________________
૧૧૬
બની જાય છે. આપણે તો ધર્મની બધી વિધિઓ જ કર્યા કરીએ છીએ. સામાયિક એટલે બે ઘડી કટાસણા પર ઈરિયાવહીયં કરીને બેસવું પછી ભલેને મનમાં તો ગમે તેનું ધમસાણ ચાલતું હોય. વાસ્તવમાં સામાયિક એટલે સમતાની સાધના, સામાયિક કર્યા પછી જીવનમાં સમતા કેટલી આવી ? નહીં વાણીમાં સમતા, નહીં વિચારોમાં સમતા, એજ વાંધા-વચકા-ઝઘડા. ૧૦૦ સામાયિક કર્યા પણ મીંડા જેટલીએ જીવનમાં સમતા ન આવી. શ્રીપાલ મહારાજને પરણવા જતાયે સામાયિક હતું. કારણ કે તેમના ચિત્તમાં સમતા હતી. ધવલશેઠની દુર્જનતા પરાકાષ્ઠાએ પહોંચવા છતાં તેમના તરફ લેશમાત્ર પણ દ્વેષભાવ ન હતો. શ્રીપાલ મહારાજાની દરેક ક્રિયામાં સામાયિક જ હતું. ભલેને કટાસણું પાથરીને બે ઘડી બેઠા નહોતા, પણ તેમનું ચિત્ત સામાયિકમાં જ... સમતામાં જ રમતું હતું. માટે તો ધવલશેઠે સમુદ્રમાં નાખી દીધાપછી સિદ્ધચક્રના બળે તરીને કાંઠે આવ્યા ત્યારે પણ તેમના તરફ લેશમાત્ર દ્વેષ નહોતો. નિરાંતે ચંપાના વૃક્ષ નીચે સૂઈ જાય છે. ઉંઘ કયારે આવે ? માણસ નિશ્ચિંત હોય તો જ ને ! બબ્બે સ્ત્રીઓને અને અઢળક લક્ષ્મીને સમુદ્રમાં તરતી મૂકીને આવ્યા છે એનો લેશમાત્ર પણ રંજ તેમના દિલમાં નહોતો. શ્રીપાલના રાસમાંથી આ સાર જ ગ્રહણ કરવાનો છે. આરાધના સાથે ક્રિયા કરીએ તો એનું ફળ અલૌકિક પ્રાપ્ત થાય. આજે તો ઘણાના જીવનમાં પૂજાદર્શન-સામાયિક પ્રતિક્રમણ આ બધી વિધિઓ જ છે. એ સાધના રૂપ બન્યા જ નથી. કેટલીક વાર દીક્ષા પણ એક વિધિ જ બની જાય છે સાધુસાધ્વીઓના જીવનમાંથી પણ સમતાનો લોપ થવા લાગે તો સંયમની ઈમારત ટકે કેવી રીતે ? કોઈપણ ક્રિયાના મૂળ સુધી પહોંચો. ફકત રૂઢિ પ્રમાણે કર્યા કરવાથી તેનું સંપૂર્ણ ફળ મળી નહીં શકે... ક્રિયામાં એકાગ્રતા લાવો... આજે આપણે નવપદની આરાધના એટલે નવ દિવસ આંબિલ ક૨વાના, કોઈ એક ધાનથી કરશે તો કોઈ એક દ્રવ્યથી કરશે. એનાથી આગળ વધીને નવપદની પૂજા ભણાવવાની અને એથી ય આગળ સિદ્ધચક્ર પૂજન.. બસ આટલામાં આપણને ઉત્કૃષ્ટ આરાધના કરી લીધાનો સંતોષ છે. પણ ના, આટલેથી જ સંતોષ નથી મેળવવાનો.. નવપદમાં રહેલ દરેક પદોના ગુણો સુધી પહોંચો.. એની આરાધનામાં તન્મય બનો...
તરવાના ત્રણ સ્થાનો - પધરાજ, મંત્રાધિરાજ, તીર્થાધિરાજ
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
