________________
(૩૦) દયાશ્રય શબ્દનો અર્થ બે આલય એટલે આધાર એટલો જ થાય છે, ને વ્યાકરણ તથા ઇતિહાસ બે આધાર જેને રચવામાં લીધેલા તે ગ્રંથ તે દયાશ્રય. એમાં પોતે રચેલી અષ્ટાધ્યાયીનાં સૂત્રનાં પાદવાર ઉદાહરણ છે, ને ગુજરાતના ઇતિહાસનો અર્થ તેમાંથી નીકળતા ચાલે છે. ભાષાન્તરમાં વ્યાકરણનાં ઉદાહરણનો જે હેતુ તે તે નજ સચવાય, એ કોઈ પણ વિદ્વાન સહજ સમજી શકે એવી વાત છે, એટલે કેવલ ઐતિહાસિક અર્થ જ આપી શકાય તે આખે છે. તે વાશ્રયકાવ્ય આ પ્રકારે ભારવિના ભટિકાવ્યને મળતું આવે છે, પણ ફેર એટ. લો છે કે ભારવિએ જ્યારે પાણિનીયની અષ્ટાધ્યાયીને કમ યથાર્થ સાચવ્યો છે ત્યારે બે આશ્રયથી રચેલો આ ગ્રંથ બહુજ કઠિન થઇ ગયો છે, ને ટીકાની સાહાપ્ય વિના તે સમજાવો પણ મૂકેલ પડે એવો છે. એની ટીકા કોઈ અભયતિલક ગણ નામના જૈન સાધુએ લખી છે તે બહુ ઉપયોગી છે. ફાર્બસ સાહેબ આ અભયતિલકગણીને બદલે લેશાભયતિલકગણ એવું નામ આપે છે ને તેને અપૂર્ણ રહેલા
યાશ્રયને પૂર્ણ કરનાર જણાવે છે, તથા ટીકાકાર તે કોઈ લક્ષ્મી તિલક નામે બીજો જ જણાવે છે. દયાશ્રયની જે પ્રતિ મારા આગળ છે તેમાંથી આવી કશી વાત નીકળતી નથી, તેમાં તે જેને હું ટીકા કહું છું તેને વૃત્તિ કહેલી છે, ને પ્રતિસર્ગ આ પ્રમાણે સમાપ્તિ કરેલી છે : इतिश्रीजिनेश्वरसूरिशिष्यलेशाभयतिलकगणिविरचितायांश्रीसि. द्धहेमचंद्राभिधानशब्दानुशासनद्याश्रयवृत्तौ. - ઈત્યાદિ. અભયતિલકગણી, તે જિનેશ્વર સૂરિને શિષ્ય એમ આમાંથી જણાય છે ને શિષ્યલેશ એ ઉપનામ ચરણરજ જેવું નમ્ર તા વાચક શિષ્ય એ અર્થનું જ બોધક છે આ નામને બરાબર ન જોવાથી લેશાય તિલક ગણી એવું બ્રમયુકત વાગ્યું હોય એમ ધારું
