Book Title: Padarth Prakash 23 Pravachan Saroddhar Part 01
Author(s): Vijayhemchandrasuri
Publisher: Sanghvi Ambalal Ratanchand Jain Dharmik Trust
View full book text
________________ 28) દ્વાર ૮૫મું - પાંચ પ્રકારના અવગ્રહ દ્વાર ૮પમું - પાંચ પ્રકારના અવગ્રહ અવગ્રહ = માલિકીનો વ્યવહાર. તે 5 પ્રકારના છે - (1) દેવેન્દ્રનો અવગ્રહ - લોકની મધ્યમાં રહેલ મેરુપર્વતના મધ્યભાગમાં ઉપર-નીચે પ્રતરરૂપ અને તીરછી 1 પ્રદેશની શ્રેણિ છે. તેનાથી લોકના બે ભાગ થાય છે - દક્ષિણાર્ધ અને ઉત્તરાર્ધ. દક્ષિણાર્ધનો માલિક શક છે અને ઉત્તરાર્ધનો માલિક ઈશાનેન્દ્ર છે. દક્ષિણાર્ધમાં રહેલા સાધુઓએ શક્રની અનુજ્ઞા લેવી અને ઉત્તરાર્ધમાં રહેલા સાધુઓએ ઈશાનેન્દ્રની અનુજ્ઞા લેવી. (2) રાજાનો અવગ્રહ - ચક્રવર્તી વગેરે રાજાઓ જેટલા ક્ષેત્રના માલિક હોય તે રાજાનો અવગ્રહ છે. ચક્રવર્તીનો અવગ્રહ તીરછો માગધ વગેરે તીર્થો સુધીનો હોય છે, ઉપર લઘુહિમવંતપર્વત પર 64 યોજન (મતાંતરે 72 યોજન) સુધીનો હોય છે અને નીચે ખાડા, કૂવા વગેરેમાં હોય છે. તે તે કાળે જે ચક્રવર્તી હોય તેની અનુજ્ઞા લેવી. (3) ગૃહપતિનો અવગ્રહ - ગૃહપતિ = એક દેશનો અધિપતિ. તે દેશમાં રહેનારા સાધુઓએ તેની અનુજ્ઞા લેવી. તેનો અવગ્રહ તીરછો પોતાના દેશની સીમા સુધી હોય છે, નીચે વાવડી-કૂવા-ભોંયરા વગેરે સુધી હોય છે અને ઉપર પર્વત, વૃક્ષ વગેરેના શિખર સુધી હોય છે. (4) સાગારિકનો અવગ્રહ - સાગારિક = વસતિનો માલિક = શય્યાતર. તેના ઘરમાં રહેનારા સાધુઓએ તેની અનુજ્ઞા લેવી. તેનો અવગ્રહ તીરછી ઘરના વાડ-વરંડા સુધી હોય છે, નીચે વાવડી-કૂવા-ભોંયરા વગેરે સુધી હોય છે અને ઉપર પર્વત, વૃક્ષ વગેરેના શિખર સુધી હોય છે.
