________________
ગુણસ્થાનકનું સ્વરૂપ (૪) ગુણસંક્રમ
અબધ્યમાન અશુભ પ્રકૃતિના દલિયા બધ્ધમાન સ્વજાતીય પ્રકૃતિમાં પ્રતિસમયે અસંખ્ય ગુણાકારે નાંખવા તે.
અહીં પ્રથમ સમયથી જ પહેલા ગુણસ્થાનકના અંતે બંધવિચ્છેદ થતી અશુભ ૧૩ પ્રકૃતિઓ, બીજા ગુણસ્થાનકના અંતે બંધવિચ્છેદ થતી અશુભ ૧૯ પ્રકૃતિઓ, ૪ થા ગુણ૦ના અંતે બંધવિચ્છેદ થતી અપ્રત્યા. ૪ તથા પમા ગુણસ્થાનકના અંતે બંધવિચ્છેદ થતા પ્રત્યાખ્યા. ૪ તેમજ ૬ઠ્ઠાના અંતે બંધવિચ્છેદ થતી અરતિ-શોક વિગેરે ૬ એમ કુલ ૪૬ પ્રકૃતિઓનો ગુણસંક્રમ થાય છે. તેમજ આ ગુણસ્થાનકમાં બંધવિચ્છેદ થતી નિદ્રાદિક, અશુભ વર્ણાદિ ૯ અને ઉપઘાતનો બંધવિચ્છેદ પછીના સમયથી ગુણસંક્રમ થાય એમ કુલ-૫૮નો ગુણસંક્રમ થાય છે અને નવમા ગુણસ્થાનકથી હાસ્યાદિ૪ સહિત ૬૨ પ્રકૃતિઓનો ગુણસંક્રમ થાય. (૫) અપૂર્વ સ્થિતિબંધ
અહીં પરિણામની વિશુદ્ધિ પ્રતિસમયે અનંત ગુણ હોવાથી અપૂર્વકરણના પ્રથમ સમયથી ઘણો નાનો નવો સ્થિતિબંધ શરૂ થાય છે. અને તેટલો તેટલો સ્થિતિબંધ એક અંતર્મુહૂર્ત સુધી થાય. પછીના અંતર્મુહૂતમાં પલ્યોની સંખ્યાતમો ભાગ ન્યૂન નવો સ્થિતિબંધ થાય. એક સ્થિતિબંધ અસંખ્ય અધ્યવસાયોથી થતો હોવાથી અંત૮ સુધી એક સરખો સ્થિતિબંધ હોય છે. તે પ્રમાણે બીજો સ્થિતિબંધ બીજા અંતર્મુહૂર્ત સુધી થાય છે.
અંતર્મુહૂર્ત – અંતર્મુહૂર્ત પલ્યોનો (અ) સંખ્યાતમો ભાગ હીન હિન સ્થિતિબંધ કરે તેથી. આવો હીન હીન સ્થિતિબંધ પહેલાં ક્યારેય કર્યો નથી માટે અપૂર્વસ્થિતિબંધ કહેવાય છે.
સ્થિતિબંધ અને સ્થિતિઘાત સાથે શરૂ થાય છે અને સાથે પૂર્ણ થાય છે.
આ ગુણસ્થાનકનું બીજું નામ “નિવૃત્તિકરણ” છે નિવૃત્તિ એટલે ફેરફાર, તરતમતા-અસમાનતા અહીં પરસ્પર અધ્યવસાયની વિષમતા હોય
