Prabuddha Jivan 2015 02 Gandhi Jivanno Antim Adhyay Visheshank

Author(s): Dhanvant Shah
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh

Page 38

ગાંધી જીરું
|
પૃષ્ઠ 3૮૦ પ્રબુદ્ધ જીવન ગાંધી જીવનનો અંતિમ અધ્યાય વિશેષાંક ૯ ફેબ્રુઆરી ૨૦૧૫ અંતિમ s' hષાંક
ગાંધી જીવનનો અંતિમ અધ્યાય વિશેષાંક ૬ ગાંધીજીવનનો અંતિમ અધ્યાય વિશેષાંક ૬ ગાંધી જીવનનો અંતિમ અધ્યાયવિશેષાંક ૬ ગાંધી
રુ પડ્યા અને તેમણે મિશ્ર સરઘસો રચ્યાં. એમાંનું એક સરઘસ તો ઉપવાસ પર ઊતરીશ. હું લગભગ એક લાખ માણસનું બનેલું હતું અને એક માઈલ લાંબું રાતે તેઓ સારી રીતે ઊંધ્યા અને હંમેશની જેમ સવારની પ્રાર્થના શું હતું. એ બધાં બિરલા ભવન આગળ આવ્યાં અને ત્યાં અટકીને માટે બીજે દિવસે મળસ્કે સાડા ત્રણ વાગ્યે જાગ્યા. થોડું ગરમ પાણી ; કે વિખેરાઈ ગયાં. પરંતુ કેટલાંક સરઘસો સાંજની પ્રાર્થનાસભા પૂરી પીધા પછી તેમણે કાગળો લખાવવા માંડ્યા. પંડિત નેહરુએ તેમનું ! 5 થયા પછી આવ્યાં. તેમને બિરલા ભવનના કંપાઉન્ડમાં પ્રવેશવા વજન કર્યું. તે અપશુકનિયાળ રીતે ૧૦૭ રતલ પર જ કાયમ રહેલું ૐ દેવામાં આવ્યાં અને પ્રાર્થનાભૂમિ આગળ એકત્ર થવાને તેમને માલુમ પડ્યું. = જણાવવામાં આવ્યું. પંડિત નેહરુએ એ સભાને સંબોધી. પંડિત શાંતિસમિતિ ૧૮મી જાન્યુઆરીએ સવારે ફરીથી મળી. આગલી 3 નેહરુએ કહ્યું કે, છેલ્લાં વીસ વરસથી આપણો દેશ મહાત્મા ગાંધીની રાત્રે ગેરહાજર રહેલાઓ એમાં હાજર રહ્યા હતા. ગાંધીજીએ રજૂ
સલાહ અને દોરવણી પ્રમાણે ચાલતો આવ્યો છે. કેટલાક સમયથી, કરેલી શરતો એ બધાએ સ્વીકારી અને નીચેની પ્રતિજ્ઞા પર તેમણે હું ખુદ કોંગ્રેસની અંદર પણ તેમનું એટલું પ્રાધાન્ય રહ્યું નથી. મહાત્મા પોતાની સહી કરી: હું ગાંધીના ઉપવાસ, આપણે સાચે રસ્તે ચાલી શકીએ એ માટે આપણું અમે જાહેર કરવા માગીએ છીએ કે, હિંદુઓ, મુસલમાનો, કે આંતરિક સામર્થ્ય વધારવાને અર્થે છે.”
શીખો તથા બીજી કોમોના માણસો દિલ્હીમાં ફરીથી એક વાર છે ૧૮મી જાન્યુઆરીએ, એટલે કે, ગાંધીજીના ઉપવાસને છઠ્ઠ ભાઈઓની જેમ અને પૂરેપૂરા મેળથી રહે એ અમારીહૃદયપૂર્વકની છે ૐ દિવસે બધી જ હોટલો અને વીશીઓ બંધ રહી.
ઇચ્છા છે. અમે પ્રતિજ્ઞા કરીએ છીએ કે, અમે મુસલમાનોના હું કે કોંગ્રેસ પ્રમુખ ડૉ. રાજેન્દ્રપ્રસાદના પ્રમુખપદ નીચે, સઘળી કોમોના જાન, માલમિલકત તથા ધર્મનું રક્ષણ કરીશું અને દિલ્હીમાં બનવા ક ક પ્રતિનિધિઓની ૧૩૦ સભ્યોની બનેલી એક મધ્યસ્થ શાંતિસમિતિ પામ્યા છે એવા બનાવો ફરીથી બનશે નહીં. ૭ રચવામાં આવી. ૧૭મી જાન્યુઆરીએ સાંજે ડૉ. રાજેન્દ્રપ્રસાદને સહીઓ એકઠી કરવામાં આવી રહી હતી એ દરમ્યાન, બિરલા છે હું ઘેર એ સમિતિની બેઠક મળી અને, “સઘળી કોમો વચ્ચે શાંતિ, ભવનથી ફોન પર ખબર આવી કે ગાંધીજીની સ્થિતિ એકાએક બહુ ઉં ૬ એકરાગ તથા ભાઈચારાની ભાવના પેદા કરવા તથા તે ટકાવી જ બગડવા પામી છે, એટલે, સમિતિના કેટલાક સભ્યો સાથે ડૉ. હું
