Book Title: Padarth Prakash 23 Pravachan Saroddhar Part 01
Author(s): Vijayhemchandrasuri
Publisher: Sanghvi Ambalal Ratanchand Jain Dharmik Trust
View full book text
________________ પ્રતિદ્વાર ૧લું - પચ્ચખાણના 10 પ્રકાર 57 લેવાલેવેણે ગિહત્યસંસટ્ટર્ણ ઉખિત્તવિવેગેણે પારિટ્ટાવણિયાગારેણું મહત્તરાગારેણં સવ્વસમાહિવત્તિયાગારેણં વોસિરઈ. (7) અભક્તાર્થ (ઉપવાસ) - સૂર્યોદયથી બીજા દિવસના સૂર્યોદય સુધી ચારે આહારનો ત્યાગ તે ચઉવિહાર ઉપવાસ અને દિવસે ઉકાળેલા પાણીની છૂટ તે તિવિહાર ઉપવાસ. ઉપવાસમાં બે વાર ભોજનનો ત્યાગ હોય છે, માટે તે અભક્તાર્થ કહેવાય છે. ઉપવાસની આગળ-પાછળ એકાસણું કર્યું હોય તો તે બે એકાસણા સહિત ઉપવાસને ચતુર્થભક્ત કહેવાય છે. છટ્ટ-અટ્ટમ વગેરેના પચ્ચક્ખાણમાં આગળ-પાછળ એકાસણા ન કર્યા હોય તો પણ છટ્ટ-અટ્ટમ વગેરે કહેવાની સંજ્ઞા રૂઢ છે. તેનું સૂત્ર-સૂરે ઉગ્ગએ અભત્તરું પચ્ચકખાઈ ચઉવ્વિલંપિ આહાર અસણં પાણ ખાઇમં સાઇમં અન્નત્થણાભોગેણે સહસાગારેણું પારિટ્ટાવણિયાગારેણં મહત્તરાગારેણં સવ્વસમાહિવત્તિયાગારેણં વોસિરઈ. (8) ચરિમ - તે 2 પ્રકારનું છે - (1) દિવસચરિમ - દિવસના છેલ્લા ભાગનું, સૂર્યાસ્ત પૂર્વે 1 મુહૂર્ત પહેલા લઈ લેવું તે દિવસચરિમ. (2) ભવચરિમ - ભવના છેલ્લા ભાગનું તે વિચરિમ. તેમનું સૂત્ર-દિવસીરિમ/ ભવચરિમં પચ્ચખાઈ ચઉવિલંપિ આહાર અસણં પાણ ખાઇમં સાઇમ અન્નત્થણાભોગેણં સહસાગારેણં મહત્તરાગારેણં સવ્વસમાહિત્તિયાગારેણં વોસિરઈ. એકાસણું વગેરે પચ્ચખાણ 8 આગારવાળા છે. દિવસચરિમ પચ્ચકખાણ 4 આગારવાળું છે. તેથી દિવસચરિમ પચ્ચક્ખાણ કરવાથી આગારનો સંક્ષેપ થાય છે. જેમણે યાવજીવ રાત્રિભોજનનો ત્યાગ કર્યો હોય તેમણે પણ દરરોજ આ પચ્ચકખાણ અવશ્ય કરવું, કેમકે આ પચ્ચકખાણ રાત્રિભોજનત્યાગને યાદ કરાવે છે. (9) અભિગ્રહ - દ્રવ્ય, ક્ષેત્ર, કાળ, ભાવને આશ્રયીને નિયમ કરવાનું
