________________
દીક્ષાધિકાર ષોડશક -૧૨
अस्मिन्सति दीक्षाया अधिकारी तत्त्वतो भवति सत्त्वः । इतरस्य पुनर्दीक्षा वसन्तनृपसन्निभा ज्ञेया ॥ १ ॥
તે ત્રણે જ્ઞાનના ભાવમાં અને અભાવમાં દીક્ષાની યોગ્યાયોગ્યતા
કહે છે.
આ ત્રણે શ્રુત, ચિન્તા અને ભાવનાજ્ઞાનથી યુક્ત (શાસ્ત્રનયના કહેવાથી) મનુષ્ય તત્ત્વથી દીક્ષાને યોગ્ય છે. વળી તેથી વિપરીતની દીક્ષા તે વસંતનૃપ (હોળીના રાજા)ના જેવી વિડમ્બનાકારી જાણવી. ૧.
દા. ત. :- હોળી (ધૂળેટી)ના દિવસે રાજા બનાવે છે, પરંતુ લોકોને તે મશ્કરીરૂપ બને છે. લોકો તેની મશ્કરી કરી તેની વિડમ્બના કરે છે. તેની કાંઇ કિંમત હોતી નથી. તેમ અયોગ્યની દીક્ષા તેને વિડમ્બનાકારી - (દુઃખકારી) મશ્કરીરૂપ બને છે..૧ श्रेयोदानादशिवक्षपणाच्च सतां मतेह दीक्षेति । सा ज्ञानिनो नियोगाद्यथोदितस्यैव साध्वीति ॥ २ ॥
હવે દીક્ષાની નિરુક્તિ બતાવતાં તે દીક્ષા જ્ઞાનીઓને જ નિયમા કહે છે :- શ્રેય (કલ્યાણના) ના દાનથી, અશિવના નાશના કારણથી મુનિઓને પ્રવચનમાં આ દીક્ષા માન્ય છે. આ પ્રમાણે દીક્ષા જ્ઞાનીઓએ નિશ્ચયથી જે કહી છે તે દીક્ષા સાચી છે, સારી છે.
સારાંશ:-કલ્યાણને આપનારી હોવાથી અને અમંગલનો નાશ કરનારી હોવાથી, શાસ્ત્રમાં કહેલ આવી દીક્ષાને મુનિઓ યોગ્ય માને છે....૨
यो निरनुबन्धदोषाच्छ्राद्धोऽनाभोगवान् वृजिनभीरुः । गुरुभक्तो ग्रहरहितः सोऽपि ज्ञान्येव तत्फलतः ॥ ३ ॥ ષોડશકભાવાનુવાદ
૬૫
