Heersaubhagya Mahakavyam Part 01

Author(s): Devvimal Gani, Sulochanashreeji
Publisher: Kantilal Chimanlal Shah

Page 584

मर्ग ८ श्लो० १०८-१०९]
हीरसौभाग्यम्
५५९
त्रिदश्याः शासनामायाः दन्ता दशना उद्यन्ती प्रकटीभवन्ती उच्चैर्निर्यान्ती वा द्युत्कान्तिस्तया कृत्वा । उत्प्रेक्ष्यते-इति हेतोः इन्दविध प्रकर्षेण हसन्तीव श हास्य सृजन्तीव । इति किम् । यत् हे इन्दो हे जड मूर्ख जडस्वरूप जडाशय । 'किमु. दधौ जड वा वडवानलात' इति नैषधे चन्द्रसंबोधन जड इति । अस्माकं परस्ताहन्तानामग्रे वराकः तपस्वी द्रमको वा त्वं कः । न कश्चिदपीत्यर्थः । वराकतामेवादर्शयतिकिंमतस्त्वम । पाण्डः पाण्डुरोगवान् श्वेतकष्ठविनष्टवपः । भतादिबद्धबलविग्रहो वा। पुनः किंभूतः । क्षयी राजयक्ष्मारोगोऽस्यास्तीति । क्षयात्प्रतिदिन कलानामपगमात् । बहुलपक्षे वपुषः क्षीणता अस्त्यस्मिन्निति वा क्षयी । पुनः किंभूतः । शून्य निर्मानुष तथानेनैव सम्यक्तया बभस्तीति भातीति नभः कुत्सितस्थानम् । 'निशानभासदृशे' इति चम्पूकथायाम् । निशानस्तेजस्विभिर्वीरभस्ति शोभते इति निशानिभास्तथा सदृशः इ. कामो यस्य तस्य मंबोधनम् । पक्षे रात्रिगगनतुल्ये इति तट्टिप्पन (ण)के । तत्र नगरग्रामाराममानवादिरिक्तके स्थानके चरिष्णुः संचरणशीलः श्मशानादिषु भक्षणशीलो वा । 'चर गतिभक्षणयोः' अस्य धातोः प्रयोगत्वेन जग्धिः स्थितिश्चेति द्यर्थता । पुनः किंभूनः । निर्गतमग शरीर यस्य । विष्णुना सुदर्शनचक्रे शिरोवशेषीकृतत्वादगरादित्यम् । तादृशाद्राहोः विधुतुदाद द्विषतो वैरिणः सकाशाद्विभ्यद्भयमाकलयन् । पुनः किंभूतः। दोषाणामपगुणानामाकरः खनिः निशाकरश्च । पुनः किंभूतः । श्याम कलकेन कृत्वा कृष्ण मुख वक्त्रं यस्य । प्रायः कलङ्ककलिताः श्यामानना एव स्युः । पुनः किंभूतः । एको नास्ति द्वितीयः सदृशः कोऽपि एवंविधस्त्वक । वयं पुनः कीदृशाः। हंसवत् उभयपक्षविशुद्धत्वेन द्योतन्ते इति । पुनः किंभूताः । अक्षीणन क्षीयते स्मेत्यक्षीणम् अनिष्ठीयमान संपूर्ण वा सुख सात येषाम् । एतावता रोगराहिंत्यसातवन्तः। पुनः किंभूताः । मुखे सर्वेषामप्यग्रे वक्त्रे च तिष्ठन्ति इति मुखस्थाः । एतावता सुस्थानभाजः। पुनः किंभूताः । जिताः स्वकीयपरमवैभवैरभिभूताः वज्ररत्नकुन्दतारकादयोऽहिताः प्रतिस्पधिनो यैस्ते जिताहिताः । एतावता निवैरिताः(णः)। पुनः किंभूताः। स्फीता विश्वविख्याता वृद्धि प्राप्ता वा गुणा येषां ते स्फीतगुणाः । एतावता गुणवत्त्वम् । पुनः किंभूताः । विशेषेण शुद्धा निष्कलङ्काः सर्वत्रावदाताः । एतावता सर्वदाप्युच्चैःशिरसः । पुनः किंभूताः । नैके अनेके द्वात्रिंशत्प्रमाणत्वेन । एतावता वृद्धिभाजः सगोत्रत्वात् । पुनः किंभूताः । अभि लक्षणयुक्त रूपं येषाम्। 'अभिर्वीप्सालक्षणयोः' इत्यनेकार्थः अभिरूपाः पण्डिताः । 'विद्वान्सुधीः कविविचक्षणलब्धवर्णाः शप्राप्तरूपकृतिकृष्टयभिरूपधीराः' इति हैम्याम् ॥ युग्मम् ॥
શ્લોકાર્થ
દેવીના દાંત પોતાની પ્રસરતી જ્યોતિ (કાંતિ)થી ચંદ્રનો આ પ્રમાણે જણે ઉપહાસ કરતા न होय ! यद्र, हे भूमी, 13 माशयवाणा ! अभारी माग (Eid मागण) तु शु માત્ર છે? જે, તું પાંડુરોગી, ક્ષયરોગી, નિર્જન એવા નર્ભ (ખરાબ) (આકાશ) સ્થાનમાં ચાલનાર