________________
ગાથા : ૨૫
- ૬૧
થી ૧૩ ગુણસ્થાનક હોય છે. આ બંધસ્વામિત્વ નામનો ત્રીજો કર્મગ્રંથ ૫. પૂ. આચાર્ય ભગવંત શ્રી દેવેન્દ્રસૂરિજીએ લખ્યો છે. અને કર્મસ્તવને યાદ કરીને આ ગ્રંથ ભણવો.
વિવેચન- કૃષ્ણાદિ ત્રણ લેગ્યામાં ૧ થી ૪ ગુણસ્થાનક કહ્યાં છે. તે પ્રતિપદ્યમાનની વિરક્ષા કરીને, એટલે દેશવિરતિ અથવા પ્રમત્ત સંયમ ગુણસ્થાનક પામતી વખતે કૃષ્ણાદિ લેગ્યા ન હોય, પરંતુ પાંચમું અથવા છઠ્ઠું ગુણસ્થાનક પામ્યા પછી કૃષ્ણાદિ લેશ્યા આવી શકે છે.
અર્થાત્ પૂર્વ પ્રતિપન્નની વિવક્ષા કરીએ તો આ બે ગુણ૦ આવ્યા પછી ક્વચિત્ અશુભ લેશ્યા પ્રાપ્ત થાય. તે અપેક્ષાએ કૃષ્ણાદિ લેશ્યામાં પણું અને હું ગુણ૦ જાણવું. તેજો અને પઘલેશ્યામાં ૧ થી ૭ ગુણ) જાણવાં તેમજ શુક્લલશ્યામાં ૧ થી ૧૩ ગુણ હોય. આ ત્રણ શુભ લેશ્યા મિથ્યાદષ્ટિને પણ હોઈ શકે. કારણકે નવું સમ્યકત્વ (ઉપશમ સમ્યકત્વ) પ્રાપ્ત કરતી વખતે અંતર્મુહૂર્ત પૂર્વે શુભ-લેશ્યા આવે છે. વળી અલ્પ કષાયી એવા મિથ્યાદ્રષ્ટિ અને આનતથી ઉપરના દેવો મિથ્યાત્વી હોવા છતાં શુક્લલેશ્યાવાળા છે.
વળી સંસારના સુખ, દેવલોકના સુખ પ્રાપ્ત કરવા શુભ ભાવથી ધર્મ કરનારને પણ શુભ લેશ્યાનો સંભવ છે. એક પુદ્ગલ પરાવર્ત કરતાં ઓછો સંસાર બાકી હોય તેવા જીવોનો એટલે કે સમ્યકત્વ પામ્યા ન હોય તો પણ સ્વર્ગ એ જ મોક્ષ છે તેવું માનતાં સ્વર્ગ મેળવવા ઈશ્વરમાં ભળી જવા શુભભાવથી ખોટા (મિથ્યા) ધર્મને સાચો ધર્મ માની કરતા હોય છે. તેવા મિથ્યાત્વીને પણ શુભ લેશ્યા હોઈ શકે છે. માટે તેજો-પદ્ધ અને શુક્લ લેશ્યામાં મિથ્યાત્વ આદિ ગુણસ્થાનક કહ્યાં છે. આ રીતે માર્ગણામાં ગુણસ્થાનકો અને બંધસ્વામિત્વપણું વિસ્તારથી પૂર્ણ થયું.
