________________
= ૩૫ :
ધર્મામૃત એટલે પિતાનો ધર્મ-આત્માને ધર્મ, નહિ કે બાપદાદાની વારીથી ચાલતે આવેલે ધર્મ. અને “પરધર્મ' એટલે પારકો ધર્મ-પુદ્ગલેને ધર્મ, નહિ કે બીજા પાળી રહ્યા છે, તે ધર્મ. એટલે ઉક્ત શાસ્ત્રવચનનું રહસ્ય એ છે કે
આત્મધર્મનું આરાધન કરતાં મરણને શરણ થવું પડે તે સારું પણ પુદ્ગલની રસિકતામાં જીવવું ખોટું, કારણ કે એ કલ્યાણને માટે ભયાવહ છે. '
(૯) ધર્મની વ્યાખ્યા.
ધર્મની વ્યાખ્યા જુદા જુદા માણસો જુદી જુદી રીતે કરે છે. કેઈ કહે છે કે “ધર્મ એટલે સ્વભાવ.” કઈ કહે છે કે “ધર્મ એટલે કર્તવ્ય અથવા ફરજ ” કઈ કહે છે કે
ધર્મ એટલે નીતિ.” કોઈ કહે છે કે “ધર્મ એટલે સદાચાર". કેઈ કહે છે કે “ધર્મ એટલે પ્રભુભતિ.” કઈ કહે છે કે
ધર્મ એટલે દાન.” કઈ કહે છે કે “ ધર્મ એટલે સુવિચાર'. કેઈ કહે છે કે “ધર્મ એટલે સેવા.' કોઈ કહે છે કે “ધર્મ એટલે જ્ઞાનોપાસના.” કઈ કહે છે કે “ધર્મ એટલે કુલાચાર.” કેઈ કહે છે કે “ધર્મ એટલે શાસ્ત્રમાં બતાવેલે વિધિનિષેધ. પરંતુ આ બધી વ્યાખ્યાઓ એક યા બીજી રીતે ખામીભરેલી છે અને તે ધર્મના મર્મને યથાર્થ રીતે દર્શાવતી નથી. “ધર્મ એટલે સ્વભાવ” એમ કહેવાથી કઈ ઉપયોગી હેતુ સરતો નથી, કારણ કે માણસો એમ પણ માને છે કે બધી વસ્તુઓને ઉપભેગ કરે તે આપણે સ્વભાવ છે. એ રીતે તો આપણે જે કંઈ કરી રહ્યા છીએ તે બધાને સમાવેશ
