Prabuddha Jivan 2015 02 Gandhi Jivanno Antim Adhyay Visheshank

Author(s): Dhanvant Shah
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh

Page 83

ગાંધી જીરું
અ ફેબ્રુઆરી ૨૦૧૫ ૦ પ્રબુદ્ધ જીવન • ગાંધી જીવનનો અંતિમ અધ્યાય વિશેષાંક - પ્રષ્ઠ ૮૩ અંતિમ
5' hષાંક ક
ગાંધી જીવનનો અંતિમ અધ્યાય વિશેષક F ગાંધી જીવનનો અંતિમ અધ્યાય વિશેષાંક 5 ગાંધી જીવનનો અંતિમ અધ્યાય વિશેષાંક કે ગાંધી જીવનનો અંતિમ અધ્યાય વિશેષાંક 4 ગાંધી જીવનનો અંતિમ અધ્યાયવિરોષાંક 4 ગાંધી
ઉત્કટ ખેવના, ગ્રામવિકાસ
બાણપથારી
સત્યાગ્રહની સફળતા ભારતના ? હું માટેની એમની અપીલ, અને
લોકોથી અજાણી ન હતી. હું સમાજ સેવાનાં કામોની એમણે ન રે તારે પંડે, જગત! વિષ દેવા જવું પડે,
ભારતમાં રાજકીય અને હું છે ભારે જહેમતથી પો બેલી
સામાજિક ક્ષેત્રે કામ કરી રહેલા જૈ પરમ્પરા, આ બધું કાં તો ત્યજી
યથા ગ્રીસે પૂર્વે સુકૃત-કર પ્યાલી વિષ તણી દીધી ને ઘેલુડી પ્રભુપ્રણયમાં પ્રાણ ધરતી
જુદાં જુદાં જૂથો અને સંસ્થાઓ $ દેવામાં આવ્યું કે પછી પાણી
ગાંધીની શક્તિને પોતાની સાથે કે પાતળું કરી મૂકાયું. ગાંધીવાદી સુકંઠી મીરાંને દીધ વિષકટોરી નૃપતિએ;
ભેળવવા સ્વાભાવિક રીતે જ ૬ વાણી-વળોટ સુદ્ધાં ન એવું ગાંધીને, નિજ નજર તીણી ચલવીને
ઉત્સુક હતા. પણ તેમનાં કાર્યોનું ક (Gandhian language of લિયે ગોતી એ તો વિષહૃદય પ્યાલા, વિષ ચૂસી
સ્વરૂપ સ્થાનિક અને પ્રમાણમાં & discourse) એક એવી બોલી ભરી દે પાછા એ ઉરઅમૃત પૂરી નિજ તણાં.
સીમિત હતું જ્યારે ગાંધીજીની 8 { બની ગયો જેને એક નાનકડી ન એ થાકે જોઈ અનવરત આ પાપરમણા,
ઊર્જા પ્રચંડ હતી. આ ઊર્જાનો ? લઘુમતી બોલતી હોય, ને એથી ડગ માંડે ધેર્યું અડગ, અભયે, કુંણપભર્યા
અનુભવ થતાં જેઓ ગાંધીજીને મેં યે વધારે નાની લઘુમતી કરે સદગૃત્તિને મૃદુલ પસવારે;
પોતાની સાથે લેવા આતુર હતા શું સમજતી હોય.
ઘવાયું જયાં કિંચિત સત્, જખમ ગાંધી-ઉર થયો; તેઓ એમ કહેવા લાગ્યા કે, હું આ સઘળું સમજાવવું સહેલું નિચોવાયું હૈયું, કહીં જરીય જો પ્રેમ દૂભવ્યો; ‘ગાંધીજી શક્તિશાળી છે, પણ હું ક નથી. બેશક, ગાંધીના વિચારો ગરીબીથી ભીંજી નિજ જીવન નિષ્કિચન કર્યું, આપણા કામના નથી.’ તેમની 2 અમલમાં મૂકવા મુશ્કેલ બને ઊંચાનીચા ભેદે કમકમી લીધું દીન-પડખું. પરવા કર્યા વિના ગાંધીજીએ ? એવા હતા અને એમના જીવન
સામુદાયિક ચેતનાને જગાડી હું શકે કો એકાકી હૃદય, સહ્યું એથી કંઈગણું. કાળ દરમ્યાન પણ એમનો
