________________
यस्मात्प्रवर्तकं भुवि निवर्तकं चान्तरात्मनो वचनम् । धर्मश्चैतत्संस्थो मौनीन्द्रं चैतदिह परमम् ॥१३॥
કારણ કે આ જગતમાં ભવ્ય લોકોને સ્વાધ્યાય વિગેરેનું વિધાન કરવામાં અને હિંસાદિથી નિવૃત્ત કરવામાં અંતરાત્માનું (આગમરૂપ) વચન જ કારણરૂપ છે, ધર્મ એ પ્રવૃત્તિ-નિવૃત્તિરૂપ છે. તે ધર્મ આગમ-વચનમાં જ રહેલો છે. માટે પરમાત્માનું (સર્વજ્ઞનું) આગમ જ જગતમાં પ્રધાન છે.૧૩. अस्मिन् हृदयस्थे सति हृदयस्थस्तत्त्वतो मुनीन्द्र इति । हृदयस्थिते च तस्मिन्नियमात्सर्वार्थसंसिद्धिः ॥१४॥
સ્વાધ્યાય આદિ કરવું તે વિધિ છે. હિંસાદિથી નિવૃત્ત થવું તે નિષેધ છે. આ આગમવચન મનમાં વસી જાય તો પરમાર્થથી સર્વજ્ઞ ભગવંત જ હૃદયમાં વસ્યા છે. અને જો તે વસી જાય તો નિયમા સર્વ અર્થની પ્રાપ્તિ થઈ છે તેમ માનવું....૧૪. चिन्तामणिः परोऽसौ तेनैव भवति समरसापत्तिः । सैवेह योगिमाता निर्वाणफलप्रदा प्रोक्ता ॥१५॥
કારણ કે આ પરમાત્મા શ્રેષ્ઠ ચિંતામણી છે અને આ રીતે પરમાત્માની સાથે સમરસભાવ થાય છે. તેયોગિઓની માતા છે. આમ તે નિર્વાણ ફલને આપનાર છે. ભગવંતના સ્વરૂપનો ઉપયોગ તે ભગવંત સ્વરૂપ હોવાથી શ્રેષ્ઠ કોટીનું ધ્યાન છે. તે ભગવાન હું છું તેવી રીતે મનમાં એકીભાવ થાય છે. તેનાથી સમ્યકત્વાદિ ગુણો પ્રગટ થાય છે અને મોક્ષ થાય છે.....૧૫. इति यः कथयति धर्मं विज्ञायौचित्ययोगमनघमतिः । जनयति स एनमतुलं श्रोतृषु निर्वाणफलदमलम्॥१६॥
બાલાદિનો વિચાર કરીને આ રીતે જે ગુરુધર્મોપદેશ આપે છે તે શ્રોતાવર્ગના હૃદયમાં ઉચિત વ્યવહાર (વ્યાપાર),નિર્દોષ બુદ્ધિ અને અતુલ (અત્યંત સુંદર) ધર્મ ઉત્પન્ન (સ્થાપન) કરે છે. અને તેને તે ધર્મ જલ્દીથી મોક્ષફલને આપનાર બને છે. ૧૬
-તિ દ્વીતિય પોશ :
(ધર્મનું અંજન કર્મનું મંજની,
