________________
ગુણસ્થાનકનું સ્વરૂપ
૩૭
સમયની જઘન્ય વિશુદ્ધિ અનંતગુણ. તેથી પ્રથમ સમયની ઉત્કૃષ્ટ વિશુદ્ધિ અનંતગુણ. તેથી બીજા સમયની જઘન્ય વિશુદ્ધિ અનંતગુણ. તેથી બીજા સમયની ઉત્કૃષ્ટ વિશુદ્ધિ અનંતગુણ એમ યાવત્ અપૂર્વકરણ ગુણસ્થાનકના ચરમ સમય સુધી જાણવું.
પ્રતિસમયે વિશેષાધિક-વિશેષાધિક અસંખ્યાતા અધ્યવસાયો હોય છે. અહીં દરેક સમયે નવા અસંખ્યાતા અધ્યવસાયો હોય છે. પૂર્વના સમયના એક અધ્યવસાય પછીના સમયમાં ન હોય.
આ અપૂર્વકરણની વિશુદ્ધિથી પાંચ અપૂર્વ કાર્યો કરે છે. (૧) સ્થિતિઘાત (૨) રસધાત (૩) ગુણશ્રેણિ (૪) ગુણસંક્રમ (૫) અપૂર્વસ્થિતિબંધ. (૧) સ્થિતિઘાત
સત્તામાં રહેલી સ્થિતિના અગ્રીમભાગ થકી પ્રથમ સ્થિતિખંડ જઘન્યથી પલ્યોપમનો (અ) સંખ્યાતમો ભાગ ઉત્કૃષ્ટથી પ્રથમ સ્થિતિઘાત સેંકડો સાગરોપમ પ્રમાણ સ્થિતિનો અંતર્મુહૂર્તમાં ઘાત કરે છે. બીજા વિગેરે સ્થિતિખંડો પલ્યોપમના (અ) સંખ્યાતમો ભાગ પ્રમાણ હોય છે. દરેક સ્થિતિખંડ અંતર્મુહૂર્ત અંતર્મુહૂર્ત ઘાત કરે છે.
ઘાત કરાતા સ્થિતિખંડમાંથી પ્રથમ સમયે દલિક સર્વથી થોડું, બીજા સમયે અસંખ્યગુણ એમ ચરમ સમય સુધી અસંખ્ય ગુણ ઉપાડે છે-ઉકેરે છે.
તે ઉકેરાતું દલિક નહીં ખંડન કરાતી નીચેની સ્થિતિઓમાં ગોઠવે છે. આવા અપૂર્વકરણના કાળમાં હજારો સ્થિતિઘાત થાય છે.
તેથી અપૂર્વકરણના પ્રથમ સમયે જે સ્થિતિસત્તા હોય તેના કરતાં ચરમ સમયે સંખ્યાત ગુણહીન સત્તા બને છે. (૨) રસઘાત
સત્તામાં રહેલી અશુભ પ્રકૃતિઓના રસના અનંતા ભાગ કરી એક અનંતમો ભાગ બાકી રાખી બીજા અનંતા ભાગોનો અંતર્મુહૂર્ત નાશ કરે છે.
