________________
૧૩/૬
સમવાયાંગસૂત્ર સટીકઅનુવાદ
કરેલી - કરે છે કે કરશે એમ ધારીને જે દંડ-વિનાશ, તે હિંસાડ.
(૪) અકસ્માત-ધાર્યા વિના અન્યના વધ માટે પ્રવૃત્તિ કરી, અન્યનો વધ થઈ જવો તે અકસ્માતદંડ, (૫) દષ્ટિ-બુદ્ધિનું •x • વિપર્યાસપણું તે દૃષ્ટિ વિપર્યાસિકામતિભ્રમથી જે દંડ-પ્રાણિવઘ તે દષ્ટિવિપયસિ દંડ, એટલે - મિત્રાદિને અમિત્રાદિની બુદ્ધિથી હણવો. (૬) પોતાને માટે - બીજા માટે કે ઉભયને માટે અસત્ય વયત, તે જ હિંસાનું કારણ મૃષાવાદ પ્રચય. () એ પ્રમાણે અદત્તાદાન પ્રત્યય પણ કહેવું.
(૮) મનમાં થયેલ આયાત્મિક બાહ્ય નિમિતની અપેક્ષા વિના શોકાદિથી ઉત્પન્ન, (૯) માન પ્રત્યય-જાત્યાદિ મદ હેતુક... (૧૦) મિત્ર હેષ પ્રત્યય-માતા, પિતાદિના અય અપરાધ છતાં મોટો દંડ કરવો. (૧૧) માયાપચય-માયાને આશ્રીને, (૧૨) એ જ પ્રમાણે લોભપ્રત્યય, તયા (૧૩) ઐયપિયિક-કેવલ યોગ પ્રત્યય કર્મબંધ, સાતા વેદનીય બંધક.
| વિમાનના ઉપર-નીચે રહેલા પ્રસ્તટ તેર છે... સૌધર્મ દેવલોક અર્ધચંદ્રાકાર છે, તે પૂર્વ-પશ્ચિમ લાંબો, દક્ષિણ-ઉત્તર પહોળો છે, તેના મધ્યે તેરમાં પાથડામાં શકના આવાયભૂત વિમાન છે, તે સૌધર્મ અવતંસક એટલે મુગટની જેમ પ્રધાન હોવાથી સૌઘમવતંક એ નામ સાર્થક છે, તે વિમાન અગિયોદશ અર્થાત્ સાડા બાર લાખ રોજન આયામ-વિઠંભવાળું છે.
જાતિ-જલચર પંચેન્દ્રિય તિર્યગતિમાં કુલકોટિ યોનિ પ્રમુખ એટલે ઉત્પત્તિસ્થાનમાં થયેલ તે સાડા બાર લાખ કુલકોટિ છે... જેમાં પ્રાણીનું આયુ વિઘાન ભેદસહિત કહ્યું છે, તે પ્રાણાયુ નામે બારમું પૂર્વ, તેમાં તેર વસ્તુ-અધ્યયનવ વિભાગો છે... ગર્ભ-ગભશિયમાં જેની ઉત્પત્તિ હોય તે ગર્ભવ્યુત્ક્રાંતિક, એવા પંચેન્દ્રિય તિર્યંચયોનિક, મન-વચન-કાયાનો વ્યાપાર તે પ્રયોગ. તે ૧૩ ભેદે છે. કુલ ૧૫પ્રયોગમાં આહારક, આહારકમિશ્ર એ બે કાય પ્રયોગ તિર્યંચોને હોતા નથી, તે સંયમીને જ સંભવે છે, સંયમ સંવત મનુષ્યોને જ હોય, તિર્યંચોને નહીં. તે ૧૩ છે. તેમાં મનના-૪, વયતના-૪, ઔદારિકાદિ કાયપયોગ-પ છે,
સૂર્યમંડલ-સૂર્યવિમાનનો વૃત ભાગ, તેનું એક યોજન, તે સૂરમંડલ યોજન. એક યોજનના ૬૧-ભાગ કરવા. તેમાંથી ૧૩-ભાગ ન્યૂન એટલે ૪૮ ભાગ, એમ એકસઠીયા અડતાલીશ ભાણ સૂર્યમંડલ છે. વજાદિ-૧૨, વઈરસદિ-૧૧, લોક-૧૧ એમ-૩૪ વિમાનો કહ્યા.
