Prabuddha Jivan 2015 02 Gandhi Jivanno Antim Adhyay Visheshank

Author(s): Dhanvant Shah
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh

Page 16

ગાંધી જી
કે | અ પૃષ્ઠ ૧૬૦ પ્રબુદ્ધ જીવન ગાંધી જીવનનો અંતિમ અધ્યાય વિશેષાંક ૯ ફેબ્રુઆરી ૨૦૧૫ અંતિમ
* hષાંક 5
ગાંધી જીવનનો અંતિમ અધ્યાય
8 પર કેમ ઊતર્યા?
નિર્ણય સામે લડવા ગાંધીજીનો સાથ દેવા તૈયારી બતાવી હતી. આ કે હું ઉત્તર : ગાંધીજીએ પોતે જ એનો જવાબ આપ્યો છે. એમના પર લોકો કોણ હતા? આ તે લોકો હતા કે જેમને દેશની ભૌગોલિક હું { આવેલા એક કાગળની ચર્ચા કરતાં એમણે કહ્યું – હું એટલે કોણ? એકતા તો અકબંધ રાખવી હતી પરંતુ દેશની જનતાના તો ભાગલા
એક વ્યક્તિ તરીકે મારું કશું મૂલ્ય નથી. જે લોકોનો પ્રતિનિધિ બનીને કરવા જ હતા – એ લોકો હિંદુ અને મુસલમાન, બે કોમ, બે રાષ્ટ્ર છે ૐ હું બોલતો હતો તે લોકો આજે મને છોડી ગયા છે. જેમને માટે વગેરેની ભાષામાં બોલતા હતા. હિંદુ અને મુસલમાન એવા બે હું અને જેમના વતીથી હું લડું છું તે જ જો ભાગલા સ્વીકારવા તૈયાર ભાગલા ન હોય તો એમનું નેતૃત્વ – એમનો ધંધો જ બંધ થઈ ૬ ક થઈ ગયા હોય, તે જ જો મારામાં વિશ્વાસ ધરાવતા ન હોય તો હું જાય. આવા લોકોનો સાથ લેવાનું ગાંધીજી કેવી રીતે સ્વીકારે? શું તે લડું કોના વતીથી? વળી, દેશ આખો હિંસા અને લોહીના ખેલ આમાં બીજી એક મોટી વાત જેનો જવાબ અમારે માગવાનો કે
ખેલવા મંડી પડ્યો છે. હું ભાઈચારાની, શાંતિની, પ્રેમની વાત કહું રહી જાય છે અને તે એ કે ગાંધીજીએ ઉપવાસ કરવા જોઈતા હતા હું છું તો લોકોને પાલવતી નથી. આખી પરિસ્થિતિ બદલાઈ ગઈ છે એવી વાત કેવળ હિંદુવાદીઓ જ કરે છે. એ લોકો ગાંધીજીને તો હું હું ત્યારે દેશને અખંડ રાખવા લડું તો કોના બળે લડું? ભાગલાનો દેશદ્રોહી, હિંદુદ્રોહી અને તેથી વધ કરવા લાયક ગણતા હતા તો ! કે ઈન્કાર એ કંઈ નાની સૂની બાબત નથી.
પછી ગાંધીજી પાસે એવી અપેક્ષા શી રીતે રાખે છે કે તેમની લડાઈ ! ૐ ભૌતિક ટુકડા તો થયા, પણ દિલ તો જોડાઈ જ શકે છે. એમણે ગાંધીજીએ લડી આપવી જોઈતી હતી? એ લોકો ખૂબ જાણતા હતા શું હું ખાન અબ્દુલ ગફાર ખાનને મળવા જવા તથા જિન્નાએ લઘુમતીઓને કે એમના નેતાઓ પૈકી એક બેને છોડી જેમણે આઝાદીની લડતમાં હું કે જે વાયદા કર્યા હતા તેનો અમલ કેવોક
કોઈ ત્યાગ કે બલિદાન દીધાં નથી, હું તે થાય છે તે પ્રત્યક્ષ જોવા પાકિસ્તાન સત્યેનું કાવ્ય છો, બાપુ, દુ:ખો, કષ્ટો ભોગવ્યાં નથી, જનતા
જવાની પોતાની ઈચ્છા અનેક વાર કાવ્યનું સત્ય છો તમે! જેમના નામ પણ જાણતી નથી તેઓ પર હું જાહેર કરી હતી. એમણે એટલે સુધી
ઉપવાસ કરે તો એની કોઈ અસર હું કંસથી અદકો દર્પ, અદકો મોહ મારથી, શું કહ્યું કે હું પાકિસ્તાનને મારો જ દેશ
