Book Title: Padarth Prakash 23 Pravachan Saroddhar Part 01
Author(s): Vijayhemchandrasuri
Publisher: Sanghvi Ambalal Ratanchand Jain Dharmik Trust
View full book text
________________ પ્રતિકાર ૧લું - પચ્ચખાણના 10 પ્રકાર 55 જેણે પોરિસી વગેરે પચ્ચખાણ કર્યું હોય અને પોરિસી પચ્ચકખાણનો સમય થવા છતાં ભોજન તૈયાર ન થયું હોય તે ગૃહસ્થ “એક ક્ષણ માટે પણ પચ્ચકખાણ વિનાનો ન રહું.' એમ વિચારી સાકેત પચ્ચકખાણ કરે. અભિગ્રહ લેવા માટે પણ સાકેત પચ્ચખાણ લેવાય છે. ગોચરી આવી ગઈ હોવા છતાં અને પચ્ચકખાણનો સમય થવા છતાં કોઈ ગૃહસ્થ વગેરે ઊભા હોય વગેરે કારણે ગુરુદેવ માંડલીમાં ન આવ્યા હોય, ત્યારે હું પચ્ચખાણ વિનાનો ન રહું.' એમ વિચારી સાધુ પણ સાકેત પચ્ચક્ખાણ કરે. (10) અદ્ધાપચ્ચખાણ - અદ્ધા = કાળ, કાળથી મપાયેલું પચ્ચખાણ તે અદ્ધાપચ્ચકખાણ. તે 10 પ્રકારે છે - (1) નમસ્કારસહિત - સૂર્યોદયથી 1 મુહૂર્તનું અને સમય પૂર્ણ થયે નવકાર ગણીને પારવાનું પચ્ચખાણ. જો કે આ પચ્ચખાણના નામમાં કાળ કહ્યો નથી, છતાં આનો અદ્ધાપચ્ચકખાણમાં સમાવેશ કર્યો હોવાથી અને પોરિસીનું પચ્ચખાણ આગળ કહેવાનું હોવાથી, તેની પહેલા મુહૂર્ત બચે છે તે આ પચ્ચક્ખાણનો કાળ છે. આ પચ્ચક્ ખાણ બે જ આગારવાળું હોવાથી મુહૂર્ત કરતા વધુ આનો સમય નથી. તેનું સૂત્ર સૂરિએ ઉગ્ગએ નમક્કારસહિયં પચ્ચકખાઈ ચઉવ્વિલંપિ આહાર અસણં પાણે ખાઇમં સાઇમં અન્નત્થણાભોગેણં સહસાગારેણં વોસિરઇ. (2) પૌરુષી (પોરિસી) - સૂર્યોદયથી 1 પ્રહર સુધીનું પચ્ચખાણ. તે વખતે પુરુષનો પડછાયો સ્વપ્રમાણ હોય છે. [સૂર્યોદયથી દોઢ પ્રહર સુધીનું પચ્ચખાણ તે સાધ-પૌરુષી (સાઢપોરિસી).] તેનું સૂત્ર-પોરિસિં, સાઢપોરિસિં પચ્ચખાઇ ઉગ્ગએ સૂરે ચઉહિંપિ આહાર અસણં પાણ ખાઇમ સાઇમં અન્નત્થડણાભોગેણં સહસાગારેણું પચ્છન્નકાલેણંદિસામોહેણં સહુવયણેણં સવ્વસમાહિવત્તિયાગારેણં વોસિરઈ.