રાખવા માટે પોતાનાથી બનતું બધું કરી છૂટવાની ગાંધીજીને ખાતરી રાજેન્દ્રપ્રસાદ બિરલા ભવન દોડી આવ્યા. છે આપતો ઠરાવ તેમાં પસાર કરવામાં આવ્યો. એ સભામાં અતિશય ગાંધીજીનો ઓરડો ખીચોખીચ ભરાઈ ગયો હતો. એ સમુદાયમાં ૐ શું ઉગ્ર સ્વરૂપનું કોમી માનસ ધરાવતી કેટલીક હિંદુ સંસ્થાઓના પંડિત નેહરુ અને મૌલાના આઝાદ, પાકિસ્તાનના હાઈ કમિશનર છું કં પ્રતિનિધિઓ હાજર રહ્યા નહોતા. તેમની ગેરહાજરીમાં તેમના ઝહીદ હુસેન તથા દિલ્હીના મુસલમાનોના, રાષ્ટ્રીય સ્વયંસેવક ક મિત્રોએ તેમના વતી બાંયધરી આપી. કોઈના વતી બીજા કોઈએ સંઘના, હિંદુ મહાસભાના અને જુદી જુદી શીખોની સંસ્થાઓના છે
કરેલી સહીને ગાંધીજી ભયંકર ખામી તરીકે લેખશે એટલે, બીજે પ્રતિનિધિઓનો સમાવેશ થતો હતો. દિલ્હીના વહીવટી તંત્રના 9 હું દિવસે સવાર સુધી થોભી જવાનો અને એ દરમ્યાન, ગેરહાજર પ્રતિનિધિઓ તરીકે દિલ્હીના ચીફ કમિશનર તથા ડેપ્યુટી ચીફ શું સભ્યોનો સંપર્ક સાધવાને દૂતો મોકલવાનો નિર્ણય કરવામાં આવ્યો. કમિશનર હતા. સૈ રાત્રે સાડા નવ વાગ્યે શાંતિ સમિતિની સભાનો હેવાલ લઈને હું ડૉ. રાજેન્દ્રપ્રસાદે જણાવ્યું કે વૈયક્તિક રીતે અને સંયુક્ત રીતે ? 8 બિરલા ભવન પાછો ફર્યો ત્યારે સૌના ચહેરા ગંભીર જણાયા. આપવામાં આવેલી બાંયધરી ધ્યાનમાં લઈને, ગાંધીજી હવે પોતાના છે શું ગાંધીજી ઘસઘસાટ ઊંઘતા હતા. સાંજ પછી તેમને ખૂબ જ બેચેની ઉપવાસ છોડશે એવી અમે સૌ આશા રાખીએ છીએ. = લાગતી હતી અને તેઓ પથારીમાં જ હતા તેમ છતાં સન્નિપાતને જવાબમાં ગાંધીજીએ જણાવ્યું કે, મુસલમાનો હિંદને પોતાના ૩
કારણે, પોતાને પથારીમાં લઈ જવાનું કહેતા હતા. પેશાબની તકલીફ દેશ તરીકે લેખતા નથી. એ જ રીતે, મુસલમાનો યવનો એટલે કે ૬ ૨ હજી ચાલુ જ હતી એટલે દાક્તરો પણ બહુ જ ચિંતાગ્રસ્ત હતા. મેં પરદેશીઓ અને અસુરો છે, એટલે કે, ઈશ્વરનો સાક્ષાત્કાર કરવાને ? હું તેમને ધીમેથી ઢંઢોળ્યા. તેઓ જાગ્યા અને મારો હેવાલ તેમણે ઘણાં અપાત્ર છે, એમ જો કેટલાક હિંદુઓ માનતા હોય તો, એ પણ શું જ ધ્યાનથી સાંભળ્યો. એકંદરે એથી તેમને સંતોષ થયો. પરંતુ મારી મોટું દૂષણ છે. તમે જેના પર સહીઓ કરી છે એ કરારમાં એવી છે ૮ અટકળ પ્રમાણે, ગેરહાજર રહેલાંઓની સહી મેળવવા માટે તેમણે ભાવનાને અવકાશ ન હોઈ શકે. € આગ્રહ રાખ્યો. તેમણે ચેતવણી ઉચ્ચારી કે, મને આપવામાં આવેલા પછીથી ગાંધીજીએ પટનામાં એક મુસલમાન મિત્રે તેમને ભેટ રે ૐ વચનનો ભંગ થશે તો એની શિક્ષા રૂપે હું બિનશરતી આમરણ આપેલા પુસ્તકનો ઉલ્લેખ કર્યો. તેમાં એવું લખવામાં આવ્યું હતું [
* ગાંધી જીવનનો અંતિમ અધ્યાય વિશેષાંક 5 ગાંધી જીવનનો અંતિમ અધ્યાય વિશેષાંક 4 ગાંધી જીવનનો અંતિમ અધ્યાય વિશેષક 5 ગાંધી જીવનનો અંતિમ અધ્યાય વિશેષાંક ૬ ગાંધી જીવનનો અંતિમ અધ્યાય વિશેષાંક ગાંધી ન
ગાંધી ;
ગાંધી જીવનનો અંતિમ અધ્યાય વિશેષ
માનવી જાણે છે કે શું કરવું; પણ જાણવા છતાં તે તેમ કરતો નથી.
વતનો અંતિમ અધ્યાય વિશેષાંક પ્રક