________________
(૧૩) ન કરી, તેનું દુઃખ કાપવાની પ્રતિજ્ઞા કરી, હકીકત પૂછવા લાગ્યો. તેણે કહ્યું કે મારું નામ કનકચડ છે ને વાસુકી નાગના ઈષ્ટ એવા રત્નચૂડને હું પુત્ર છું. મારે મારા સહાધ્યાયી દમન જોડે વાદ થયો કે જો એ હેમંતમાં લવલી દેખાડે તો મારે મારી ભાર્યો હારવી. એણે તો, ગમે તે પ્રકારે, તેમ કર્યું, અને હું હાર્યો, પણ એવામાં અમને બન્નેને બોલાવી નાગલો કે કહ્યું કે તમારામાંથી દમનને વારો હુલ્લડ પ્રતિ જવાનો છે, માટે તેણે જવું. હુલ્લડ નામે એક, વરુણનું વરદાન પામેલો નાગ કાશમીરમાં રહે છે, તેણે એકવાર પાતાલને પાણીમાં ડુબાવી નાખવા માંડયું, ત્યારે નાગલોકોએ તેની સાથે એવી શરત કરી કે પ્રતિવર્ષે તમારી પૂજા કરવા અત્રથી એક એક નાગ આવશે, ને જે તેમ ન થાય તે તમે ફાવે તે કરજે. હુલ્લડે આ વાત કબૂલ રાખી, પણ હવે તેના પ્રતિ જવું એ બહુ વિકટ છે, કેમકે કાશમીર હિમવાળો પ્રદેશ છે, તેમાં મરી જાય. આટલા માટે અત્ર આ કૂપ છે તેમાંથી ઉપ (૩) લઇ જઇ શરીરે લગાડવામાં આવે તે બચી જઇ સાજા સમા અવાય. દમનને જવાનું કર્યું તેથી તેણે મને કહ્યું કે તું જો મને ઉષ લાવી આપે તો હું તને હોડમાંથી મુકત કરું. એ ઉષ લેવા હું અત્ર આવ્યો છું, પણ વજમુખી મા ખોથી ભરેલા આ અંધારા કૂવામાં પડયા પછી હું જીવું એવી મને આશા નથી. આ મારી પ્રાણપ્રિયા મને તેમ કરવામાં વિધ્ર કરે છે, અને સાથે આવવા તૈયાર થઈ છે. આ કથા સાંભળી સિંહે તેને ધીરજ આપી ઉષ આણ આપ્યો, અને તે નાના કુમારને, બર, જે એકનિષ્ઠાથી ભકિત કરતા હતા, તેની સાથે પાતાલમાં પહોંચાડી દીધો.
ચદમાં સર્ગમાં એવી વાત છે કે એક વખત રાજાને નગર ચર્ચામાં યોગિનીઓનો મેળાપ થયો. તેમને સર્વ પ્રકારે પરાસ્ત કરવાની એ ખંત રાખતો, કેમકે તે પોતાના લોકને કનડતી. જોગણીએ કહ્યું
