Book Title: Padarth Prakash 23 Pravachan Saroddhar Part 01
Author(s): Vijayhemchandrasuri
Publisher: Sanghvi Ambalal Ratanchand Jain Dharmik Trust
View full book text
________________ 102 પ્રાણાતિપાતવિરમણવ્રતના 5 અતિચાર છે દવા તે. ઉપલક્ષણથી મંત્ર-તંત્રનો પ્રયોગ વગેરે અન્ય અતિચારો પણ જાણવા. આવશ્યકચૂર્ણિ વગેરેમાં આ પ્રમાણે વિધિ કહી છે - (1) બંધ - તે દ્વિપદ (મનુષ્ય) અને ચતુષ્પદ (પશુ)નો થાય છે. તે બે પ્રકારે છે - (1) નિરર્થક - પ્રયોજન વિના બંધ કરવો તે. તે તજવો. (2) સાર્થક - કારણે બંધ કરવો તે. તે 2 પ્રકારે છે - (1) સાપેક્ષ - દયાપૂર્વક બંધ કરવો તે. ચતુષ્પદને ઢીલા દોરડાથી બાંધવા જેથી દાવાનળ વગેરેમાં છોડી શકાય. દ્વિપદને એવી રીતે બાંધવા કે તે હાલી-ચાલી શકે, તેમનું રક્ષણ કરવું કે જેથી દાવાનળ વગેરેમાં ભાગી ન જાય. દ્વિપદ-ચતુષ્પદ એવા રાખવા જે બાંધ્યા વિના જ રહેતા હોય. (2) નિરપેક્ષ - નિર્દયતાપૂર્વક નિશ્ચલ અને ગાઢ બંધ કરવો તે. તે તજવો. (2) છવિચ્છેદ - તેના 2 પ્રકાર છે - (1) નિરર્થક - પ્રયોજન વિના અંગોપાંગ છેડવા તે. તે વર્જવો. (2) સાર્થક - કારણે અંગોપાંગ છેડવા તે. તે 2 પ્રકારે છે - (1) સાપેક્ષ - દયાપૂર્વક અંગ છેડવા તે. ગુમડુ, મસા વગેરે છેદવા કે બાળવા. (2) નિરપેક્ષ - નિર્દયતાપૂર્વક હાથ, પગ, કાન, નાક વગેરે છેદવા. તે વર્જવું. (3) અતિભારારોપણ - ઘણો ભાર ઊંચકાવવો તે. તેવી આજીવિકા તજવી. જો બીજી આજીવિકા ન હોય તો દ્વિપદ જેટલો ભાર સ્વયં ઊંચકી શકે અને ઊતારી શકે તેટલો વહન કરાવવો, ચતુષ્પદનો
