Padarth Prakash 23 Pravachan Saroddhar Part 01

Author(s): Vijayhemchandrasuri
Publisher: Sanghvi Ambalal Ratanchand Jain Dharmik Trust

Page 224

205 જ્ઞાન-દર્શન-ચારિત્ર 3, 12 પ્રકારનો તપ, 4 કષાયોનો નિગ્રહ (vii) અતિમાત્રાહાર - લૂખો આહાર પણ આકંઠ પેટ ભરીને ન વાપરવો. આકંઠ પેટ ભરીને વાપરવાથી બ્રહ્મચર્યમાં સ્કૂલના થાય અને શરીરને પીડા થાય. (ix) વિભૂષણા - સ્નાન, વિલેપન, ધૂપ કરવો, નખ સમારવા, દાંત સમારવા વાળ સમારવા વગેરે શરીરની શોભા ન કરવી. (6) જ્ઞાન-દર્શન-ચારિત્ર 3 (i) જ્ઞાન - કર્મના ક્ષયોપશમથી થયેલો બોધ તે જ્ઞાન. તેના કારણરૂપ 12 અંગ, 12 ઉપાંગ, પન્ના વગેરે પણ જ્ઞાન છે. (i) દર્શન - જીવ, અજીવ, આગ્નવ, સંવર, નિર્જરા, બંધ, મોક્ષ - આ તત્ત્વોની શ્રદ્ધા તે દર્શન. (i) ચારિત્ર - જ્ઞાન અને શ્રદ્ધા પૂર્વક બધી પાપ પ્રવૃત્તિનો ત્યાગ તે ચારિત્ર. તેના બે પ્રકાર છે - (i) દેશચારિત્ર - તે શ્રાવકોને હોય છે. (i) સર્વચારિત્ર - તે સાધુઓને હોય છે. (7) 12 પ્રકારનો તપ - રસ વગેરે ધાતુઓને કે કર્મોને તપાવે તે તપ. તેના 12 પ્રકાર છે - પૂર્વે તપના અતિચાર બતાવતી વખતે 12 પ્રકારનો તપ બતાવ્યો છે. (8) 4 કષાયોનો નિગ્રહ - કષ = જેમાં જીવોની હિંસા થાય છે તે સંસાર. કષાય = જીવ જેનાથી સંસારને પામે છે. તેના ચાર પ્રકાર છે - ક્રોધ, માન, માયા, લોભ. આ ચારે કષાયોને નિયંત્રણમાં રાખવા.