________________
ગુણસ્થાનકને વિશે ઉદય અધિકાર
૯૧
અહીં જેમ જેમ વિશુદ્ધિ વધે તેમ તેમ મોહનીયની પ્રકૃતિઓનો ઉપશમ કે ક્ષય થાય છે. માટે ઉદય વિચ્છેદ થાય છે. વેદના ઉદયના વિષયમાં સ્વપજ્ઞ ટીકામાં આ પ્રમાણે જણાવેલ છે.
પુરુષવેદના ઉદયે શ્રેણી પ્રારંભકને પ્રથમ પુરુષવેદનો ઉદય વિચ્છેદ પછી સ્ત્રીવેદનો ઉદય વિચ્છેદ અને ત્યાર પછી નપુંસકવેદનો ઉદય વિચ્છેદ થાય.
સ્ત્રીવેદના ઉદયમાં શ્રેણી આરંભ કરનારને પ્રથમ સ્ત્રીવેદ પછી પુરુષવેદ પછી નપુ.વેદનો ઉદય વિચ્છેદ થાય.
નપુંસકવેદના ઉદયમાં શ્રેણી પ્રારંભકને પ્રથમ નપુંસકવેદ પછી સ્ત્રીવેદ ત્યારબાદ પુરુષવેદનો ઉદયવિચ્છેદ થાય છે.'
ત્રણે વેદવાળાને શ્રેણીમાં વેદનો ઉદય વિચ્છેદ થયા પછી નવમા ગુણ૦માં અનુક્રમે સંજવલન ક્રોધ-માન અને માયાનો ઉદય વિચ્છેદ થાય છે.
અહીં વેદ ત્રણ અને સંજ્વલન ત્રણનો ઉદય વિચ્છેદ શ્રેણી પ્રારંભકને વેદના અને કષાયના ઉદયના આધારે ભિન્ન-ભિન્ન ક્રમ છે. તે આગળ ઉપશમશ્રેણી અને ક્ષપકશ્રેણીમાં આવશે એટલે આ છ પ્રકૃતિનો ઉદય વિચ્છેદ ૯મા ગુણ૦માં થાય છે. એમ સામાન્યથી જણાવેલ છે.
આમ, ૯મા ગુણઠાણે મોહનીયની ૬ પ્રકૃતિનો ઉદય વિચ્છેદ થવાથી ૧૦માં ગુણઠાણે ૬૦ પ્રકૃતિનો ઉદય હોય છે.
૧. સ્વોપજ્ઞ ટીકામાં અનુક્રમે ત્રણે વેદ ઉદયમાં આવે તેમ જણાવેલ છે. પરંતુ જે
વેદના ઉદયમાં વર્તતો શ્રેણી પ્રારંભે તે વેદના ઉદયને જ્યારે નવમા ગુણ૦માં રોકે છે. ત્યાર પછી અન્ય વેદનો ઉદય થતો નથી. એટલે ત્રણેવેદના અનુક્રમે ઉદય વિચ્છેદની વાત સમજાતી નથી. (તત્વ કેવલિગમ્ય)
