Dharmamrut

Author(s): Dhirajlal Tokarshi Shah
Publisher: Muktikamal Mohan Granthmala

Page 26

છે" =
: ૧૫ :
ધર્મામૃત
“ મંત્રી વિનાનું રાજ્ય, શસ્ર વિનાનું સૈન્ય, નેત્ર વિનાનુ મેહું, વરસાદ વિનાનું ચામાસુ, ઉદારતા વિનાના ધનિક, ધૃત વિનાનું ભાજન, શીલ વિનાની સ્ત્રી, સહૃદયતા વિનાના મિત્ર, પ્રતાપ વિનાના રાજા અને ભક્તિ વિનાના શિષ્ય પ્રશસાને પામતા નથી, તેમ પુરુષ પણ ધર્મ વિના પ્રશંસાને પામતા નથી.”
“ મુત્ત્તતેનો ચથા રત્ન, પુષ્પ વા ગંધ પ્રિતમ્ गतधर्मस्तथा प्राणी, नायात्यत्र महर्घताम् || "
“ જેમ તેજ વિનાનું રત્ન અને ગંધ વિનાનુ ફૂલ આદરને પાત્ર થતું નથી, તેમ આ જગમાં ધર્મ વિનાના મનુષ્ય મૂલ્ય વિનાના ગણાય છે અર્થાત્ કશા આદરને પાત્ર થતા નથી.” " तोयेनेव सरः श्रियेत्र विभुता सेनेव सुस्वामिना, जीवेनेव कलेवरं जलधरश्रेणीव वृष्टिश्रिया । प्रासादस्त्रिदशार्चयेव सरसत्वेनेव काव्यं प्रिया, प्रेम्णेव प्रतिभासते न रहितो धर्मेण जंतुः क्वचित् ॥ "
r
“ જળવર્ડ સરોવર, લક્ષ્મીવર્ડ મોટાઇ, સેનાપતિવડે સેના, જીવવડે દેહ, વૃષ્ટિવર્ડ મેઘ, દેવપૂજાવર્ડ પ્રાસાદ ( મંદિર ), સુરસવર્ડ કાવ્ય અને પ્રેમવડે પ્રિયતમા શોભે છે, પણ તેના વિના શાભતા નથી. તે જ રીતે મનુષ્ય ધર્મ વડે શાલે છે, પણ તેના વિના ક્યારે પણ શેાલતા નથી. ”
તેમના મુખમાંથી આ શબ્દો ઘણા અનુભવ પછી નીકળ્યા છે કેઃ– " नागो भाति मदेन कं जलरुहैः पूर्णेन्दुना शर्वरी, वाणी व्याकरणेन हंसमिथुनैर्नद्यः सभा पण्डितैः ।