Heersaubhagya Mahakavyam Part 01

Author(s): Devvimal Gani, Sulochanashreeji
Publisher: Kantilal Chimanlal Shah

Page 562

सर्ग ८ श्लो० ६३-६५ ] हीरसौभाग्यम्
५३७ सं.रद्विपस्यैणमदाभिराम-वक्षोमविन्ध्याचलसंनिधाने ।
नाभीहदाभ्यर्ण विभासिनी य-लोमावली केलिकृते वनीव ॥ ६३॥ बलोमावली यस्या रोमराजी स्मरद्विपस्य काम एवातिमदोन्मत्तत्वाबः तस्य केलिकृते क्रीडाकरणार्थ वनी उद्यानमिव । 'स्ववनी संप्रवदत्पिकापि का' इति नैषधे । क स्थाने । एणमदैः पणानां मृगाणां मदैः क्रीडाविनोदरसैरभिरामः । 'मदो रसो मधे इभदानयोर्गवै । वीर्ये कस्तूरिकामुदोः' इत्यनेकार्थतिलकः । तत्त्वतस्तु कस्तूरिकाविले. पनाभिरामो यो वक्षोजः स्तनः । एवं जलबालकशैलस्तस्य संनिधाने समीपे ।निकटवतिंप्रदेशे इत्यर्थः । किंभूता बनी। नाभीरूपो हृदो हृदस्तस्याभ्यणे पार्श्व विभासते शोभते इत्येवंशीला ॥
શ્લોકાર્ધ શાસનદેવીની રોમરાજી જાણે કસ્તૂરિકાના વિલેપનથી મનેહર, સ્તનરૂપ વિંધ્યાચલ પર્વતની સમીપમાં, કામદેવરૂપ મદોન્મત્ત હાથીને ક્રીડા કરવા માટે, નાભીરૂપ સરોવરની પાસે રહેલું उधान न होय ! ॥ १३ ॥
निजाक्षिलक्ष्मीहसितैणशावक-श्रेण्या व्यभाल्लोमलता त्रिदश्याः।
मध्य कृशं वर्धयितुं किमस्या, वयःश्रिया नीलमदायि सूत्रम् ॥ ६४ ॥ निजस्यात्मनोऽक्षिलक्ष्म्या नेत्रभवेन हसिता अवहेलिता पणानां सारङ्गाणां शावकानां बालकानां श्रेणी धोरणी यया तादृश्याः त्रिदश्याः शासनदेवतायाः लोमान्येव रोमाण्येव सरललताकारत्वालतेव व्यभावभासे । उत्प्रेक्ष्यते-अस्या देव्याः कृशक्षाम परमाणुपरिमाणत्वात् । 'अध्यापयामः परमाणुमध्याः' इति नैषधे । मध्यमुदर वर्धयितुं किंचिदुपचयगोचरीकर्तु वयःश्रिया यौवनलक्ष्म्या । वयःशब्देनात्र तारुण्यमेव लक्ष्यते । यथा नैषधे-'उरोभुवा कुम्भयुगेन जम्भित नवोपहारेण वयःकृतेन किम्' । 'यौवनेन कृतेन नवीनोपयानेन स्तनकलशद्वन्द्वेन, इति तदृत्तिः । नील नीलवर्ण सूत्रमदायि । दवरिकेव दत्ता 'दोरी' इति प्रसिद्धा। यः पदार्थों वर्धयितुं कासते तत्र प्रथम दवरिकासूत्र दीयते इति सूत्रकृच्छिल्पे प्रसिद्धम् ॥ इति रोमराजी ॥
શ્લોકાર્થ પિતાનાં નેત્રોથી હરિણીઓને તિરસ્કાર કરનારી સારંગભેચના શાસનદેવીની આરાજી બે છે. દેવીની યૌવનલક્ષ્મીથી અતિકૃશ ઉરને વધારવા માટે જાણે નીલસૂત્ર (નીલદેરી) અપાયું ન હોય ! (પદાર્થ વધારવા માટે પ્રથમ દેરી' આપવામાં આવે છે.) હે જ છે
यस्याः स्तनौ संस्फुरतः सचिच-निवासिमीनाङ्कमहीधनस्य । विलासवत्योरिव शातकुम्भ-संदृब्धलीलालयतुगरामौ ॥ ६५ ॥