________________
(૧૫) ને ઉજજયંત અથવા રૈવતાચલ એટલે ગિરનાર ગયો. રસ્તામાં એને વિભીષણ (?) મળે, તે સાથે ગયો. આ વિભીષણ મળ્યાની જે વાત હેમચંદ્ર લખી છે તે ફારબસ સાહેબે એમ આપી છે કે મહેચ્છ રાજાના એલચીઓ એના દરબારમાં આવ્યા ત્યારે ત્યાં રાવણનું નાટક કરાવ્યું, જેમાં વિભીષણ થયો હતો તેણે કહ્યું કે આ૫ (એટલે સિદ્ધરાજ ) તો રામ પોતેજ છે, આવું સાંભળીને પ્લેછો બીહીને જતા રહ્યા. ગિરનાર ઉપર નેમિનાથની પૂજા કરી, વિભીષણને રજા આપી પોતે તેજ રીતે પાછો શત્રુ જય ગયો. ત્યાં ઋષભદેવની પૂજા કરી નીચે આવ્યો, ને બ્રાહ્મણોને દક્ષિણાદિ આપ્યાં. તેમને સિંહપુર એટલે સીહોર ગામ સ્થાપી આપ્યું, તથા તેના ગુજરાન માટે બીજાં પણ ગામ આપ્યાં. રૂદ્રમહાલય કરાવવાનું તથા સીહાર સ્થાપવાનું માન ફારબસ સાહેબે મૂલરાજને આપેલું છે, પણ હેમાચાર્યો તે વાતનો ઇશારો સરખે પણ કર્યો નથી એ નવાઈ જેવું છે. પછી અણહિલપુર આવી સહસલિંગ સરોવર બંધાવા માંડ્યું, તેને કાંઠે ૧૦૮ શિવાલય તથા શક્તિનાં મંદિર કરાવ્યાં, સર શાલા, મઠ, વગેરે કરાવ્યા, તથા દશાવતારની પ્રતિમાઓ સહિત દશાવતારી કરાવી; અને મરી ગયો.
સોળમા સર્ગથી કુમારપાલને ઈતિહાસ શુરૂ થાય છે. સિદ્ધરાજ પછી કુમારપાલ ગાદીએ બેઠે. કુમારપાલ ગાદીએ ન બેસે એમ સિધરાજની ઇચ્છા હોય એવી વાત હેમચંદ્ર જરા પણ સૂચવી નથી જોકે ઈતિહાસમાં પ્રસિધ્ધ છે. એના નાનપણનો લાભ લઈ ઉત્તરના સવાલક્ષ ગામના રાજા આને, તથા શિવહાર નદી ઉપરના બીજા રાજાઓએ એના ઉપર હુમલો કરવા ધાર્યા, અને પૂર્વમાં અવંતિના બલ્લાલ સાથે સલાહ કરી કે તારે દક્ષિણના રાજાઓ સહિત, જ્યારે કુમારપાલ આન્નાદિ સાથે લડે ત્યારે, ગુજરાત ઉપર હલ્લો કરવો. આનના તરફ બલ્ડિ અને ઉર્દન રાજા મુખ્ય હતા. કુમારપાલને
