________________
(૨૪) ભગાવો, પાંકવું, અણવર લઈ જવાં, “આવ્યો આ ચટડાને એર લાખેણી લાડી લઈ ગયોરે” એ મતલબનાં ગીત ગાવાં, ધૂળગાવાં, અને માટી લાવવામાં શકુન માનવાથી પ્રસ્તુતારંભે તે લાવવી, એ આદિ બધા રીવાજ હાલના જેવા જ છે. કહીં મામાની પુત્રીને પરણવાનો ચાલ હશે એમ લાગે છે કેમકે ગ્રાહરિપુ તેમ પરણેલો એવું લખ્યું છે, જોકે તેમાં કાંઈ નિંદા હશે એવું લાગે છેજ વિધવાઓને ચર્મ ઓઢી વધવ્ય પાલવાનો રીવાજ હશે એમ જણાય છે. તે સમયની બીજી રીત ભાતમાં ઘણીક રમતો પણ સમજાવવામાં આવી છે, જેમાંની કેટલીક નિમૂલ થઈ ગઈ છે. જે હેળીનો રીવાજ ચાલે છે, તેને ખુલાસો ભવિષ્યોત્તર પુરાણને આધારે ટીકાકારે એવો આપ્યો છે કે હુંઢા નામની રાક્ષસી બાલકોને લઈ જવા આવે છે, તેને શંકરના પ્રસાદથી બાલક હાસ્યોત્પાકગીત આદિ ચેષ્ટા કરતાં, તેને જમવા તેડી હોય છે ત્યાંથી, હાકી કાઢી નિર્ભય થાય છે. વાસ્તવિક રીતે તે આપણે હેળીને વસંતોત્સવરૂપે જાણીએ છીએ પણ આ એક આડકતરો ખુલાસો પણ તેમાં મેળવવાથી કેટલીક ચાલતી હકીકત સમજવામાં મદદ મળે એમ છે. કાર્તિક સુદ પડવાને દિવસે બલિ મહોત્સવ કરવાનો રીવાજ ગ્રંથમાંથી જણાય છે તે દિવસે સ્ત્રીઓ આશિવાદિ આપે છે એજ આજ પણ ભાઈબીજને નામે ચાલતે રીવાજ છે. એવા જ શરદ્દ તુમાં એક ઈંદ્રમહોત્સવ -
ખ્યો છે, પણ તેને કાંઈ અધિક ખુલાસો સમજાવ્યો નથી, તેમ હાલમાં તેવું કાંઈ ચાલતું નથી, એટલે તે વિષે વધારે માહીતી મળી શકતી નથી. નવરાત્રીમાં ચંડીને પાઠ કરવાનો રીવાજ જણાય છે. અને દશરાને દિવશ સીમલંઘન એટલે સારી દિશાએથી નગરમાં પેસવાનો રીવાજ પણ તે સમયે સમજાય છે. રમતમાં પંચિકા નામની એક રમત આપેલી છે, જેમાં બધા પાસા ચતા પડે છતાય ને ઉંધા પડેતે હરાય એવો નિયમ જણાય છે. બીજી ચૂતમંજિકા નામની રમતનો ઈશારો