થવાની નથી. એ શક્તિ તે એકલા 8 ગણું તેથી મારે એ માટે પરવાનગી હેરાદથી વધુ હિંસા, સામે ઝૂઝવા તમે મથી
ગાંધીજીની જ હતી. ગાંધી ભારતમાં વીરના વીર્યથી ઝૂચી, કર્યા કેસરિયાં સદા; 3 લેવાની જરૂર નહીં પડે. અને એ જીવ્યા
આવ્યા ત્યારે અનેક હિંદુવાદી નેતાઓ હોત તો દુનિયા દેખત કે જેમ દક્ષિણ સ્થિતપ્રજ્ઞતણી શાંતિ છતાં ના વીસર્યા કદા!
હતા. એ લોકો ગાંધીજીની જેમ કરું છું ધરા શા ધીરગંભીર, વ્યોમ શા વિપુલાત્મ છો, કે આફ્રિકાના સત્યાગ્રહમાં એક વખતે
ગજું કેમ ન કરી શક્યા? એટલા માટે ઊંડાણે ઉદધિ જેવા, તેજ શા શુદ્ધ છો તમે ! કે પ્રતિબંધનો ભંગ કરી નાતાલની
કે એમની વાતો આમ જનતાને સ્પર્શી ? ઝૂઝો છો જેમની સામે તેમના હિતને ચો: રૂ સરહદ ઓળંગી હતી તેમ એ |
શકે તેવી નહોતી. ખરી ખોટી જૂની વાતો ? વિશ્વમાંગલ્યની ચિંતા સદાયે અંતરે વહો ! સત્યાગ્રહપૂર્વક પાકિસ્તાનની સરહદ
સંભારીને લોકોનાં દિલોમાં વેરભાવ ઉં નિજ ને પરના ભેદો તમારે અંતરે નથી: હું પણ ઓળંગત. ભાગલાના ઈન્કાર
ને ઝેરભાવ ભરવા અને હિંસા માનવી માત્ર બન્યુ: એ ભાવના છે ઉરે ગૂંથી ! માટેની એમની આ સત્યાગ્રહી રીત
ભડકાવવાના પ્રયત્ન સિવાય એમની ?
XXX 3 હતી. એમને પોતાને છેહ દેવાયાની ‘સખે કલ્યાણકારીની દુર્ગતિ ના થકી કદી:'
પાસે બીજો કોઈ કાર્યક્રમ જ નહોતો. ૐ હું ભાવના જરૂર થઈ પરંતુ જે સાથીઓએ વાવિયાં પ્રેમનાં બીજો ઊગવાનાં જ એક દિ'!
બીજી એક વાત, ભાગલાની જ વાત છું હું એમને જિંદગીભર સાથ આપ્યો તે સુધાસંદેશ શ્રીકૃષ્ણ પાયો'તો કુત્તીપુત્રને :
હતી તો એ માંગણી તો જિન્નાની હતી, ૬ ક સાથીઓની મજબૂરી પણ એ કળી જગને સંશયે ઘેર્યા-પાયો તે જ ફરી તમે !
અને માઉન્ટબેટનનું સમર્થન હતું તો ? શક્યા હશે. એટલે જે થઈ ચૂક્યું હતું તમે સંહારથી ત્રાસ્યાં જગની એક આશ છો:
એમની હત્યાનો વિચાર આ હું તેને એમણે સીધેસીધું ન પડકાર્યું પરંતુ સ્વપ્ન છો નિદ્રિતો કે, બધ્ધોનું મુક્તિગાન છો :
હિંદુવાદીઓને કેમ ન આવ્યો? અને શું એમનું મન માન્યું નહોતું જે ઉપરની ઝૂઝતા જાડ્યજૂથો શું અષ્ટાનું અભિમાન છો !
જેમણે સતત ભાગલાનો વિરોધ કર્યો ૐ વાતોથી સિદ્ધ થાય છે. સત્યનું કાવ્ય છો, બાપુ, કાવ્યનું સત્ય છો તમે!
હતો તે ગાંધીજીનો જ કેમ આવ્યો? બીજી પણ એક ઘટના થઈ હતી. ઝંખતી કાવ્યને સત્યે સૃષ્ટિ આ આપને નમે !
આખી ભાવના જ આત્મ-દ્રોહી હતી. [ કેટલાક લોકોએ દેશના ભાગલાના
| | કરસનદાસ માણેક
* * *
* ગાંધી જીવનનો અંતિમ અધ્યાય વિશેષાંક 5 ગાંધી જીવનનો અંતિમ અધ્યાય વિશેષાંક 4 ગાંધી જીવનનો અંતિમ અધ્યાય વિશેષક 5 ગાંધી જીવનનો અંતિમ અધ્યાય વિશેષાંક ૬ ગાંધી જીવનનો અંતિમ અધ્યાય વિશેષાંક 4 ગાંધી ન
જીવનનો અંતિમ અધ્યાય વિશેષંક ગાંધી :
ગાંધી જીવનનો અંતિમ અધ્યાય વિશેષ
કોઈનો ભાર હળવો કરી શકે તે માનવી કદી નકામો હોતો નથી.
વતનો અંતિમ અધ્યાય વિશેષાંક પ્રક