[ સમવાય-૧૩-નો ટીકાસહિતનો અનુવાદ પૂર્ણ
ૐ સમવાય-૧૪ છે. ર૩
- * - * - ચૌદ ભૂતગ્રામો કહ્યા છે - સૂક્ષ્મ પિયપ્તિા, સૂમ પ્રયતા, ભાદર અરયતા, ભાદર તા, બેઈન્દ્રિય અપયા/તા, બેઈનિજ્ય હસતા, તેઈકિયા અપયfપ્તા, તેઈન્દ્રિય પયા , ચઉરિન્દ્રિય અપર્યાપ્તા, ચઉરિન્દ્રિય પયક્તિા, પંચેન્દ્રિય અસંજ્ઞી અપાતા, પંચેન્દ્રિય અસંજ્ઞી પયક્તિા, પંચેન્દ્રિય સંજ્ઞા અપચતા, પંચેન્દ્રિય સંજ્ઞી ઇયતા... પૂર્વો ચૌદ કહ્યા છે
• સૂત્ર-૨૮ થી ૩૦ :
[૨૮] ઉત્પાદ, ગારીય, વીર્યપવાદ, અસ્તિનાસિરપવાદ, જ્ઞાનપવાદ, - [૨૯] સત્યપવાદ, આત્મપ્રવાદ, કર્મપ્રવાદ, પ્રત્યાખ્યાનપવાદ, [30] વિઘાનુપવાદ, અવંધ્યવાદ, પ્રાણાયુ, ક્રિયાવિશાલ, બિંદુસારપૂર્વ
સૂત્ર-૩૧ :
અગાણીય પૂર્વની ચૌદ વસ્તુ છે. શ્રમણ ભગવંત મહાવીરની ૧૪,ooo શ્રમણોની ઉત્કૃષ્ટ સંપદા હતી... કમવિશોધિ માણાને આવીને ચૌદ અવસ્થાનો કહNI - મિથ્યાષ્ટિ, સાસ્વાદનસમ્યગૃષ્ટિ, સમ્યગૃમિથ્યાર્દષ્ટિ, અવિરતસમ્ય
દૈષ્ટિ, વિરાવિરત, પ્રમuસંયત, અપમતસંયત, નિવૃત્તિબાદર, અનિવૃતિભાદર સૂક્ષ્મ-સંપાય ઉપશામક કે સંપક, ઉપશાંતમોહ, allણમોહ, સયોગીકેવલી અને અયોગીડેવલી. ભરત અને ઐવતની જીવાનો આયામ ૧, ૪૭૧ યોજન તથા એક યોજનના ૬/૧૯ ભાગ છે.
એક એક ચાતુરત ચકવતને ચૌદ રતનો હોય - સી, સેનાપતિ, ગાયાપતિ, પુરોહિત, વકી, , હસ્તિ [એ સાત અને ખગ્ન, દંડ, ચ, છમ, ચર્મ, મણિ, કાકણી (એ સાત]...
જંબૂદ્વીપમાં ચૌદ મહાનદી પૂર્વ-પશ્ચિમ લવણસમુદ્રને મળે છે. તે – ગંગા, સિંધુ, સંહિતા, રોહિતાશા, હરી, હરીકાંતા, સીતા, સીતોદા, નસ્કતા, નારીકાંતા, સુવર્ણકૂલા, ચકૂલા, તા કતવતી.
- આ તપમાં પ્રસરીમાં કેટલાક નાકીની સ્થિતિ ૧૪-પલ્યોપમ છે. પાંચમી પૃથ્વીમાં કેટલાક નાકીની ચૌદ સાગરોપમ સ્થિતિ છે... કેટલાક અસુકુમારોની ચૌદ પલ્યોપમ સ્થિતિ છે. સૌધર્મ-ઈશાન કયે કેટલાક દેવોની ચૌદ પલ્યોપમ સ્થિતિ છે.. લાંતક કલે દેવોની ઉત્કૃષ્ટ ૧૪-સાગરોપમ સ્થિતિ છે. મહામુક કલ્થ દેવોની જઘન્યસ્થિતિ ૧૪ન્સાગરોપમ છે.. જે દેવો શ્રીકાંત શ્રીમહિત, શ્રીસૌમનસ, alcક, કાપિઠ, મહેન્દ્ર, મહેન્દ્રકાંત મહેન્દ્રોત્તરddયક વિમાને થયેલ દેવની ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિ ૧૪-સાગરોપમ છે.
તે દેવે ચૌદ અમાસે અન-પ્રાણ, ઉચ્છવાસ-નિઃશ્વાસ લે છે, તે દેવોને ૧૪,૦૦૦ વર્ષે હારા થાય છે. કેટલાક ભવસિદ્ધિક જીવો ૧૪ ભવને ગ્રહણ કરીને સિદ્ધ-બુદ્ધમુકત-પરિનિવૃત્ત-સર્વ દુઃખાંતકર થશે.
[8/4]
