________________
૫૨
ઘર ખર્ચ બાદ કરીને બાકીની રકમ દીન-અનાથની પાછળ ખર્ચી નાખતા. વૈભવ-વિલાસમાં એક પાઈ પણ વેડફતા નહીં.આજે રોજના લાખો રૂપિયા વિલાસમાં ખર્ચાય છે. પૈસા વધતાં તેની કિંમત ઘટી છે. માણસ પૈસાને પાણીની જેમ વાપરે છે. લક્ષ્મીના ત્રણ રૂપો
શાસ્ત્રકારો કહે છે કે - લક્ષ્મીના ત્રણ રૂપો છે. માતા જેવી, સ્ત્રી જેવી અને દાસી જેવી. માતા જેવી લક્ષ્મી ઘરમાં આવે તો માને જેમ પૂજે તેમ પૈસાની પૂજા જ કર્યા કરે. સાચવ્યા કરે..તેને વાપરે જ નહીં. બીજી લક્ષ્મી સ્ત્રી જેવી. આવી લક્ષ્મી ઘરમાં આવે ત્યારે સ્ત્રી જેમ પોતાને જ ભોગવવા યોગ્ય છે પણ બીજાને ભોગવવા ન અપાય. તેમ લક્ષ્મીનો ઉપભોગ પોતાના જ માટે કરે બીજાને એક પાઈ પણ ન આપે. ત્રીજી લક્ષ્મી દાસી જેવી. જેમ શેઠ-રાજા વગેરેના ઘરમાં દાસીઓ હોય તેને તેઓ રાખવી હોય તો રાખે અને બીજાને આપે પણ ખરા ! તેમ આવી લક્ષ્મી ઘરમાં આવેલી હોય તો તેનો ભોગવટો યે કરે અને આપવી હોય તો આપી પણ દે. પોતાની સ્ત્રીને ન અપાય પણ દાસીને અપાય. આ ત્રીજા પ્રકારની જ લક્ષ્મી યોગ્ય છે.
‘લક્ષ્મીનો ભોગ નહીં, ત્યાગ કરો, ઉપભોગ નહીં પણ ઉપયોગ કરો’' સ્વામીની પત્નીને ખબર પડી કે સ્વામી પગારનો મોટો ભાગ બીજાને આપી દે છે. તેથી તેમણે સ્વામી પાસે ફરિયાદ કરી કે આટલું કમાઓ છો તો મને કેમ આપતા નથી ? મારાં આવાં કપડાં જોઈને લોકો મારી નિંદા કરે છે. તેથી પૈસા આપો તો હું સારા દાગીના-કપડાં લઈ આવું અને એ પહેરીને સારી દેખાઉં. સ્વામીએ કહ્યું કે આપણે દુનિયાને સારા દેખાઈએ તે માટે જન્મ્યા નથી પણ સારાં કાર્યો કરી ભગવાનને સારા દેખાઈએ તે જ મહત્ત્વનું છે તેથી ભૂલેચૂકે આ વાત મારી પાસે કરવી નહીં. માન ગુણોને હોય છે. વ્યક્તિને કે કપડાને નહીં. ગુણોને પ્રગટાવવાની અનેક ચાવીઓ છે. તે અવસરે જોઈશું.
સંસારીઓનું જીવન જીવોની યાતના પર છે. જ્યારે સંયમીઓનું જીવન જીવોની યતના પર રહેલું છે.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
