________________
૧૦૮
કર્મસ્તવનામા દ્વિતીય કર્મગ્રંથ
કર્મપ્રકૃતિ વિગેરે ગ્રંથોમાં બંધન પની સંખ્યાના બદલે ૧૫ કહ્યા છે તેથી સત્તામાં ૧૫૮ની સંખ્યા પણ કહી શકાય.
અહીં અનેક જીવ આશ્રયી અથવા જુદા જુદા સમયોને આશ્રયીને આ સત્તા કહી છે. આગળ કહેલ સત્તાસ્થાનોમાંનાં કોઈપણ એક સાથે એક જીવને એક ઘટે છે. જે આગળ વર્ણન કરેલ છે.
મિથ્યાત્વથી ઉપશાન્ત મોહ ગુણ૦ (૧ થી ૧૧) સુધી ૧૪૮ની સત્તા કહી છે. તે અનેક જીવની અપેક્ષાએ જુદા જુદા સમયની વિવક્ષા કરીને કહી છે. કારણકે એક જીવને એક સાથે ચાર આયુષ્ય સત્તામાં હોય નહીં. તેમજ મિથ્યાત્વે જિનનામ અને આહારકદ્ધિક એમ બન્નેની સત્તા સાથે હોય નહીં. માટે એક સાથે એક સમયે એક આત્માને આ સંખ્યાની પ્રકૃતિઓ સત્તામાં હોય એવું નહી.
પ્રશ્ન- જિનનામનો બંધ તો સમ્યકત્વથી થાય છે તો મિથ્યાત્વ ગુણઠાણે જિનનામકર્મની સત્તા કેવી રીતે હોય?
જવાબ- મનુષ્ય ભવમાં પહેલાં જીવે નરકનું આયુષ્ય બાંધ્યું હોય ત્યારપછી ક્ષયોપશમ સમ્યકત્વ પામી જિનનામકર્મ બાંધે, પછી નરકમાં જતી વખતે ક્ષયોપશમ સમ્ય. લઈને જવાય નહિ માટે છેલ્લા અંતર્મુહૂર્તમાં મિથ્યાત્વપણુ પામે અને નરકમાં ગયા પછી અંતર્મુહૂર્ત પછી લયોપશમ સમ્યકત્વ પામે. આ રીતે મનુષ્યના અને નરકના ભવમાં અંતર્મુહૂર્ત સુધી જીવને મિથ્યાત્વે જિનનામની સત્તા હોય.
પ્રશ્ન- નરક અને તિર્યંચનું આયુષ્ય બાંધીને શ્રેણિ ચડાય નહિ તો તિર્યંચાયુ અને નરકાયુની સત્તા ૮ થી ૧૧ ગુ. સુધી કેવી રીતે હોય ?
જવાબ- નરક-તિર્યંચાયુષ્યની સત્તા ૮ થી ૧૧ ગુણઠાણા સુધી સદ્ભાવ સત્તા હોય નહિ. પરંતુ સંભવ સત્તાની અપેક્ષાએ સત્તા કહી છે.
