________________
બધ-ચંથમાળા : ૨ : છે અને અહિતકરને હિતકર ગણે છે; ઉપયોગીને અનુપયોગી કરાવે છે અને અનુપયોગીને ઉપયોગી ઠરાવે છે, અથવા તે અંડનું પૅડ વેતરી નાખે છે અને ભળતા જ છબરડાઓ કરે છે.
સદ્દવિચાર” નહિ કરવાથી અભણ અને ભણેલા સહુની સ્થિતિ આ પ્રકારની થાય છે. તે માટે ચાર પંડિતનું દષ્ટાંત સમજવા જેવું છે.
એક ગામમાં ચાર બ્રાહ્મણ-મિત્રે વસતા હતા. તેમને નાનપણમાં જ એ વિચાર આવ્યું કે “આપણે કાશી જઇને વિદ્યાભ્યાસ કરી આવીએ.” તે મુજબ તેઓ કાશી ગયા અને ત્યાં જુદા જુદા શાસ્ત્રોને અભ્યાસ કરવા લાગ્યા. એ રીતે બાર વર્ષ સુધી અભ્યાસ કરતાં તેઓ પંડિતની પદવીને પ્રાપ્ત થયા, એટલે સંતુષ્ટ થઈને સ્વદેશ ભણી પાછા ફર્યા. સાથે જરૂરી પુસ્તક–પાનાં પૂરતા પ્રમાણમાં લઈ લીધાં હતાં.
તેઓ કેટલેક દૂર ગયા કે બે માર્ગો સામે આવ્યા તે એ પ્રશ્ન ઊઠ્યો કે “કયા માર્ગે જવું?” તે વખતે એક પંડિત કહ્યું કે “મહાજન જાય તે માર્ગે જવું ? એ શાસ્ત્રને આદેશ છે, માટે તે મુજબ કરે.”
હવે તે વેળાએ કઈ વણિકપુત્રને દેન દેવા માટે મનુષ્યને મેટો સમૂહ સમશાનવાળા માર્ગ તરફ જઈ રહ્યો હતે, તેથી આ ચારે પંડિતે તેને મહાજન( ઘણું માણસે) માનીને તેમની સાથે ચાલ્યા અને સ્મશાનમાં જઈને ઊભા રહ્યા. - હવે ત્યાં આગળ એક ગધેડે ઊભે હતું, તેને જોઈને બીજા પંડિતે કહ્યું કે
