Heersaubhagya Mahakavyam Part 01

Author(s): Devvimal Gani, Sulochanashreeji
Publisher: Kantilal Chimanlal Shah

Page 542

सर्ग ८ श्लो० २२-२४ ] हीरसौभाग्यम्
५१७ મણલથી યુકત તેમજ નખની કાન્તિરૂ૫ રસવડે પુષ્ટ, આવી લાલ કમલની જાણે પંકિતઓ ન હોય ! | ૨૨ |
नखोल्लसत्पल्लवशालमानै-नम्रामरीनेत्रमिलद्विरेफैः ।
शाखाविशेषैः पदशाखिनः किं, तदङ्गुलीभिर्भियते स्म शोभा ॥२३॥ तदङ्गुलीभिर्देवीपदशाखाभिः शोभा भ्रियते ध्रियते स्म । 'डुभृन धारणपोषणयोः' इत्यस्य रूपम् । उत्प्रेक्ष्यते-पदशाखिनः पादपादपस्य किं शाखाविशेषैविशिष्टशाखा भिरिव । किंभूतैः । नखाः एवोल्लसन्तः स्फुरन्तः विकसन्तो वा पल्लवाः प्रवालास्तैः कृत्वा शालमानैः शोभाभासुरैः । पुनः किंभूतैः । नम्राणां नमनशीलानाममरीणां त्रिदशीनां नेत्राणां नयनानां प्रतिबिम्बितान्येव । मध्यमपदलोपी समासः । मिलन्तः समीपे समागच्छन्तो द्विरेफा भृङगा येषु ॥
કલેકાર્થ દેવીની આંગળીઓ શોભાને ધારણ કરતી હતી. પગરૂપ વૃક્ષના નખરૂ૫ વિકસ્વર પહેલાથી શેભાયમાન અને નમસ્કાર કરતી દેવીઓનાં મળેલા નેત્રરૂપ શ્રમથી યુક્ત વિશિષ્ટ પ્રકારની જાણે शामाया न होय ! [वीना माजीसी गणे शापामो न होय !] ॥ २३ ॥
पद मयेदं प्रददे शिरःसु, दिशां दशानामपि सुन्दरीणाम् ।
इतीव रेखाः क्रमयोरमा-गुलीमिषात्तत्प्रमिता बिभर्ति ॥ २४ ॥ अमर्त्या देवसुन्दरी । 'अलम्भि मांभिरमुष्य दर्शने' इति नैषधे । यथा मा तथा अमर्त्या । तथा अमर्त्यापि अङ्गुलीनाम् । अत्राङ्गुष्ठोऽप्यङ्गुलीमध्य एव गण्यते न पृथक क्रियते । यदुक्त नैषधेऽपि–'रज्यन्नखस्याङ्गुलिपञ्चकस्य मिषादसौ हिङगुलपमतूणे । हेमैकपुङ्खास्ति विशुद्धपर्वा प्रियाकरे पश्चशरी स्मरस्य ॥' इति । दशानां मिषाच्छलात्कमयोईयोश्चरणयोस्तत्प्रमिता दशदिक्प्रमाणा रेखा विभर्ति धत्ते। उत्प्रेक्ष्यतेइति हेतोरिव । इति किम् । यन्मया स्वीयाद्वैतरूपश्रिया कृत्वा दशानां पूर्वा, अग्निः, दक्षिणा, नैर्ऋती, प्रतीची, वायवी, उत्तरा, ऐशानी, ऊर्ध्वदिक्, अधोदिक । एकस्मिन् पक्षे । अष्टदिक्षु मानुष्यः ऊर्ध्वलोके देवाझ्गनाः अधोलोके च नागागना असुरास्गनाश्च । अपरस्मिन् पक्षे । तिर्यग्लोके दशदिक्षु सर्वत्रापि देव्यो वर्तन्ते इति । दशदिग्वतिनीनां सुन्दरीणां स्त्रीणां शिरःसु मस्तकेषु रूपसौन्दर्यातिरेकात् इदं पदम् अयं चरणः प्रददे प्रदत्तम् । पदशब्दः पुंलिङ्गनपुंसकलिङ्गयोः। 'चरणः क्रमणः पादः पदोऽशनिश्चलनःक्रमः' इति हैम्याम् । तथा--पदं किमस्याङ्कितमूर्ध्वरेखया' इति नैषधे ॥ इति पादाङ्गुल्यः ॥
શાસનદેવીના બે પગની દશ આંગળીઓના બહાને, દશદિશાના પ્રમાણરૂપ દશે રેખાઓ ધારણ ४३॥ न बोय 1 शा भाटे ? 'भारी अन३५नी सभीथा [ पूर्व, नि, ६ क्षण, नय, पश्चिम,