારા
વિશ્વાસ સાથે આપેલી સ્વતંત્રતા છે 5 મુસાફરી સાથે આ બધામાંથી ; ઓછા નથી. ઘણા તો આવીને દયા ય ખાઈ જાય છે કે ગાંધી
અને કામ કરવાની મોકળાશ અને { પસાર થતાં હું હાંફી ગઈ. ,
કુટુંબને લાભ લેતા ન આવડ્યું. પણ અમે તો આવા જ છીએ. અટકીશ તો એમને રસ્તો પૂછી ૨ તેમાંની હકીકતો એવી કે જીવ
અમને અમારા આવા હોવાનો રંજ કે પસ્તાવો નથી. આયુષ્યના લઈશ’ એવી નરેશભાઈની જ અંદર અંદર ખૂબ વલોવાયા કરે.
આ તબક્કે તો ગોરવ છે. પણ હા, આયુષ્યના આ તબક્કે મારામાં કાયમી બાંહે ધરી- સોનો હું મગજમાં વિચારોનું ઘમસાણ
ગાંધીજીનું સંતાન હોવાની જરા સભાનતા જરૂર આવી છે. એ અંતઃકરણપૂર્વક આભાર માની ૬ ચાલે પણ શરૂ ક્યાં કરવું, પૂરું સભાનતા મને મારું સત્ય લઈ દુનિયા સામે ઊભા રહેવાની શાંત બધું કરનાર-કરાવનાર પરમ- ૨ ૐ કેમ કરવું, કોને કોને આ અંક તાકાત આપે છે, નિર્ભયતા આપે છે.
શક્તિને મસ્તક નમાવું છું.* *
* ગાંધીજીવનનો અંતિમ અધ્યાય વિશેષાંક 5 ગાંધી જીવનનો અંતિમ અધ્યાયવિશેષાંક ગાંધી જીવનનો અંતિમ અધ્યાય વિશેષક ગાંધી જીવનનો અંતિમ અધ્યાય વિશેષાંક 5 ગાંધી જીવનનો અંતિમ અધ્યાય વિશેષાંક 4 ગાંધી
ગાંધી જીવનનો અંતિમ અધ્યાય વિશેષ
| એકાંત અને એકલતા રચનાત્મક અને સર્જનાત્મક હોઈ શકે.
વતનો અંતિમ અધ્યાય વિશેષાંક કી