અને રાજકીય પ્રવૃત્તિઓને પથારી જે ભીષ્મ સમર બીચ પૂર્વે રચી હતી 8 પ્રતિરોધ થતો રહ્યો, અને સદા ગાંધીને તે મરણ-શરશય્યા પર સૂવું !
રાષ્ટ્રીય કક્ષાએ લઈ ગયા. તેમને કે છે સ્વતંત્ર ભારતની મસમોટી
નકારનારાં જૂથો અને ૨ અહો, મૃત્યુ એ તે! જીવનભર એ શે જીરવવું? ! હું રાજકીય, આર્થિક અને
સંસ્થાઓને હવે પ્રજાએ નકારવા શું સામાજિક સમસ્યાઓ અંગે
માંડ્યા. પોતાનો ઘટતો અને * કેવળ મર્યાદિત પ્રાસંગિકતા
યુગે તારેયે જો જગત-ઉર-લાવા સળગતા ગાંધીજીનો વધતો પ્રભાવ જોઈ ? ટ્ટ ધરાવતા હતા. પણ એટલું તો
ઉરે પોતા કેરે હસી ઠલવતા સંતજન હો, આ બધા તેમની સાથે જોડાયા ? હું મનમાં લાગે કે ગાંધી-પ્રભાવકવિ ! તો રેડીને જીવન નિજ ગાજે: “જગજનો !
તો ખરા, પણ પછી જ્યારે જ્યારે શું વિઘટનની પ્રક્રિયા સ્વાતંત્ર્ય
રિબાવી સંતોનાં હૃદય, કુરબાનીની પછીથી મોકો મળ્યો ત્યારે તેમના ૐ પ્રાપ્તિ પછી થોડાક લાજ ન
તમે ગાશો ગાથાઃ રમત ક્રૂર એવી શીદ રમો? ઘવાયેલા અહમ્ અને દબાયેલા ર આવે તેટલા લાંબા સમયગાળા
ન કાં હેલેથી તો હૃદય પરખો સંતજનનાં? વિરોધે ફેણ માંડી. ગાંધીજીની [ પછી શરૂ થઈ શકી હોત અને
1 ઉમાશંકર જોશી આલોચના કરનારા મોટા એ પ્રક્રિયાએ એક ટકા વિરોધનો
| (ગાંધીગંગા-૧) ભાગના આ જૂથ અને ૬ * સામનો કમ સે કમ થોડાક વર્ષો
સંસ્થાઓમાંના અસંતુષ્ટો હતા સફાળો જાગ્યો હોય અને પોતાના એ ભૂતકાળ સાથેનો સંબંધ તોડી અને તેમની સંખ્યા નાની ન હતી. સુધી તો કરવો પડ્યો હોત, તો નાખવામાં વિપળની યે વાર સહી શકતો ન હોય.
તેઓ દેશભરમાં ફેલાયેલા હતા હૈ = સહેજ ઠીક થયું હોત. એની
લિૉડ ભીખુ પારેખની “અન્ડરસ્ટેડીંગ ગાંધી’ પુસ્તકની પ્રસ્તાવનાનો અંશ. અને રાજકીય ઉથલપાથલથી જગ્યાએ હિંદ સ્વતંત્ર થયું તે જ
અનું. સિતાંશુ યશશ્ચંદ્ર. ‘ગમતાનો કરીએ ગુલાલ-૨૦૧૪'માંથી] મુંઝાયેલી પ્રજા ઘણે અંશે હૈં હું દિવસથી એ પ્રક્રિયાએ જોર jiધીજીની પ્રચંડ ઊર્જા જ
તેમનાથી દોરવાયેલી હતી ત્મ ૬ પકડવા માંડ્યું. જાણે દેશ એક
તેમની અવગુણનાનું કારણ હતી ચોક્કસ કહી શકાય. ૐ દીર્ઘ ગાંધીવાદી દુસ્વપ્નમાંથી ૧૯૧૫માં મહાત્મા ગાંધી ભારતમાં આવ્યા. દક્ષિણ આફ્રિકાના
Dરમેશ ઓઝા ગાંધી જીવનનો અંતિમ અધ્યાય વિશે | દરેક ક્ષણે મને ઈશ્વઅતીતિ થાય છે. |
વતનો અંતિમ અધ્યાય વિશેષાંક 5
ગાંધી જીવનનો અંતિમ અધ્યાય વિરોષાંક ગાંધી જીવનનો અંતિમ અધ્યાય વિશેષક ૬ ગાંધી જીવનનો અંતિમ અધ્યાય વિશેષાંક 5 ગાંધી જીવનનો અંતિમ અધ્યાય વિશેષાંક 5 ગાંધી જીવનનો અંતિમ અધ્યાય વિશેષાંક ૬ ગાંધી 4
*
*
*