________________
ગુણસ્થાનકનું સ્વરૂપ
આ રીતે દરેક સમયનાં અધ્યવસાયસ્થાનોને છ વિભાગમાં વહેંચી શકાય છે. છ ભાગ પડે છે. તેથી તેને ષડ્થાન પતિત કહેવાય છે. એટલે દરેક સમયના અધ્યવસાયસ્થાનોમાં છ જાતની હાનિ અને છ જાતની વૃદ્ધિ ઘટે છે.
૧૩
૪. અહીં દરેક સમયે પૂર્વના સમયનાં શરૂઆતનાં કેટલાક અધ્યવસાય સ્થાનો પછીના સમયે હોય નહીં અને ઉત્કૃષ્ટ વિશુદ્ધિવાળા અધ્યવસાયથી વધારે વિશુદ્ધિવાળા નવા કેટલાક અધ્યવસાયસ્થાનો પછીના સમયે હોય છે અને મધ્યમ સ્થાનો પણ હોય છે.
૫. તેથી યથાપ્રવૃત્તકરણમાં પ્રથમ સમયે જઘન્ય વિશુદ્ધિ સર્વથી થોડી, તેના કરતાં બીજા સમયની જઘન્ય વિશુદ્ધિ અનંતગુણ, તેના કરતાં ત્રીજા સમયની જઘન્ય વિશુદ્ધિ અનંતગુણ એમ યાવત્ યથાપ્રવૃત્તકરણના એક સંખ્યાતમા ભાગ સુધી સમજવી. ત્યારપછી સંખ્યાતમા ભાગના (કંડકના*) છેલ્લા સમયની જઘન્ય વિશુદ્ધિ કરતાં યથાપ્રવૃત્તકરણના પ્રથમ સમયની ઉત્કૃષ્ટ વિશુદ્ધિ અનંતગુણ હોય છે. તેનાથી કંડકના ઉપર (પછીના) સમયની જઘન્ય વિશુદ્ધિ અનંતગુણ તેના કરતાં યથાપ્રવૃત્તકરણના બીજા સમયની ઉત્કૃષ્ટ વિશુદ્ધિ અનંતગુણ. એમ ઉપરના એક સમયની જઘન્ય અને નીચેના એક સમયની ઉત્કૃષ્ટ વિશુદ્ધિ અનંતગુણ ત્યાં સુધી કહેવી કે યથાપ્રવૃત્તકરણના છેલ્લા સમયની જઘન્ય વિશુદ્ધિ સુધી. હવે એક સંખ્યાતમા ભાગની ઉત્કૃષ્ટ વિશુદ્ધિ કહેવાની બાકી રહે તે અનુક્રમે અનંતગુણ સમજવી.
૬. અહીં કરણકાળ પૂર્વેની કહેલ કેટલીક હકીકતો પણ હોય છે. સંભવે છે.
૭. યથાપ્રવૃત્તકરણનો કાળ અંતર્મુહૂર્ત હોય છે. પરંતુ અપૂર્વકરણાદિ કરતાં તેનો કાળ મોટા અંતર્મુહૂર્ત પ્રમાણ હોય છે. *યથાપ્રવૃત્તકરણનો એક સંખ્યાતમો ભાગ તેને અહીં કંડક સંજ્ઞા આપવામાં આવી છે.
