Book Title: Padarth Prakash 23 Pravachan Saroddhar Part 01
Author(s): Vijayhemchandrasuri
Publisher: Sanghvi Ambalal Ratanchand Jain Dharmik Trust
View full book text
________________ 9 2 તપના 12 અતિચાર (3) કાળ અભિગ્રહ - બપોર પહેલા, બપોરે, બપોર પછી વગેરે સમયે કે બધા ભિક્ષાચરો પાછા ફરી ગયા પછી ગોચરી માટે જવું વગેરે. (4) ભાવ અભિગ્રહ - હસતો, ગાતો, રડતો, બંધાયેલો વગેરે દાતા વહોરાવે તો જ વહોરવું વગેરે. (4) રસત્યાગ - દૂધ વગેરે વિગઈઓનો ત્યાગ કરવો તે. (5) કાયફ્લેશ - શાસ્ત્રને વિરોધ ન આવે તેમ કાયાને કષ્ટ પહોંચાડવું તે. દા.ત. વીરાસન વગેરે આસન કરવા, શરીરની શુશ્રુષા ન કરવી, લોચ કરવો વગેરે. કાયક્લેશથી સંસારવાસ પ્રત્યે નિર્વેદ (કંટાળો) થાય છે. વીરાસન વગેરેના ગુણો - કાયાનો નિરોધ, જીવદયા, પરલોક વિષે મતિ થાય, બીજાને બહુમાન થાય. લોચના ગુણો-સંગરહિતપણું, પૂર્વકર્મપશ્ચાત્કર્મનું વર્જન, સહનશીલતા, નરક વગેરેની ભાવનાથી ભવનિર્વેદ. (6) સંલીનતા - ગુપ્તપણું. તેના 4 પ્રકાર છે - (1) ઇન્દ્રિયસલીનતા - પાંચ ઇન્દ્રિયોના અનુકૂળ-પ્રતિકૂળ વિષયોમાં રાગ-દ્વેષ ન કરવા. (2) કષાયસલીનતા - ઉદયમાં આવેલા કષાયોને નિષ્ફળ કરવા અને ઉદયમાં નહીં આવેલા કષાયોનો ઉદય અટકાવવો. (3) યોગસલીનતા - મન-વચન-કાયાની અશુભ પ્રવૃત્તિને અટકાવવી અને શુભ પ્રવૃત્તિની ઉદીરણા કરવી. (4) વિવિક્તશયનાસનતા - સ્ત્રી, પશુ, નપુંસક વગેરેથી રહિત એવા ઉદ્યાન વગેરેમાં રહેવું. આત્યંતર તપ - જે તપને લોકો જાણી ન શકે, જે તપને અન્ય દર્શનવાળા આચરતા નથી, જે તપ મોક્ષપ્રાપ્તિનું નજીકનું કારણ છે, જે તપ અંદરના કર્મોને તપાવે છે, જે તમને અંતર્મુખ એવા ભગવાન જ જાણી શકે તે આત્યંતર તપ છે. તે છ પ્રકારનો છે. તે આ પ્રમાણે છે -
