Abhi Dharm Samucchaya Bhasyam

Author(s): Nathmal Tatia
Publisher: K P Jayswal Research Institute

Page 158

प्राप्तिनिश्चयः 127 महाप्रमाणत्वात् / सुवर्णदुर्वर्णानि शुभाशुभवर्णसंगहीतानि / हीनप्रणीतानि मानुष्यकदिव्यानि यथाक्रमम् / तानि खलु रूपाण्यभिभूयेति वशे वर्तयित्वा / जानातीति शम[Ms. 120 A]थमार्गेण / पश्यतीति विपश्यनामार्गेण / तथासंज्ञी च भवतीत्यभिभूते नाभि[T. 116 B] भूते वा तन्निरभिमानसंज्ञितामुपादाय / नीलानीत्युद्देशपदम् / नीलवर्णानि सहजां नीलतामुपादाय / नीलनिदर्शनानि संयोगनीलतामुपादाय / नीलनिर्भासानि तदुभयोः प्रभानिर्मोक्ष भास्वरतामुपादाय / यथा नीलान्येवं पीतलोहितावदातानि विस्तरेण वेदितव्यानि / दृष्टान्तद्वयं चकैकस्मिन् सहजसांयोगिक वर्णोद्भावनतामुपादाय। अपरः पर्यायस्त द्यथा नीलमिति पुष्पवस्त्रयोः समानमुद्देशपदम् / नीलवर्णमिति पुष्पमेवाधिकृत्य, तस्य सांयोगिकनीलत्वसंभवात् / नील निर्भासमित्युच्यते पुष्पवस्त्रे अधिकृत्य, द्वयोरपि भास्वरत्वसंभवात् / ' इत्येवं कृत्वा दृष्टान्तेऽपि तद्यथोमकापुष्पं संपन्न वा वाराणसीयकं वस्त्रं नीलं नीलवर्णमित्येवमादिनिर्देश उपपन्नो भवति / एवं पीतादिकं योजयितव्यम् / शिष्टं यथाधिमोक्षेषु / किं शिष्टम् / अध्यात्म रूपसंज्ञी बहिर्धा रूपाणि पश्यतीत्ये/Ms. 120 B]वमादि। तत्पुनर्यथा रूपी रूपाणि पश्यतीत्येवमादि निर्देशानुसारेण द्रष्टव्यम् / / 6155 5-एवमभिभ्वायत नैरालंवनं [T. 117 A] वशे वर्तयित्वाकृत्स्नायतनैः कृत्स्नं स्फरति समन्तानन्ता पर्यन्तं विस्तारयतीत्यर्थः / तानि पुनः कृत्स्नायतनानि दश भवन्ति / तद्यथा पृथिवीकृत्स्नमप्कृत्स्नं तेजःकृत्स्नं वायुकृत्स्नं पोतकृत्स्नं लोहितकृत्स्नमवदातकृत्स्नमाकाशानन्त्यायतनकृत्स्नं विज्ञानानन्त्यायतनकृत्स्नं च। कृत्स्नायतनेषु पृथिव्यादीनि यदि न व्यवस्थाप्येरन् तेनाश्रयमहाभूतविना तदुपादायरूपं नीलादिकं स्फरितुं न शक्येत / तस्याश्रयस्य रूपस्य स्फरणसमृद्धिमुपादायैषां कृत्स्नेषु व्यवस्थानं वेदितव्यम् / शेषं यथासंभवं विमोक्षवदा काशानन्त्यायतनकृत्स्नदि // [Ch. 759 B] तत्र विमोक्षरारम्भः, अभिभ्वायतनः प्रयोगः, कस्नायतनैः परिनिष्पतिविमोक्षाणां वेदितव्याः // 6156 "अरणा' विहारी येषां सत्त्वानामाभासं गन्तुकामो भवति तेषा 1. Ms. या. 2. T. & Ch. omit अपरः पर्यायस. 3. Ms. adds अपि. 4. Ms. योरितिपि for योरपि. 5-5. Ch. omits एवमभिभ्वा०...विस्तारयतीत्यर्थ:. 6. Ms. adds न. 7. Ms. न्त. 8. T. adds योजयितव्यम्, 9. T. Chapter IX. 10. Ms. श्रावर for भर.