Heersaubhagya Mahakavyam Part 01

Author(s): Devvimal Gani, Sulochanashreeji
Publisher: Kantilal Chimanlal Shah

Page 551

stratorre
५२६
[ सर्ग ८० ४०-४२
त्मना नान्यैरइमेव मन्ये नानामि वितर्कयामि करिणां गजेन्द्राणां करेभ्यो हस्तेभ्यः । शुण्डादण्डेभ्य इत्यर्थः । मृदुत्व' सुकुमारकम् । सौकुमार्थकलितदलिकसारमित्यर्थः । गृहयांबभूव गृहीतवान् । 'गृहाति गृहयते लाति' इति ग्रहणार्थाः क्रियाः क्रियाकलापे । 'अन्तादाम्' इति गृहयांबभूवेति । एवं चेन्न तर्हि तेषु हस्तिहस्तेषु इदं प्रत्यक्षलक्ष्यं सर्वजन प्रतीत वा पकान्तेन अतिमात्र केवल वा कार्कश्य त्वचि काठिन्यं कुतस्त्य कुतो - भवम् । ततो ज्ञायते सौकुमार्ये गृहीते केवल कर्कशतैव स्थितवती । 'नागेन्द्र हस्तास्त्वचि कर्कशत्वात्' इति कुमारसंभवेऽपि ॥
શ્લાકા
હું માનું છું કે : શાસનદેવીના ઊરૂ ( સાથળ )નું સર્જન કરવા માટે સ્વયં બ્રહ્માએ હાથીની સૂંઢમાંથી સુકુમારતા ગ્રહણ કરી હતી; જો એમ ના હૈાય તે। હસ્તિની સૂંઢમાં નરી शता ज्यांथी होय ! ॥ ४० ॥
यद्रुद्वितयीं प्रतीपा -मन्विष्य संघर्षकरीं करेण ।
प्रणश्य भीत्या अमुकामुकः किं, दम्भोलिपाणि शरणीचकार ॥ ४१ ॥
अमुकामुक ऐरावणगजः । पयोनिलीनानमुकामुकावलीरदान्' इति नैषधे । 'पेरावतो हस्तिमल्लः श्वेतगजोऽत्रमुप्रियः' इति हैम्यामपि । भीत्या भयेन कृत्वा प्रणश्य प्रपलाय्य दम्भोलिपाणि वज्रिण पुरंदर शरणीचकार आश्रितवान् वज्रपाणित्वेन देवदानवमानवैरजेय इति तं बभाज । भीतेः कारणमाह- किं कृत्वा । करेण स्वकीयशुण्डादण्डेन समं संघर्षक स्पर्धाकारकाम् अत एव प्रतीपां प्रतिपक्षां तथा पुदर्कनप्तां बलिष्ठां दूरुद्वितयीं देवीसक्थियुगलीमन्विष्य व्यालोक्य ॥
શ્લાકા
પેાતાની શઢ સાથે સંધર્ષ કરનાર બલિષ્ઠ શત્રુરૂપ શાસનદેવીના ઊર્ફ્યુઝ્મ ( સાથળ )ને જોઇને જાણે અરાવણુ હાથી ભયથી નાસીને ઈંદ્રના શરણે ગયા ન હોય ! ! ૪૧ ૫
तत्व वार्ता मम राजहंसान्, सर्वानसौ यज्जयति स्वगत्या ।
इत्युरुकायं किमु तावदस्याः, कर करीन्द्रो व्यतरत् त्रिदश्याः || ४२ ||
असौ देवी स्वगत्या निजगमनेन आत्मीयाभिषेणनेन कृत्वा सर्वान् समस्तानपि राजहं सान् प्रकृष्टबलिष्ठभूपालान् तत्त्वतस्तु स्वमन्थरगमनविलासेन कृत्वा राजमरालान् यत्कारणाज्जयति स्ववशीकरोति पराभवति च तत्तस्मात्कारणात् मम पशुमात्रस्य परवशीभूतस्य च कैव वार्ता मज्जयेऽस्या न कश्चिदपि प्रयासः । यतोऽद्द करो राजदेयां