Abhi Dharm Samucchaya Bhasyam

Author(s): Nathmal Tatia
Publisher: K P Jayswal Research Institute

Page 93

अभिधर्मसमुच्चयभाष्यम् विप्रतिपन्ना इति वेदितव्याः / नावश्यम्, अनास्रवालंबनानां सास्रवे वस्तुन्यनुशयादिति / रूपधातौ प्रतिघाभावान्नव एव दुःखादिदर्शनप्रहातव्या वेदितव्याः / एवमारूप्यधातौ / सहजा सत्कायदृष्टिः का भावनाप्रहातव्या / यामधिष्ठायोत्पन्नदर्शनमार्गस्याप्यायं [T. 56 A]श्रावकस्यास्मिमानः समुदाचरति / यथोक्तम्"नाहमायुष्मन्दासकेमान् प[Ms. 56 A]ञ्चोपादानस्कन्धानात्मत[आत्मीयतो वा समनुपश्याम्यपि त्वस्ति मे एषु पञ्चसुपादानस्कन्धेष्वस्मीति मानोऽस्मीति छन्दोऽस्मीत्यनुशयोऽप्रहीणोऽपरिज्ञातोऽनिरोधितोऽवान्तीकृत इति"। यथा क्लिष्टस्य धात्रीचैलस्योषादिभिः सुधौतस्य निर्मलस्यापि सतस्तदधिवासनाकृतं गन्धमात्रमनुवर्तते यत्तत्सुगन्धद्रव्यपरिभावनया भूयोऽप्यपनेतव्यं भवत्येवमेव दर्शनमार्गेण प्रहीणपरिकल्पितसत्कायदृष्टिमलस्याप्यार्यश्रावकस्य पूर्वाभिनिवेशाभ्यासकृतमपरिच्छिन्नवस्तु कमात्मदर्शनमनुवर्तते यत्तत्पुनर्गिभावनया प्रहातव्यं भवतीति / अन्तग्राहदृष्टिः सहजोच्छेददृष्टिसंगृहीता वेदितव्या, यया निर्वागात् प्रत्युदावर्तते मानसं परित्रसनमुपादायाथ कस्तहि मे आत्मेति / रागादयो भावनाप्रहातव्या दृष्टिपक्षान् मुक्त्वा // 661. J. (i) (a) तन्निदानवस्तुपरिज्ञानं क्लेशानुशयश्चा[Ch. 727A]. प्रहीणो भवत्येवमादि पूर्ववत् / स्वभावपरिज्ञानं क्लेश एष उत्पन्नः चित्तसंक्लेशात्मक इति / आदीनवपरिज्ञानमात्मा[Ms. 56B]व्यावाधाय संवर्तते परव्याबाधायोभय [T. 56B]व्या[वा] धाय, दृष्टधार्मिकमवद्यं प्रसवति सांपरायिकं दृष्टधर्मसांपरायिकमवद्यं प्रसवति तज्जं चैतसिकं दुःखदौर्मनस्यं प्रतिसंवेदयत इत्येवं त्रिभिः प्रकारैः परिज्ञायोत्पन्नः क्लेशो(b)ऽनधिवासनयोगेन परिवय॑ते / (c) अनुत्पन्नस्य त्वनुत्पादाय मार्गो भाव्यते / / (ii) अभिन्नालंबनेन मनस्कारेणेति मिश्रालंबनेन सर्वधर्मसामान्यलक्षणाकारेणेत्यर्थः / यदि सर्वधर्मा अनात्मन इति नैरात्म्यज्ञानेनैव क्लेशप्रहाणं भवत्यनित्याद्याकाराः किमर्थमुपदिश्यन्ते / न ते क्लेशप्रहाणार्थं किंतीनात्माकारपरिकर्मार्थम्। अनित्याकारं हि . निःसृत्यानात्माकारः / यथोक्तम्"यदनित्यं तदुखं यदुखं" तदनात्मेति"। अत एवानात्माकारस्यानुत्तर्यव्यवस्थानम् / आनुत्तर्याण्यारभ्य त्रीण्यानुत्तर्याणि--ज्ञानानुत्तयं प्रतिपदानुत्तर्य 1. T. drops वेदितव्याः . 2. Ms. न. 3. Ms. तो. 4. Ms. ध. 5. Ms. रं. 6. T. & Ch. “दुःखाकारो लभ्यते, दुःखाकारं हि निःसृत्यानात्माकारो लभ्यते" for "अनात्मारारः" This appears to be proper. . 7. T, drops यदुखं Ch. has it.