________________
વિચારીને પાણીનું દાન કર્યું, પણ તે વાછરડાના મોત માટે થયું. ઊંડો વિચાર કર્યા વિનાનું (તે દયા, દાન) વાસ્તવિક ન કહેવાય. પંડિતઃ-મોક્ષમાર્ગમાં જ્ઞાનાદિત્રયને અનુસરનારો (તત્ત્વમાર્ગે ચાલનારો.) વ્યાખ્યા :- આત્મા અને કર્મના ભેદને જાણી કર્મના નાશ માટે જ્ઞાનાદિ રત્નત્રયીની સાધના કરનારો (તત્ત્વમાર્ગે ચાલનારો.) દા.ત:- સુકોશલમુનિ, ઝાંઝરીયામુનિ, ખંધુકમુનિ વિ...૩ बाह्यं लिङ्गमसारं तत्प्रतिबद्धा न धर्मनिष्पत्तिः । धारयति कार्यवशतो यस्माच्च विडम्बकोऽप्येतत् ॥४॥
બાહ્યલિંગ (વેષ, આચાર વિ...) અસાર છે. તેનાથી કંઈ ધર્મની નિષ્પત્તિ (સિદ્ધિ-પ્રાપ્તિ) થતી નથી.વિડંબક (બહુરૂપી) પણ પોતાના ધાર્યા મુજબની સિદ્ધિ માટે વેશ ધારણ કરે છે. દા.ત.:- વિનયરને ઉદાયીરાજાનો નાશ કરવા માટે જેમ વેશ ધારણ કર્યો હતો. તેના આંતરભાવ જુદા અને બાહ્યલિંગ (વેશ-આચાર) જુદાં હતાં....૪
बाह्यग्रन्थत्यागान्न चारु नत्वत्र तदितरस्यापि । कञ्चकमात्रत्यागान हि भुजगो निर्विषो भवति ॥५॥
ધન-ધાન્ય વિગેરરૂપ બાહ્યલિંગના ત્યાગમાત્રથી તેનામાં (બાહ્યલિંગમાં) સારાપણું આવતું નથી. સારાપણું લાવવા માટેલિંગ સાથે ભાવ પણ જોઈએ. કારણકે કેટલાક મનુષ્યો, તિર્યંચો પણ (ધન-ધાન્ય છોડવારૂપ) એવો ત્યાગ કરે છે. જેમ કે કાંચળી ઉતારવા માત્રથી સાપ ઝેર વિનાનો થતો નથી. સંસારનો ત્યાગ કરે, સાધુનો વેશ પહેરે, આચાર પણ સુંદર રીતે પાળે. પરંતુ દેવલોકાદિના સુખ માટે કરે તે ધર્મ ધર્મરૂપે બનતો નથી. સંસારના બાહ્યશનો ત્યાગ કર્યો પણ સંસારના સુખરૂપ રાગનું ઝેર ગયું નહિ.
ષોડશકભાવાનુવાદ
( ૩)
