Heersaubhagya Mahakavyam Part 01

Author(s): Devvimal Gani, Sulochanashreeji
Publisher: Kantilal Chimanlal Shah

Page 606

मर्ग ८ श्लो० १५४-१५६ ] हीरसौभाग्यम्
બ્લેકાર્થ અંત લક્ષ્મીવાળા દેવીના લલાટપટને જોઈને, તેની શેભાને ઈચ્છતો અર્ધચંદ્ર જાણે બાલકની જેમ વિષ્ણુના ચરણ પકડીને ( આકાશમાં રહીને ) તેની લક્ષ્મીની યાચના કરતો नहाय ! ॥ १५४ ॥
यद्भाललक्ष्म्याधरितोऽर्धचन्द्र-स्तत्साम्यमिच्छन्वरुणालयस्थाम् ।
अभीष्टदां कामदुधां प्रतीची-मस्तच्छलाद्याति किमारिरात्सुः ॥१५५।। यस्या भालस्या लिकस्य लक्ष्म्या विभूषयाधरितो हीनीकृतो धिक्कारभाव लम्भितो. ऽर्धचन्द्रः सामिकुमुदिनीदयितः प्रतीची पश्चिमां दिशमाशामस्तच्छलात्कपटात् याति गच्छति । उत्प्रेक्ष्यते-तत्साम्यं तस्य अप्सरोललाटस्य लक्ष्म्याः शोभायाः साम्य साहश्यमिच्छन् मनसि वाञ्छन् सन् वरुणस्य पश्चिमदिक्पतेरालये गृहे तिष्ठतीति तां वरुणवेश्मनिवासिनीमित्यर्थः । तथा अभीष्टमभिलषित जनमनाकामित ददातीति तादृश काम मनोरथ दोग्धि प्रपूरयतीति कामदुधा । 'दुह प्रपूरणे' अयं धातुः । तां कामधेनुमारिरात्सुः आराधयितुमिच्छुरिव । 'हविषे दीर्घसत्रस्य सा चेदानीं प्रचेतसः । भुजङ्गपिहितद्वार पातालमधितिष्ठति ॥ इति रघुवंशे । तथा 'क्रतोः कृते जाग्रति वेत्ति कः कति प्रभोरपां वेश्मनि कामधेनवः' इति नैषधेऽपि ॥ इति देवीललाटस्थलम् ॥
લોકાર્ય દેવીના લલાટની લક્ષ્મીથી તિરસ્કૃત થયેલ અર્ધચંદ્ર પશ્ચિમ દિશામાં જાય છે. શા માટે ? દેવીના લલાટની સમાનતા પ્રાપ્ત કરવા માટે વરુણના ઘરમાં રહેલી પશ્ચિમ દિશારૂપી અભીષ્ટ ફલદાયી કામધેનુને આરાધવાની ઈચ્છાથી જાણે જતો ન હોય ! ૫૫ • यदाननश्रीजितमब्जबन्धोः, पद्म करक्रोड इवैत्य बन्धोः । .
निर्वेदमावेदयते स्वमेत-त्पुरो भ्रमद्धृङ्गगणक्वणेन ॥१५६॥ पन कमल भ्रमन्तो मधुपानकृते समेत्य लोलुभतयेतस्ततो भ्राम्यन्तो ये भृङ्गा भ्रमरास्तेषां गणस्य समुदायस्य कणेन गुजारवेण कृत्वा । उत्प्रेक्ष्यते-पतस्य स्वबन्धोः सूर्यस्य पुरोऽग्रे स्वमात्मीय निर्वेद पराभवोद्भूतभूयस्तरखेदं निजावमाननादुःखं वा आवेदयते कथयतीव । किं कृत्वा । बन्धोः स्वमित्रस्य । अब्जबन्धोररविन्दसहदो भानोः
डे हस्तोत्सङ्गे पत्यागत्य । 'चक्राब्जाहर्बान्धवः सप्तसप्तिः', तथा 'मित्रो ध्वान्तारातिरजांशुहस्तः' इतीदं द्वयमपि हैम्याम् । तथा 'स्फुटारविन्दाङ्कितपाणिपक्कजम्' इति नैषधे । किंभूत पद्मम् । यस्या देव्या आननस्य स्वपरिस्पधिपराभावुकवैभववदनस्य श्रिया शोभया जित पराभूतम् ॥