________________
(૨૬) બને ધર્મને ઉત્તેજન આપતા એમ લાગે છે, તે લોકો પણ તે જ રીતે વર્તતા સમજાય છે. જૈનધર્મવાળાએ છ— પાખંડ એવા છ— મત જુદા જુદા કરાવ્યા હોવા જોઈએ પણ તે હાલના પંથે વગેરેથી જુદાજ છે એમ આપણને જેનાનાં સૂત્રોથી માનવાનું કારણ છે. કુમારપાલે જ્યારથી અમારિઘેષણ કરાવી ત્યારથી યજ્ઞયાગમાં પણ માંસબલિ અપાતું બંધ થઈ ગયો, ને યવ તથા ડાંગર હેમવાનો ચાલ શરૂ થયો. લોકોને જીવ ઉપર અત્યંત દયા - ધી, અને માંસભોજન એટલું બધું નિષિદ્ધ થઈ ગયું કે આખા હિંદુસ્તાનમાં એક કે બીજે પ્રકારે થોડું ઘણું પણ માંસ, કહેવાતા હિંદુઓ વાપરે છે, છતાં ગુજરાતમાં તે તેને ગંધ આવે તે પણ નહાઈ નાખે એવી લોકોની વૃત્તિ તે સમયથી બંધાયેલી તે અઘાપિ છે. આમ જીવદયા વધી, પણ લોકોમાં તે દયાની સાથેજ યુધ્ધ આદિ જૂર કર્મનો અભાવ પસતો ગયો, ને એમ ગૂર્જરોએ પિતાનું રાજ્ય Mયું, તથા પછીની ઉથલપાથલોમાં કદી પોતાનું રાજ્ય સ્થાપી શકાયું નહિ. ચાશ્રયમાં એક બે બીજી પણ અગત્યની વાત ધર્મ સંબંધે કહેલી છે. સોમલતા જેના સ્વરૂપ વિશે આપણને બહુ થોડું ખબર છે તેના વિષે લખ્યું છે કે તે ચંદ્રના ઉદય સાથે એક એક પ
કરીને વધે છે, ને ચંદ્રના અસ્ત સાથે એક એક પત્ર કરીને ક્ષીણ થાય છે. એમ પંચવણ જે શબ્દ વેદમાં વારંવાર આવે છે ને નિષાદ સહિત ચાર એમ જેને ખુલાસો સાયણાચાર્યાદિ કરે છે તે શબ્દ ટીકાકારે રથકાર સહિત ચાર એમ સમજાવેલો છે.
, કેટલીક પ્રાચીન હકીક્ત ઉપર પણ હેમાચાર્યના લખાણમાંથી અજવાળું પડે છે. તે લખે છે કે કચ્છ અને રાષ્ટ્ર વચ્ચે ફક્ત આઠજ યોજનનું છેટું છે, અને શંખધાર બેટ આગળ શેલડી જેવું મિષ્ટ જ છે, ને રાષ્ટ્રના કીનાર આગળ સેત્તર નામે પર્વત છે. કચ્છના
