________________
હું (-: ગુરુવિનય ષોડષક ૧૩:-)
गुरुविनयः स्वाध्यायो योगाभ्यासः परार्थकरणं च । इतिकर्तव्यतया सह विज्ञेया साधुसच्चेष्टा ॥१॥
સાધુ પ્રવૃત્તિ શુભ કરે છે તે કહીને તેને વધુ આગળ કહે છે :- ગુરુ વિનય - સ્વાધ્યાય - ધ્યાનાભાસ-પરાર્થકરણ વિગેરેમાં રત રહે છે. આ પ્રમાણે સાધુની પ્રવૃત્તિ જાણવી...૧
औचित्याद्गुरुवृत्तिर्बहुमानस्तत्कृतज्ञताचित्तम्। आज्ञायोगस्तत्सत्यकरणता चेति गुरुविनयः ॥२॥
ગુરુના વિનયનું સ્વરૂપ કહે છે -
ગુરુનું ઔચિત્ય (ઉભા થવું, વસ્તુ આપવી. ઇંગિત આકારથી ગુરુની ઇચ્છા જાણી લેવી તે પ્રમાણે કરવું. દા. ત. બપ્પભટ્ટસૂરિજીએ છ વિગઈનો ત્યાગ કરી દીધો. વૈયાવૃત્ય (સેવા-ભક્તિ) કરવું. દા. ત. નંદીષેણ મુનિએસાધુની સેવા કરી કલ્યાણ સાધ્યું.આંતર બહુમાન (ખૂબ જ સદ્ભાવ) રાખવું. સુંદર છે તેવા મોહથી નહિ, પણ સંયમ આરાધનામાં આગળ વધારનાર છે, ઉપકારી છે એ રીતે બહુમાન થવું જોઇએ. દા. ત. મૃગાવતીજીનું, બાળ સાધુનું ચંડરુદ્રાચાર્ય ગુરુ પ્રત્યેનું. યાકીનીસૂનુ હરીભદ્રસૂરિની બાબતમાં સાધ્વીનો વિનય અને આચાર્ય પ્રત્યેનું બહુમાન પ્રશંસનીય હતું તે રીતે મારા તારક છે (મોક્ષને રોકનારા રાગથી નહિ પણ જગતમાં આના જેવા કોઈ જ તારક નથી તેવા બહુમાનથી જુએ)વળી કૃતજ્ઞતારાખે અમારા ઉપર મહાન ઉપકાર કર્યો છે જેમને રાત્રિ દિવસ શ્રમ ઉઠાવીને (થાકને જોયા વિના) શાસ્ત્રાભ્યાસ કરાવ્યો છે, શાસ્ત્રનું જ્ઞાન આપ્યું છે વળી અલ્પઉપકારી ઉપર પણ ઘણો ઉપકાર કરનારા છે.
ષોડશકભાવાનુવાદ
(૭૧
)
