________________
૧૭૫
ઈએ. કૃતજ્ઞ માણસો જ વિશ્વમાં ટોચે આવીને ઉભા રહે છે. દૂધ પર જે નો પોપડો જામે છે તે કેટલો ઘટ્ટ અને વજનદાર હોય છે. આમ તો જનદાર વસ્તુ તરે નહીં પણ ડૂબી જ જાય. જ્યારે તર તો દૂધની ઉપર જ છે, કારણ કે દૂધના બધા પરમાણુઓ તરને ઉંચે રાખે છે. તેમ ગુણવાન ણસને લોકો જ ઉંચે લાવે છે. પણ આપણામાં મોટામાં મોટી ખામી છે આપણે સામેની વ્યક્તિના ઉપકારને તરત જ ભૂલી જઈએ છીએ. તેમાં મોટી વાત છે, તેણે આમ કર્યું તે ? એ તો એની ફરજ છે. તેણે કરવું પડે ને ! આપણી આવી જ વાતો હોય છે.
ઠાણાંગસૂત્રમાં ભગવાન મહાવીર સ્વામીનો અને ગુરુ ગૌતમસ્વામીનો વાદ આવે છે તેમાં ભગવાન કહે છે કે હે ગૌતમ ! ત્રણના ઉપકારનો બદલો ળી શકાતો નથી. ૧. માતા-પિતા. ૨. ભર્તા અને ૩. ધર્માચાર્ય.
મા-બાપનો ઉપકાર - જેણે આપણને જન્મ આપ્યો. રાત-દિવસ ાપણી પાછળ ગાળ્યા. પોતે ભૂખ્યા રહીને પણ આપણને જમાડયા. આવા -બાપને શતપાક ને સહસ્રપાક તેલની માલિશ કરીને સુગંધી જળથી ડાવે, બધા અલંકારો પહેરાવે, જમવાના સમયે બત્રીશ જાતના પક્વાન્ત અઢાર જાતના શાકથી જમાડે. પોતાની કાંધ પર બેસાડીને યાત્રા કરાવે, ટલું કરવા છતાં પણ એમના ઉપકારનો બદલો વાળી શકાતો નથી. તમસ્વામી મહારાજા પૂછે છે કે ભગવાન્ ! તો તેમના ઉપકારનો બદલો ારે વળે ? ભગવાન કહે છે ગૌતમ ! મા-બાપ કદાચ ધર્મના માર્ગથી ચલિત ઈ જાય તો પુત્ર તેમને ધર્મના માર્ગે વાળે અને તેમનો પરલોક સુધારે તો ના ઉપકારનો બદલો વળી શકે.
નયી પુત્રની મુંઝવણ
એકબાજુ શાસ્ત્રમાં મા-બાપનો આટલો બધો વિનય બતાવ્યો અને જી બાજુ આજે સંસારમાં મા-બાપની કરુણ સ્થિતિ. બન્ને વચ્ચે આસમાનમીનનું અંતર. આમ કેમ ? એમાં બે કારણ છે એક તો મા-બાપનો સ્વભાવ । કારણભૂત બને છે. ઘણીવાર મા-બાપ જ દિકરાનું ઘર ભાંગતાં હોય દીકરાને હોંશે-હોંશે પરણાવે. વહુ આવે એટલે વહુની સાથે રોજ ઝઘડા
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
