________________
તત્ત્વઃ-પરમાર્થથી વસ્તુના સ્વભાવને જોતો, સારા અને નરસા પદાર્થો તથા નરસું જીવ અને અજીવને ઉપર રાગ-દ્વેષ વગર, મોહનીયકર્મનાં વિકારથી ઉત્પન્ન થયેલાં સ્વરૂપને અને સુખ દુઃખનાં કારણને જાણતો ઉપેક્ષા રાખે તે ૪થી તત્ત્વ સારોપેક્ષા ભાવના નિર્વેદનાં અભાવમાં પણ તે થાય છે...૧૦ एताः खल्वभ्यासात्क्रमेण वचनानुसारिणां पुंसाम् । सवृत्तानां सततं श्राद्धानां परिणमन्त्युच्चैः ॥११॥
મૈત્રાદિ કોને પરિણમે તે કહે છે -
આ મૈત્યાદિ ચાર ભાવના આગમને અનુસરનારા સચારિત્રવાળાને અત્યંત શ્રદ્ધાધરતાં માનવોને અભ્યાસક્રમથી વારંવાર ભાવના ભાવતાં) પરિણમે છે. આત્મસાત્ થાય છે. ૧૧. एतद्रहितं तु तथा तत्त्वाभ्यासात्परार्थकार्येव । सद्बोधमात्रमेव हि चित्तं निष्पन्नयोगानाम् ॥१२॥
સંપૂર્ણ યોગવાળાને ચિત્ત આ ભાવનાથી યુક્ત હોય કે નહિ તે કહે છેઃ-નિષ્પન્નયોગીઓનું ચિત્ત પરમાર્થના અભ્યાસથી પરોપકાર કરવાનાં સ્વભાવવાળું હોય છે અને તે ચિત્ત નિર્મલ જ્ઞાનમય જ છે.એટલે મૈત્રાદિ ભાવનાથી રહિત ચિત્ત હોય છે....૧૨ अभ्यासोऽपि प्रायः प्रभूतजन्मानुगो भवति शुद्धः । कुलयोग्यादीनामिह तन्मूलाधानयुक्तानाम् ॥१३॥
આ ચાર ભાવના અભ્યાસક્રમથી પરિણમે છે. તે અભ્યાસ કોને અને કેવી રીતે શુદ્ધ થાય છે તે કહે છે :
પ્રાય કરીને ઘણા જન્મોની પરંપરાથી કુલયોગી વિ.ને મૈત્રાદિના બીજ જેમનામાં આરોપીત થયેલાં છે. તેમને અભ્યાસ શુદ્ધ થાય છે જે યોગીઓનાં કુલમાં ઉત્પન્ન થયેલા છે અને તે યોગીઓનાં ધર્મથી યુક્ત છે. અને જેઓયોગી ગોત્રવાલા છે. તે કુલયોગી કહેવાય છે. સામાન્યથી (૭૬) : (ધર્મનું અંજન કર્મનું મંજન)
