Abhi Dharm Samucchaya Bhasyam

Author(s): Nathmal Tatia
Publisher: K P Jayswal Research Institute

Page 168

प्राप्तिनिश्चयः 137 बुद्धधर्मपरिपूरणकौशल्यं प्रज्ञापारमिता", दानपारमितां यावत् सर्वाकारवरज्ञतां परिपूरयितुकामेन बोधिसत्त्वेन महासत्त्वेनास्यामेव प्रज्ञापारमितायां शिक्षितव्यमिति वचनात् / क्षिप्राभिज्ञताकौशल्यं षट्कृत्वा रात्रिदिवसं पापप्रतिदेशना पुण्यानुमोदना बुद्धाध्येषणा कुशलमलपरिणामना च यथाक्रम]मार्यमैत्रेयपरिपृच्छायाम / (iii) धर्मा'नुपच्छेदकौशल्यं चाप्रतिष्ठितनिर्वाणतया पुनःपनरनुपर[T. 126A]तमत्यन्तं च समन्ताल्लोकधातुषु [Ms.130A] यथाविनेयं बुद्धबोधिसत्त्वचर्यासंदर्शनादिति / / 5195 A. अभूतपरिकल्पो दशविधः / तत्र (i) मूलविकल्प आलयविज्ञानम्, सर्व[Ch. 764B]विकल्पानां बीजभूतत्वात् / (ii) निमित्तविकल्पो देहप्रतिष्ठाऽऽभोगप्रतिभासा विज्ञप्तयः, ग्राह्यनिमित्तभूतत्वात् / ता: पुनर्यथाक्रम रूपीन्द्रियभाजनलोकरूपादिविषयलक्षणा द्रष्टव्याः / (iii) निमित्तप्रतिभासस्य विकल्पः षड्विज्ञानकायाः मनश्च, यथोक्तग्राह्य निमित्ताकारत्वात् / (iv) निमित्तविकारविकल्पो यथोक्तदेहादिनिमित्तस्यान्यथात्वेनोत्पादः / (v) निमित्तप्रतिभासविकार. विकल्पो यथोक्तस्य चक्षविज्ञानादिनिमित्तप्रतिभासस्य सुखाद्यवस्थान्तरेणोत्पादः / (vi) परोपनीतो विकल्पो देशनासंगृहीतनामपदव्यञ्जनकायलक्षणः / स पुनर्विविधः-(a). दुराख्यातधर्मविनयात्मकः (b) स्वा ख्याधर्मविनयात्मकश्च / अतस्तदधिपतेयमनस्कारसंगृहीतो यथाक्रमं (vii) योनिशोविकल्पो (viii) ऽयोनिशोविकल्पश्च वेदितव्यः / (ix) अभिनिवेशविकल्पोऽयोनिशो'विकल्पाद्वा षष्टिदृष्टिगतसंगहोतो ]Ms. 130B] यो विकल्पः / (x) वि[T. 126B]क्षेपविकल्पः योनिशो विकल्पादभावादिग्राहलक्षणो यो विकल्पः // 6195 B. स पुनर्दशविधः-प्रभावविकल्पः यावयथार्थनामविकल्पश्च / स एष दशविधो विकल्पः प्रज्ञापारमिताऽऽदिनिर्देशमधिकृत्य वेदितव्यः / यथोक्तम् "इह शारिपुत्र बोधिसत्त्वो बोधिसत्त्व एव सन् बोधिसत्त्वं न समनुपश्यति / 1. Ms: at. 2. T. & ch. मागं for धर्म. 3. Ms. adds त. . 4. T. & Ch. omit प्रतिभासा. 5. Ms. ता. 6. Ms. स्व. 7. Ms. श. 8. Ms. श. 9. Ms. दा. 10. Ms. श. 11. Ms. महा for बोधि. For emendation see belew.