________________
ભાદરવા વદ-૧૦
માનવજીવનની સાર્થકતા શેમાં ?
ચિંતામણીરત્ન રૂપ ધર્મ
ધર્મરૂપી રત્નના અર્થને મહાપુરુષો કહી રહ્યા છે કે માનવજન્મની સાર્થકતા હરવા-ફરવા, પહેરવા-ઓઢવામાં નથી, પણ ધર્મરૂપી રત્નને મેળવવામાં છે. આયુષ્ય પૂરું થતાં ક્યાં જઈશું ? તે મોટો પ્રશ્ન છે. ગંભીરતાથી આ પ્રશ્નને આપણે વિચારવાનો છે. પદાર્થ મેળવવા માટેનો આ જન્મ નથી. પણ પરમાત્મા મેળવવાનો આ જન્મ છે. આપણે શેના અર્થી છીએ, પદાર્થના કે પરમાત્માના. જગતનો મોટા ભાગનો વર્ગ પદાર્થનો પ્રેમી છે. ધર્મના અર્થી જીવો બહુ ઓછા છે. માણસને એમ લાગે છે કે આ વૈભવથી જ મારું કલ્યાણ છે માટે એ તેની પાછળ પડયો છે. બુદ્ધિ-શક્તિ, આરોગ્ય બધું હોવા છતાં એ વૈભવની પાછળ પાગલ બનીને દોડી રહ્યો છે. અને આ જન્મને નિરર્થક વેડફી રહ્યો છે. જ્યારે એને સમજાશે કે ધર્મ જ શ્રેયસ્કારી છે તો જ તેને તે પ્રાપ્ત કરી શકશે... મહાપુરુષો આપણને ધર્મનું મહાત્મ્ય સમજાવી રહ્યા છે. શું પૈસાથી ધર્મ ખરીદાય ?
તમારી પાસે ગમે તેટલી સત્તા કે સમૃદ્ધિ છે પણ જો ધર્મ નથી તો એ પાપઋદ્ધિ છે. અને આ પાપઋદ્ધિ માણસને દુર્ગતિમાં ઢસડીને લઈ જાય છે. આ દુર્ગતિને અટકાવવા માટે ધર્મ જ સમર્થ છે. ધર્મ એ ઉત્તમ રત્ન છે. માણસને રત્ન જોઈતું હોય તો કાંઈ રૂપિયા-બે રૂપિયામાં ન મળે... લાખો રૂપિયા હોય તો મળે. ચણા-મમરા લેવા હોય તો રૂપિયા-બે રૂપિયા કામમાં લાગશે. બાકી હીરા-મોતી ખરીદવા માટે તો અમૂલ્ય સંપત્તિ જોઈએ છે. રૂપિયા-નાણાંની સંપત્તિથી કાંઈ ધર્મ હાથમાં નહીં આવે. રૂપિયા-નાણાં તો ઘણાની પાસે હોય છે, પણ ધર્મ તેમની પાસે છે એ માનવું મૂર્ખતા છે. રત્નને પ્રાપ્ત કરતો યુવાન
ધર્મરૂપી રત્નને ખરીદવા માટે ગુણો રૂપી સંપત્તિ જોઈશે. માણસ એમ માને છે કે પૈસાથી બધું જ ખરીદી શકાય છે. મહોત્સવ કર્યા. દહેરાસર બંધાવ્યું. સંઘો કાઢયા. પાણીના મૂલ્યે પૈસા વેર્યા પણ એનાથી ધર્મ હાથમાં
- ક
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
