________________
४८ માટે કેવી વ્યક્તિ હોવી જોઈએ તે સમજાવી રહ્યા છે. ધર્મને યોગ્ય માણસનો બારમો ગુણ ગુણાનુરાગી.
ગુણાનુરાગી એટલે બીજાના સારામાં સારા ગુણોને ગ્રહણ કરવા... ગુણના અનુરાગી બનવું. માણસને જો વિચાર આવે કે મારે અવગુણને દૂર કરીને સદ્ગુણો પ્રગટાવવા છે તો તે અવશ્ય કરી શકે છે. પણ આ વિચાર જ આવતો નથી. એ કયારે બને જો પોતાની જાતનું નિરીક્ષણ કરે તો. પણ આપણે બીજાનું નિરીક્ષણ સૂક્ષ્મ રીતે કરીશું જ્યારે જાત તરફ તો નજર પણ નહીં નાંખીએ. પોતે જાણે સર્વગુણસંપન્ન છે. એમ જ માને છે. અને બીજા દોષોથી ભરેલા છે. સંત કબીર કહે છે કે હું મારી જાતનું નિરીક્ષણ કરું છું ત્યારે મને એમ લાગે છે કે અહો ! હું કેવળ દોષોથી જ ભરેલો છે. સંત જેવા સંતો પણ પોતાની જાતને દોષોથી ભરેલી માનતા હોય તો આપણે શું વિસાતમાં ! ગુણાનુરાગનું પ્રથમ પગથિયું
ગુણો તો આવતાં વાર લાગે પણ ગુણાનુરાગી તો બની શકાય ને ! ગુણાનુરાગી બનવા માટે ગુણવાનો તરફ બહુમાન હોવું જોઈએ. તેમના ગુણોની પ્રશંસા કરે. બીજા પાસે તેમના ગુણો ગાય. ગુણાનુરાગથી સામેની વ્યક્તિના હૃદય સાથેનું અંતર ઘટી જાય છે. તેના હૃદય સુધી પહોંચી શકાય છે. જ્યારે ગુણ દ્વેષથી બન્ને વચ્ચેનું અંતર વધતું જાય છે. એકમેક બની શકતા નથી. સામેની વ્યક્તિના હૃદયમાં પેસવા માટે ગુણનો રાગ એ દ્વાર છે. સહેલાઈથી સાચા માણસનું દિલ જીતી શકાય છે.
જગતમાં બન્ને જાતના માણસો હોવાના ગુણી અને નિર્ગુણી. ગુણીની પ્રસંશા કરવાની અને નિર્ગુણીની ઉપેક્ષા કરવાની. નિર્ગુણી પર દ્વેષ કરવાથી શું ફાયદો ? કુતરું આપણને બચકું ભરે તો શું કુતરાને આપણે બચકું ભરવા જવું ? ના, ઉપેક્ષા કરવાની. એના સિવાય ચાલી જ શકતું નથી. ગુજરાતીમાં કહેવત છે કે “ગામ હોય ત્યાં ઢંઢવાડો તો હોય જ.' સામેની વ્યક્તિમાં ગુણ-દોષ બને રહેવાના, પણ આપણે ગુણોને જ જોવા અને દોષોની ઉપેક્ષા કરવાની. આ ગુણાનુરાગીનું પ્રથમ પગથિયું છે.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
