Abhi Dharm Samucchaya Bhasyam

Author(s): Nathmal Tatia
Publisher: K P Jayswal Research Institute

Page 131

100 अभिधर्मसमुच्चयभाष्यम् संबन्धे नित्यानित्योत्तरानुत्तररूप्यसनिदर्शनानिदर्शनता[T. 89A]दि विशेषलक्षणप्रज्ञप्तिमात्रस्य व्यवहारनिमित्तता संतोरणा // 5127. चत्वारि यथाभूतपरिज्ञानानि यथापर्येषितानि नामाद्यनुपलब्धिज्ञानानि // $128. [Ch. 746A] *समाधिप्रयुक्तस्य यो [Ms. 91B]गभूमिः पञ्चाकाराऽऽधारादिः / 'सत्र (i) आधारो यादृशं बाहुश्रुत्यं शमथविपश्यनयोः प्रतिष्ठा भवत्यालंबनयोगेन तदाधार इत्युच्यते / तत्पुनः संभृत संभारस्य सत्याभिसमयमधिकृत्योद्गृहीतं यत्सूत्रादिकं श्रुतम् / (ii) प्राधानं तदालंबनो योनिशोमनस्कारः, तेन तस्मिन् बाहुश्रुत्येऽविपरीतार्थचित्ताकारेण चित्ताकरणात् / (iii) आदर्शस्तद्बाहुश्रुत्यालंबनः सहनिमित्तेन समाधिः, ज्ञेयवस्तुसभागप्रतिबिम्बाकार इत्यर्थः / प्रादर्शत्वं पुनरस्य तेन ज्ञेयविम्वपरीक्षणाद्वेदितव्यम् / (iv) आलोको ग्राह्यग्राहकानुपलब्धिज्ञानं दर्शनमार्गसंगृहीतं प्रत्यक्षवृत्तित्वादिति / कथं च पुनः बोधिसत्व एकस्यां यौगभूमौ प्रयुक्तो नोपलम्भं स्पृशति संभृतपुण्यज्ञानसंभारो बोधिसत्त्वः कल्पासंख्येयनिर्यातस्तथाप्रतिवेधानुकलं10 श्रुतं योनिशोमनसिकुर्वन समाधि निष्पादयति / स एवं समाहिते चित्ते यज्ज्ञेयप्रतिविम्ब निश्रित्य ध्यायति तत्त[Ms. 92 B]स्मात्समाहिता[T. 89 B]च्चित्तादनन्यदिति संपश्यंस्तम्मिन प्रतिविम्बे विषयसंज्ञां व्यावर्त्य तदाकार स्वसंज्ञामात्रमवधारयति / तदा चासौ स्वचित्तमात्रावस्थानादध्यात्म स्थितचित्तो भवन् सर्वथा ग्राह्यभावं प्रति. वेदयते / ततश्च ग्राह्याभावाद्ग्राहकमपि न परिनिष्पन्नमिति.तस्याप्यभावं परिवेदयते / ततः प्रत्यात्मं तदुभयस्वभावोपलम्भापगतमनुपलम्भमधिगच्छति / एतदेव चाधिकृत्योक्तं भगवता प्रतिबिम्बं मनः पश्यन्नि11ति विस्तरः। (v) [As p. 83] आश्रयः आश्रयपरिवृत्तिः, दौष्ठुल्यापगमात्परिशुद्ध आश्रय इत्यर्थः / सा चेयं योगभूमिर्हेतुतः फलतश्च निर्दिष्टा वेदितव्या / तत्राधारादिभिश्चतुभिर्हेतुनिर्देशः पश्चिमेनकेन फल निर्देश इति // 1. Ms. नित्यानित्यस्योत्त. 2. T. lacks आदि. 3. Ms. ता. 4. T. and Ch. have धर्मे. 5. Ch. adds बोधि. 6. T. and Ch. °आधारणात् (?) 7. Ms. अ. 8. Ms. न. 9. Ms. अ. 10. T. adds धर्म. Ch. adds सूत्रादिधर्म. 11. T. adds बोधिसत्त्वः समाहितः,